Bài giảng Chương II: Hệ thống tài chính

Chương II Hệ thống tài chính TS. Nguyễn Hoài Phương Phuong.fbf@gmail.com Nội dung chương I. Cấu trúc của hệ thống tài chính II. Chức năng hệ thống tài chính III. Quản lý nhà nước với hệ thống tài chính IV.Sự phát triển của hệ thống tài chính Việt Nam I. Cấu trúc của hệ thống tài chính 1. Mô hình hệ thống tài chính (cách tiếp cận 1) TTTC và các tổ chức tài chính trung gian Tài chính doanh nghiệp Ngân sách Nhà nước Tài chính đối ngoại Tài chính dân cư • Khái niệm “ Là tổng thể các bộ phận khác nhau trong một cơ cấu tài chính, mà ở đó các quan hệ tài chính hoạt động trên các lĩnh vực khác nhau nhưng có mối liên hệ tác động lẫn nhau theo những quy luật nhất định.” • Cấu phần – Tài chính dân cư và các tổ chức xã hội • Là tụ điểm vốn quan trọng, cung cấp một lượng vốn lớn cho nền kinh tế • Là nguồn vốn nhỏ lẻ, có tính chất phân tán, đa dạng, phân bố rải rác, không đồng đều – Tài chính đối ngoại • Là bộ phận tài chính có tính độc lập tương đối thể hiện mối quan hệ giữa tài chính quốc gia và quốc tế – Thị trường tài chính và các tổ chức tài chính trung gian • Là bộ phận dẫn vốn (trực tiếp và gián tiếp) • Cấu phần – Tài chính doanh nghiệp • Là những tế bào có khả năng tái tạo các nguồn tài chính, tác động lớn đến sự phát triển hay suy thoái kinh tế • Vận hành theo cơ chế kinh doanh hướng tới lợi nhuận cao – Ngân sách Nhà nước • Gắn liền với chức năng và nhiệm vụ của nhà nước, điều tiết nền kinh tế - xã hội – thị trường • Hoạt động Thu – Chi Ngân sách nhà nước làm nảy sinh mối quan hệ kinh tế giữa Nhà nước với các tổ chức kinh tế - xã hội I. Cấu trúc của hệ thống tài chính 1. Mô hình hệ thống tài chính (cách tiếp cận 2) Hệ thống tài chính Thị trường tài chính Trung gian tài chính Cơ quan giám sát tài chính Công cụ tài chính 2. Các cấu phần của hệ thống tài chính Thị trường tiền tệ Thị trường Vốn Thị trường Nợ Thị trường Vốn cổ phần Thị trường cấp 1 Thị trường cấp 2 Thị trường tài chính Công cụ tài chính Công cụ trên thị trường tiền tệ Tín phiếu Chứng chỉ tiền gửi Thương phiếu Hối phiếu được ngân hàng chấp nhận Công cụ trên thị trường Vốn Cổ phiếu Trái phiếu Món vay thế chấp Các trung gian tài chính TGTC phi ngân hàng Công ty bảo hiểm Công ty tài chính Công ty chứng khoán Quỹ đầu tư TGTC là ngân hàng Ngân hàng đầu tư Ngân hàng thương mại Quỹ tín dụng Các ngân hàng khác Các cơ quan giám sát tài chính Hệ thống tài chính Thanh tra chính phủ Ủy ban chứng khoán Các cơ quan kiểm toán Ủy ban giám sát tài chính quốc gia Bảo hiểm tiền gửi Ngân hàng trung ương II. Chức năng và vai trò của hệ thống tài chính • Chức năng – Biến tiết kiệm thành đầu tư – Biến tài sản phi tài chính thành tài sản tài chính – Cung ứng các dịch vụ về tài chính • Vai trò – Tích cực – Tiêu cực Vai trò của hệ thống tài chính với sự phát triển kinh tế • Đáp ứng nhu cầu sử dụng vốn và sinh lợi vốn • Giảm bớt chi phí và giảm thiểu rủi ro • Đem lại lợi ích cho các chủ thể: người đi vay, người cho vay, Nhà nước, các trung gian tài chính... HTTC góp phần to lớn vào việc phát triển KT-XH, thực hiện các mục tiêu Kinh tế vĩ mô (việc làm, sản lượng, thu nhập...) Khủng hoảng tài chính • Khái niệm • Dấu hiệu nhận biết • Nguyên nhân • Tác động • Giải pháp khắc phục III. Quản lý hệ thống tài chính • Cung cấp thông tin cho nhà đầu tư – Các thông tin đại chúng – Kênh thông tin chuyên ngành – Mua bán thông tin • Đảm bảo sự lành mạnh của các tổ chức tài chính trung gian – Điều kiện thành lập – Kiểm tra, giám sát – Quy định phạm vi hoạt động – Thực hiện bảo hiểm tiền gửi Điều kiện để thành lập trung gian tài chính ở VN Loại hình tổ chức 2008 2010 NHTM cổ phần 1.000 tỷ VND 3.000 tỷ VND Chi nhánh NH nước ngoài 15 triệu USD 15 triệu USD Công ty tài chính 300 tỷ VND 500 tỷ VND Quỹ tín dụng nhân dân TW 1.000 tỷ VND 3.000 tỷ VND Quỹ tín dụng cơ sở 100 triệu VND 500 triệu VND IV. Sự phát triển của hệ thống tài chính Việt Nam Các cơ quan giám sát • www.div.gov.vn • www.nfsc.gov.vn • www.sbv.gov.vn • www.ssc.gov.vn • www.mof.gov.vn Ủy ban giám sát tài chính quốc gia (NFSC – National Financial Supervisory Commission) • 1. Giám sát chung thị trường tài chính quốc gia; giám sát hợp nhất hoạt động của các tập đoàn tài chính. • 2. Giám sát điều kiện được cấp phép hoạt động của các tổ chức tín dụng, tổ chức tài chính, tổ chức khác hoạt động trong lĩnh vực ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm. • 3. Giám sát việc áp dụng các thông lệ, chuẩn mực quốc tế về hoạt động giám sát của các cơ quan thanh tra – giám sát chuyên ngành trong lĩnh vực ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm.