Điện - Điện Tử - Một sô vấn đề chung về động cơ điện

GIÁO ÁN SỐ : 14 Thời gian thực hiện: 2 tiết Tiết thứ(PPCT): 40-41 Thực hiện ngày tháng năm TÊN BÀI : MỘT SÔ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐỘNG CƠ ĐIỆN I/Mục tiêu: Biết cách phân loại động cơ điện Hiểu được các đại lượng định mức của động cơ điện Biết được phạm vi ứng dụng của động cơ điện II/Chuẩn bị: 1.Giáo viên: Các loại động cơ điện Máy bơm nước, máy khoan điện..... 2.Học sinh: Sách vở...... III/Các hoạt động dạy học Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung Kể tên một số loại động cơ điện. Động cơ điện xoay chiều và 1 chiều loại nào thông dụng trong sản xuất và sinh hoạt? Cho HS quan sát hình vẽ Trả lời về số dây quấn và góc lệch pha? Máy sấy tóc, máy bơm nước, máy khoan ... Động cơ điện xoay chiều -3 cuộn dây, góc lệch nhau 1200 -2 cuộn dây, góc lệch nhau 900 -1 cuộn dây, góc lệch nhau O0 -Động cơ điện có công suất trên 600W thường là đọng cơ 3 pha -Dưới 600W thường là động cơ 1 pha hoặc 2 pha Giải thích số liệu ghi trên nhãn động cơ điện 1 pha? Động cơ quạt điện là động cơ điện xoay chiều 1 pha không đồng bộ. I.Khái niệm về động cơ điện: Động cơ điện là thiết bị điện dùng để biến đổi điện năng thành cơ năng. Động cơ điện làm quay máy khoan máy bơm..... II.Phân loại 1/Phân loại theo dòng điện: -Động cơ điện xoay chiều 3 pha -Động cơ điện xoay chiều 2 pha -Động cơ điện xoay chiều 1 pha -Động cơ điện 1 chiều 2/Phân loại theo nguyên lý làm việc: -Động cơ điện không đồng bộ: Có tốc độ quay nhỏ hơn tốc độ quay của từ trường -Động cơ điện đồng bộ: Có tốc độ quay bằng tốc độ quay của từ trường. III.Các đại lượng định mức: Công suất cơ có ich trên trục: Pdm Điện áp stato: Udm Dòng điện stato: Idm Tần số dòng điện stato: fdm Tốc độ quay rôto: ndm Hệ số công suất: cosφ Hiệu suất: ŋdm Ví dụ: Trên nhãn động cơ điện 1 pha ghi 125W,220V,50Hz,2845vòng/phút. Giải thích số liệu trên? IV Ứng dụng: Động cơ điện được sử dụng trong sản xuất và sinh hoạt dùng làm nguồn động lực cho các máy công tác làm việc -Làm quay cánh quạt -Thổi gió cho máy sấy tóc -Tạo lực hút cho máy bơm nước... GIÁO ÁN SỐ :15 Thời gian thực hiện: 2 tiết Tiết thứ(PPCT): 42-43 Thực hiện ngày tháng năm TÊN BÀI: ĐỘNG CƠ ĐIỆN XOAY CHIỀU MỘT PHA I/Mục tiêu: Biết được cấu tạo nguyên lý làm việc và ứng dụng của động cơ điện xoay chiều 1 pha Hiểu và phân biệt được động cơ điện xoay chiều 1 pha vòng chập và động cơ điện 1 pha chạy tụ II/Chuẩn bị: 1.Giáo viên: Động cơ điện 1 pha vòng chập Động cơ điện 1 pha chạy tụ 2.Học sinh: Sách vở III/Các hoạt động dạy học: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung Giải