Kinh tế vi mô - lý thuyết hành vi người sản xuất

Ch­¬ng IV: Lý thuyÕt hµnh vi ng­êi s¶n xuÊt I. Lý thuyÕt ng­êi s¶n xuÊt: 1. Hµm s¶n xuÊt: 1.1. Hµm s¶n xuÊt: x¸c ®Þnh s¶n l­îng tèi ®a cã thÓ ®¹t ®­îc s¶n xuÊt tõ bÊt kú khèi l­îng cho tr­íc nµo cña ®Çu vµo víi mét tr×nh ®é c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh . Q max = F (L, K) ( L: labour; K : capital) §Çu vµo, §Çu ra Hµm s¶n xuÊt phæ biÕn nhÊt cña c¸c doanh nghiÖp lµ hµm s¶n xuÊt Cobb - Douglas cã d¹ng: Q = A.K.L (;  > 0, VËy hiÖu suÊt: lµ mèi t­¬ng quan gi÷a ®Çu vµo vµ ®©ï ra. * NÕu:  +  1: Hµm s¶n xuÊt biÓu thÞ hiÖu suÊt t¨ng theo qui m« (hÇu hÕt c¸c h·ng cã ®iÒu nµy). 2. S¶n xuÊt trong ng¾n h¹n: (s¶n xuÊt víi 1 ®Çu vµo biÕn ®æi) S¶n xuÊt ng¾n h¹n lµ kho¶ng thêi gian mµ h·ng s¶n xuÊt kh«ng thÓ thay ®æi tÊt c¶ c¸c ®Çu vµo, cã Ýt nhÊt lµ 1 ®Çu vµo cè ®Þnh. MPPL(Marginal physical product): lµ sù thay ®æi cña sè l­îng s¶n phÈm ®Çu ra khi cã sù thay ®æi cña 1 ®¬n vÞ ®Çu vµo lao ®éng (L). MPPL = Q/L = Q'(L) APPL: s¶n phÈm hiÖn vËt b×nh qu©n (Average physical product): lµ sè l­îng s¶n phÈm ®Çu ra tÝnh cho 1 ®¬n vÞ ®Çu vµo lao ®éng. APPL = Q/L Víi K kh«ng ®æi sè lao ®éng t¨ng lªn (L t¨ng) =>cho sè c«ng nh©n trªn mét m¸y gi¶m vµ t¨ng lªn ®Õn mét møc nµo ®ã sÏ khiÕn cho nhµ x­ëng còng kh«ng ®ñ chç, thiÕu m¸y mãc .. c¶n trë thao t¸c s¶n xuÊt => NSL§ gi¶m => Q gi¶m => MPPL gi¶m dÇn khi L t¨ng lªn do mçi L t¨ng gãp thªm 1 l­îng gi¶m dÇn vµo qu¸ tr×nh SX. §iÒu nµy phæ biÕn víi mäi h·ng => c¸c nhµ kinh tÕ kh¸c kh¸i qu¸t thµnh qui luËt hiÖu suÊt gi¶m dÇn.  Nguyªn nh©n: " S¶n phÈm hiÖn vËt cËn biªn cña 1 ®Çu vµo biÕn ®æi sÏ gi¶m dÇn khi h·ng t¨ng c­êng sö dông ®Çu vµo biÕn ®æi ®ã". Nguyªn nh©n lµ do khi L t¨ng mµ K kh«ng ®æi dÉn ®Õn t×nh tr¹ng kh«ng hîp lý gi÷a K vµ L khiÕn n¨ng suÊt lao ®éng gi¶m dÇn => NSL§ cËn biªn gi¶m dÇn. Chó ý: MPPL qua ®iÓm max cña APPL v× APPL = Q/L => (APPL)' =  Qui luËt ®­îc ph¸t biÓu nh­ sau: 3. S¶n xuÊt dµi h¹n : Longterm production (S¶n xuÊt víi 2 ®Çu vµo biÕn ®æi) S¶n xuÊt dµi h¹n lµ kho¶ng thêi gian ®ñ ®Ó lµm cho tÊt c¶ c¸c ®Çu vµo cña h·ng biÕn ®æi. 3.1. §­êng ®ång l­îng (Isoquant) §­êng ®ång l­îng m« t¶ nh÷ng kÕt hîp ®Çu vµo kh¸c nhau ®em l¹i cïng 1 møc s¶n l­îng.  §Æc ®iÓm cña ®­êng ®ång l­îng - C¸c ®­êng ®ång l­îng dèc xuèng tõ tr¸i sang ph¶i vµ låi so víi gèc to¹ ®é. - Mét ®­êng ®ång l­îng thÓ hiÖn 1 møc s¶n l­îng nhÊt ®Þnh, c¸c ®­êng ®ång l­îng kh¸c nhau cã møc s¶n l­îng kh¸c nhau. - §­êng ®ång l­îng cµng xa gèc to¹ ®é cµng cã møc s¶n l­îng cao h¬n. - C¸c ®­êng ®ång l­îng kh«ng thÓ c¾t nhau - §é dèc cña ®­êng ®ång l­îng = - K/L §é dèc cña ®­êng ®ång l­îng ph¶n ¸nh tû lÖ thay thÕ kü thuËt cËn biªn cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo lµ gi¶m dÇn => T¹i sao K /L gi¶m dÇn? K/L = MRTS (Marginal rates of technicalsubstitution) Víi 1 l­îng L t¨ng kh«ng ®æi , K ngµy cµng gi¶m ®i ®iÒu nµy x¶y ra do qui luËt hiÖu suÊt gi¶m dÇn chi phèi. NÕu di chuyÓn trªn ®­êng ®ång l­îng, L t¨ng lªn mét l­îng nhÊt ®Þnh, lóc nµy khi L t¨ng lªn theo qui luËt hiÖu suÊt gi¶m dÇn sÏ khiÕn MPPl gi¶m xuèng, tr¸i l¹i khi K gi¶m ®i khiÕn cho MPPk t¨ng lªn, dÉn ®Õn ®Ó t¨ng mét l­îng L nh­ cò cµng ngµy chØ cÇn gi¶m Ýt h¬n mét l­îng K nµo ®ã => MRTS gi¶m dÇn. §é dèc cña ®­êng ®ång l­îng ph¶n ¸nh tû lÖ thay thÕ kü thuËt cËn biªn cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo lµ gi¶m dÇn.  T¹i sao K /L gi¶m dÇn? K/L = MRTS (Marginal rates of technicalsubstitution) Khi L t¨ng MPPl gi¶m mµ K gi¶m th× MPPk t¨ng (qui luËt hiÖu suÊt gi¶m dÇn). Nªn ®Ó t¨ng mét l­îng L nh­ ban ®Çu (mµ møc s¶n l­îng ®Çu ra vÇn kh«ng ®æi) th× ngµy cµng chØ cÇn gi¶m mét l­îng K Ýt h¬n MRTS gi¶m dÇn. K . MPPk + L . MPPl = 0  - K /L = MPPl/MPPk K . MPPk + L . MPPl = 0  Mét sè ®­êng ®ång l­îng ®Æc biÖt * §­êng ®ång l­îng lµ ®­êng th¼ng * §­êng ®ång l­îng cã d¹ng ch÷ L 3.2. §­êng ®ång phÝ (Iso cost) §­êng ®ång phÝ thÓ hiÖn nh÷ng kÕt hîp ®Çu vµo kh¸c nhau mµ h·ng cã thÓ mua ®­îc víi mét tæng cho phÝ cho tr­íc. Ph­¬ng tr×nh: L.w + K.r = TC (1) K: t­ b¶n; w: tiÒn l­¬ng; L: lao ®éng;r: tiÒn thuª t­ b¶n (1) => K = 3. Lùa chän kÕt hîp ®Çu vµo tèi ­u: II. Chi phÝ s¶n xuÊt1. Chi phÝ ng¾n h¹n FC (fixed cost) lµ những chi phÝ kh«ng ®æi khi møc sản l­îng thay ®æi 1.1. ChÝ phÝ cè ®Þnh chÝ phÝ biÕn ®æi, tæng chi phÝ VC (variable cost) lµ nh­ng chi phÝ thay ®æi khi møc sản l­îng thay ®æi: nguyªn vËt liÖu, nh©n c«ng.. TC (total cost) lµ toµn bé chi phÝ cè ®Þnh vµ biÕn ®æi ®Ó sản xuÊt ra møc sản l­îng. TC = FC + VC TC = FC + VC 1.2. Chi phÝ b×nh qu©n AFC: (Average fixed cost) AFC = FC/ Q AVC (Average variable cost) AVC = VC/ Q ATC (Average total cost) ATC = TC / Q ATC = AFC + AVC H×nh biÓu diÔn AFC, AVC, ATC III. ChÝ phÝ kinh tÕ vµ chi phÝ kÕ to¸n 1. Chi phÝ kinh tÕ = CP t­êng minh + CP Èn * Chi phÝ t­êng (explicit): * Chi phÝ Èn (implicit): 2. Chi phÝ kÕ to¸n III. Lîi nhuËn *Kh¸i niÖm lîi nhuËn * Lîi nhuËn kinh tÕ * Lîi nhuËn kÕ to¸n * C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi lîi nhuËn LN = TR – TC = P . Q – ATC . Q = Q. ( P - ATC ) Ch­¬ng V: ThÞ tr­êng c¹nh tranh vµ ®éc quyÒn I. ThÞ tr­êng vµ ph©n lo¹i thÞ tr­êng * Kh¸i niÖm thÞ tr­êng * Ph©n lo¹i thÞ tr­êng * C¸c tiªu thøc ph©n lo¹i   II. ThÞ tr­êng c¹nh tranh hoµn h¶o ( Perfect competitive market) 1. §Æc ®iÓm 2. §­êng cÇu vµ ®­êng doanh thu cËn biªn H·ng chÊp nhËn gi¸ s½n cã trªn thÞ tr­êng nªn ®­êng cÇu h·ng CTHH lµ ®­êng n»m ngang, t¹i møc gi¸ c©n b»ng cña thÞ tr­êng H·ng b¸n mäi s¶n phÈm ë møc gi¸ Pe => P = MR => ®­êng doanh thu cËn biªn trïng víi ®­êng cÇu * Chøng minh: Q* t¹i ®ã P = MC h·ng ®¹t lîi nhuËn tèi ®a * Chó ý: §iÒu kiÖn ®Ó cã lîi nhuËn P > ATC §iÒu kiÖn ®Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn P = MC 4. §iÓm hoµ vèn, ®ãng cöa hay tiÕp tôc s¶n xuÊt * §iÓm hoµ vèn TR = TC = FC + VC P.Q = FC + AVC. Q Qhv = FC/(P - AVC) * §iÓm ®ãng cöa hay tiÕp tôc s¶n xuÊt 5. §­êng cung cña CTHH vµ ®­êng cung ngµnh * H·ng CTHH cã P = MC nªn ®­êng cung cña h·ng CTHH trïng víi ®­êng MC 5. ThÆng d­ s¶n xuÊt (Producer surplus) * Mèi quan hÖ gi÷a thÆng d­ s¶n xuÊt vµ lîi nhuËn: PS = TR - VC = TR - ( TC -FC ) => PS = TR - TC + FC =  + FC => PS cã mèi quan hÖ tû lÖ thuËn víi  vµ FC III. ThÞ tr­êng ®éc quyÒn (Monopoly market) 1. Kh¸i niÖm 2. §Æc ®iÓm 3. Nguyªn nh©n: 4. §­êng cÇu vµ ®­êng doanh thu cËn biªn TR = P . Q => AR = TR/Q = P 5. QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt cña nhµ ®éc quyÒn b¸n * Nhµ ®éc quyÒn tèi ®a hãa lîi nhuËn t¹i møc s¶n l­îng Q* t¹i ®ã MR = MC *Gi¸ b¸n P* ®­îc x¸c ®Þnh trªn ®­êng cÇu D * Lîi nhuËn cùc ®¹i lµ: max = (P* - ATC). Q* * H·ng §Q kh«ng cã ®­êng cung hay nãi c¸ch kh¸c kh«ng cã mèi quan hÖ hµm sè gi÷a P vµ Qs. * Trong §Q sù dÞch chuyÓn cña ®­êng cÇu cã thÓ lµm P thay ®æi Q gi÷ nguyªn, hoÆc P gi÷ nguyªn Q thay ®æi hoÆc c¶ P vµ Q ®Òu thay ®æi. 6. Søc m¹nh ®éc quyÒn b¸n §Q b¸n ®Æt P > MC=> cã søc m¹nh §Q b¸n Abba Lerner ®­a ra L n¨m 1934 L = P - MC ; (0 > => søc m¹nh §Q cµng lín - L = 0 => P = MC, kh«ng cã søc m¹nh §Q 7. Ph©n biÖt gi¸: (Price Discrimination) 7.1. Ph©n biÖt gi¸ hoµn h¶o (cÊp 1) 7.2. Ph©n biÖt gi¸ cÊp 2: 7.3. Ph©n biÖt gi¸ cÊp 3: MR1 =MR2 =MRtt; Q1 + Q2 = Qtt 7.4. §Æt gi¸ theo thêi gian (thêi kú) 7.5. §Æt gi¸ theo thêi ®iÓm (cao ®iÓm) 7.6. §Æt gi¸ hai phÇn: P* CS IV. ThÞ tr­êng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o (Imperfect competition market) 1. C¹nh tranh ®éc quyÒn * Kh¸i niÖm: Lµ thÞ tr­êng cã nhiÒu h·ng cung cÊp vµ b¸n s¶n phÈm nh­ng s¶n phÈm cña mçi h·ng cã sù ph©n biÖt * §Æc ®iÓm: - Cã nhiÒu ng­êi b¸n - S¶n phÈm kh¸c nhau (dÞ biÖt ho¸) -Mçi h·ng lµ ng­êi s¶n xuÊt duy nhÊt ®èi víi s¶n phÈm cña m×nh nªn cã søc m¹nh thÞ tr­êng tuy nhiªn L cña h·ng CT§Q thÊp h¬n so víi §Q v× cã nhiÒu h·ng kh¸c s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng thay thÕ - ViÖc ra nhËp hay rót khái thÞ tr­êng lµ t­¬ng ®èi dÔ - H×nh thøc c¹nh tranh chñ yÕu lµ qu¶ng c¸o ®Ó dÞ biÖt ho¸ s¶n phÈm cñam×nh, hËu m·i, ... * Nguyªn nh©n dÉn ®Õn ®éc quyÒn: - Sù qui ®Þnh cña ChÝnh phñ; vÝ dô ®iÖn lùc - Do ®iÒu kiÖn tù nhiªn cho phÐp; Kim B«i... - C¸c h·ng dùng lªn hµng rµo ng¨n c¶n sù gia nhËp cña h·ng kh¸c th«ng qua: tÝnh hiÖu suÊt t¨ng theo qui m«, b»ng ph¸t mÝnh s¸ng chÕ, kiÓm so¸t yÕu tè ®Çu vµo, lao ®éng, hay do qu¶ng c¸o liªn tôc t¹o t©m lý tiªu dïng. - Sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a c¸c h·ng (hîp t¸c, cÊu kÕt); VD thÞ tr­êng dÇu má CTHH=>CT§Q * §­êng cÇu cña h·ng CT§Q - §­êng cÇu cña h·ng CT§Q chÝnh lµ ®­êng cÇu thÞ tr­êng v× tuy thÞ tr­êng cã nhiÒu h·ng sx nh­ng c¸c s¶n phÈm kh¸c nhau - §­êng cÇu cña hµng CT§Q dèc xuçng tõ tr¸i sang ph¶i tuy nhiªn tho¶i h¬n so víi §Q * X¸c P*,Q*, lîi nhuËn cña h·ng CT§Q Q* x¸c ®Þnh t¹i MR =MC, P* x¸c ®inh trªn ®­êng cÇu CT§Q cã P thÊp h¬n vµ Q cao h¬n so víi §Q => L cña CT§Q còng thÊp h¬n so víi §Q * C©n b»ng dµi h¹n cña h·ng CT§Q A - Ng¾n h¹n LN>0 => h·ng nhËp ngµnh=> thÞ phÇn gi¶m => D dÞch chuyÓn sang tr¸i tiÕp xóc LAC =>LN = 0 ®¹t c©n b»ng dµi h¹n - So s¸nh c©n b»ng DN cña CTHH vµ CT§Q + Gièng: NH cã LN > 0 => c¸c h·ng nhËp ngµnh, cuèi cïng ®¹t c©n b»ng DH khi LN = 0 + Kh¸c: CTHH cung t¨ng S d/c sang ph¶i, CT§Q cÇu gi¶m, D dÞch chuyÓn sang tr¸i * Chó ý : Trong dµi h¹n hµng CT§Q cã thÓ ph¶i s¶n xuÊt víi c«ng suÊt thõa? 2. ThÞ tr­êng ®éc quyÒn tËp ®oµn 2.1. Kh¸i niÖm: Lµ thÞ tr­êng chØ cã mét sè h·ng s¶n xuÊt vµ b¸n s¶n phÈm. C¸c s¶n phÈm gièng nhau gäi lµ §Q T§ thuÇn tuý, s¶n phÈm kh¸c nhau gäi lµ §QT§ ph©n biÖt 2.2. §Æc ®iÓm: - Cã 1 sè h·ng trªn thÞ tr­êng nh­ng cã qui m« rÊt lín - C¸c h·ng phô thuéc lÉn nhau, mét h·ng ra quyÕt ®Þnh ph¶i c©n nh¾c ph¶n øng cña c¸c ®èi thñ (ph¶n øng nhanh qua gi¸ hoÆc ph¶n øng chËm b»ng viÖc ®­a ra s/p míi - Hµng rµo ra nhËp rÊt cao nªn sù gia nhËp ngµnh lµ rÊt khã th«ng qua: tÝnh kinh tÕ theo qui m«, b¶n quyÒn hoÆc bÞ c¸c h·ng cò liªn kÕt “tr¶ ®òa” 2.3.M« h×nh ®­êng cÇu gÉy khóc trong thÞ tr­êng CT§Q (The kinked demand curve model) * C¸c h·ng §QT§ ®Òu biÕt r»ng: + Nªó mét h·ng t¨ng gi¸ th× c¸c h·ng cßn l¹i kh«ng t¨ng gi¸ + NÕu mét h·ng gi¶m gi¸ th× c¸c h·ng cong l¹i sÏ ph¶i gi¶m gÝa theo - §Æc ®iÓm c¬ b¶n khi ®­êng cÇu g·y khóc th× ®­êng doanh thu cËn biªn MR ®øt qu·ng (gi¸n ®o¹n t¹i møc s¶n l­îng Q*) - S¶n l­îng tõ 0 => Q* h·ng cã ®­êng cÇu tho¶i (D1, MR1), cÇu co d·n lín theo gi¸ - S¶n l­îng tõ Q* trë lªn h·ng cã ®­êng cÇu dèc (D2, MR2), cÇu co d·n Ýt theo gi¸ Tõ c¸c ®Æc ®iÓm nµy nªn h·ng §QT§ cã ®­êng cÇu g·y khóc lµ kÕt hîp cña D1vµ D2 - T¹i Q* MR bÞ ®øt qu·ng, hay cã kho¶ng trèng gäi lµ “líp ®Öm chi phÝ” cho phÐp h·ng gi÷ ®­îc gi¸ vµ s¶n l­îng khi chi phÝ cËn biªn MC thay ®æi trong líp ®Öm. - “Líp ®Öm chi phÝ” t¹o cho c¸c h·ng §QT§ cã kh¶ n¨ng gi÷ sù æn ®Þnh trong gi¸ vµ s¶n l­îng tèi ­u, t¹o nªn tÝnh “cøng nh¾c” cña gi¸ vµ s¶n l­îng. 2.4. Lý thuyÕt trß ch¬i: - NÕu c¸c h·ng hîp t¸c th× sÏ cã hîp ®ång rµng buéc khiÕn hä cã thÓ ho¹ch ®Þnh nh÷ng chiÕn l­îc chung (vµ ng­îc l¹i). - Lý thuyÕt trß ch¬i m« t¶ nh÷ng quyÕt ®Þnh th«ng minh nhÊt cña c¸c h·ng phô thuéc lÉn nhau. Nh÷ng trß ch¬i kinh tÕ tiÕn hµnh mét c¸ch hîp t¸c hoÆc kh«ng hîp t¸c. - NÕu hîp t¸c th× P cao vµ Q gi¶m, lîi nhuËn t¨ng tuy nhiªn th­êng kh«ng ch¾c ch¾n, do c¸c h·ng th­êng ph¸ cam kÕt ®Ó t¨ng lîi nhuËn cho riªng m×nh. Ch­¬ng VI: ThÞ tr­êng søc lao ®éng I. Cung søc lao ®éng 1. Kh¸i niÖm: 2. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn cung søc lao ®éng 2.1. ¸p lùc vÒ kinh tÕ 2.2. ¸p lùc vÒ mÆt t©m lý x· héi 2.3. Sù b¾t buéc ph¶i lµm viÖc 2.4. Giíi h¹n vÒ thêi gian tù nhiªn 2.5. Ých lîi cËn biªn cña lao ®éng vµ nghØ ng¬i - Ých lîi cËn biªn cña nghØ ng¬i lµ l­îng Ých lîi t¨ng thªm do mét giê nghØ ng¬i bæ sung mang l¹i (MUnn) I’ch lîi cËn biªn cña lao ®éng lµ Ých lîi t¨ng thªm tõ viÖc tiªu dïng nh÷ng hµng ho¸ dÞch vô cã thÓ mua ®­îc b»ng tiÒn c«ng cña 1 giê lao ®éng bæ sung. (MUlv) MUnn vµ MUlv còng tu©n theo qui luËt Ých lîi cËn biªn gi¶m dÇn Thêi gian lao ®éng tèi ­u x¶y ra t¹i ®iÓm mµ Ých lîi cËn biªn b»ng chi phÝ cËn biªn. * §iÓm x¸c ®Þnh thêi gian lao ®éng tèi ­u lµ ®iÓm tho¶ m·n: MUlv = MClv mµ MClv = MUnn => ®iÓm ®ã lµ ®iÓm Ých lîi cËn biªn cña lµm viÖc b»ng Ých lîi cËn biªn cña nghØ ng¬i: MUlv = MUnn MUlv = MClv mµ MClv = MUnn 3. §­êng cung lao ®éng vßng vª phÝa sau (Backward-bending supply curve) II. CÇu vÒ lao ®éng 1. Kh¸i niÖm: - CÇu vÒ lao ®éng lµ dÉn xuÊt, thø ph¸t, ph¸t sinh (derived demand) nã phô thuéc vµo s¶n l­îng cña doanh nghiÖp. 2. S¶n phÈm doanh thu cËn biªn cña lao ®éng: MRPl- Marginal Revenue Product of Labour * S¶n phÈm cËn biªn cña lao ®éng (Marginal product of labour) MRPl = Q / L = Q’l MPl tu©n theo qui luËt n¨ng suÊt cËn biªn gi¶m dÇn * MRPl = TR / L= MR. MPL * CTHH: MR = P => MRPL = P . MPL * §Q: MR # P => MRPL = MR.MPL # P.MPL Ch­¬ng VII: Sù trôc trÆc cña thÞ tr­êng vµ vai trß ®iÒu tiÕt cña ChÝnh phñ I.Sù trôc trÆc cña thÞ tr­êng 1. ThÞ tr­êng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o - Sù trôc trÆc cña thÞ tr­êng g©y nªn mÊt kh«ng cho x· héi (DWL: Dead weight loss) - XuÊt hiÖn c¸c chi phÝ kh«ng cã lîi cho nÒn kinh tÕ: qu¶ng c¸o, vËn ®éng hµnh lang... 2. ¶nh h­ëng ngo¹i øng (externality) * Khi nµo xuÊt hiÖn ¶nh h­ëng ngo¹i øng: khi mét ho¹t ®éng tiªu dïng hay s¶n xuÊt cã t¸c ®éng ®èi víi c¸c ho¹t ®éng tiªu dïng hay s¶n xuÊt kh¸c. * Cã 2 lo¹i ¶nh h­ëng ngo¹i øng: 2.1. ¶nh h­ëng ngo¹i øng tiªu cùc:khi mét ho¹t ®éng cña mét bªn ¸p ®Æt nh÷ng chi phÝ cho mét bªn kh¸c * VÝ dô: xÐt ¶nh h­ëng ngo¹i øng tiªu cùc do « nhiÔm tõ viÖc s¶n xuÊt s¬n tæng hîp (gi¶ sö ®©y lµ mét