Bài giảng Chương 3: Môi trường văn hóa quốc tế

Chương 3: Môi trường văn hóa quốc tế I. Văn hóa và những đặc điểm của văn hoá II. Các khía cạnh đo lường văn hóa quốc gia • Đo lường văn hóa quốc gia theo Hofstede • Hệ thống giá trị trong văn hóa của Kluckhohm and strodbeck III. Sự khác biệt trong văn hóa và hoạt động kinh doanh quốc tế I. Văn hóa và những đặc điểm của văn hóa I.1 Định nghĩa  Hofstede (1980) Xem văn hóa như là “Một chương trình điềøu khiển hoạt động nhận thức và lý giải của con người, được hình thành từ công đồng” giúp cho chúng ta có thề phân biệt được thành viên của một nhóm văn hóa nầy với nhóm khác  Theo ý nghĩa nầy, văn hoá bao gồm hệ thống giá trị, và hệ thống giá trị nầy chính là cốt lỏi của văn hoá  Luthans (1994): xem văn hóa như là những kiến thức tích luỹ được và con người sử dụng những kiến thức nầy để lý giải các hiện tượng là làm phát sinh hành vi xã hội. Những kiến thức nầy góp phầnhình thành nên giá trị, thái độ và tác động đến hành vi của con người I. Vaên hoùa vaø nhöõng ñaëc ñieåm cuûa vaên hoùa 1. Chuẩn mực đạo dức (norms): là những quy luật xã hội điều khiển hành động của một người đối với người khác (Hill, 2003) 2. Hệ thống giá trị (values): là thước đo mà con người sử dụng để dánh giá một điều là đúng hay sai, tốt hay xấu, quan trọng hay không quan trọng (Hodgetts, and Luthans, 1994). 3. Niềm tin (belief); là một nhận thức chắc chắn rằng một điều gi đó phải tồn tạ, một điều gì đó là tốt trong xã hội. 4. Thái độ (attitude là một lập trường/quan điểm chuẩn tắc về việc một con người phải hành xử thế nào trong xã hội (Mead, 1994).  Tất cả những yếu tố của văn hóa nếu trên sẽ tác động dến hành vi và phương thức quản tri I. Văn hóa và những đặc điểm của văn hóa I.2 Các yếu tố cấu thànhvăn hóa quốc gia  Tôn giáo  Triết lý  Hệ tư tưởng về kinh tế và chính trị  Ngôn ngữ và biểu hiện phi ngôn ngữ  Hệ thống giáo dục  Phong tục, tập quán  Quan niệm về thẩm mỹ  .. I. Văn hóa và những đặc điểm của văn hóa I.3 Đặc điểm của văn hóa Con người tiếp thu văn hóa từ đâu?  Gia đình  Trường học  Xã hội/nơi làm việc Đặc điểm của văn hoá  Tính học tập  Tính chia xẽ  Tính chuyển tiếp  Tính biểu hiện  Tính cấu trúc  Tính điều chỉnh II. Các khía cạnh văn hóa quốc gia (Hofstede)  Khoảng cách quyền lực :  Mức độ mà người có quyền lực thấp trong tổ chức chấp nhận sự không bình đẳng trong hệ thống tổ chức.  Né tránh bất ổn:  Mức độ con người cảm thấy bị đe dọa bởi sự không chắc chắn do đĩ họ cần niềm tin và các định chế để né tránh nó.  Chủ nghĩa cá nhân  Thể hiện khuynh hướng chăm lo đến bản thân mình và gia đình hiện tại hơn là định hướng về cộng đồng.  