thích nguyên lý về động cơ điện Cho các ví dụ về từ trường Cho HS quan sát động cơ điện 1 pha có công suất 30W Nhận xét về lõi thép? Phân biệt rôto và stato Giải thích lồng sóc? Vòng ngắn mạch dùng để làm gì? Giải thích dòng điện cảm ứng ? Tại sao động cơ vòng chập ít được sử dụng? Cho HS quan sát động cơ quạt bàn 75W Nêu cấu tạo? Giải thích nguyên lý làm việc Từ trường của dòng điện chạy qua dây dẫn điện Gồm nhiều lá thép KTĐ Rôto chuyển động Stato đứng yên Khởi động cho động cơ Do hiệu suất thấp, momen khởi động yếu Gồm rôto và stato I.Thí nghiệm về nguyên lý động cơ điện không đồng bộ: 1/Thí nghiệm: (SGK) 2/Nguyên lý: -Khi cho dòng điện vào dây quấn stato sẽ tạo ra từ trường quay. -Lực điện từ do từ trường quay tác dụng lên dòng điện cảm ứng ở dây quấn roto,kéo roto quay với tốc độ n<n1 II.Động cơ điện 1 pha có vòng ngắn mạch 1/Cấu tạo: gồm 2 phần chính:stato và roto a.Stato(phần tĩnh):gồm lõi thép và dây quấn -Lõi thép làm bằng nhiều lá thép KTĐ ghép lại thành hình trụ rổng,mặt trong có các cực từ để quấn dây -Cực từ được xẻ làm 2 phần, được lắp vòng đồng ngắn mạch -Dây quấn stato được đặt cách điện với lõi thép và quấn tập trung quanh cực từ b.Roto(phần quay): gồm lõi thép và dây quấn lồng sóc Lõi thép được ghép bằng nhiều lá thép KTĐ thành hình khối trụ,mặt ngoài có các rãnh nhôm nối với nhau bằng vòng ngắn mạch ở 2 đầu lõi thép. 2/Nguyên lý làm việc: Khi cho dòng điện xoay chiều vào dây quấn stato sẽ xuất hiện dòng điện cảm ứng trong vòng chập Dòng điện trong vòng chập và dòng điện trong dây quấn stato sẽ tạo ra từ trường quay.Từ trường quay tác dụng lên dòng điện cảm ứng ở thanh dẫn roto lực điện từ F, động cơ sẽ khởi động và quay với tốc độ n . *Ưu, nhược điểm của động cơ vòng chập: -Ưu điểm: cấu tạo đơn giản, làm việc bền lâu, vận hành và bảo dưỡng dễ dàng. -Nhược điểm: hiệu suất thấp, momen khởi động yếu, tốn nhiều vật liệu. Động cơ vòng chập thường chế tạo với công suất nhỏ. III. Động cơ có dây quấn phụ nối tiếp với tụ điện: 1/Cấu tạo: gồm 2 phần chính: stato và roto -Stato gồm: lõi thép và dây quấn( dây quấn LV, dây quấn KĐ ) -Roto kiểu lồng sóc 2/Nguyên lý làm việc: Khi cho dòng điện xoay chiều 1 pha vào 2 dây quấn stato. Dòng điện trong 2 dây quấn sẽ tạo nên từ trường quay. Từ trường quay tác dụng lên dòng điện cảm ứng trong roto lực điện từ F kéo roto quay tốc độ n. IV/Củng cố, rút kinh nghiệm: Nêu cấu tạo quạt trần Sự giống nhau và khác nhau giữa quạt trần và quạt bàn? TỔ TRƯỞNG Ngày tháng năm (Ký, duyệt) Chữ ký GV GIÁO ÁN SỐ :16 Thời gian thực hiện: 3 tiết Tiết thứ(PPCT): 44-45-46 Thực hiện ngày tháng năm TÊN BÀI: MỘT SỐ MẠCH ĐIỀU KHIỂN