Các tuyến nội tiết chính

Các tuyến nội tiết chính 1.Tuyến yên 2.Tuyến tùng 3.Tuyến giáp 4.Tuyến cận giáp 5.Tuyến ức 6.Tuyến tụy 7.Tuyến trên thận 8.Tuyến sinh dục 1. Tuyến yên ( Tuyến mấu não dưới) Là một tuyến nhỏ nằm trong hố yến của xương bướm, nặng 0,5 – 0,7g. Tuyến yên có 3 thùy: thùy trước, thùy giữa, thùy sau, mỗi thùy tiết ra những loại hoocmon khác nhau.: * Thùy trước lớn, tiết ra nhiều hoocmôn quan trọng như: - Hoocmôn sinh trưởng GH hoặc STH ( GH: Ghimberilin Hoocmone), STH ( Samato Trophic Hormone). - Hoocmôn kích thích tuyến giáp (TSH) Tyrotrophic Stimulating Hormone) - Hoocmôn kích thích sinh dục: Gồm : + Hoocmôn kích nang tố ( FSH) -Follicle Stamulating Hormone. Hooc môn này ở nữ có tác dụng kích thích sự phát triển của các bao noãn. Ở nam có tác dụng kích thích sự hình thành tinh trùng và sự phát triển ống sinh tinh + Hoocmôn kích hoàng tố (LH) Luteinising Hormone, có tác dụng kích thích tế bào trứng chín, gây rụng trứng, tạo thể vàng và kích thích thể vàng tiết ra hoocmôn Progesteron ở nữ; hoặc kích thích tế bào kẽ của tinh hoàn tiết ra Testosteron ở nam + Hoocmôn kích nhũ tố (LTH) Luteo Trofic Hormone, có tác dụng kích thích sản xuất sữa, kích thích tuyến vú phát triển, kích thích thể vàng tiết ra hoocmôn Progesteron ở nữ; hoặc kích thích sự phát triển tuyến tiền liệt ở nam + Hoocmôn kích vỏ tuyến trên thận (ACTH) Ađreno Cortico Trophic Hormone., có tác dụng giúp cho tuyến trên thận hoạt động bình thường * Thuỳ giữa kém phát triển, tiết hoocmôn (MSH) – Intecmeđin; có tác dụng kích thích sự tổng hợp và phân bố sắc tố trong các tế bào thượng bì da. * Thùy sau tiết ra 2 loại hormôn chính là: - Ôxytoxin: Hoocmon này có tác dụng kích thích bài xuất sữa, tăng cường co bóp tử cung lúc sanh. - Vazơprexin: Hoocmon này có tác dụng kích thích sự tái hấp thu nước ở ống thận. 2. Tuyến tùng ( Tuyến mấu não trên ) Là một tuyến nhỏ nằm ngay dưới củ não sinh tư, tiết hooc môn chính là Mêlatônin, có tác dụng kìm hãm sự phát dục. Tuyến này hoạt động mạnh ở trẻ em. 3. Tuyến giáp Là một tuyến lớn nằm trước sụn giáp, dưới lớp cơ; nặng 20 -30g. Cấu tạo gồm có 3 thùy. Trong tuyến có nhiều nang chứa đầy chất keo có iốt. Tuyến giáp tiết ra hoocmon chính là Tyroxin và Canxitonin, có tác dụng tăng cường quá trình chuyển hóa năng lượng trong tế bào, tăng cường sự hấp thụ gluxit ở ruột non. Nếu tuyến giáp kém hoạt động (thiểu năng tuyến giáp) --> thiếu iốt, buộc các nang tuyến giáp hoạt động mạnh, làm phì đại tuyến giáp (bướu cổ). Nếu tuyến giáp hoạt động quá mạnh (ưu năng tuyến giáp) làm tăng cường độ trao đổi chất, sinh nhiệt nhiều, tim đập nhanh (bệnh Bazơđô) 4. Tuyến cận giáp Là tuyến nhỏ nằm ở mặt sau 2 thùy bên của tuyến giáp, Hooc môn chính là Paratyroxin, có tác dụng làm ổn định mức canxi trong máu 5. Tuyến ức ( Tuyến hung ) Nằm sau xương ức, bao lấy khí quản và động mạch chủ. Tuyến ức tiết ra hooc môn chính là Tymô xin, có tác dụng tham gia vào quá trình sinh trưởng của xương. 6. Tuyến tụy ( Phần nội tiết ) Do 3 loại tế bào đảo tụy ( hay đảo Langerhans) tiết ra các hormon: - Tế bào bêta tiết Insulin – là hooc môn hạ đường huyết, có tác dụng tích lũy glicozen ở gan, cơ - Tế bào anpha tiết Glucagon – là hormon tăng đường huyết có tác dụng tăng cường chuyển hóa glicozen ở gan thành glucoza trong máu - Tế bào delta tiết hormon Samatostatin – là hormon quản lí tại chỗ hoạt động hoạt động của tế bào anpha và beta. 7. Tuyến trên thận Nằm trên đỉnh 2 quả thận, có cấu tạo gồm 2 phần: phần vỏ và phần tủy. + Phần vỏ sản xuất nhiều loại hoocmôn kích thích quá trình trao đổi chất như: - Hiđrôcooctizôn, có tác dụng chuyển hóa Prôtid thành Gluxid - Ancosteron có tác dụng điều hóa trao đổi ion Na, K. - Cooctizon có tác dụng làm ảnh hưởng đến sự trao đổi muối. + Phần tủy sản xuất ra hoocmôn chính là Ađrenalin và Noađrenalin, có tác dụng làm tim đập nhanh, mạch co, tăng cường chuyển hóa Glicozen thành Glucoza. 8. Tuyến sinh dục + Tinh hoàn. Ngoài nhiệm vụ ngoại tiết (sản xuất tinh trùng), tinmh hoàn còn tham gia vào chức năng nội tiết (tiết hoocmon sinh dục nam) do các tế bào kẽ nằm xen giữa các tế bào sinh tinh đảm nhiệm. Các tế bào này có khả năng tiết ra hormon sinh dục là Antrogen, trong đó quan trọng là Testosteron, có tác dụng kích thích sự phát triển các đặc tính sinh dục phụ ở nam. + Buồng trứng. Buồng trứng tham gia vào chức năng nội tiết thông qua hai bộ phận là các tế bào noãn và các tế bào thể vàng. - Các tế bào noãn tiết ra các hormon chính là : Ostrogen, làm nang trứng phát triển và gây ra những biến đổi ở người phụ nữ lúc dậy thì. - Các tế bào thể vàng tiết ra Progesteron, làm ức chế sự rụng trứng, kích thích sự phát triển của niêm mạc tử cung, kích thích tuyến sữa phát triển, ức chế tuyến yên bài xuất kích hoàng tố./.