Nam tính  Giá trị thống trị trong xã hội là sự thành công, tiếnbạc, và vật chất Giá trị con người được đánh giá trên cơ sở sự thành đạt và kết quả công việc của họ III.2 Các khía cạnh của văn hóa quốc gia I. Khoaûng caùch quyeàn löïc thaáp I. Khoaûng caùch quyeàn löïc cao Söï baát bình ñaúng caàn giaûm thieåu Chaáp nhaän söï baát bình ñaúng Ngöôøi coù quyeàn löïc thaáp coù söï ñoäc laäp töông ñoái so vôùi ngöôøi coù quyeàn löïc cao Ngöôøi coù quyeàn löïc thaáp phaûi phuï thuoäc vaøo ngöôøi coù quyeàn löïc cao hôn Treû em caàn ñöôïc ñoái xöõ bình ñaúng Treû em caàn phaûi tuaân lôøi cha meï Hoïc sinh caàn döôïc ñoái xöû bình ñaúng Hoïc sinh caàn phaûi toân troïng thaày coâ giaùo Nhöõng ngöôøi coù trình ñoä cao thöôøng ít ñoäc ñoaùn Söï ñoäc doaùn laø phoå bieán trong quaûn trò Heä thoâng ñaúng caáp trong toå chöùc chæ theå hieän söï khaùc bieät veà vai troø cuûa caùc thaønh vieân Heä thoáng ñaúng ñöôïc thieáp laäp nhaèm theå hieän söï khaùc bieät veà quyeàn löïc trong toå chöùc Khoaûng caùc veà tieàn löông giöûa caáp cao vaø thaáp thöôøng heïp Khoaûng caùc veà tieàn löông giöûa caáp cao vaø thaáp thöôøng raát lôùn Ngöôøi laõnh ñaïo lyù töôûng laø ngöôøi coù tinh thaàn daân chuû Ngöôøi laõnh ñaïo lyù töôûng laø ngöôøi ñoäc ñoaùn nhöng toát buïng Caùc bieåu hieän cuûa ñòa vò vaø quyeàn löïc caàn ñöôïc xoaù boû Caùc bieåu hieän cuûa ñòa vò vaø quyeàn löïc caàn ñöôïc theå hieän vaø toân troïng Phaân quyeàn laø phoå bieán Taäp trung quyeàn löïc laø phoå bieán III.2 Các khía cạnh của văn hóa quốc gia (tt) II. Neù traùnh baát oån thaáp II. Neù traùnh baát oån cao Xaõ hoäi vaø toá chöùc ñaëc tröng bôùi ít luaät leä, quy ñònh Xaõ hoäi vaø toå chöùc ñaëc tröng bôûi raát nhieàu luaät leä, quy ñònh Ngöôøi ta tin raèng neáu moät quy ñònh naøo ñoù khoâng phuø hôïp thì caàn phaõi ñaáu tranh ñeå xoùa boû Ngöôøi ta thöôøng tìm caùch neù traùnh caùc quy ñònh vaø luaät leä khoâng phuø hôïp thay vì ñaáu tranh ñeå xoaù boõ noù Söï phaûn ñoái coâng khai cuûa moïi ngöôøi ñöôïc chaáp nhaän vaø khuyeán khích Xaõ hoäi muoán giaûm thieåu nhöõng ñaáu tranh coâng khai Con ngöôøi coù caùi nhìn laïc quan veà töông lai vaø caùc ñònh cheá cuûa xaõ hoäi Con ngöôøi coù caùi nhìn bi quan veà töông lai vaø caùc ñònh cheá cuûa xaõ hoäi Xaõ hoäi coù caùi nhìn laïc quan veà tuoåi treû Xaõ hoäi coù caùi nhìn bi quan veå tuoåi treû Xaõ hoäi ñöôïc ñaëc tröng bôûi söï khoan dung vaø tính töông ñoái Xaõ hoäi ñaëc tröng bôûi tö töôûng cöïc ñoan vaø ñöôïc ñieàu haønh baèng quy ñònh vaø luaät leä Moïi ngöôøi tin raèng khoâng eân aùp ñaët suy nghó vaø nieàm tin cuûa mình vaøo ngöôøi khaùc Ngöôøi ta tin raèng chaân lyù laø chæ coù moät vaø hoï laø ngöôøi ñang naém giöõ laáy Coù moät söï hoaø ñoàng veà toân giaùo, chính trò, tö töôûng Coù moät söï ñaáu tranh khoâng khoan nhöôïng vôùi nhöõng söï khaùc bieät veà toân giaùo, chính trò, tö töôûng Xaõ hoäi ñaët nieàm tin vaøo nhöõng nhaø tö töôûng Xaõ hoäi ñaët nieàm tin vaøo nhöõng nhaø chuyeân moân III.2 Các khía cạnh của văn hóa quốc