ĐỘNG CƠ ĐIỆN XOAY CHIỀU 1 PHA I/Mục tiêu: Hiểu được nguyên lý làm việc của mạch điều khiển đổi chiều quay động cơ điện 1 pha Hiểu được nguyên lý mạch điều khiển tốc độ quay của quạt điện II/Chuẩn bị: 1.Giáo viên: Giáo án Sơ đồ 1 số mạch điều khiển đổi chiều quay Sơ đồ 1 số mạch điều khiển tốc độ quay của quạt điện 2. Học sinh: Sách vở III/Các hoạt động dạy học: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung Hướng dẫn cách đổi chiều động cơ điện 1 pha Cách điều chỉnh tốc độ quay của quạt điện HS theo dõi GV Dùng hộp số Dùng bán dẫn 1.Đổi chiều quay động cơ điện 1 pha: -Đổi chiều quay momen -Đảo đầu nối dây Sơ đồ đổi chiều quay: 2. Điều chỉnh tốc độ quay của quạt điện: Thay đổi điện áp đặt vào dây quấn stato -Dùng cuộn điện kháng để điều chỉnh tốc độ -Thay đổi số vòng dây stato -Quạt bàn chạy tụ có cuộn dây tốc độ -Dùng mạch điều khiển bán dẫn và tiristo IV/Cùng cố dặn dò 1.Cách đổi chiều quay động cơ điện ? 2.Hộp số quạt điện dùng để làm gì? V/Rút kinh nghiệm: TỔ TRƯỞNG Ngày tháng năm (Ký, duyệt) Chữ ký GV GIÁO ÁN SỐ: 17 Thời gian thực hiện: 3 tiết Tiết thứ (PPCT) Thực hiện ngày tháng năm TÊN BÀI: SỬ DỤNG VÀ BẢO DƯỠNG QUẠT ĐIỆN I/Mục tiêu: Nêu được tên một số quạt điện thông dụng Sử dụng và bảo dưỡng được quạt điện Biết được một số hư hỏng và biện pháp khắc phục. II/Chuẩn bị: 1. Giáo viên: Giáo án Quạt điện các loại 2. Học sinh : Sách vở III/Các hoạt dạy học: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung Kể tên một số loại quạt điện thường dùng? Nêu cấu tạo của quạt bàn? Cách sử dụng quạt điện? Làm thế nào để quạt điện được sử dụng bền lâu? GV trình bày một số hư hỏng của quạt điện Quạt bàn Quạt trần Quạt cây Quạt hộp Động cơ điện và cánh quạt ngoài ra còn có: lồng bao cánh chuyển hướng gió đèn báo hẹn giờ.... Sử dụng đúng điện áp, hằng năm tra dầu mỡ bôi trơn.... HS theo dõi nghe GV diễn giảng 1/Tìm hiểu một số loại quạt điện thông dụng: -Quạt bàn: có kích thước gọn nhẹ.Qui cách sải cánh:200mm đến 400mm -Quạt tường: giống quạt bàn có bộ phận để gắn vào tường -Quạt cây: điều chỉnh được độ cao thấp.Qui cách sải cánh: 300mm đến 600mm -Quạt trần: Sải cánh lớn lưu lượng gió lớn.Qui cách sải cánh: 700 đến 1800mm -Quạt hộp được dùng cho phòng khách, phòng ngủ...Qui cách sải cánh 230 đến 350mm. Hiện nay quạt điện rất đa dạng: có đèn màu, có gắn radio, đồng hồ điện tử, hẹn giờ, bộ nén làm lạnh... 2/Sử dụng và bảo dưỡng quạt điện: a.Sử dụng quạt điện: -Quạt mới trước khi sử dụng phải bóc bỏ lớp chống rỉ ở đầu trục và tra dầu nhờn vào trục. -Quạt củ trước khi dùng phải tra dầu vào các bộ phận chuyển động -Quạt đang hoạt động có mùi khét hoặc bốc