Bài giảng Quản trị nguồn nhân lực - Huỳnh Thị Nga

BÀI GIẢNG QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC Cán bộ giảng dạy : TH.S HUỲNH THỊ NGA BMT THÁNG 01/2009 TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY NGUYÊN KHOA KINH TẾ 1 Ch­¬ng I: Giíi thiÖu chung vÒ m«n häC C¸c ch­¬ng cßn l¹i ®­îc tr×nh bµy theo 3 nhãm chøc n¨ng chÝnh cña QTNNL 1. Thu hót nguån nh©n lùc 2. §µo t¹o vµ ph¸t triÓn nNL 3. Duy tr× nguån nh©n lùc BÀI GIẢNG QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC 2 Ch­¬ng I Giíi thiÖu kh¸I qu¸t m«n häc I. Kh¸i niÖm vµ môc tiªu qu¶n trÞ nh©n sù (QTNNL) II. Qu¸ Tr×nh ph¸t triÓn QTNNL III. Chøc n¨ng c¬ b¶n cña QTNNL IV. Vai trß cña bé phËn QTNNL V. Nh÷ng yªu cÇu ®èi víi c¸n bé QTNNL VI. Nh÷ng th¸ch thøc trong QTNNL ë n­íc ta hiÖn nay 3 I. Kh¸i niÖm vµ môc tiªu qu¶n trÞ nh©n sù (QTNNL) 1. Mét sè kh¸i niÖm  Tæ chøc  Lµ nhãm ng­êi hîp l¹i víi nhau, cïng næ lùc ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých chung  C¸c nguån lùc trong tæ chøc  Nguån lùc con ng­êi (nguån nh©n lùc)  Nguån lùc vËt chÊt – tµi chÝnh  Nguån lùc v« h×nh 4  Nguån nh©n lùc lµ g×? - Là tæng hîp nh÷ng c¸ nh©n cña con ng­êi cô thÓ tham gia vµo qu¸ tr×nh lao ®éng lµ tæng thÓ c¸c yÕu tè vÒ thÓ chÊt vµ tinh thÇn ®­îc huy ®éng vµo qu¸ tr×nh lao ®éng - Lµ tÊt c¶ mäi thµnh viªn trong tæ chøc, sö dông kiÕn thøc, kü n¨ng, hµnh vi øng xö vµ gi¸ trÞ ®¹o ®øc ®Ó thµnh lËp, duy tr× vµ ph¸t triÓn tæ chøc. Qu¶n trÞ lµ g×? Lµ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cïng víi vµ th«ng qua ng­êi kh¸c ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu cña tæ chøc Ph©n biÖt Qu¶n lý vµ l·nh ®¹o? 1. Mét sè kh¸i niÖm 5 Kh¸i niÖm Qu¶n trÞ nh©n sù hay QTNNL  QTNNL bao gåm viÖc ho¹ch ®Þnh, tæ chøc chØ huy vµ kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng nh»m thu hót, sö dông vµ ph¸t triÓn con ng­êi ®Ó cã thÓ ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu cña tæ chøc  Hay QTNNL lµ viÖc tuyÓn mé, tuyÓn chän, duy tr× ph¸t triÓn, sö dông, ®éng viªn vµ cung cÊp tiÖn nghi cho NNL th«ng qua tæ chøc  Hay QTNNL lµ qu¸ tr×nh qu¶n trÞ con ng­êi trong mét tæ chøc cã tÝnh ®Õn c¶ môc tiªu cña c¶ tæ chøc vµ c¸ nh©n. Cã liªn quan ®Õn c¸ch sö dông hiÖu qu¶ c¸c tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng cña mäi ng­êi ®Ó ®¹t ®­îc thµnh c«ng cho tæ chøc sù hµi lßng cña tõng c¸ nh©n trong tæ chøc vµ x· héi. 6 Kh¸i niÖm Qu¶n trÞ nh©n sù hay QTNNL  QTNNL lµ tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña mét tæ chøc ®Ó thu hót, x©y dùng, ph¸t triÓn, sö dông, ®¸nh gi¸, b¶o toµn vµ g×n gi÷ mét lùc l­îng lao ®éng phï hîp víi yªu