gia(tt) III. Chuû nghiaõ taäp theå III. Chuû nghiaõ caù nhaân Con ngöôøi caàn phaûi chaêm lo vaø trung thaønh vôùi gia ñình, doøng hoï Khi lôùn leân, con ngöôøi chæ coù traùch nhieäm vôùi baûn thaân mình vaø gia ñình hieän taïi Gía trò cuûa con ngöôøi ñöôïc nhaän daïng thoâng qua gia ñình, doøng hoï, vaø caùc moái quan heä xaõ hoäi Giaù trò cuûa con nguôøi ñöôïc nhaän daïng thoâng qua chính baûn thaân hoï Treû em ñöôïc daïy tieáng “chuùng toâi” ngay töø nhoû Treû em ñöôïc daïy tieáng “toâi” trong trach nhieäm vaø quuyeàn lôïi ngay töø nhoû Söï hoaø ñoàng caàn ñöôïc duy trì cho neân phaûi traùnh ñoái ñaàu tröïc tieáp Moät con ngöôøi troïng danh döï caàn noùi thaúng nhöõng suy nghó trong ñaàu cuûa mình Muïc ñích cuûa giaùo duïc laø hoïc ñeå thöïc hieän Muïc ñích cuûa giaùo duïc laø hoïc caùch hoïc nhö theá naøo Baèng caáp laø giaáy thoâng haønh ñeå con ngöôøi böôùc vaøo moät taàng lôùp cao hôn Vieäc laáy baèng caáp theå hieän vieäc töï toân troïng mình vaø naâng cao giaù trò kinh teá Moái quan heä giöûa laõnh ñaïo vaø nhaân vieân thöôøn bò gia ñình hoùa Moái quan heä giöûa laõnh ñaïo vaø nhaân vieân laø moái quan heä hôïp ñoàng maø hai beân cuøng coù lôïi oái quan heä laán aùt coâng vieäc oâng vieäc ñöôïc ñaët leân treân heát III.2 Các khía cạnh của văn hóa quốc gia (tt) IV. Nam Tính IV. Nöõ tính Giaù trò thoáng trò trong xaõ hoäi laø tieàn baïc, vaät chaát vaø söï thaønh coâng Giaù trò thoáng trò trong xaõ hoäi laø söï chaêm soùc cho ngöôøi khaùc vaø naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng Tieâu chuaån ñeå löïa choïn coâng vieäc: thu nhaäp cao, danh voïng, thaùch thöùc, vaø thaêng tieán Tieâu chuaån ñeå choïn coâng vieäc: Coù tính hôïp taùc, baàu khoâng khí thaân thieän nôi laøm vieäc, vaø ñoä an toaøn Töøng caù nhaân ñöôïc khuyeán khích ra quyeát ñònh ñoäc laäp, vaø söï thaønh ñaït ñöôïc ñaùnh giaù treân cô sôû cuûa caûi vaø söï khaâm phuïc bôûi moïi ngöôøi Caù nhaân ñöôïc khuyeán khích ra quyeát ñònh treân cô sôû nhoùm vaø söï thaønh ñaït ñöôïc ñaùnh giaù treân cô sôû moái quan heä vôùi ngöôøi khaùc vaø moâi tröôøng soáng chung quanh Nôi laøm vieäc ñaët tröng bôûi aùp löïc coâng vieäc raát cao vaø caùc quaûn trò gia thöôøng cho raèng ngöôøi lao ñoäng khoâng thích laøm vieäc cho neân caàn phaûi kieåm soaùt hoï moät caùch chaët cheõ Aùp löïc coâng vieäc taïi nôi laøm vieäc thaáp vaø quaûn trò gia thöôøng cho raèng ngöôøi lao ñoäng coù tính chuû ñoäng trong vieäc thöïc hieän coâng vieäc PD UA IND MAS PD UA IND MAS alaysiaM 104 36 26 50 outhS oreaK 60 85 18 39 uatemalaG 95 101 6 37 ranI 58 59 41 43 anamaP 95 86 11 44 aiwanT 58 69 17 45 hilippinesP 94 44 32 64 painS 57 86 51 42 exicoM 81 82 30 69 akistanP 55 70 14 50 enezuelaV 81 76 12 73 apanJ 54 92 46 95 rabA 80 68 38 53 talyI 50 75 76 70 quadorE 78 67 8 63 rgentinaA 49 86 46 56 