Giới và phát triển (gender and development)

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC TOÂN ÑÖÙC THAÉNG KHOA KHOA HOÏC XAÕ HOÄI VAØ NHAÂN VAÊN -----# "----- MOÂN HOÏC GIÔÙI VAØ PHAÙT TRIEÅN (GENDER AND DEVELOPMENT) GIAÛNG VIEÂN: CN. PHAÏM THÒ HAØ THÖÔNG June 15, 2010 Giới và phát triển 1 GIÔÙI VAØ PHAÙT TRIEÅN (GENDER AND DEVELOPMENT) June 15, 2010 Giới và phát triển 2 Mục tiêu môn học Nâng cao hiểu biết và có nhận thức tốt hơn về giới Vận dụng các kỹ năng phân tích giới vào các dự án và chương trình nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho phụ nữ nâng cao năng lực và quyền tự quyết nhằm tiến tới sự bình đẳng giới ở Việt Nam nói riêng và trên thế giới nói chung. June 15, 2010 Giới và phát triển 3 - Số tín chỉ : 3 - Đối tượng sử dụng: sinh viên ngành xã hội học Trường đại học Tôn Đức Thắng - Hình thức giảng dạy chính: + Giảng lý thuyết + Trao đổi và thảo luận June 15, 2010 Giới và phát triển 4 Taøi lieäu 1. Hoàng Bá Thịnh, Gíao trình XHH về giới, Nxb ĐHQG, HN, 2008 2. Lê Thị Qúy, Gíao trình XHH về giới, Nxb GD, HN, 2008 3. Traàn Thò Vaân Anh – Leâ Ngoïc Huøng. “Phuï nöõ, Giôùi vaø phaùt trieån”. Nhaø xuaát baûn phuï nöõ Haø Noäi, 2000 4. Leâ Ngoïc Vaên “Nghieân cöùu gia ñình lyù thuyeát nöõ quyeàn – quan ñieåm giôùi” 5. Leâ Thò Chieâu Nghi, “ Giôùi vaø döï aùn phaùt trieån”. Nhaø xuaát baûn TP.HCM 2001 6. Tập bài giảng của TS. Trần Thị Kim Xuyến 7. Thaùi Thò Ngoïc Dö( bieân soaïn) “Taøi lieäu Giôùi vaø phat trieån”. Naêm 2004 8. Moät soá baøi treân taïp chí XHH vaø taïo chí Gia ñình vaø Giôùi June 15, 2010 Giới và phát triển 5 ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP •Tiêu chuẩn đánh giá sinh viên và thang điểm - Dự lớp + thảo luận 10% - Thi giữa kỳ (Tự luận+thuyết trình) 20% - Thi cuối kỳ 70% Đánh giá theo thang điểm 10 June 15, 2010 Giới và phát triển 6 NHÖÕNG NGUYEÂN TAÉC • Chuẩn bị bài trước khi đến lớp • Đọc tài liệu trước khi đến lớp • Không nói chuyện, làm việc riêng, không sử dụng điện thoại di động, điện thoại phải để chế độ rung • Tích cực tham gia xây dựng bài, làm bài tập theo nhóm. Hỏi GV khi không hiểu phần nào đó • Đi học đúng giờ (Đi học trễ 15 phút, SV không được vào lớp), về đúng giờ June 15, 2010 Giới và phát triển 7 Liên lạc với giảng viên: • Tên giảng viên: ThS Phạm Thị Hà Thương Giảng viên Khoa KHXH&NV ĐH Tôn Đức Thắng • ĐT: 0908028728 • Email: thuong0012@yahoo.com June 15, 2010 Giới và phát triển 8 BAØI 1 SÖÏ PHAÙT TRIEÅN KHAÙI NIEÄM GIÔÙI June 15, 2010 Giới và phát triển 9 I. PHAÂN BIEÄT KHAÙI NIEÄM PHUÏ NÖÕ TRONG PHAÙT TRIEÅN, GIÔÙI VAØ PHAÙT TRIEÅN. • Hai thuaät ngöõ naøy coù luùc ñöôïc söû duïng thay cho nhau nhöng giöõa chuùng coù moät soá ñieåm khaùc bieät cô baûn.  