Tổng quan về bảo hiểm

TỔNG QUAN VỀ BẢO HIỂM Ths. Bùi Quỳnh Anh Khoa Bảo hiểm Đại học Kinh tế Quốc dân 07/01/2013 1 NỘI DUNG 1.1. Tính tất yếu khách quan của BH 1.2. Bản chất của BH 1.3. Vai trò của BH 1.4. Sơ lược lịch sử phát triển của BH 1.1. TÍnh tất yếu khách quan của BH (1) Sự tồn tại của rủi ro (RR) (2) Sự tiến bộ của KHKT và công nghệ, quy mô SXKD ngày càng mở rộng (3) XH càng phát triển, mức sống dân cư càng cao 07/01/2013 3 Khái niệm RR • KN1: Là sự không chắc chắn về tổn thất phải gánh chịu trong tương lai • KN2: Là tổng hợp những biến cố ngẫu nhiên có thể đo lường bằng xác suất 07/01/2013 4 Xảy ra ngẫu nhiên, bất ngờ Để lại hậu quả (tổn thất) Đặc điểm của RR Sự không chắc chắn (bất định) Là phạm trù vốn có của xã hội loài người  RR có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân  Khi RR xảy ra sẽ để lại hậu quả xấu (9) 07/01/2013 5 Các biện pháp đối phó với RR 07/01/2013 6 Kiểm soát RR Tài trợ RR Các biện pháp đối phó với RR Nhóm biện pháp 1 kiểm soát RR Tránh né RR Ngăn ngừa RR Giảm thiểu tổn thất 07/01/2013 7 Không tham gia vào hoạt động có thể gặp RR Làm giảm tần suất (xác suất) xảy ra RR Làm giảm mức độ thiệt hại có thể gánh chịu Các biện pháp đối phó với RR Nhóm biện pháp 2 tài trợ RR Chấp nhận RR Bảo hiểm 07/01/2013 8 Thụ động Chủ động Biện pháp xử lý RR dựa vào quy luật số đông và lý thuyết phân tán RR 1.2. Bản chất của BH 1.2.1. Khái niệm của BHTM • Đứng trên góc độ tài chính • Đứng trên góc độ pháp lý • Đứng trên góc độ quản trị RR 1.2.2. Bản chất của BHTM 07/01/2013 9 Trên góc độ tài chính BH là hoạt động tài chính nhằm phân phối lại những chi phí mất mát không mong đợi. 07/01/2013 10 Trên góc độ pháp lý BH là một cam kết, qua đó, người được BH chấp nhận trả một khoản tiền cho chính mình hoặc cho một người thứ ba để trong trường hợp RR xảy ra, sẽ được trả một khoản tiền bồi thường từ người BH - người chịu trách nhiệm đối với toàn bộ RR, đền bù những thiệt hại theo Luật Thống kê 07/01/2013 11 Trên góc độ quản trị RR BH là biện pháp xử lí RR mà việc phân tán, chuyển giao RR trong từng nhóm người được thực hiện thông qua họat động của DNBH 07/01/2013 12 Khái niệm chung Bảo hiểm là sự chia nhỏ tổn thất của một số ít người cho nhiều người cùng có khả năng gặp RR tương tự bằng cách thu của họ một khoản tiền để hình thành nên quỹ tài chính BH. Từ quỹ đó bồi thường những thiệt hại tài chính mà họ phải gánh chịu do RR được BH gây nên. 07/01/2013 13 07/01/2013 14 Bên BH Cơ quan, tổ chức, DN triển khai sản phẩm BH BH Người tham gia BH (NTGBH)  Đối tượng tham gia BH:  Ký kết hợp đồng BH  Nộpphí BH cho chính mình hoặccho ngườithứba  Thiết lập mối quan hệ với bên BH  Theo luật kinh doanh BH 2000  chỉ được giao kết HĐBH với DNBH đang hoạt động ở VN 07/01/2013 15 Ngườiđược BH (NĐBH) 07/01/2013 16 Được bảo vệ bằng HĐBH Tính mạng, tình trạng sức khỏe có khả năng bị RR đe dọa Tài sản có khả năng bị RR đe dọa TNDS có thể phát sinh Người thụ hưởng quyền lợi BH  Là người trực tiếp nhận số tiền chi trả, bồi thường từ bên BH khi RR hoặc sự kiện BH xảy ra Hưởng quyền lợi trực tiếp từ HĐBH Được xác định cụ thể trong HĐBH Do NTGBH chỉđịnhcụ thểtrong HĐBH con người Một HĐBH có thể có nhiều người thụ hưởng 07/01/2013 17 Sự kiện BH  Sự kiện BH là sự kiện khách quan do các bên thoả thuận hoặc pháp luật quy định mà khi sự kiện đó xảy ra thì DNBH phải bồi thường hoặc trả tiền BH cho người thụ hưởng quyền lợi BH 07/01/2013 18 1.2.2. Bản chất • Sự tồn tại của RR là nguồn gốc của BH • BH là quá trình phối lại tổng sản phẩm quốc nội (thu nhập) giữa những NTGBH • BH là sự chuyển giao, san sẻ RR  HĐBH • BH là một dịch vụ tài chính • BH là hoạt động dựa trên nguyên tắc “ SỐ ĐÔNG BÙ SỐ ÍT” 07/01/2013 19 Luật số lớn • Luật toán học (định lý Bernulli)  tính quy luật của các đại lượng ngẫu nhiên • Cơ sở kỹ thuật cơ bản, quan trọng của BH:  Có thể đoán trước RR có xảy ra hay không khi kết hợp số lớn các trường hợp tương đồng  Bên BH có thể tính toán được tương đối chính xác (ở mức độ chấp nhận được) xác suất xảy ra RR 07/01/2013 20 1.3. Vai trò kinh tế - xã hội của BH 07/01/2013 21 07/01/2013 22 Ổn định tài chính cho người tham gia Đảm bảo cho các khoản đầu tư Kênh huy động vốn hữu hiệu Ổn định và tăng thu ngân sách Vai trò kinh tế Phát triển quan hệ kinh tế đối ngoại 07/01/2013 23 Góp phần đảm bảo ASXH Giúp xã hội an toàn, trật tự hơn Chỗ dựa tinh thần cho người dân Tạo thêm công ăn việc làm Vai trò xã hội Tạo nếp sống tiết kiệm 07/01/2013 24 1.4. Sơ lược lịch sử của BH BH thương mại 07/01/2013 25 • Ý: 23/10/1347 HĐBH giữa thương gia và các chủ tàu • Anh: 1547 BH hàng hải • Anh: 1583 HĐBH đầu tiên, TK 17 các công ty BHNT ra đời BH nhân thọ • CHLB Đức • Anh: 1670 thành lập DNBH đầu tiên BH Hỏa hoạn • Anh: 1849 thành lập DNBH hành khách đường sắt BH Tai nạn 26 Năm Quốc gia, Khu vực Nội dung thực hiện 1838 Phổ chế độ TNLĐ – BNN 1850,1861 Đức, Bỉ Chế độ TR ốm đau 1883 Đức Ban hành đạo luật BHXH 1907 Bỉ, Thụy sĩ BH thất nghiệp 1917 Bỉ, Thụy sĩ Chế độ hưu trí 1935 Mỹ Ban hành đạo luật ASXH Sau chiến tranh TG II LHQ thành lập ILO thông qua công ước 102 Sau công ước 102 Châu Á, phi, Mỹ la tinh Xây dựng hệ thống BHXH phù hợp điều kiện KT - XH