ndonesiaI 78 48 14 46 outhS fricaA 49 49 65 63 ndiaI 77 40 48 56 amaicaJ 45 13 39 68 estW fricaA 77 54 20 46 USA 40 46 91 62 ugoslaviaY 76 88 27 21 anadaC 39 48 80 52 ingaporeS 74 8 20 48 etherlandsN 38 53 80 14 razilB 69 76 38 49 ustraliaA 36 51 90 61 ranceF 68 86 71 43 ostaC icaR 35 86 15 21 ongkongH 68 29 25 57 estW ermanyG 35 65 67 66 olombiaC 67 80 13 64 reatG ritainB 35 35 89 66 alvadorS 66 94 19 40 witzerlandS 34 58 68 70 urkeyT 66 85 37 45 inlandF 33 59 63 26 elgiumB 65 94 75 54 orwayN 31 50 69 8 astE fricaA 64 52 27 41 wedenS 31 29 71 5 eruP 64 87 16 42 relandI 28 35 70 68 hailandT 64 64 20 34 ewN ealandZ 22 49 79 58 hileC 63 86 23 28 enmarkD 18 23 74 16 ortugalP 63 104 27 31 sraelI 13 81 54 47 ruguayU 61 100 36 38 ustriaA 11 70 55 79 reeceG 60 112 35 57 Thực tiển quản trị I. Khoaûng caùch quyeàn löïc thaáp I. Khoaûng caùch quyeàn löïc cao 1. Phaân quyeàn 2. Laõnh ñaïo daân chuû 3.Ra quyeát ñònh chaáp nhaän söï tö vaán 4.Möùc ñoä theå hieän khaùc bieät veà ñòa vò thaáp 5. Nhaân vieân coù söï ñoäc laäp töông ñoái 6. Ñaùnh giaù keát quaû ngöôùi lao ñoäng theo quy trình phi chính thöùc 1. Taäp trung quyeàn löïc 2. Laõnh ñaïo quyeát ñoaùn 3. Ra quyeát ñònh ñoäc ñoaùn 4. Theå hieän söï khaùc bieät veà ñòa vò cao 5. Nhaân vieân phuï thuoäc vaøo laõnh ñaïo 6. Ñaùnh giaù keát quaû ngöôøi lao ñoäng theo quy trình chính thöùc Thực tiển quản trị II. Chuû nghóa taäp theå II. Chuû nghóa caù nhaân 1. Khen thöôûng theo nhoùm 2. Ñeà baït döïa vaøo thaâm nieân 3. Ñoøi hoûi trung thaønh vôùi coâng ty 4. Gaén boù vôùi coâng ty 5. Ra quyeát ñònh taäp theå 6. Söï dòch chuyeån coâng vieäc thaáp 7.Nhaán maïnh ñeán söï thaønh coâng vaø thaønh ñaït cuûa toå chöùc 8. Nhaán maïnh ñeán söï haøi hoøa khi giaûi quyeát nhaân vieân phaïm loåi 9. Nhaán maïnh ñeán vieäc taïo döïng moái quan heä caù nhaân vaø loøng tin khi tieán haønh hoaït ñoäng kinh doanh 1. Khen thöôûng theo caù nhaân 2.Ñeà baït döïa vaøo keát quaû ñaït ñöôïc 3. Trung thaønh vôùi baûn thaân 4. Gaén boù vôùi coâng vieäc 5. Caù nhaân ra quyeát ñònh 6. Dòch chyeån coâng vieäc cao 7. Nhaán maïnh ñeán söï thaønh coâng vaø thaønh ñaït caù nhaân 8. Khoâng ñaët vaán ñeà haøi hoøa khi giaûi quyeát nhaân vieân phaïm loåi 9. Khoâng nhaán maïnh ñeán vieäc taïo döïng moái quan heä caù nhaân vaø loøng tin khi tieán haønh hoaït ñoäng kinh doanh Thực tiển quản trị III. Nöõ tính III. Nam tính 1. Nhaán maïnh ñeán söï hôïp taùc, moâi tröôøng laøm vieäc thaân thieän 2. Söï an toaøn trong coâng vieäc raát quan troïng 3. Quan taâm ñeán nhöõng nhaân vieân nhaïy caûm vaø ít tham voïng 4. Caù nhaân ñöôïc khuyeán khích ra quyeát ñònh treân cô sôû thaûo luaän nhoùm 5. Söï thaønh ñaït cuûa caù nhaân ñöôïc ñaùnh giaù treân cô sôû moái quan heä vôùi con ngöôøi vaø moâi tröôøng soáng 6. Thuø lao lao ñoäng nhaèm ñaùp öùng nhu caàu 7. Caû