Chương IV Phương pháp kiểm toán

1ĐINH THẾ HÙNG AAF - NEU PHƯƠNG PHÁP KIỂM TOÁN I CHƯƠNG IVI KẾT CẤU CHƯƠNG IV HỆ THỐNG PHƯƠNG PHÁP KIỂM TOÁNHỆ TH N PH N PHÁP KIỂ T ÁNII IIII CÁC KỸ THUẬT CHỌN MẪU KIỂM TOÁN 2I - HỆ THỐNG PHƯƠNG PHÁP KIỂM TOÁN 1- Khái quát về hệ thống phương pháp kiểm toán 2 – Phương pháp kiểm toán chứng từ 3 – Phương pháp kiểm toán ngoài chứng từ 1- Kh¸i qu¸t vÒ hÖ thèng ph−¬ng ph¸p kiÓm to¸n.
C¬ së hình thµnh c¸c ph−¬ng ph¸p kiÓm to¸n - C¬ së ph−¬ng ph¸p luËn - Cơ sở phương pháp kỹ thuật - Ảnh hưởng bởi đối tượng kiểm toán C¬ së ph−¬ng ph¸p luËn
PhÐp biÖn chøng duy vËt ®em l¹i khả năng nhìn nhËn c¸c ho¹t ®éng phøc t¹p th«ng qua tÝnh quy luËt biÖn chøng vµ xem xÐt c¸c sù viÖc trong mèi quan hÖ biÖn chøng.
PhÐp duy vËt biÖn chøng lµ ®i tõ trùc quan sinh ®éng ®Õn t− duy trõu t−îng và chØ ra tÝnh logÝc cña qu¸ trình nhËn thøc vµ c¸c mèi quan hÖ quy luËt vËn ®éng cña mçi sù vËt, hiÖn t−îng vµ th«ng qua c¸c cÆp ph¹m trï cô thÓ. 3Cơ sở phương pháp kỹ thuật
Kiểm toán sử dụng phương pháp kỹ thuật của các môn học:  Môn Toán học  Môn Kế toán  Môn Phân tích hoạt động kinh doanh Quan hÖ víi ®èi t−îng kiÓm to¸n
Mét phÇn lµ thùc tr¹ng ho¹t ®éng tµi chÝnh ®: ®−îc phản ¸nh trong tµi liÖu kÕ to¸n do vËy, kiÓm to¸n cã thÓ kÕ thõa c¬ së ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n, ph©n tÝch ®Ó x©y dùng ph−¬ng ph¸p kiÓm to¸n chøng tõ.
Một phÇn kh¸c ch−a ®−îc phản ¸nh kÓ cả phản ¸nh ch−a trung thùc trong tµi liÖu nµy do đó kiÓm to¸n ch−a cã c¬ së dữ liÖu vµ kiểm toán đã xây dựng ph−¬ng ph¸p kiÓm to¸n ngoµi chøng tõ. HỆ THỐNG PHƯƠNG PHÁP KIỂM TOÁN KIỂM TOÁN CHỨNG TỪ KIỂM TOÁN NGOÀI CHỨNG TỪ KIỂM KÊ THỰC NGHIỆM ĐIỀU TRA KIỂM TOÁN CÂN ĐỐI ĐỐI CHIẾU LÔGÍC ĐỐI CHIẾU TRỰC TIẾP 42 - HÖ thèng ph−¬ng ph¸p kiÓm to¸n chỨng tỪ KIỂM TOÁN CÂN ĐỐI A B ĐỐI CHIẾU TRỰC TIẾP C ĐỐI CHIẾU LÔGÍC a. KiÓm to¸n c©n ®èi:
Kh¸i niÖm: KiÓm to¸n c©n ®èi lµ ph−¬ng ph¸p dùa trªn c¸c ph−¬ng trình kÕ to¸n vµ c¸c c©n ®èi kh¸c ®Ó kiÓm tra c¸c quan hÖ néi t¹i cña c¸c yÕu tè cÊu thµnh quan hÖ c©n ®èi ®ã. C¸c ph−¬ng ph¸p kiÓm tra tÝnh c©n ®èi. + C©n ®èi cô thÓ. C©n ®èi cô thÓ lµ biÓu hiÖn th«ng qua c¸c ®Þnh khoản kÕ to¸n vµ thÓ hiÖn trong c¸c sæ s¸ch kế toán kh¸c nhau: sæ nhËt ký, bảng kª, sæ c¸i... Sè d− cuèi kú = Sè d− ®Çu kú + Sè ph¸t sinh tăng trong kú - Sè ph¸t sinh giảm trong kú. Sè phát sinh Bên Nî = Sè phát sinh Bên Cã 5C¸c ph−¬ng ph¸p kiÓm tra tÝnh c©n ®èi. + C©n ®èi tæng qu¸t. C©n ®èi tæng qu¸t lµ xem xÐt mèi t−¬ng quan cña mét ph−¬ng trình kÕ to¸n c¬ bản. Tæng tµi sản = Tæng nguån vèn. Tæng tài sản = Tài sản ngắn hạn + Tài sản dài hạn Tæng Nguồn vốn = Vèn chñ së hữu + C«ng nî. Tµi sản = Vèn chñ së hữu + C«ng nî. b. Đèi chiÕu trùc tiÕp.