Quan ñieåm phuï nöõ trong phaùt trieån (Woman in development) ra ñôøi vaøo khoaûng nhöõng naêm 1970  Quan ñieåm giôùi vaø phaùt trieån (gender and development) ñöôïc hình thaønh vaøo nhöõng naêm 1980 June 15, 2010 Giới và phát triển 10 Con ngöôøi Phuï nöõTroïng taâm Con ngöôøi laø trung taâm Phuï nöõ ít ñöôïc tham gia vaøo quaù trình phaùt trieån Quan ñieåm Giôùi vaø phaùt trieån (GAD) Phuï nöõ trong phaùt trieån (WID) June 15, 2010 Giới và phát triển 11 Phaùt trieån coâng baèng, beàn vöõng vôùi phuï nöõ vaø nam giôùi cuøng chia seû caùc quyeát ñònh vaø quyeàn löïc. Söï phaùt trieån coù hieäu quaû hôn. Muïc tieâu Moái quan heä baát bình ñaúng (giöõa nam giôùi vaø phuï nöõ, giöõa ngöôøi giaøu vaø ngöôøi ngheøo) Phuï nöõ bò loaïi ra khoûi quaù trình phaùt trieån Vaán ñeà June 15, 2010 Giới và phát triển 12 - Xaùc ñònh giaûi quyeát nhu caáu thöïc teá, nhu c u chi n l c cuûa phuï ầ ế ượ nöõ vaø nam giôùi - Giaûi quyeát nhu caàu chieán löôïc cuûa ngöôøi ngheøo thoâng qua phaùt trieån laáy con ngöôøi laø trung taâm. - Caùc döï aùn nhaèm vaøo phuï nöõ -Taêng naêng suaát lao ñoäng cuûa phuï nöõ. -Taêng thu nhaäp cuûa phuï nöõ. -Taêng cöôøng khaû naêng cuûa phuï nöõ trong quaûn lyù gia ñình. Chieán löôïc Taïo quyeàn cho phuï nöõ bò thieät thoøi, Hoäi nhaäp phuï nöõ vaøo cô caáu hieän coù. Giaûi phaùp June 15, 2010 Giới và phát triển 13 II. PHAÂN BIEÄT KHAÙI NIEÄM GIÔÙI VAØ GIÔÙI TÍNH June 15, 2010 Giới và phát triển 14 Khái niệm Giới - Moät thuaät ngöõ xaõ hoäi hoïc, baét nguoàn töø moân nhaân hoïc, - Noùi ñeán vai troø, traùch nhieäm vaø quyeàn lôïi maø xaõ hoäi quy ñònh cho nam vaø nöõ ñeà caäp ñeán vieäc phaân coâng lao ñoäng, caùc kieåu phaân chia caùc nguoàn löïc vaø lôïi ích June 15, 2010 Giới và phát triển 15 Xuaát phaùt töø moân sinh vaät hoïc, chæ söï khaùc bieät giöõa nam vaø nöõ veà maët sinh hoïc. Khái niệm Giới tính (sex) -Söï khaùc bieät naøy chuûyeáu lieân quan ñeán quaù trình taùi saûn xuaát con ngöôøi vaø di truyeàn noøi gioáng June 15, 2010 Giới và phát triển 16 Ñaëc tröng cô baûn Giôùi Do daïy, hoïc maø coù Ña daïng Coù theå thay ñoåi ñöôïc June 15, 2010 Giới và phát triển 17 Ñaëc tröng cô baûn Giôùi tính Baåm sinh Ñoàng nhaát Coù theå thay ñoåi ñöôïc June 15, 2010 Giới và phát triển 18 III. NHAÄN XEÙT  Ngöôøi ta thöôøng laáy söï khaùc bieät veà giôùi tính ñeå giaûi thích söï khaùc bieät veà giôùi.  Trong khi ñoù, cuoäc soáng ñaõ thay ñoåi vaø trôû neân ña daïng hôn nhieàu so vôùi boái caûnh naûy sinh ra quan nieäm raäp khuoân vaø vai troø giôùi. Chính ñieàu naøy ñaõ duy trì vaø taêng theâm khoaûng caùch giôùi trong nhaän thöùc vaø thöïc tieãn  Nhö vaäy ñaõ khoeùt saâu caùc maâu thuaãn giöõa caùc chuaån möïc döïa treân quan ñieåm giôùi. June 15, 2010 Giới và phát triển 19 BAØI 2 : VAI TROØ GIÔÙI June 15, 2010 Giới và phát triển 20 Bài tập • Thảo luận về công việc hàng ngày của phụ nữ và nam giới thuộc một trong các gia đình sau: • Gia đình nghèo ở nông thôn • Gia đình nghèo ở thành phố • Gia đình cán bộ nhà nước • Gia đình khá giả ở thành phố • Các nhóm cần nêu rõ: tuổi, nghề nghiệp của vợ và chồng, số con, tuổi con,. .. June 15, 2010 Giới và phát triển 21 ........... Đi ngủĐi ngủ22h00 Tập thể dụcChuẩn bị bữa sáng5h45 Còn ngủDậy5h30 Nam giớiPhụ nữThời gian Loại gia đình: Ngề nghiệp chồng, vợ Số con:.tuổi.. June 15, 2010 Giới và phát triển 22 Ñaët ra caâu hoûi Ai laøm gì? coâng vieäcñoù ai laøm? I. VAI TROØ GIÔÙI Vai troø Giôùi laø coâng vieäc vaø hoïat ñoäng cuï theå maø phuï nöõ vaø nam giôùi thöïc teá ñang laøm. June 15, 2010 Giới và phát triển 23 Vai trò xã hội • Vai trò là một tập hợp các mong đợi, các quyền và những nghĩa vụ được gán cho một địa vị cụ thể • Một số dạng biểu hiện của vai trò xã hội: - Xung đột vai trò: khi các kỳ vọng trái ngược nhau xuất hiện từ hai hay nhiều địa vị mà một người đồng thời đang nắm giữ - Căng thẳng vai trò: khó khăn phát sinh khi cùng một địa vị xã hội đó nhưng lại đặt ra những nhu cầu và mong đợi khác nhau - Trốn tránh vai trò June 15, 2010 Giới và phát triển 24 II. PHAÂN LOAÏI VAI TROØ GIÔÙI Vai troø saûn xuaát Vai troø sinh saûn vaø nuoâi döôõng Vai troø coäng ñoàng June 15, 2010 Giới và phát triển 25 A PHẦN NỘI DUNG Vai troø coäng ñoàng PHẦN GIỚI THIỆU Phuï nöõ thöôøng laøm: Vai troø sinh saûn vaø nuoâi döôõng Vai trò sản xuất June 15, 2010 Giới và phát triển 26 Nam giới thöôøng laøm: Vai troø saûn xuaát Vai troø sinh saûn vaø nuoâi döôõng Vai troø coäng ñoàng June 15, 2010 Giới và phát triển 27 III. MOÁI QUAN HEÄ GIÖÕA VAI TROØ CUÛA NAM VAØ VAI TROØ CUÛA NÖÕ  Phuï nöõ thöôøng thöïc hieän cuøng moät luùc nhieàu vai troø trong khi nam giôùi thöôøng taäp trung chuû yeáu vaøo vai troø saûn xuaát.  Phuï nöõ thöôøng laø ngöôøi laøm phaàn lôùn caùc coâng vieäc taùi saûn xuaát, hoï cuõng laøm nhieàu loaïi coâng vieäc coäng ñoàng.  Phuï nöõ vaø nam giôùi ngay caû khi cuøng laøm moät loaïi coâng vieäc thì vaãn coù theå thöïc hieän theo caùc caùch khaùc nhau June 15, 2010 Giới và phát triển 28  Caùc vai troø do ngöôøi phuï nöõ thöïc hieän thöôøng gaén boù vôùi nhau. Ví duï:  Vai troø cuûa caùc thaønh vieân trong gia ñình phuï thuoäc laãn nhau. Ví duï:  Neáu phuï nöõ laø ngöôøi thöïc hieän chính moät daïng coâng vieäc naøo ñoù thì seõ coù hieäu quaû cao hôn neáu hoï coù tieáng noùi quyeát ñònh veà caùch thöùc thöïc hieän coâng vieäc ñoù. June 15, 2010 Giới và phát triển 29 IV. PHAÂN COÂNG LAO ÑOÄNG Maëc duø coù söï raäp khuoân, song phuï nöõ vaø nam giôùi thöôøng chia seû cuøng moät coâng vieäc Moät soá loaïi coâng vieäc ñöôïc thöïc hieän haàu nhö hoaøn toaøn bôûi phuï nöõ, moät soá khaùc haàu nhö hoaøn toaøn bôûi nam giôùi. Phaân coâng lao ñoäng laø ña daïng vaø thay ñoåi theo vuøng, taäp quaùn, theo thôøi gian. Trong gia ñình, moái quan taâm cuûa phuï nöõ vaø nam giôùi coù theå khaùc nhau vaø coù theå daãn ñeán maâu thuaãn.  