Hiện tượng tự cảm

TRƯỜNG THPT TÂN PHONG BỘ MÔN VẬT LÝ GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ KHỐI 11 Giaùo vieân: NGUYEÃN NGOÏC THUYØ DUNG KIEÅM TRA BAØI CUÕ Caâuâ 1 Caâuâ 2 Tröôøng THPT Taân Phong Boä moân Vaät Lyù BAØØI GIAÛÛNG VAÄÄT LYÙÙ 11 GV: Nguyeãn Ngoïc Thuyø Dung KT BAØI CUÕ BAØI HOÏC I.THÍ NGHIEÄM II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM III. SÑÑ TÖÏ CAÛM IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG CUÛNG COÁ HIỆN TƯỢNG TỰ CẢM KT BAØI CUÕ BAØI HOÏC I.THÍ NGHIEÄM II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM III. SÑÑ TÖÏ CAÛM IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG CUÛNG COÁ I. THÍ NGHIỆM: E r Đ + - K MỞ K ĐÓNG K E r Đ + - K L Hình 1 Hình 2 Mạch điện hình 1 và 2 có gì khác nhau?- Hình 2 có mắc thêm cuộn dây L có lõi sắt ở giữa. Hãy quan sát sự cháy sáng của đèn Đ ở hai hình khi đóng khoá K?- Khi đóng khoá K, đèn Đ ở hình 1 sáng gay, đèn Đ ở ình 2 dần dần sáng lên. Hãy quan sát sự khác nhau của đèn Đ ở hai hình khi mở khoá K?- Khi mở khoá K, đèn Đ ở ình 1 tắt ngay, đèn Đ ở hìn 2 sáng loé lên rồi tắt dần. Vì sao có sự khác nhau này giữa hai mạch điện ở hình 1 và 2 ? KT BAØI CUÕ BAØI HOÏC I.THÍ NGHIEÄM II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM III. SÑÑ TÖÏ CAÛM IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG CUÛNG COÁ ™Giải thích: E r Đ + - K L MỞ K ĐÓNG K I I- Khi K đóng, dòng điện chạy qua L tăng. Xuất hiện dòng điện cảm ứng IC có chiều chống lại sự tăng của dòng điện chính trong mạch. Kết quả là dòng điện I qua đèn tăng chậm. 0≠Δ⇒ φ SB .=⇒ φ tăng InB ..10.4 7−=⇒ π tăng B r IC CB rI Neâu bieåu thöùc töø tröôøng cuûa oáng daây sinh ra khi coù doøng ñieän I chaïy qua? Neâu bieåu thöùc xaùc ñònh töø thoâng xuyeân qua voøng daây?Caùi gì xuaát hieän khi coù söï bieánt ieân töø thoâng qua dieän tích giôùi haïn bôûi voøng daây? KT BAØI CUÕ BAØI HOÏC I.THÍ NGHIEÄM II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM III. SÑÑ TÖÏ CAÛM IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG CUÛNG COÁ ™Giải thích: - Khi K môû, doøng điện chạy qua L giaûm nhanh. OÁng dây cũng sinh ra dòng điện cảm ứng chống lại sự giảm của dòng điện chính. Vì từ thông xuyên qua cuộn dây giảm mạnh nên dòng điện cảm ứng IC lớn, chạy qua đèn làm đèn loé sáng lên. 0≠Δ⇒ φ SB .=⇒ φ giaûm InB ..10.4 7−=⇒ π giaûm B r IC CB rI E r Đ + - K L ĐÓNG KMỞ K I I KT BAØI CUÕ BAØI HOÏC I.THÍ NGHIEÄM II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM III. SÑÑ TÖÏ CAÛM IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG CUÛNG COÁ ILISn ....10.4 7 =≈⇒ −πφ Với phuï thuoäc vaøo daïng hình hoïc cuûa oáng daây hay phaàn cuûa maïch ñieän goïi laø ñoä töï caûm (L>0). SnL .10.4 7−≈ π nIB .10.4 7−≈ πTừ trường trong lòng ống dây: SBSB .cos.. == αφTừ thông xuyên qua lòng ống dây: II. ÑOÄ TÖÏ CAÛM: ( vì maët phaúng chöùa voøng daây neân ).⊥Br 0=α A WbH 1 11 = Đơn vị độ tự cảm: Trong hệ SI, đơn vị độ tự cảm là Henry, ký hiệu H Haõy neâu bieåu thöùc tính töø thoâng chui qua dieän tích S cuûa voøng daây? B r n r KT BAØI CUÕ BAØI HOÏC I.THÍ NGHIEÄM II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM III. SÑÑ TÖÏ CAÛM IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG CUÛNG COÁ III. SUAÁT ÑIEÄN ÑOÄNG TÖÏ CAÛM: IL Δ=Δ⇒ .φ t E Δ Δ= φTa có Vôùi Đối với ống dây nhất định L = hằng số, Vậy suất điện động tự cảm tỉ lệ với tốc độ biến thiên của cường độ dòng điện chạy trong mạch đó. ILIL .'.12 −=−=Δ φφφ t ILE Δ Δ=Do đó: Haõy nhaéc laïi bieåu thöùc tính suaát ñieän ñoäng caûm öùng cuûa voøng daây? Haõy nhaän xeùt söï phuï thuoäc cuûa suaát ñieän ñoäng E? KT BAØI CUÕ BAØI HOÏC I.THÍ NGHIEÄM II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM III. SÑÑ TÖÏ CAÛM IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG CUÛNG COÁ IV. NAÊNG LÖÔÏNG CUÛA TÖØ TRÖÔØNG: L : ñoä töï caûm ( H) I : cöôøng ñoä doøng ñieän qua oáng daây (A) W : naêng löôïng töø tröôøng (J) 2. 2 1 ILW = Ñeøn saùng loùe leân khi ngaét khoùa K do coù doøng ñieän caûm öùng sinh ra bôûi töø tröôøng caûm öùng BC. Naêng löôïng cuûa töø tröôøng naøy chöùng minh ñöôïc laø: KT BAØI CUÕ BAØI HOÏC I.THÍ NGHIEÄM II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM III. SÑÑ TÖÏ CAÛM IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG CUÛNG COÁ CUÛNG COÁ -Töø thoâng xuyeân qua oáng daây: L : laø ñoä töï caûm cuûa oáng daây hay moät phaàn cuûa maïch, chæ phuï thuoäc vaøo daïng hình hoïc cuûa oáng daây hay moät phaàn cuûa maïch ñieän, L > 0, ñôn vò laø Henry (H). IL . - Khi ñoùng K, xuaát hieän doøng IC choáng laïi söï taêng cuûa doøng ñieän chaïy qua L => ñeøn saùng chaäm. - Khi môû K, xuaát hieän doøng IC choáng laïi söï giaûm cuûa doøng ñieän chaïy qua L => ñeøn saùng loùe leân. =φ - Suaát ñieän ñoäng töï caûm: t ILE Δ Δ= - Naêng löôïng töø tröôøng: 2. 2 1 ILW = MỞ K ĐÓNG K E r Đ + - K L KT BAØI CUÕ BAØI HOÏC I.THÍ NGHIEÄM II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM III. SÑÑ TÖÏ CAÛM IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG CUÛNG COÁ Caâu 1 : Choïn caâu traû lôøi ñuùng nhaát : Ñoä töï caûm L phuï thuoäc vaøo......... a) Doøng ñieän trong oáng daây hay moät phaàn cuûa maïch ñieän. b) Daïng maïch ñieän hay moät phaàn cuûa maïch ñieän. c ) Daïng hình hoïc cuûa oáng daây hay maïch ñieän. d ) Daïng hình hoïc cuûa oáng daây hay moät phaàn cuûa maïch ñieän. X KT BAØI CUÕ BAØI HOÏC I.THÍ NGHIEÄM II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM III. SÑÑ TÖÏ CAÛM IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG CUÛNG COÁ Caâu 2 : Choïn ñaùp soá ñuùng cuûa baøi toaùn sau: Trong maïch ñieän coù ñoä töï caûm L coù doøng ñieän giaûm töø I xuoáng ½ I trong thôøi gian 2 giaây thì suaát ñieän ñoäng töï caûm coù giaù trò laø: a) I L b) ½ I L c) ¼ I L d) 1/8 I L ÑUÙNG SAI SAI SAI KT BAØI CUÕ BAØI HOÏC I.THÍ NGHIEÄM II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM III. SÑÑ TÖÏ CAÛM IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG CUÛNG COÁ CÂU 1: Nêu khái niệm từ thông? Biểu thức và các trường hợp đặc biệt của từ thông? Return Lecture - Từ thông đặc trưng cho số đường cảm ứng từ xuyên qua diện tích giới hạn bởi vòng dây. -Biểu thức: -Đơn vị: : Từ thông (Wb) B : Từ trường (T) S : Diện tích (m2) -Trường hợp đặc biệt: + + TRẢ LỜI: B r αn r αφ cos..SB= φ SBnB .// =⇒ φrr 0=⇒⊥ φnB rr CÂU 2: Khi nào xuất hiện dòng điện cảm ứng? Làm thế nào xác định chiều của dòng điện cảm ứng này? Nêu biểu thức suất điện động cảm ứng? Return Lecture TRẢ LỜI: - Khi có sự biến thiên của từ thông qua diện tích giới hạn bởi một mạch điện kín thì trong mạch xuất hiện dòng điện cảm ứng. -Dòng điện cảm ứng trong mạch điện kín có chiều sao cho từ trường mà nó sinh ra chóng lại sự biến thiên của từ thông sinh ra nó. -Biểu thức: Đối với cuộn dây có n vòng: tt Δ −=Δ Δ=Ε 12 φφφ t n t n Δ −=Δ Δ=Ε 12 φφφ QUI TAÉT XAÙC ÑÒNH CHIEÀU DOØNG ÑIEÄN CAÛM ÖÙNG ( ÑÒNH LUAÄT LENTZ) Doøng ñieän caûm öùng coù chieàu sao cho töø tröôøng maø noù sinh ra choáng laïi söï bieán thieân cuûa töø thoâng sinh ra noù IC B BC S N IC B BC S N return