Kh¸i niÖm: Đèi chiÕu trùc tiÕp lµ so s¸nh, ®èi chiÕu (vÒ mÆt l−îng) trÞ sè cña cïng mét chØ tiªu trªn c¸c nguồn tài liệu kh¸c nhau. C¸c lo¹i ®èi chiÕu trùc tiÕp • Đèi chiÕu giữa sè cuèi kú vµ sè ®Çu năm hoÆc giữa c¸c kú trªn c¸c Bảng c©n ®èi tµi sản ®Ó nghiªn cøu ®éng th¸i cña c¸c mÆt ho¹t ®éng t−¬ng øng víi chØ tiªu ®ã (®èi chiÕu ngang) • Đèi chiÕu giữa c¸c bé phËn tæng thÓ ®Ó xem xÐt c¬ cÊu, ph©n bè tõng quÇn thÓ (®èi chiÕu däc). • Đèi chiÕu trÞ sè cña c¸c chØ tiªu víi trÞ sè cña c¸c yÕu tè cÊu thµnh chØ tiªu ®ã. 6C¸c lo¹i ®èi chiÕu trùc tiÕp • Đèi chiÕu giữa sè dù ®o¸n, ®Þnh møc, kÕ ho¹ch víi sè thùc tÕ ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é phÊn ®Êu thùc hiÖn c¸c môc tiªu thÓ hiÖn trªn c¸c chØ tiªu t−¬ng øng. • Đèi chiÕu trÞ sè cña cïng mét chØ tiªu trong cïng mét thêi kú trªn c¸c chøng tõ kh¸c nhau. • Đèi chiÕu c¸c con sè cña cïng mét chøng tõ nh−ng ®−îc bảo quản, l−u trữ ë c¸c ®Þa ®iÓm kh¸c nhau. c. Đèi chiÕu logic.
Kh¸i niÖm: Đèi chiÕu logic lµ ®èi chiÕu trÞ sè cña c¸c chØ tiªu cã quan hÖ víi nhau theo xu h−íng nhÊt ®Þnh hay tû lÖ nhÊt ®Þnh. C¸c lo¹i ®èi chiÕu logic:
Ph©n tÝch vÒ xu h−íng cña c¸c nghiÖp vô, c¸c kho
n môc: Đ©y lµ qu¸ trình ph©n tÝch những thay ®æi cña mét sè d− tµi khoản hoÆc mét lo¹i nghiÖp vô dùa trªn sù hiÓu biÕt vÒ yÕu tè t¹o ra xu h−íng cña sè d− tµi khoản vµ lo¹i hình nghiÖp vô.
Ph©n tÝch tû suÊt: nh»m ®¸nh gi¸ sù t−¬ng quan giữa c¸c khoản môc víi nhau vµ tÝnh träng yÕu còng nh− khả năng tµi chÝnh hoÆc tÝnh hîp lý cña bản th©n tû suÊt. 73 - C¸c ph−¬ng ph¸p kiÓm to¸n ngoµi chøng tõ. KIỂM KÊ A B THỰC NGIỆM C ĐIỀU TRA a. KiÓm kª.