Vôï vaø choàng thöôøng coù söï phoái hôïp chaët cheõ ñeå hoaøn thaønh coâng vieäc gia ñình. June 15, 2010 Giới và phát triển 30 Nhö vaäy, hieåu roõ veà phaân coâng lao ñoäng ôû ñòa baøn coâng taùc seõ giuùp caùc nhaø laøm keá hoaïch xaùc ñònh ñuùng ñoái töôïng cuûa döï aùn, cuõng nhö caùc caùch thöùc vaø thôøi gian thích hôïp ñeå trieån khai caùc hoaït ñoäng cuï theå cuûa döï aùn Ví duï:. June 15, 2010 Giới và phát triển 31 V. MOÄT SOÁ KHÍA CAÏNH BAÁT BÌNH ÑAÚNG GIÔÙI  So vôùi nhieàu nöôùc, bình ñaúng nam nöõ ôû Vieät Nam laø toát hôn, tuy nhieân vaãn coøn söï baát bình ñaúng. Hieän töôïng baát bình ñaúng ñoái vôùi phuï nöõ coù theå ñöôïc xem xeùt treân 4 khía caïnh:  Gaùnh naëng coâng vieäc.  Bò haïn cheá veà kinh teá vaø chính trò.  Quan nieäm raäp khuoân.  Baïo löïc ñoái vôùi phuï nöõ. June 15, 2010 Giới và phát triển 32 BAØI 3 : NHU CAÀU VAØ LÔÏI ÍCH GIÔÙI June 15, 2010 Giới và phát triển 33 I. NHU CAÀU GIÔÙI (nhu caàu thöïc teá) 1. Ñònh nghóa Nhu caàu giôùi hay coøn goïi laø nhu caàu thöïc teá laø nhöõng nhu caàu xuaát phaùt töø caùc coâng vieäc vaø hoaït ñoäng hieän taïi cuûa phuï nöõ vaø nam giôùi. June 15, 2010 Giới và phát triển 34 2. Ñaëc ñieåm  Naûy sinh töø ñôøi soáng haøng ngaøy.  Phuï nöõ vaø nam giôùi coù nhöõng nhu caàu gioáng nhau. Ví duï: Lương thực Thực phẩm Nước, điện CSSK June 15, 2010 Giới và phát triển 35 II. LÔÏI ÍCH GIÔÙI (nhu caàu chieán löôïc) 1. Ñònh nghóa Lôïi ích giôùi (hay coøn goïi laø nhu caàu chieán löôïc) laø nhöõng nhu caàu cuûa phuï nöõ vaø nam giôùi xuaát phaùt töø söï cheânh leäch veà vò theá xaõ hoäi cuûa hoï. Nhöõng lôïi ích naøy khi ñöôïc ñaùp öùng seõ laøm thay ñoåi ñòa vò vaø vò theá cuûa phuï nöõ vaø nam giôùi theo höôùng bình ñaúng hôn. June 15, 2010 Giới và phát triển 36 2. Ñaëc ñieåm  Lôïi ích cuûa phuï nöõ coù theå laø ñöôïc nam giôùi chia seû trong coâng vieäc noäi trôï, ñöôïc bình ñaúng treân phaùp luaät, Lôïi ích cuûa nam giôùi coù theå laø ñöôïc chia seû gaùnh naëng kieám soáng, loaïi tröø nhöõng quan nieäm raäp khuoân veà haønh vi cuûa phaùi. Neáu caùc hoaït ñoäng cuûa döï aùn, ví duï nhö döï aùn xoaù ñoùi giaûm ngheøo È giuùp hai giôùi cuøng thu nhaäp, taïo ñieàu kieän cho hoï ñoåi môùi vai troø truyeàn thoáng  naâng cao bình ñaúng giöõa nam vaø nöõ. June 15, 2010 Giới và phát triển 37 III. PHAÂN BIEÄT NHU CAÀU VAØ LÔÏI ÍCH GIÔÙI  Nhöõng döï aùn boû qua vai troø vaø lôïi ích giôùi cuûa phuï nöõ coù theå khoâng thu ñöôïc hieäu quaû mong muoán.  