cÇu c«ng viÖc cña tæ chøc vÒ mÆt sè l­îng vµ chÊt luîng Trong điều kiện cụ thể ở VN Quản trị nguồn lực là hệ thống các triết lý, chính sách và hoạt động chức năng về thu hút, đào tạo - phát triển và duy trì con người của một tổ chức nhằm đạt được kết quả tối ưu cho cả tổ chức và nhân viên 7  Tr­íc nh÷ng n¨m 1960:  Tæ chøc ®i nghÜ m¸t  LÞch tr×nh nghØ ng¬i  Tæ chøc kh¸m søc khoÎ ®Þnh kú  Gi¶i quyÕt h­u trÝ  KÐm quan träng, ho¹t ®éng tiªu tèn thêi gian vµ tiÒn b¹c  Ngµy nay:  Thu hót NNL  §µo t¹o vµ ph¸t triÓn NNL  Duy tr× NNL  §ãng vai trß trung t©m trong viÖc thµnh lËp c¸c tæ chøc vµ gióp cho tæ chøc tån t¹i ph¸t triÓn trªn thÞ tr­êng. 2.TÇm quan träng cña qu¶n lý nguån nh©n lùc 8 TÇm quan träng cña qu¶n lý nguån nh©n lùc  §ãng vai trß trung t©m trong viÖc thành lËp, duy tr× và ph¸t triÓn cña mét tæ chøc Th­êng là nguyªn nh©n cña sù thành c«ng hay thÊt b¹i cña mét tæ chøc §©y là bé phËn cÊu thành cña qu¶n trÞ kinh doanh NghÖ thuËt qu¶n lý suy cho cïng là nghÖ thuËt qu¶n lý con ng­êi 9 3. Sù cÇn thiÕt ph¶i chó träng ®Õn viÖc qu¶n lý con ng­êi trong DN Qu¶n trÞ tµi chÝnh Qu¶n trÞ nh©n lùc Qu¶n trÞ s¶n xuÊt Nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn Qu¶n trÞ marketing 10 •Qu¶n lý NNL lµ mét bé phËn quan träng trong qu¶n lý DN •Mäi nhµ qu¶n lý ®Òu lµ ng­êi phô tr¸ch qu¶n lý NNL •NhiÖm vô chñ yÕu lµ b¶o ®¶m cã ®óng ng­êi víi kü n¨ng vµ tr×nh ®é phï hîp, vµo ®óng c«ng viÖc vµ ®óng thêi ®iÓm §©y lµ vÊn ®Ò v« cïng quan träng vµ ngµy cµng phøc t¹p - Lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña mét DN - Lµ vÊn ®Ò v« cïng khã kh¨n, phøc t¹p nh­ng rÊt hÊp dÉn T¹i sao vai trß cña QTNNL ngµy cµng quan träng ? - Do sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t trªn thÞ tr­êng - Do sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt vµ sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ 3. Sù cÇn thiÕt ph¶i chó träng ®Õn viÖc qu¶n lý con ng­êi trong DN 11 4. Môc tiªu cña qu¶n lý con ng­êi trong DN Víi - Chi phÝ: + Thêi gian + TiÒn b¹c Ýt nhÊt + VËt chÊt kh¸c - Sù bÊt m·n c¸ nh©n Ýt nhÊt Nh»m khai th¸c, sö dông NNL mét c¸ch tèt nhÊt ®Ó hoµn thµnh Môc tiªu cña tæ chøc Môc tiªu cña x· héi Môc tiªu cña c¸ nh©n 12 II. Qu¸ Tr×nh ph¸t triÓn QTNNL 1. Qu¶n trÞ trªn c¬ cë khoa häc 2. Qu¶n trÞ dùa trªn c¸c mèi quan hÖ con ng­êi 3. Qu¶n trÞ NNL 13 3. Qu¶n trÞ NNL  §iÒu kiÖn ra ®êi:  C¹nh tranh khèc liÖt trªn toµn cÇu  Suy tho¸i kinh tÕ toµn cÇu  Tr×nh ®é cña nh©n viªn ngµy cµng t¨ng  §ßi hái cÇn ph¶i cã c¸ch tiÕp cËn míi trong qlý con ng­êi KÕt qu¶ kinh doanh = vèn + søc lao ®éng  Coi ng­êi lao ®éng lµ tµi s¶n quý gi¸ cÇn ®Çu t­ ph¸t triÓn  Thay ®æi mèi quan hÖ trong lao ®éng 14 III. Chøc n¨ng cña QTNNL 1. Nhãm chøc n¨ng thu hót nguån nh©n lùc 2. Nhãm chøc n¨ng ®µo t¹o, ph¸t triÓn NNL 3. Nhãm chøc n¨ng duy tr× nguån nh©n lùc 15 1. Nhãm chøc n¨ng thu hót nguån nh©n lùc  §¶m b¶o ®ñ sè l­îng nh©n viªn víi c¸c phÈm chÊt phï hîp cho c«ng viÖc cña doanh nghiÖp.  