Kh¸i niÖm: KiÓm kª lµ ph−¬ng ph¸p kiÓm tra t¹i chç c¸c lo¹i tµi sản trong kho vµ trong kÐt nh»m cung cÊp c¸c b»ng chøng vÒ sù tån t¹i, tình tr¹ng tµi sản, sè l−îng vµ còng cã thÓ lµ gi¸ trÞ cña tµi sản. quy trÌnh KiÓm kª:
ChuÈn bÞ kiÓm kª: Trong kh©u nµy cÇn x¸c ®Þnh râ môc tiªu, x¸c ®Þnh quy m« kiÓm kª, thêi gian kiÓm kª, ph©n bæ nh©n lùc, chuÈn bÞ c¸c thiÕt bÞ ®o l−êng phï hîp.
Thùc hiÖn kiÓm kª: KiÓm kª phải tiÕn hµnh theo trình tù, kÕ ho¹ch ®: x¸c ®Þnh vµ phải ghi chÐp ®Çy ®ñ trªn c¸c phiÕu kiÓm kª, lËp bảng kª.
KÕt thóc kiÓm kª: Phải lËp biªn bản kiÓm kª trong ®ã ghi râ môc tiªu, néi dung, trình tù tiÕn hµnh, c¸c chªnh lÖch ®: ®−îc ph¸t hiÖn vµ kiÕn nghÞ vÒ c¸ch xö lý c¸c chªnh lÖch. 8b. Thùc nghiÖm.
Kh¸i niÖm: Thùc nghiÖm lµ ph−¬ng ph¸p diÔn l¹i hoÆc nghiªn cøu, ph©n tÝch tõng yÕu tè cÊu thµnh cña mét tµi sản, mét qu¸ trình ®· cã, ®· diÔn ra vµ cÇn x¸c minh l¹i.
Quá trình tiÕn hµnh :  + ChuÈn bÞ: phải chuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ vËt chÊt, vÒ nh©n lùc, vÒ thêi gian vµ c¸c ®iÒu kiÖn ph¸p lý.  + Thùc hiÖn: triÓn khai thùc nghiÖm theo kÕ ho¹ch ®: ®Þnh, cÇn ghi chÐp ®Çy ®ñ ®Ó t¹o b»ng chøng kiÓm to¸n.  + KÕt thóc: ®−a ra ®−îc biªn bản thùc nghiÖm vµ phải nªu râ kÕt luËn vÒ vÊn ®Ò cÇn xem xÐt. c. ĐiÒu tra.
Kh¸i niÖm: ĐiÒu tra lµ ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh l¹i mét tµi liÖu hay mét thùc tr¹ng ®Ó ®i ®Õn những quyÕt ®Þnh hay kÕt luËn cho kiÓm to¸n.
Theo VSA 500: ĐiÒu tra lµ viÖc tìm kiÕm th«ng tin tõ những ng−êi cã hiÓu biÕt ë bªn trong hoÆc bªn ngoµi ®¬n vÞ. CÁc kỸ thuẬt ĐiỀu tra
Quan s¸t:
Pháng vÊn, tiÕp xóc:
Chän mÉu c¸c ®èi t−îng kiÓm to¸n, x¸c minh lµm râ vÊn ®Ò cÇn kiÓm to¸n
X¸c minh b»ng văn bản qua th− x¸c nhËn 9II - CHỌN MẪU KIỂM TOÁN 1 - C¸c kh¸i niÖm c¬ bản vÒ chän mÉu trong kiÓm to¸n 2 - Chọn mẫu ngẫu nhiên 3 - Chọn mẫu phi xắc suất 1. C¸c kh¸i niÖm c¬ bẢn vÒ chän mÉu trong kiÓm to¸n.