Do nhu caàu vaø lôïi ích giôùi ñöôïc quy ñònh bôûi caùc yeáu toá kinh teá, xaõ hoäi, chính trò nhö daân toäc, löùa tuoåi, vuøng cö truù, taäp quaùn neân khi xem xeùt nhu caàu vaø lôïi ích cuûa giôùi caàn chuù yù laø caùc nhoùm phuï nöõ khaùc nhau coù nhu caàu vaø lôïi ích giôùi khaùc nhau. Ví duï. June 15, 2010 Giới và phát triển 38  Nam giôùi cuõng coù nhu caàu vaø lôïi ích, song chuùng thöôøng khoâng xuaát phaùt töø giôùi vì nam giôùi khoâng bò thieät thoøi nhö phuï nöõ vôùi tö caùch laø moät giôùi. June 15, 2010 Giới và phát triển 39  Moät soá khaùi nieäm thöôøng gaëp ñeå thaáy ñöôïc söï khaùc bieät giöõa nam vaø nöõ  Ñònh kieán giôùi  Gía tr /Khuoân maãu giôùi ị  Khoaûng caùch giôùi  Nhaïy caûm giôùi Mù giới  Traùch nhieäm giôùi June 15, 2010 Giới và phát triển 40 Ñònh kieán giôùi  Ñònh kieán giôùi là tập hợp các đặc điểm được xã hội coi là thuộc tính riêng của phụ nữ hoặc nam giới Đã là phụ nữ thì không nên và không thể làm những công việc mà xã hội kỳ vọng ở nam giới và ngược lại Các định kiến về giới thường sai lầm và không chính xác vì nó không phản ánh năng lực thực sự của mỗi cá nhân Tạo ra những rào cản trong xã hội, có thể làm hạn chế cơ hội của cá nhân June 15, 2010 Giới và phát triển 41 Gía tr /Khuoân maãu giôùi ị Laø nhöõng yù töôûng moïi ngöôøi nghó phuï nöõ vaø nam giôùi neân nhö theá naøo vaø neân laøm nhöõng coâng vieäc gì June 15, 2010 Giới và phát triển 42 Khoaûng caùch giôùi Laø nhöõng khaùc bieät veà khoái löôïng coâng vieäc, veà cô hoäi phaùt trieån vaø veà lôïi ích maø phuï nöõ vaø nam giôùi ñöôïc höôûng.  Đây chính là hệ quả của giá trị/khuôn mẫu giới và định kiến giới June 15, 2010 Giới và phát triển 43 Nhaïy caûm giôùi  Laø vieäc nhaän thöùc ñöôïc caùc nhu caàu, vai troø, traùch nhieäm khaùc nhau cuûa nam giôùi vaø phuï nöõ – naûy sinh töø moái quan heä baát bình ñaúng cuûa hoï.  Laø vieäc hieåu ñöôïc nhöõng ñieåm khaùc nhau naøy coù theå daãn ñeán söï khaùc bieät giöõa nam vaø nöõ veà: - Khaû naêng tieáp caän vaø kieåm soùat caùc nguoàn löïc. -Möùc ñoä tham gia vaø höôûng lôïi trong quùa trình phaùt trieån. June 15, 2010 Giới và phát triển 44 Chưa có nhạy cảm giới/mù giới • Không có khả năng nhận biết, phản ánh sự khác biệt về nhu cầu, lợi ích của nam và nữ; sự bất bình đẳng trong tiếp cận và kiểm soát các nguồn lực và cơ hội của nữ và nam June 15, 2010 Giới và phát triển 45 Traùch nhieäm giôùi  Laø vieäc nhaän thöùc ñöôïc caùc vaán ñeà baát bình ñaúng giôùi vaø caùc nguyeân nhaân. Töø ñoù coù nhöõng haønh ñoäng thöôøng xuyeân, tích cöïc vaø nhaát quaùn trong coâng vieäc thöôøng ngaøy ñeå giaûi quyeát caùc nguyeân nhaân gaây neân baát bình ñaúng giôùi vaø ñaït ñöôïc muïc tieâu bình ñaúng giôùi. June 15, 2010 Giới và phát triển 46 Chỉ số phát triển con người (Human development index)-HDI • Thước đo theo quy định của Liên Hợp Quốc về