Bao gåm c¸c ho¹t ®éng: dù b¸o vµ ho¹ch ®Þnh NNL, ph©n tÝch c«ng viÖc, pháng vÊn, tr¾c nghiÖm, thu thËp, l­u gi÷ vµ xö lý c¸c th«ng tin vÒ nguån nh©n lùc  C¨n cø vµo: • KÕ ho¹ch s¶n xuÊt • Thùc tr¹ng kinh doanh vµ sö dông nh©n viªn • Thùc hiÖn ph©n tÝch c«ng viÖc • Thùc tÕ ho¹t ®éng tuyÓn dông t¹i DN 16 2. Nhãm chøc n¨ng ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn NNL  §¶m b¶o cho nh©n viªn trong doanh nghiÖp cã c¸c kü n¨ng, tr×nh ®é lµnh nghÒ cÇn thiÕt hoµn thµnh tèt c«ng viÖc ®­îc giao vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho nh©n viªn ®­îc ph¸t triÓn tèi ®a c¸c n¨ng lùc c¸ nh©n - §èi víi nh©n viªn míi - §èi víi nh©n viªn cò 17 3. Nhãm chøc n¨ng duy tr× NNL  Chó träng ®Õn viÖc duy tr× vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc trong doanh nghiÖp, bao gåm: - Nhãm chøc n¨ng kÝch thÝch ®éng viªn - Chøc n¨ng quan hÖ lao ®éng Lîi thÕ c¹nh tranh cña doanh nghiÖp • 1950 – 1960 S¶n xuÊt • 1970 -1980 Tµi chÝnh • Cuèi 1980 Marketing • §Çu 1990 Th«ng tin • 1995 ®Õn nay Nguån nh©n lùc 18 IV. Vai trß cña bé phËn QTNNL 1. ThiÕt lËp hoÆc tham gia thiÕt lËp c¸c chÝnh s¸ch NNL + ChÝnh s¸ch l­¬ng bæng, khen th­ëng, + ChÝnh s¸ch ®µo t¹o + ChÝnh s¸ch, quy chÕ tuyÓn dông... 19 IV. Vai trß cña bé phËn QTNNL 2. Thùc hiÖn hoÆc phèi hîp víi c¸c bé phËn kh¸c thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng, ho¹t ®éng QTNNL trong DN -Ho¹ch ®Þnh NNL -Ph©n tÝch c«ng viÖc -Pháng vÊn, tr¨c nghiÖm -L­u gi÷ hå s¬ -§µo t¹o, ®Þnh h­íng c«ng viÖc -Qu¶n trÞ tiÒn l­¬ng, th­ëng,... 20 IV. Vai trß cña bé phËn QTNNL 4. KiÓm tra - KiÓm tra, gi¸m s¸t t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch - Thóc ®Èy c¸c bé phËn kh¸c qu¶n lý NNL mét c¸ch hiÖu qu¶ h¬n 3. Cè vÊn cho c¸c l·nh ®¹o trùc tuyÕn vÒ c¸c kü n¨ng QTNNL - Sö dông cã hiÖu qu¶ nhÊt c¸c chi phÝ QTNNL nh­ thÕ nµo -Lµm thÕ nµo ®Ó t¹o ra m«i tr­êng v¨n hãa phï hîp -Lµm thÕ nµo ®Ó khuyÕn khÝch nh©n viªn trung thµnh, g¾n bã víi DN,... 21 V. Nh÷ng yªu cÇu ®èi víi c¸n bé QTNNL Muèn thùc hiÖn tèt viÖc qu¶n lý con ng­êi trong DN nhµ qu¶n lý cÇn ®¶m b¶o yªu cÇu nµo?  