Khái niệm Chän mÉu kiÓm to¸n lµ lùa chän mét sè phÇn tö (gäi lµ mÉu) tõ mét tËp hîp c¸c phÇn tö (gäi lµ tæng thÓ) vµ dïng c¸c ®Æc tr−ng cña mÉu ®Ó rót ra c¸c suy ®o¸n vÒ ®Æc tr−ng cña toµn bé tæng thÓ.
Yªu cÇu c¬ bản cña chän mÉu: MÉu được chän phải lµ mÉu ®¹i diÖn mang đầy đủ c¸c đÆc tr−ng cña tæng thÓ mµ mÉu ®−îc chän ra. C¸c kh¸i niÖm c¬ bẢn vÒ chän mÉu trong kiÓm to¸n.
Rñi ro chän mÉu lµ khả năng mµ kÕt luËn cña kiÓm to¸n viªn dùa trªn mÉu sai lÖch so víi kÕt luËn mµ kiÓm to¸n viªn còng dïng thö nghiÖm t−¬ng tù ¸p dông ®èi víi toµn bé tæng thÓ.
Rñi ro kh«ng do chän mÉu là khả năng kiÓm to¸n viªn ®−a ra những kÕt luËn sai lÇm kh«ng phải do lçi chän mÉu mµ do c¸c yÕu tè kh«ng liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc chän mÉu. 10 2. Chän mÉu ngÉu nhiªn.
Kh¸i niÖm: Chän mÉu ngÉu nhiªn lµ c¸ch chän kh¸ch quan theo ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh, bảo ®ảm cho mäi phÇn tö cÊu thµnh tæng thÓ ®Òu cã khả năng nh− nhau trong viÖc hình thµnh mÉu chän.
Trong chän mÉu ngÉu nhiªn cã c¸c lo¹i hình cô thÓ:  Chän mÉu ngÉu nhiªn theo bảng sè ngÉu nhiªn.  Chän mÉu ngÉu nhiªn theo ch−¬ng trình vi tÝnh.  Chän mÉu ngÉu nhiªn theo khoảng c¸ch (hÖ thèng). Chän mÉu ngÉu nhiªn theo bẢng sè ngÉu nhiªn
KTV sử dụng bảng số ngẫu nhiên để chọn mẫu các đối tượng kiểm toán.
Các bước chọn mẫu  B−íc 1: ĐÞnh l−îng ®èi t−îng kiÓm to¸n b»ng hệ thống c¸c con sè duy nhÊt.  B−íc 2: X¸c ®Þnh mèi quan hÖ giữa c¸c phÇn tö ®: ®Þnh d¹ng víi sè ngÉu nhiªn trong bảng số ngẫu nhiên.  B−íc 3: X¸c ®Þnh lé trình sử dụng bảng số ngẫu nhiên  B−íc 4: X¸c ®Þnh ®iÓm xuÊt ph¸t. Chän mÉu ngÉu nhiªn theo hÖ thèng
Kh¸i niÖm: Chän mÉu ngÉu nhiªn theo hÖ thèng lµ qu¸ trình chän m¸y mãc theo khoảng c¸ch x¸c ®Þnh trªn c¬ së kÝch cì cña quÇn thÓ vµ sè l−îng mÉu cÇn chän.
C¸c b−íc tiến hành lÊy mÉu:  B−íc 1: X¸c ®Þnh quy m« tæng thÓ (N).  B−íc 2: X¸c ®Þnh quy m« mÉu (M).  B−íc 3: X¸c định khoảng c¸ch cè ®Þnh(K). K= N/M  B−íc 4: X¸c ®Þnh ®iÓm xuÊt ph¸t (M1). Mi = Mi-1 + K hoặc Mi = M1 + (i-1)*K 11 3. Chän mÉu phi x¸c suÊt.
Kh¸i niÖm: Chän mÉu phi x¸c suÊt lµ c¸ch chän mÉu theo ph¸n ®o¸n chñ quan vµ kh«ng dùa theo ph−¬ng ph¸p m¸y mãc, kh¸ch quan.
Trong chän mÉu phi x¸c suÊt gồm:  Chän mÉu theo khèi.  Chän mÉu theo nhËn ®Þnh. HẾT CHƯƠNG IV