ngµnh s¶n xuÊt trong thÞ tr­êng CTHH). MSC: Marginal social cost- chi phÝ cËn biªn cña x· héi do cã ¶nh h­ëng ngo¹i øng MEC: Marginal externality cost- chi phÝ cËn biªn ngo¹i øng MSC = MC + MEC MEC dèc lªn tõ 0 v× kh«ng s¶n xuÊt kh«ng cã ¶nh h­ëng T¹i B ch­a tÝnh ®Õn MEC nªn s¶n xuÊt lµ Q2, P2; T¹i A cã tÝnh ®Õn MEC => P = MSC, s¶n xuÊt Pe,Qe 2.1. ¶nh h­ëng ngo¹i øng tÝch cùc: XuÊt hiÖn khi ho¹t ®éng cu¶ mét bªn lµm lîi cho mét bªn kh¸c * VÝ dô: hµng ho¸ c«ng céng, ho¹t ®éng quèc phßng, an ninh, khu vui ch¬i c«ng viªn, v­ên hoa c«ng céng,.. Lîi Ých cËn biªn cña x· héi: MSB Marginal social benefit lµ tæng lîi Ých mµ thùc tÕ XH thu ®­îc tõ thªm mét nhµ trång hoa. Lîi Ých cËn biªn ngo¹i øng: (MEB: Marginal externality benefit) lµ Ých lîi thùc sù thu ®­îc tõ viÖc cã thªm mét nhµ n÷a trång hoa MSB = MU + MEB CP cËn biªn(MC): lµ chi phÝ ®Ó thªm mét hé gia ®×nh trång hoa T¹i A ch­a tÝnh ®Õn MEU s¶n xuÊt t¹i Qa T¹i B ®· tÝnh ®Õn MEU khuyÕn khÝch t¨ng Q tõ Qa=> Qb Tam gi¸c ABC lµ ¶nh h­ëng ngo¹i øng tÝch cùc mang l¹i 3. Sù tån t¹i cña hµng hãa c«ng céng (Public goods): 3.1.Hµng ho¸ t­ nh©n: Lµ c¸c hµng ho¸ dÞch vô ®­îc mua b¸n b×nh th­êng trªn thÞ tr­êng vµ viÖc tiªu dïng cña ng­êi nµy lo¹i trõ viÖc tiªu dïng cña ng­êi kh¸c. 2 ®Æc ®iÓm lµ: cã thÓ lo¹i bá (excludabitity)vµ cã thÓ gi¶m bít (disminishability): c¾t tãc, ti vi... 3.2. Hµng ho¸ c«ng céng (Public goods): Hµng ho¸ c«ng céng lµ nh÷ng hµng ho¸ dÞch vô mµ viÖc tiªu dïng cña ng­êi nµy kh«ng lo¹i trõ sù tiªu dïng cña ng­êi kh¸c. * VÝ dô: ho¹t ®éng quèc phßng, b¶o vÖ tÇng «z«n, c«ng viªn... Trôc trÆc do kh«ng ®¸p øng ®­îc lîi Ých riªng mµ cho tÊt c¶ Trôc trÆc 2 gi¸ b»ng 0 nªn luîng tiªu dïng lµ v« cïng lín * Hµng ho¸ c«ng céng còng g©y nªn mét t×nh tr¹ng lµ sù tr«ng chê, û n¹i vµo Nhµ n­íc cña nh÷ng kÎ ¨n kh«ng, kh«ng chÞu ®Çu t­ hoÆc ph¸ ho¹i hay sö dông l·ng phÝ c¸c hµng ho¸ c«ng céng. * vÝ dô: qui ®Þnh kh«ng ®­îc ph¸ ho¹i c©y cèi nh­ng nhiÒu ng­êi cø ®µo hoa mang vÒ nhµ ®Ó trång råi l¹i ®Ó Nhµ n­íc mang hoa ®Õn trång l¹i. => §Ó kh¾c phôc sù trôc trÆc nµy nµy cÇn cã sù phèi hîp tËp thÓ; sù hîp t¸c gi÷a c¸c c¸ nh©n vµ tËp thÓ ®Ó cã thÓ ®¹t ®­îc c¸c kÕt qu¶ nh­ mong muèn. Mét x· héi cµng v¨n minh th× cµng cã nhiÒu hµng ho¸ c«ng céng.