C¸c kiÕn thøc vÒ NNL vµ t©m lý häc  C¸c kiÕn thøc vÒ kinh tÕ lao ®éng vµ tæ chøc lao ®éng khoa häc  HiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt  KiÕn thøc vÒ x· héi häc  KiÕn thøc vÒ thèng kª  KiÕn thøc vÒ ngµnh nghÒ trÞ kinh doanh 22  Kh¶ n¨ng l·nh ®¹o  T­ duy chiÕn l­îc  Sù hiÓu biÕt vÒ qu¸ tr×nh “qu¶n lý NNL” V. Nh÷ng yªu cÇu ®èi víi c¸n bé QTNNL 23 VI. Nh÷ng th¸ch thøc trong QTNNL ë n­íc ta hiÖn nay 1. Mét sè thay ®æi trong qu¶n lý NNL t¹i c¸c DN khi chuyÓn sang nÒn KTTT - Trong c«ng t¸c tuyÓn dông - Trong c«ng t¸c ®µo t¹o - Trong c«ng t¸c tiÒn l­¬ng 24 VI. Nh÷ng th¸ch thøc trong QTNNL ë n­íc ta hiÖn nay VÊn ®Ò qu¶n lý con ng­êi t¹i c¸c DN võa vµ nhá so víi c¸c doanh nghiÖp lín Gièng nhau: Ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ, hîp lý ba nhãm chøc n¨ng cña qu¶n lý NNL vµ Ph¶i tháa m·n ®ång thêi c¸c môc tiªu Kh¸c nhau: C¸c nhµ qu¶n lý trong DN võa vµ nhá th­êng tù thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc mµ kh«ng cã sù trî gióp cña c¸c nh©n viªn cã chuyªn m«n s©u trong tõng lÜnh vùc (hoÆc sö dông cè vÊn thuª ngoµi ®Ó trî gióp) 25 2. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi c¸c DN trong qu¶n lý con ng­êi hiÖn nay?  Ch­a khai th¸c, ph¸t huy thÕ m¹nh vÒ NNL  Ho¹ch ®Þnh NNL thiÕu g¾n kÕt víi kÕ ho¹ch vµ chiÕn l­îc KD  X©y dùng hÖ thèng tiÒn l­¬ng ch­a khoa häc vµ hîp lý  TuyÓn dông ch­a hoµn toµn ®­îc thùc hiÖn dùa trªn yªu cÇu c«ng viÖc  Ho¹t ®éng ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn NNL ch­a cã chiÕn l­îc vµ hiÖu qu¶ ch­a cao  T¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng cßn yÕu  N¨ng lùc qu¶n lý cßn h¹n chÕ 26 3. Lµm thÕ nµo ®Ó qu¶n lý NNL cã hiÖu qu¶ h¬n?  Nh÷ng yªu cÇu cña ng­êi lao ®éng ViÖc lµm an toµn, thêi gian lµm viÖc hîp lý ViÖc lµm kh«ng nhµm ch¸n Cã thÓ ph¸t huy ®­îc c¸c kü n¨ng M«i tr­êng lµm viÖc th©n thiÖn C¬ së vËt chÊt thÝch hîp ViÖc tuyÓn dông æn ®Þnh 27 3. Lµm thÕ nµo ®Ó qu¶n lý NNL cã hiÖu qu¶ h¬n? Ng­êi lao ®éng ®ßi hái c¸c quyÒn lîi §­îc ®èi xö c«ng b»ng vµ t«n träng §­îc cÊp trªn l¾ng nghe §­îc tham gia vµo nh÷ng c«ng viÖc liªn quan ®Õn m×nh §­îc biÕt cÊp trªn mong ®îi ®iÒu g× Kh«ng ®Æc quyÒn ®Æc lîi vµ thiªn vÞ L­¬ng bæng c«ng b»ng theo møc ®ãng gãp §¸nh gi¸ thµnh tÝch ph¶i kh¸ch quan QuyÒn h¹n, phóc lîi hîp lý 28 3. Lµm thÕ nµo ®Ó qu¶n lý NNL cã hiÖu qu¶ h¬n?  C¸c DN ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ NNL cña m×nh  C¸c DN cÇn ph¶i x©y dùng chiÕn l­îc qu¶n lý NNL  Nhanh chãng trang bÞ kiÕn thøc vµ kü n¨ng qlý NNL Nh÷ng kh¸c biÖt trong viÖc ¸p dông c¸c chøc n¨ng qu¶n lý NNL C¸c DN do ng­êi Hoa së h÷u C¸c c«ng ty liªn doanh NhËt B¶n C¸c c«ng ty theo kiÓu Ph­¬ng T©y Qu¶n lý NNL võa lµ khoa häc võa lµ nghÖ thuËt 29 C¸c c«ng ty liªn doanh NhËt B¶n cã xu h­íng: •H­íng ng­êi L§ vµo h×nh t­îng cña Cty th«ng