khói đen. Chứng tỏ quạt bị cháy. Nên để quạt ở nơi khô ráo thoáng gió -Quạt chạy lâu nên cho nghỉ ít phút để nhiệt độ hạ xuống -Khi khởi động nên ấn nút tốc độ cao để thời gian khởi động ngắn b.Bảo dưỡng quạt điện: -Giữ gìn cho quạt sạch sẽ -Khi không dùng quạt phải làm vệ sinh trước khi đem cất. -Khi sử dụng quạt lưu ý: Hộp tản gió không dựa vào tường, mảnh vải màn....sẽ gây sự cố hoặc hút gió yếu. III/Một số hư hỏng thường gặp và cách khắc phục: 1-Hiện tượng: Đóng điện vào quạt không quay. *Nguyên nhân và cách khắc phục: -Mất điện nguồn -Phích cắm và ổ điện tiếp xúc kém -Đứt dây nối điện vào quạt -Công tắc chuyển tốc độ hỏng -Tụ điện hỏng -Cuộn dây bị cháy đứt 2-Đóng điện vào quạt khởi động yếu *Nguyên nhân -Trục hoặc bánh xe răng bị kẹp -Trục bạc lệch tâm 3-Đóng điện vào quạt lúc quay lúc không -Các tiếp điểm trong mạch điện không tốt -Bộ phận tuốt năng siết quá chặt 4-Động cơ điện quá nóng: -Nhiệt độ môi trường quá nóng -Đường thông gió của quạt bị tắc -Điện áp nguồn quá cao hoặc quá thấp -Cuộn dây bị chập mạch -Khô dầu mỡ hoặc trục bạc quá mòn 5-Quạt bị rò điện -Kiểm tra riêng lẻ từng bộ phận của mạch điện IV/Củng cố, dặn dò: Cách sử dụng và bảo dưỡng quạt điện? Các hư hỏng thường xảy ra ở quạt điện? V/ Rút kinh nghiệm: TỔ TRƯỞNG Ngày tháng năm (Ký, duyệt) Chữ ký GV GIÁO ÁN SỐ: 18 Thời gian thực hiện: 2 tiết Tiết thứ (PPCT) : 53-54 Thực hiện ngày tháng năm TÊN BÀI: Thực hành: SỬ DỤNG VÀ BẢO DƯỠNG QUẠT ĐIỆN I/Mục tiêu: Nêu được tên một số quạt điện thông dụng Sử dụng và bảo dưỡng được quạt điện Tháo và lắp được quạt điện .II/Chuẩn bị: 1. Giáo viên: Giáo án Quạt điện các loại, kìm điện , tuavit, vạn năng kế... 2. Học sinh : Sách vở III/Các hoạt dạy học: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung Giới thiệu qui trình thực hành GV làm mẫu tháo và lắp quạt bàn Hướng dẫn cách sắp xếp các chi tiết theo thứ tự sau khi tháo GV hướng dẫn cách làm vệ sinh của quạt điện HS quan sát theo dõi Chi tiết nào tháo trước sẽ lắp sau và ngược lại Lau chùi, tra dầu mỡ I/Qui trình thực hành: 1.Tìm hiểu cấu tạo quạt điện a-Trình tự tháo -Quan sát, ghi nhớ và đánh dấu vị trí từng chi tiết. -Lần lượt tháo rời vỏ, tháo rời rôto ra khỏi stato. Chú ỹếp các chi tiết thứ tự để dễ nhớ khi lắp lại động cơ . -Quan sát nhận xét về cấu tạo lõi thép stato, dây quấn rôto b-Quan sát, tìm hiểu cấu tạo quạt điện -Tìm hiểu cấu tạo các bộ phận của quạt điện -Tìm hiểu một số mạch điều khiển của quạt điện c-Trình tự lắp -Chi tiết nào tháo sau sẽ lắp trước -Không gây va đập mạnh, làm vênh trục, tránh va chạm làm hỏng cách điện dây quấn, làm đứt dây -Xiết lại ốc vít chính xác -Kiểm