sự phát triển con người ở một quốc gia. HDI được đo bằng tổng hợp thành tựu trung bình về ba phương diện: 1. Sức khỏe 2. Kiến thức 3. Mức sống June 15, 2010 Giới và phát triển 47 Chỉ số phát triển giới (GDI) • Thước đo thành tựu phát triển của con người của một quốc gia như HDI nhưng có điều chỉnh để thể hiện các bất bình đẳng giữa nam và nữ June 15, 2010 Giới và phát triển 48 Chỉ số nâng cao quyền năng giới GEM • Thước đo vị thế của phụ nữ trong các lĩnh vực chính trị, quản lý, chuyên môn kỹ thuật và kinh tế • GEM được đo bằng phần trăm phụ nữ trong QH, phần trăm phụ nữ quản lý cấp cao, phần trăm cán bộ kỹ thuật nự và tỷ suất thu nhập ước đoán của nữ so với nam BAØI 4: MOÄT SOÁ QUAN ÑIEÅM VAØ LYÙ THUYEÁT XAÕ HOÄI HOÏC VEÀ GIÔÙI June 15, 2010 Giới và phát triển 50 I. Moät soá quan ñieåm veà giôùi vaø phaùt trieån 1. GIAÛI PHOÙNG PHUÏ NÖÕ Nhaèm giaûm bôùt gaùnh naëng cho ngöôøi phuï nöõ, taïo ñieàu kieän cho hoï tham gia vaøo hoïat ñoäng LÑSX, tham gia vaøo coâng vieäc phaùt trieån coäng ñoàng. Trong thôøi kyø ñaáu tranh CM, ngöôøi ta ñeà cao giaûi phoùng phuï nöõ. Chuû tröông cuûa Ñaûng vaø nhaø nöôùc luoân xem vieäc giaûi phoùng phuï nöõ laø muïc tieâu vaø laø ñoäng löïc cuûa caùch maïng. Beân caïnh ñoù coøn coù caùc chính saùch cho phuï nöõ naâng cao naêng löïc, khuyeán khích phuï nöõ hoïc taäp, taïo ñieàu kieän cho hoï tham gia vaøo coâng taùc quaûn lí ôû caùc caáp. June 15, 2010 Giới và phát triển 51 2. TIEÁP CAÄN LÔÏI ÍCH  Laø caùch tieáp caän phoå bieán vaøo thôøi kì 1950 – 1970 ôû caùc nöôùc Taây AÂu.  Muïc ñích: taïo ñieàu kieän ñeå phuï nöõ laøm toát chöùc naêng cuûa ngöôøi meï. Caùch tieáp caän naøy xuaát hieän trong thôøi kyø maø vieäc thöïc hieän caùc vai troø nuoâi döôõng cuûa ngöôøi phuï nöõ coøn gaëp nhieàu khoù khaên. Ngöôøi ta cho raèng phuï nöõ caàn ñöôïc quan taâm hôn trong caùc chöông trình trôï giuùp cuûa Nhaø nöôùc.  Trong caùch tieáp caän naøy, xem phuï nöõ laø ñoái töôïng höôûng thuï moät caùch thuï ñoäng June 15, 2010 Giới và phát triển 52 3. TIEÁP CAÄN BÌNH ÑAÚNG Tieáp caän naøy ñöôïc neâu ra trong nhöõng dieãn ñaøn quoác teá trong thaäp kyû phuï nöõ (1976 – 1985) do Lieân Hôïp Quoác phaùt ñoäng. Muïc ñích: nhaèm naâng cao quyeàn bình ñaúng cho ngöôøi phuï nöõ, höôùng vaøo nhu caàu mang tính chieán löôïc Quan tâm đến ba vai troø cuûa phuï nöõ vaø quan taâm ñeán nhu caàu chieán löôïc veà giôùi. Ý nghĩa: Hy voïng raèng, thoâng qua söï hoã trôï tröïc tieáp cuûa Nhaø nöôùc, phuï nöõ seõ ñöôïc giao quyeàn töï quyeát ñònh veà chính trò vaø kinh teá, laøm giaûm baát bình ñaúng so vôùi nam giôùi. June 15, 2010 Giới và phát triển 53 4. TIEÁP CAÄN CHOÁNG NGHEØO Muïc tieâu: naâng cao naêng löïc cho phuï nöõ ngheøo. Tieáp caän naøy cho raèng tình traïng ngheøo ñoùi cuûa phuï nöõ laø heä quaû cuûa söï phaùt trieån thaáp vaø phuï nöõ caàn phaûi ñöôïc quan taâm nhö laø nhöõng ñoái töôïng giaûm ngheøo. Caùch tieáp caän naøy coâng nhaän vai troø saûn xuaát cuûa ngöôøi phuï nöõ. June 15, 2010 Giới và phát triển 54 5. TIEÁP CAÄN HIEÄU QUAÛ Tieáp caän naøy höôùng ñeán söï phaùt trieån hieäu quaû thoâng qua söï huy ñoäng ñoùng goùp v kinh t cuûa phuï ề ế nöõ. Cho neân, LÑSX hay LÑTSX ñeàu ñöôïc nhìn nhaän vaø ñöôïc xem laø coù lôïi cho söï phaùt trieån neàn kinh teá. Caùch tieáp caän naøy tìm caùch ñaùp öùng nhu caàu giôùi mang tính thöïc teá döïa vaøo 3 vai troø cuûa ngöôøi phuï nöõ. June 15, 2010 Giới và phát triển 55 6. TIEÁP CAÄN TAÏO QUYEÀN Muïc ñích laø taïo quyeàn, trao quyeàn cho ngöôøi phuï nöõ ñeå giuùp hoï coù quyeàn töï chuû hôn. Caùch tieáp caän naøy coâng nhaän 3 vai troø cuûa ngöôøi phuï nöõ. Noù tìm caùch ñaùp öùng caùc nhu caàu giôùi chieán löôïc moät caùch giaùn tieáp thoâng qua vieäc ñaùp öùng caùc nhu caàu giôùi mang tính thöïc teá. Noù mang tính thaùch thöùc ñoái vôùi caùc giaù trò truyeàn thoáng. June 15, 2010 Giới và phát triển 56 II. Vaøi neùt veà giôùi vaø thuyeát nöõ quyeàn phöông Taây 1. Boái caûnh ra ñôøi + Ann Oakley (Anh) – ngöôøi theo thuyeát nöõ quyeàn laø ngöôøi ñöa thuaät ngöõ “giôùi” vaøo Xaõ hoäi hoïc + Simone de Beauvoir (Phaùp) – “Giôùi tính thöù hai” + Betty Friedan (Myõ) – “Huyeàn thoïai nöõ tính” 2. Phong traøo nöõ quyeàn, thuyeát nöõ quyeàn Phong traøo xaõ hoäi cuûa phuï nöõ nhaèm ñaáu tranh baûo veä, môû roäng quyeàn cuûa phuï nöõ vaø xoùa boû cheá ñoä nam trò June 15, 2010 Giới và phát triển 57 3. Lòch söû hình thaønh thuyeát nöõ quyeàn  Thuyeát nöõ quyeàn khoâng phaûi laø moät lyù thuyeát naøo ñoù maø laø nhieàu lí thuyeát, quan ñieåm khaùc nhau.  Moãi lyù thuyeát ñeàu coá gaéng moâ taû söï aùp böùc ñoái vôùi phuï nöõ, ñöa ra nhöõng chieán löôïc giaûi phoùng phuï nöõ theo caùch cuûa mình.  Phong traøo nöõ quyeàn ñöôïc hình thaønh buoåi ñaàu ôû Phaùp, Myõ, Anh. Caùc nhaø nöõ quyeàn taäp trung xoùa boû cheá ñoä noâ leä, ñaáu tranh phuï nöõ coù quyeàn ñöôïc baàu cöû. June 15, 2010 Giới và phát triển 58 III. Nhöõng thuyeát nöõ quyeàn cô baûn 1. Thuyeát nöõ quyeàn töï do (liberal feminism) 2. Thuyeát nöõ quyeàn Macxít 3. Thuyeát nöõ quyeàn caáp tieán (radical feminism) 4.Thuyeát nöõ quyeàn phaân taâm hoïc (psychoanalytic feminism) 5. Thuyeát nöõ quyeàn hieän sinh (existentialist feminism) 6. Thuyeát nöõ quyeàn xaõ hoäi chuû nghóa (socialist feminism Baøi: PHAÂN TÍCH GIÔÙI June 15, 2010 Giới và phát triển 60 Mục tiêu của phân tích giới X/đ điều kiện và cơ hội của các nhóm PN, NG Tìm hiểu vị thế của PN và NG X/đ ảnh hưởng của CS, CT, DA đối với PN và NG /x nh ng bi n Đ ữ ệ pháp ñieàu chænh vaø boå sung June 15, 2010 Giới và phát triển 61 I