qua viÖc tæ chøc c¸c khãa §T nhãm •X©y dùng vµ còng cè lßng trung thµnh th«ng qua ho¹t ®éng ph¸t triÓn NNL •C¸c cv ®­îc thiÕt kÕ theo kiÓu chung chung nh»m t¹o sù linh ho¹t nhÊt ®Þnh •¸p dông lu©n phiªn trong CV ®Ó khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kü n¨ng vµ t¹o sù linh ho¹t •Tæ chøc c¸c khãa §T trong cv vµ t¹o c¬ héi cho NV tham gia c¸c khãa §T ngoµi DN 30 C¸c C«ng ty theo kiÓu Ph­¬ng T©y cã xu h­íng: •Coi träng CV ®Þnh h­íng NV theo bÒ dµy lÞch sö, c¸c gi¸ trÞ còng nh­ tiªu chÝ thùc hiÖn CV trong DN •KhuyÕn khÝch lßng nhiÖt t×nh cña NV th«ng qua viÖc x¸c ®Þnh c¸c ®Þnh h­íng nghÒ nghiÖp •Êp dông PP lu©n chuyÓn CV ®Ó cung cÊp cho ng­êi L§ nhiÒu kü n¨ng kh¸c nhau •§T ®­îc sö dông nh­ mét biÖn ph¸p ®Ó truyÒn b¸ phong th¸i vµ v¨n hãa CTy cho ng­êi L§ •§T trong CV ®­îc ¸p dông ®Ó ph¸t triÓn kü n¨ng thùc hµnh. Ngoµi ra ng­êi L§ cßn ®­îc kÌm kÑp ®Ó ph¸t triÓn c¸c kü n¨ng nh­ l·nh ®¹o; giao tiÕp; gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. 31 C¸c DN do ng­êi Hoa së h÷u cã xu h­íng: •Sö dông c¸c thñ tôc vµ c¸c hÖ thèng NNL phi chÝnh thøc •¸p dông kiÓu qu¶n lý “mÆc nhiªn” trong viÖc KD víi kiÓu ph©n c«ng CV linh ho¹t •Duy tr× mèi q.hÖ gia tr­ëng gi÷a «ng chñ vµ ng­êi L§ mµ trong ®ã «ng chñ lµ ng­êi ch¨m lo ®Õn lîi Ých cña ng­êi L§ •Tæ chøc c¸c khãa §T trong CV vµ §T t¹i chç ®Ó ph¸t triÓn c¸c kü n¨ng cña NV •§¸nh gi¸ kÕt qu¶ CV dùa trªn nh÷ng hiÓu biÕt mét c¸ch phi chÝnh thøc vÒ ng­êi ®ã lµm nh­ thÕ nµo chø kh«ng ph¶i dùa trªn c¸c c«ng cô mét c¸ch chÝnh thèng •C¸c tiªu thøc ®Ó th¨ng chøc lµ møc ®é ®ãng gãp, lßng trung thµnh tÝnh trung thùc 32 Ch­¬ng II. HO¹CH ®ÞNH NGUåN NH©N LùC Néi dung: I.Kh¸i niÖm vµ vai trß cña ho¹ch ®Þnh NNL 1. Kh¸i niÖm 2.Vai trß cña ho¹ch ®Þnh NNL II. TiÕn tr×nh ho¹ch ®Þnh NNL 33 I. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña ho¹ch ®Þnh NNL 1. Kh¸i niÖm Ho¹ch ®Þnh NNL lµ qu¸ tr×nh nghiªn cøu, x¸c ®Þnh nhu cÇu nguån nh©n lùc, ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch vµ thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh ho¹t ®éng ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp cã ®ñ nguån nh©n lùc víi c¸c phÈm chÊt, kü n¨ng phï hîp ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc cã n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶. Ho¹ch ®Þnh NNL gåm: - ¦íc tÝnh cÇu nh©n sù - ¦íc tÝnh cung nh©n sù  Lùa chän c¸c gi¶i ph¸p c©n ®èi cung - cÇu NNL 34 2. Vai trß cña ho¹ch ®Þnh NNL - Gi÷ vai trß trung t©m trong chiÕn l­îc QTNNL - ¶nh h­ëng lín ®Õn hiÖu qu¶ cña tæ chøc -XÐt vÒ ph­¬ng diÖn NNL + ThÊy râ ph­¬ng h­íng, c¸ch thøc QLNNL cña DN + §¶m b¶o cã ®­îc ®óng ng­êi, ®óng viÖc vµ ®óng lóc - Trong nÒn KTTT + Linh ho¹t h¬n + Gi¶m bÊt tr¾c, rñi ro, sai lÇm, l·ng phÝ 35 2. Quy tr×nh ho¹ch ®Þnh nguån nh©n lùc Ph©n tÝch m«i tr­êng, x¸c ®Þnh môc tiªu, lùa chän chiÕn l­îc (B1) Dù b¸o ph©n tÝch c«ng viÖc (B3) Ph©n tÝch hiÖn tr¹ng qu¶n lý nguån nh©n lùc (B2) Dù b¸o, x¸c ®Þnh nhu cÇu nh©n lùc (B4) Ph©n tÝch cung, cÇu, kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh B5 ChÝnh s¸ch KÕ ho¹ch ch­¬ng tr×nh Thùc hiÖn -Thu hót -TuyÓn dông -§T & PT -Tr¶ c«ng vµ ®éng lùc thóc ®Èy -Quan hÖ lao ®éng(B6) KiÓm tra, ®¸nh gi ¸ t×nh h×nh thùc hiÖn (B7) 36 B­íc 1. Ph©n tÝch m«i tr­êng, x¸c ®Þnh môc tiªu, lùa chän chiÕn l­îc M«i tr­êng vÜ m«: YÕu tè bªn ngoµi DN T¹o c¬ héi, nguy c¬ ®èi víi DN M«i tr­êng t¸c nghiÖp: YÕu tè bªn ngoµi DN §Þnh h­íng c¹nh tranh trong ngµnh M«i tr­êng néi bé: YÕu tè bªn trong DN Tù ®¸nh gi ¸®iÓm m¹nh, yÕu ChiÕn l­îc chung ChiÕn l­îc vÒ nguån nh©n lùc §ñ kü n¨ng, phÈm chÊt §ñ sè l­îngThu hót §µo t¹o vµ ph¸t triÓn Duy tr× Hoµn thµnh tèt c«ng viÖc B¶o ®¶m nh©n lùcX¸c ®Þnh môc tiªu: Môc tiªu lµ kÕt qu¶ mµ doanh nghiÖp muèn phÊn ®Êu ®¹t ®­îc Môc tiªu ph¶i cô thÓ, linh ho¹t, ®Þnh h­íng, kh¶ thi, nhÊt qu¸n, hîp lý 37 B­íc 2. Ph©n tÝch hiÖn tr¹ng nguån nh©n lùc  Môc ®Ých: X¸c ®Þnh ®iÓm m¹nh, yÕu, nh÷ng khã kh¨n, thuËn lîi vÒ vÊn ®Ò nh©n sù cña tæ chøc  Qu¶n trÞ NNL trong tæ chøc võa cã tÝnh hÖ thèng võa mang tÝnh chÊt lµ mét qu¸ tr×nh + HÖ thèng + Qu¸ tr×nh 38 Ph©n tÝch hiÖn tr¹ng nguån nh©n lùc - Nguån nh©n lùc: sè l­îng, phÈm chÊt cña mäi c¸ nh©n - C¬ cÊu tæ chøc: lo¹i h×nh tæ chøc, chøc n¨ng, quyÒn h¹n gi÷a c¸c bé phËn -ChÝnh s¸ch Qu¶n trÞ nguån nh©n lùc HÖ thèng Tæng hîp c¸c qu¸ tr×nh: Thu hót, §T & PT, duy tr× nguån n¨ng lùc KÕt qu¶ ®­îc thÓ hiÖn HiÖu qu¶ lµm viÖc tæ chøc HiÖu qu¶ lµm viÖc c¸ nh©n - N¨ng suÊt l®éng - Chi phÝ l®éng - HiÖu qu¶ sö dông c.suÊt m¸y - Tai n¹n lao ®éng - Tû lÖ nghØ viÖc - Møc ®é v¾ng mÆt - ý thøc thùc hiÖn kû luËt lao ®éng - Møc ®é sö dông thêi gian L§ Qu¸ tr×nh 39 B­íc 3. Dù b¸o, ph©n tÝch c«ng viÖc B­íc 4. Dù b¸o, x¸c ®Þnh nhu cÇu nguån nh©n lùc Dùa trªn c¸c dù b¸o vÒ: - Khèi l­îng c«ng viÖc cÇn thiÕt ph¶i thùc hiÖn - Sù thay ®æi vÒ khoa häc c«ng nghÖ, trang bÞ kü thuËt - Sù thay ®æi vÒ tæ chøc hµnh chÝnh - Kh¶ n¨ng n©ng cao chÊt l­îng cña nh©n viªn - Tû lÖ nghØ viÖc trong nh©n viªn - Yªu cÇu n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, dÞch vô - Kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña ®¬n vÞ. 40 Ph©n tÝch xu h­íng Ph©n tÝch t­¬ng quan Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia Sö dông m¸y tÝnh - Dùa trªn nhu cÇu nh©n viªn trong