tra lại mối hàn mối nối dây quấn -Sau khi lắp xong cho động cơ chạy thử 2.Bảo dưỡng quạt điện: -Làm vệ sinh quạt điện -Tra dầu mỡ III/Đánh giá kết quả: 1.Công việc chuẩn bị 2.Thực hành theo đúng qui trình 3.Thái độ: ý thức thực hiện an toàn lao động và vệ sinh môi trường 4.Kết quả thực hành. TỔ TRƯỞNG Ngày tháng năm (Ký, duyệt) Chữ ký GV GIÁO ÁN SỐ: 19 Thời gian thực hiện: 2 tiết Tiết thứ (PPCT) : 56-57 Thực hiện ngày tháng năm TÊN BÀI: SỬ DỤNG VÀ BẢO DƯỠNG MÁY BƠM NƯỚC I/Mục tiêu: Hiểu được ý nghĩa các số liệu kỹ thuật của máy bơm Sử dụng và bảo dưỡng được máy bơm nước Biêt được một số hư hỏng thường gặp và biện pháp khắc phục .II/Chuẩn bị: 1. Giáo viên: Giáo án Máy bơm nước 2. Học sinh : Sách vở III/Các hoạt dạy học: Hoạt động cua GV Hoạt động của HS Nội dung Cho HS quan sát máy bơm nước Tìm hiểu các số liệu kỹ thuật ghi trên nhãn máy: 220V 350W 5m3/h 6-9m 8m 2900vòng/phút Cách sử dụng máy bơm nước? Vị trí đặt máy Đường ống dẫn nước HS theo dõi và giải thích Điện áp Công suất Lưu lượng nước Chiều sâu cột nước Chiều cao cột nước bơm Tốc độ quay của máy HS nêu một số hư hỏng thường gặp ở nhà: -máy hoạt động nhưng nước không lên -Thường hay mồi nước.... I/Tìm hiểu các số liệu kỹ yhuật của máy bơm: a.Lưu lượng: là lượng nước máy bơm được trong một đơn vị thời gian.Tính bằng m3 b.Chiều cao cột nước bơm:là chiều cao cột nước mà máy có thể đẩy lên được (m) c.Chiều sâu cột nước hút:là chiều sâu cột nước mà máy có thể hút nước lên bình thường (m) d.Đường kính ống nước: (m) e.Công suất tiêu thụ: (W) f.Tốc độ quay của máy: (vòng/phút) g.Điện áp và tần số làm việc: (V; Hz) II/Sử dụng và bảo dưỡng máy bơm nước: 1.Sử dụng máy bơm nước: a-Lắp đặt máy bơm nước dùng trong gia đình: cần chú ý: -Vị trí đặt máy -Chiều dài ống dẫn nước -Dây dẫn điện b-Vận hành máy bơm: đóng điện vào máy bơm nếu máy bơm làm việc không bình thường thì cắt điện ngay để tìm hư hỏng khắc phục. 2.Bảo dưỡng máy bơm nước: -Giữ gìn máy bơm sạch sẽ -Phần độmg cơ bảo dưỡng giống quạt điện III/Một số hư hỏng và cách khắc phục:(SGK) IV/ Rút kinh nghiệm: TỔ TRƯỞNG Ngày tháng năm (Ký, duyệt) Chữ ký GV GIÁO ÁN SỐ: 20 Thời gian thực hiện: 3 tiết Tiết thứ (PPCT) : 58-59-60 Thực hiện ngày tháng năm TÊN BÀI: Thực hành: SỬ DỤNG VÀ BẢO DƯỠNG MÁY BƠM NƯỚC I/Mục tiêu: Giaỉ thích được các số liệu kỹ thuật của máy bơm Sử dụng và bảo dưỡng được một số hư hỏng của máy bơm nước Biêt được một số hư hỏng thường gặp và biện pháp khắc phục .II/Chuẩn bị: 1. Giáo viên: Giáo án Máy bơm nước , kìm tua vít, clê, bút thử điện... 2. Học sinh : Sách vở III/Các hoạt dạy học: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung Cho HS quan sát máy bơm nước giải thích các số liệu ghi trên nhãn máy Làm thế nào để máy bơm được sử dụng bền lâu? HS quan sát và giải thích các số liệu ghi trên nhãn máy Bảo dưỡng phần bơm và phần động cơ I/Qui trình thực hành: 1.Tìm hiểu các số liệu kỹ thuật của máy bơm ghi trên nhãn máy: -Lưu lượng (m3/h) -Chiều cao cột nước bơm (m) -Chiều sâu cột nước hút (m) -Đường kính ống nước nối vào và ra máy bơm (mm) -Công suất tiêu thụ (W) -Tốc độ quay của máy (vòng/phút) -Điện áp làm việc (V) 2.Sử dụng và bảo dưỡng máy bơm nước a-Sử dụng máy bơm nước -Cho máy làm việc quan sát máy bơm -Nếu thấy không bình thường cắt điện ngay, phán đoán tìm các hư hỏng để khắc phục b-Bảo dưỡng máy bơm: Phần động cơ và phần bơm III/Đánh giá kết quả: 1-Công việc chuẩn bị 2-Thực hiện thực hành theo đúng qui trình 3-Thái độ: ý thức thực hiện an toàn lao động và vệ sinh môi trường 4-Kết quả thực hành IV/ Rút kinh nghiệm: TỔ TRƯỞNG Ngày tháng năm (Ký, duyệt) Chữ ký GV GIÁO ÁN SỐ: 21 Thời gian thực hiện: 2 tiết Tiết thứ (PPCT) : 61-62 Thực hiện ngày tháng năm TÊN BÀI: SỬ DỤNG VÀ BẢO DƯỠNG MÁY GIẶT I/Mục tiêu: Giaỉ thích được các số liệu kỹ thuật của máy giặt Biết sử dụng và bảo dưỡng máy giặt Biêt được một số hư hỏng thường gặp và biện pháp khắc phục .II/Chuẩn bị: 1. Giáo viên: Giáo án Máy giặt , kìm tua vít, clê, bút thử điện... 2. Học sinh : Sách vở III/Các hoạt dạy học: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung Cho HS quan sát tranh vẽ máy giặt: Giới thiệu các số liệu kỹ thuật ghi trên nhãn máy Giải thích các số liệu ghi trên nhãn máy Nêu cấu tạo của máy giặt? HS quan sát theo dõi hướng dẫn của GV Thùng chứa Động cơ điện Bảng điều khiển..... I/Các số liệu kỹ thuật của máy giặt: 1.Dung lượng máy: là khối lượng lớn nhất đồ giặt khô mà máy giặt được trong một lần giặt (kg) 2.Áp suất nguồn nước cấp: (kg/cm3) Thường có trị số từ 0,3-8kg/cm2. Nếu áp suất nước nhỏ hơn 0,3kg/cm2 (tương đương với độ cao cột nước 3m) nước nạp vào máy sẽ yếu và chậm dễ dẫn đến hư hỏng 3.Mức nước trong thùng: -5 mức: 25lít-30lít-37lít-45lít-51lít -3 mức:30lít-37lít-45lít 4.Lượng nước tiêu tốn cho cả lần giặt : Thường từ 150-220lít 5.Công suất động cơ điện: Từ 120-150W 6.Điện áp nguồn: 220V- TẦN SỐ 50Hz 7.Công suất gia nhiệt: Sử dụng cho các máy có bộ phận đun nóng II/Nguyên lý làm việc và cấu tạo máy giặt 1.Nguyên lý làm việc: (SGK) 2.Cấu tạo máy giặt: (SGK) III/Sử dụng và bảo dưỡng máy giặt: 1.Vị trí đặt máy 2.Nguồn điện 3.Nguồn nước 4.Chuẩn bị giặt 5.Chuyển chế độ giặt 6.Bảo dưỡng máy giặt IV/Các hư hỏng và cách khắc phục (SGK) IV/ Rút kinh nghiệm: TỔ TRƯỞNG Ngày tháng năm (Ký, duyệt) Chữ ký GV