laõnh ñaïo vaø nhaân vieân ít bi aùp löïc trong coâng vieäc; Thôøi gian ñöôïc xem nhö moät nguoàn 1. Nhaán maïnh ñeán söï caïnh , moâi tröôøng laøm vieäc caàn söï noå löïc 2. Thaønh ñaït caù nhaân laø quan troïng 3. Quan taâm ñeán nhöõng nhaân vieân coù caù tính maïnh meõ vaø theå hieân tham voïng 4. Töøng caù nhaân ñöôïc khuyeán khích trôû thaønh nhöõng ngöôøi ra quyeát ñònh ñoäc laäp 5. Söï thaønh ñaït cuûa caù nhaân ñöôïc xaùc ñònh bôûi danh tieáng vaø cuûa caûi vaät chaát 6. Thuø lao ñöôïc xem nhö moät hình thöùc töôûng thöôûng cho söï ñoùng goùp 7. Laõnh ñaïo vaø nhaân vieân thöôøng bò aùp löïc cao trong coâng vieäc, thôøi gian ñöôïc xem laø tieàn baïc, Thực tiển quản trị IV. Neù traùnh baát oån thaáp IV. Neù traùnh baát oån cao 1. Toå chöùc ñöôïc ñaëc tröng bôûi ít quy ñònh vaø quy trình chính thöùc 2. Caùc saùng kieán cuûa caáp döôùi ñöôïc uûng hoä vaø khuyeán khích 3. Cheá ñoä laøm vieäc suoát ñôøi khoâng ñöôïc uûng hoä, ngöôøi lao ñoäng chaáp nhaän ruûi ro 4. Caùc haønh vi leäch khoûi chuaån möïc chung khoâng bò xem laø nguy hieåm vaø söï khoan dung luoân phoå bieán 1. Toå chöùc ñöôïc quaûn lyù theo quy ñònh vaø quy trình chaët cheõ 2. Caùc saùng kieán cuûa caáp döôùi bò quaûn lyù chaët cheõ. 3. Ngöôøi lao ñoäng nhaán maïnh ñeán söï an toaøn trong coâng vieäc ,caùc ngheà nghieäp truyeán thoáng, cheá ñoä phuùc lôïi sau khi veà höu 4. Caùc haønh vi leäch khoûi chuaån möïc bò xem laø nguy hieåm, söï khoan dung khoâng ñöôc chaáp nhaän II. Heä thoáng giaù trò cuûa luckhohm and trodbeckK S  Mối quan hệ với tự nhiên:  Sự khuất phục : Nhìn nhân cuộc đời đã được định trước (Những gì là đương nhiên se xảy ra và con người không thể kiểm soát được nó)  Sự hòa hợp: Chung sống với tự nhiên, tôn trọng nó, và thích nghi với nó  Sự làm chủ: Con người được xem như một thế lực siêu việt, có thể làm chủ thiên nhiên và biến đổi nó để phục vụ cho lợi ích của mình II. Hệ thống giá trị của Kluckhohm and Strodbeck  Định hướng thời gian  Quá khứ: Nhìn những gì xảy ra trong quá khứ để dự báo tương lai, làm những gì mà trước đây mọi người đã làm (Latin American)  Hiện tại: Những tác động tức thời là quan trọng, định hướng ngắn hạn, đặt yếu cầu thỏa mãn và kết quả tức thời cao (North American)  Tương lai: kết quả lâu dài được xem như là một hệ quả của các sự kiện và hành động hiện tại. (Japanese) II. Hệ thống giá trị của Kluckhohm and Strodbeck  Bản chất của con người là:  Xấu: Xã hội cần kiểm soát chặt con người để tránh những hành vi xấu của họ bộc phát (Singapore)  Tốt: Mối quan hệ trong xã hội được đặt trên niềm tin. Những thỏa thuận bằng lời nói phổ biến hơn các hình thức khác (Japanese)  Sự pha trộn giửa tốt và xấu: Giá trị và hành vi có thể thay đổi. Xã hội cần tập trung vào việc thay đổi hànhvi bằng cách khuyến khích điều tốt và phê phán điều xấu (England) II. Hệ thống giá trị của Kluckhohm and Strodbeck  Định hướng hành động  Bị động : nhấn mạnh đến cảm xúc, sự tự phát. Ra quyết định dựa trên cảm tính. Phản ứng lại thay vi khỏi xướng, nắm lấy cơ hội và giải quyết vấn đề khi chúng xuất hiện (Latin cultures)  Kiềm chế: Kiềm chế và kiểm soát cuộc sống, cố gắng duy trì sự cân đối giửa cuộc sống cá nhân và xã hội, giửa làm việc và giải trí (British)  Hành động: Khuyến khích sự hành động để đạt mục tiêu, luôn tự động viên mình làm việc cật lực. Sự dộng viên đến từ mục têu cải thiện đời sống cá nhân và thành đạt trong kinh doanh (Korean) II. Hệ thống giá trị của Kluckhohm and Strodbeck  Mối quan hệ với con người  Định hướng cá nhân: mỗi người cần thể hiện sự độc lập của mình và tự chịu trách nhiệm về tương lai và hành động của họ (Anglo countries)  Định hướng về gia đình, dòng họ: Gia đình là quan trọng nhất trong cuộc sống, truyền thống gia đình sẽ quyết định đẳng cấp trong xã hội (India)  Định hướng về công đồng : Chú trọng đến sự tương tác giửa các thành viên trong nhóm II. Phân nhóm các quốc gia (Ronen and Shenkar)  Tiêu thức phân nhóm  Tầm quan trọng của công việc  Sự thoã mãn trong công việc  Các giá trị trong văn hoá tổ chức và quản trị  Vai trò công việc và các định hướng về mối quan hệ giửa các cá nhân với nhau  8 Nhóm quốc gia được đề nghị :  Ả Rập , Vùng cận đông, Bắc Âu, Khối Đức, Khối Anglo , Châu Âu La Tinh, Châu Mỹ La Tinh, Vùng Viễn Đông III. Văn hóa và hoạt động kinh doanh quốc tế Văn hóa và hành vi người tiêu dùng  Khác biệt về văn hoá dẩn đến khác biệt trong hành vi người tiêu dùng  Điều này đòi hỏi công ty kinh doanh quốc tế phải điều chỉnh: 1. Sản phẩm 2. Hoạt động quảng cáo 3. Kênh phân phối 4. Phương thức định giá 5. . III. Văn hóa và hoạt động kinh doanh quốc tế  Văn hóa và hoạt động quản tri : Khác biệt trong văn hóa dẩn đến khác biệt trong quản trị  Ra quyết định tập trung và phân quyền  Chấp nhận rủi ro và né tránh rủi ro  Khen thưởng theo cá nhân và khen thưởng nhóm  Quy trình chính thức và phi chính thức  Trung thành với tổ chức cao/thấp  Hợp tác/cạnh tranh  Định hướng dài hạn/ngắn hạn III. Văn hóa và hoạt động kinh doanh quốc tế  Sự đa dạng trong văn hoá mở ra một cơ hội cho việc duy trì lợi thế cạnh tranh  Nhấn mạnh đến sự kiểm soát một loại sản phẩm, dịch vụ, công nghệ trong những khu vực mà nền văn hóa bản địa đã góp phần tạo nên lợi thế cạnh tranh  Sử dụng những cách suy nghĩ và tiếp cận khác nhau để đẩy nhanh tiến độ cải tiến sản phẩm, công nghệ, và phương thức quản trị (JIT tại Japan, Việc làm giàu năng lực của người lao động tại Đúc,việc hình thành các nhóm lao động chủ động tại Thụy Điển)  Dự báo được những mâu thuẩn tiềm tàng  Hình thành các nhóm đa văn hoá trong việc giải quyết các vấn đề khó khăn  Phát triển những chiến lược quảng cáo và marketing toàn cầu có hiệu quả