c¸c n¨m qua ®Ó dù b¸o nhu cÇu s¾p tíi - §Æc ®iÓm: TÝnh chÊt ®Þnh h­íng KÐm chÝnh x¸c ThÝch hîp cho t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh t­¬ng ®èi æn ®Þnh - Dùa trªn mét ®¹i l­îng vÒ quy m« s¶n xuÊt kinh doanh vµ sè l­îng nh©n viªn cÇn thiÕt t­¬ng øng - §Æc ®iÓm: Ýt chÝnh x¸c - Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ ph©n tÝch ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè m«i tr­êng vµ kh¶ n¨ng thÝch øng cña doanh nghiÖp trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng cña c¸c s¶n phÈm, dÞch vô - §Æc ®iÓm: Sö dông réng r·i trong thùc tiÕn Gi÷ vai trß quan träng trong dù b¸o nhu cÇu nh©n viªn M¹nh vÒ ®Þnh tÝnh, yÕu vÒ ®Þnh l­îng - Trªn c¬ së c¸c dù b¸o vÒ khèi l­îng s¶n phÈm, dÞch vô, thêi gian cÇn thiÕt thùc hiÖn, theo c¸c ph­¬ng ¸n tèi ®a, tèi thiÓu vµ ph­¬ng ¸n kh¶ thi, theo hÖ thèng ch­¬ng tr×nh lËp s½n trªn m¸y tÝnh - §Æc ®iÓm: Mau chãng dù b¸o ®­îc nhu cÇu nh©n viªn t­¬ng øng cÇn C¸c ph­¬ng ph¸p th­êng ¸p dông ®Ó dù b¸o nhu cÇu nh©n viªn 41 B­íc 5. Ph©n tÝch quan hÖ cung cÇu cña nguån nh©n lùc Dù ®o¸n cÇu lao ®éng Dù ®o¸n cung lao ®éng Thùc hiÖn vµ ®¸nh gi¸ Môc tiªu kÕ ho¹ch vµ chiÕn l­îc Dù ®o¸n thõa, thiÕu lao ®éng 42 B­íc 6. Thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh, chÝnh s¸ch NNL Cung b»ng cÇu vÒ NNL Cung nhá h¬n cÇu vÒ NNL Cung lín h¬n cÇu vÒ NNL 43 Bè trÝ s¾p xÕp l¹i Quy ho¹ch c¸n bé §µo t¹o, ph¸t triÓn kü n¨ng §Ò b¹c, th¨ng chøc TuyÓn míi ®Ó thay thÕ Cung b»ng cÇu vÒ NNL 44 §µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i §Ò b¹c, båi d­ìng Quy ho¹ch c¸n bé Hîp ®ång gia c«ng T¨ng giê lµm Thuª tuyÓn t¹m thêi TuyÓn dông Cung nhá h¬n cÇu vÒ NNL 45 Cung lín h¬n cÇu vÒ NNL Thuyªn chuyÓn, s¾p xÕp l¹i Gi¶m giê lµm, chia xÎ c«ng viÖc NghØ lu©n phiªn, nghØ t¹m thêi Cho thuª lao ®éng VËn ®éng nghØ h­u sím, th«i viÖc,.. 46 B­íc 7. KiÓm tra, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn Môc ®Ých: - H­íng dÉn c¸c ho¹t ®éng ho¹ch ®Þnh nguån nh©n lùc - X¸c ®Þnh c¸c sai lÖch gi÷a kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn - X¸c ®Þnh c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn c¸c sai lÖch vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p hoµn thiÖn Ph­¬ng ph¸p: - So s¸nh gi÷a tiªu chuÈn vµ thùc tÕ cña c¸c ho¹t ®éng nh©n sù (®Þnh l­îng) - Dïng mèi liªn quan nh©n qu¶ (®Þnh tÝnh) 47 Ch­¬ng III. Ph©n tÝch c«ng viÖc I. Kh¸i niÖm vµ ý nghÜa ph©n tÝch c«ng viÖc II. Nh÷ng th«ng tin cÇn thu thËp vµ ph­¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin trong ph©n tÝch c«ng viÖc III. Quy tr×nh ph©n tÝch c«ng viÖc IV. B¶n m« t¶ c«ng viÖc vµ b¶n tiªu chuÈn c«ng viÖc V. Nh÷ng vÊn ®Ò th­êng gÆp khi ph©n tÝch c«ng viÖc 48 I. Kh¸i niÖm vµ ý nghÜa ph©n tÝch c«ng viÖc 1. Kh¸i niÖm C«ng viÖc - Bao gåm mét sè thao t¸c cô thÓ ph¶i ®­îc hoµn thµnh ®Ó mét tæ chøc ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu cña m×nh - Gåm c¸c ho¹t ®éng, c¸c nhiÖm vô cÇn thiÕt ph¶i thùc hiÖn ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých nhÊt ®Þnh Ph©n tÝch c«ng viÖc Ph©n tÝch c«ng viÖc lµ qu¸ tr×nh nghiªn cøu néi dung c«ng viÖc, nh»m x¸c ®Þnh ®iÒu kiÖn tiÕn hµnh, c¸c nhiÖm vô, tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n khi thùc hiÖn c«ng viÖc vµ c¸c phÈm chÊt, kü n¨ng cÇn thiÕt ph¶i cã ®Ó thùc hiÖn tèt c«ng viÖc Ph©n biÖt c«ng viÖc vµ nghÒ? 49 2. ý nghÜa cña ph©n tÝch c«ng viÖc Môc ®Ých cña ph©n tÝch c«ng viÖc lµ g× ?  Ph©n tÝch c«ng viÖc ®­îc thùc hiÖn trong nh÷ng tr­êng hîp nµo? Nh©n viªn sÏ thùc hiÖn nh÷ng thao t¸c g×? Khi nµo c«ng viÖc ®­îc hoµn tÊt?  C«ng viÖc ®­îc thùc hiÖn ë ®©u? Nh©n viªn lµm c«ng viÖc ®ã nh­ thÕ nµo? T¹i sao ph¶i thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã §Ó thùc hiÖn tèt th× cÇn cã nh÷ng tiªu chuÈn, tr×nh ®é nµo? Tæ chøc míi thµnh lËp Tæ chøc cã thªm c¸c c«ng viÖc míi  C«ng viÖc ph¶i thay ®æi 50 PH¢N TÝCH C¤NG VIÖC B¶N M¤ T¶ C¤NG VIÖC B¶N TI£U CHUÈN C¤NG VIÖC 2. ý nghÜa cña ph©n tÝch c«ng viÖc Lµ v¨n b¶n liÖt kª c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô, c¸c mqhÖ trong cv, ®kiÖn viÖc lµm, yªu cÇu kiÓm tra gi¸m s¸t vµ c¸c tiªu chuÈn cÇn ®¹t ®­îc trong cv -NhiÖm vô (lµm g×, thêi h¹n, ®kiÖn) -Tr¸ch nhiÖm (c¸c yªu cÇu, b¸o c¸o cho ai) -QuyÒn h¹n (mqhÖ trong c«ng viÖc 51 PH¢N TÝCH C¤NG VIÖC B¶N M¤ T¶ C¤NG VIÖC B¶N TI£U CHUÈN C¤NG VIÖC 2. ý nghÜa cña ph©n tÝch c«ng viÖc Lµ v¨n b¶n liÖt kª nh÷ng yªu cÇu vÒ n¨ng lùc c¸ nh©n nh­ tr×nh ®é häc vÊn, kinh nghiÖm c«ng t¸c, kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, c¸c kü n¨ng kh¸c vµ ®Æc ®iÓm c¸ nh©n thÝch hîp nhÊt cho cv -Kü n¨ng (biÕt lµm g×) - KiÕn thøc (hiÓu biÕt nh­ thÕ nµo) - §¹o ®øc (phÈm chÊt c¸ nh©n) 52 PH¢N TÝCH C¤NG VIÖC TuyÓn dông, chän lùa nh©n viªn §µo t¹o huÊn luyÖn nh©n viªn §¸nh gi¸ n¨ng lùc thùc hiÖn CV cña N. viªn §Þnh gi¸ c«ng viÖc Tr¶ c«ng, khen th­ëng nh©n viªn B¶N M¤ T¶ C¤NG VIÖC B¶N TI£U CHUÈN C¤NG VIÖC 2. ý nghÜa cña ph©n tÝch c«ng viÖc  B¶o ®¶m thµnh c«ng h¬n trong viÖc sö dông NNL  Lo¹i bá nhiÒu bÊt b×nh ®¼ng vÒ møc l­¬ng, t¹o ®.lùc kÝch thÝch  TiÕt kiÖm thêi gian vµ søc lùc  Gi¶m bít sè ng­êi cÇn ph¶i thay thÕ  T¹o c¬ së ®Ó cÊp qu¶n trÞ vµ nh©n viªn hiÓu nhau nhiÒu h¬n 53 II. Nh÷ng th«ng tin cÇn thu thËp vµ PP thu thËp TT 1. Nh÷ng th«ng tin cÇn thu th