Dựán: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam

Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Dự án Do Chương trình Asia Pro Eco II của Cộng đồng Châu Âu tài trợ Tác động tiềm tàng của ô nhiễm không khí do giao thông ở Thành phố Hải Phòng Ô nhiễm giao thông và BẠN Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Khi một lượng đủ lớn các chất gây ô nhiễm phát thải ra, không khí sẽ bị ô nhiễm. Các chất gây ô nhiễm đáng kể là CO, NO, SO, các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (như là hơi sơn), hyđrocacbon thơm nhiều vòng (benzen)… Các nguồn chính gây ô nhiễm không khí bao gồm các nhà máy, xe cộ, tàu hỏa, tàu thủy, bếp nấu ăn, các đám cháy hay các lò hỏa táng… Ô nhiễm không khí xảy ra khi không khí chứa một số lượng đủ lớn khí ga, bụi, khói hoặc một chất nào đó có thể gây hại tới môi trường và sức khỏe con người. Trong tự nhiên, thành phần không khí chủ yếu là Nitơ, ôxy và một lượng nhỏ các chất CO2, Ne, He, CH4, Kripton và hơi nước. Ô nhiễm không khí là gì? Giao thông gây ra ô nhiễm không khí như thế nào? Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Ở Hải Phòng, khoảng 30% không khí bị ô nhiễm là do xe cộ. Hàng ngày, có khoảng mười nghìn xe gắn máy, hàng nghìn ô tô con và xe tải phát thải các chất gây ô nhiễm không khí vào môi trường hô hấp của chúng ta. Xe cộ là nguồn chính gây ô nhiễm không khí Sự đốt cháy nhiên liệu hóa thạch, đặc biệt bởi xe cộ được xác định là nguyên nhân chính gây ra ô nhiễm không khí. Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Nguồn thứ 2 là sự phát thải ra các chất bay hơi, đó là các hơi nhiên liệu phát thải vào không khí mà không qua đốt cháy, bao gồm cả benzen là chất gây ung thư. Các hơi nhiên liệu này hầu hết có nguồn gốc từ các thùng chứa nhiên liệu, bị bốc hơi trong quá trình đổ nhiên liệu ở các trạm xăng dầu. Tác động của xe cộ Rất nhiều xe tải hạng nặng đang sử dụng dầu diesel. Những phương tiện giao thông sử dụng diesel phát thải ít CO và hyđrocacbon, nhưng lại phát thải nhiều NO và các hạt bụi hơn, hầu hết các hạt này rất nhỏ (kích thước nhỏ hơn 0.01 mm) và có thể gây ra rối loạn hô hấp. Có hai nguồn ô nhiễm không khí từ xe cộ. Nguồn thứ nhất là sự phát thải khí từ các ống xả, bao gồm CO, NO, Hyđrocacbon và chất hạt khác. Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Chỉ số đi lại (chuyến đi/người/ngày) của Hải Phòng năm 1995 và ước tính cho năm 2010 và 2020 0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 1995 2010 2020 Urban Suburban Total Đô thị Nông thôn Tổng số Xu hướng giao thông tại Hải Phòng Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Kết quả quan trắc năm 2007 đã chỉ ra rằng: - Hàm lượng CO cao hơn từ 1,2 đến 1,6 lần so với tiêu chuẩn của Việt Nam - Sự phát thải NOx gia tăng từ tháng 3 đến tháng 12, liên quan đến sự vận chuyển hàng hóa ra và vào Hải Phòng. - Hàm lượng hyđrocacbon cao, đặc biệt vào mùa hè do nhiệt độ không khí tăng. So sánh với số liệu quan trắc năm 2001, có thể thấy rằng chất lượng không khí Hải Phòng đã bị suy giảm. Hàm lượng các chất gây ô nhiễm tăng. Một số ngày, hàm lượng CO trong không khí trong những giờ cao điểm (cả buổi sáng và buổi chiều) cao hơn tổng hàm lượng của thời gian còn lại trong ngày. Những vấn đề sức khỏe và môi trường nào liên quan đến giao thông? Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Chất gây ô nhiễm không khí: Ôxit Cácbon Chất gây ô nhiễm không khí: Ôxít nitơ Ôxít nitơ thường thấy nhất trong không khí là NO và NO2. Nguồn ôxít nitơ lớn nhất do con người tạo ra là do đốt cháy nhiên liệu hóa thạch (than đá, dầu, khí ga…). Các phương tiện giao thông đi với tốc độ nhanh hơn sẽ phát thải ra nhiều ôxít nitơ hơn. Ôxít Cacbon (CO) là là chất khí không màu, không mùi, có độc tính cao, được phát thải ra do đốt cháy không hoàn toàn vật chất. Xe con xả ra nhiều ôxit cacbon hơn khi chạy với tốc độ rất chậm(100km/h), trong khi xe máy xả ra nhiều oxit cacbon hơn khi chạy ở tốc độ cao (60 km/h). Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Các hạt bụi nhỏ là tác nhân chính liên quan đến sức khỏe con người như chết yểu hay các bệnh về hô hấp. Trên mỗi một km, xe máy phát thải ra trên dưới 0,1g các hạt bụi với kích thước nhỏ hơn 10 miromet. Động cơ diesel phát thải ra các hạt bụi này nhiều hơn là động cơ xăng. Chất gây ô nhiễm không khí: Các hạt bụi nhỏ Các chất độc khác trong không khí Các chất độc trong không khí liên quan đến giao thông bao gồm benzen, butadien 1,3, hydrocacbon thơm nhiều vòng. Ở các đô thị hàm lượng benzen trong không khí cao hơn do sự đi lại của các phương tiện giao thông cao hơn. Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Tóm tắt: Chất gây ô nhiễm-tác động đến sức khỏe Chất gây ô nhiễm Các tác động đến sức khỏe CO Hàm lượng thấp: gây mệt mỏi, đau đầu. Hàm lượng cao: gây nghẹt thở, làm suy yếu hệ thần kinh NOx Làm giảm chức năng phổi Có thể gây hen suyễn Gây kích thích mắt, mũi và dị ứng da Bụi Làm giảm chức năng phổi Làm gia tăng các vấn đề về phổi và tim mạch Gia tăng tỉ lệ chết yểu Benzen Có thể gây ung thư (Bệnh máu trắng) Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Những vấn đề khác: Bụi Bụi thường là nguyên nhân chính gây ra dị ứng, sốt và một loạt các bệnh khác. • Bụi có thể làm giảm tầm nhìn của lái xe, gây mất an toàn giao thông. • Những hạt bụi nhỏ có thể mài mòn và làm ảnh hưởng đến các bộ phận chuyển động của các phương tiện giao thông. ồ Những vấn đề khác: Tiếng ồn Tiếng ồn giao thông có những tác động khác nhau đến sức khỏe của con người và xã hội: • Làm phiền • Làm giảm khả năng giao tiếp • Bệnh tim và tăng huyết áp • Làm giảm thính giác Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Tai nạn giao thông cũng gây ra những chấn thương về tinh thần và những hậu quả tâm lý như sự đau buồn, ác mộng, hồi tưởng quá khứ. Đi quá tốc độ cho phép là lý do phổ biến nhất gây tai nạn giao thông, thường do những người điều khiển phương tiện là nam giới và còn trẻ gây ra và chiếm khoảng 1/3 các vụ va chạm giao thông trên đường. Các vấn đề khác: Sức khỏe tinh thần Giảm chất lượng cuộc sống • Chấn động và hốt hoảng • Giảm các hoạt động Những vấn đề khác: Tai nạn giao thông Tai nạn giao thông gây ra thương tích hoặc tử vong: Hơn 1000 trẻ em và thanh niên ở tuổi dưới 25 đã bị chết trên đường do tai nạn hàng ngày. Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Vấn đề giao thông: Tắc nghẽn giao thông • Lãng phí thời gian của lái xe và hành khách. Vì không tạo ra sản phẩm nên tắc nghẽn giao thông làm giảm năng lực kinh tế của khu vực. • Trì hoãn công việc của những người đi làm, đi họp, đi học… ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh, kỷ luật lao động, và những tổn hại cá nhân khác. • Không thể dự báo chính xác thời gian của chuyến đi, dẫn đến lái xe phải dự kiến nhiều thời gian “dự phòng” hơn so với thời gian thực tế của chuyến đi. • Gia tăng thời gian máy chạy không, tăng gia tốc và phanh gấp dẫn đến tiêu thụ nhiều nhiên liệu hơn, làm gia tăng ô nhiễm không khí và tăng phát thải CO2, góp phần làm khí hậu toàn cầu ấm lên. • Sự hao mòn và hỏng hóc do phải đứng yên khi bị tắc nghẽn, cũng như việc tăng tốc và phanh gấp nhiều lần dẫn đến các phương tiện giao thông phải thường xuyên sửa chữa và thay thế hơn. • Sự căng thẳng và thất vọng của lái xe làm gia tăng sự khó chịu và giảm sút tinh thần, sức khỏe của người lái xe. • Tắc nghẽn giao thông có thể làm cản trở những phương tiện khẩn cấp. • Hậu quả của việc sử dụng các đường nhánh, đường phố, ngõ và lề đường khi đường chính bị tắc có thể làm cho người sống quanh đó khó chịu. Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Cần làm gì để giảm ô nhiễm không khí do giao thông: Tiêu chuẩn khí thải cao hơn! Tiêu chuẩn Việt Nam 6438:2005 (tương đương với tiêu chuẩn Châu Âu 2 cho khí thải của các phương tiện giao thông) được áp dụng ở Việt Nam từ 1 tháng 7 năm 2007. Động cơ chạy bằng xăng Không sử dụng chì! Từ năm 2001, xăng pha chì đã không còn được sử dụng trên thị trường Việt Nam, giúp giảm đáng kể hàm lượng chì cao trong không khí. Chì cũng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe như cản trở hình thành các tế bào máu, giảm sự phát triển của trí tuệ và tăng huyết áp. Ô tô Xe máy Động cơ chạy bằng dầu Chất gây ô nhiễm Giới hạn 1 Giới hạn 2 Giới hạn 3 Giới hạn 1 Giới hạn 2 Giới hạn 1 Giới hạn 2 Giới hạn 3 CO (%) 4,5 3,5 3,0 4,5 - - - - HCC (ppm) - Động cơ 4 kỳ 1200 800 600 1500 1200 - - - - Động cơ đặc biệt 7800 7800 7800 10000 7800 - - - - Special engines (1) 3,00 3,00 3,00 - - - Khói mù (% HSU) - - - - - 72 60 50 Chì Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Mục tiêu 2010 2020 Tốc độ tăng trưởng GDP trung bình (%/năm) cho từng giai đoạn (2006-2010 và 2011 – 2020) 13,0-13,5 13,5-14,0 GDP theo đầu người (1000 USD) 1,8 – 1,9 4,9 – 5,0 Tốc độ tăng trưởng trung bình theo ngành (%) - GDP - Dịch vụ - Công nghiệp- Xây dựng - Nông-Lâm-Ngư nghiệp 13,2 14,2 14,0 5,4 13,7 14,4 14,0 6,4 Mục tiêu phát triển chính Mục tiêu giao thông vận tải chính Vận tải sẽ đáp ứng Kế hoạch phát triển của Hải Phòng như thế nào? • Xây dựng đường cao tốc Hà Nội-Hải Phòng. Nâng cấp tuyến đường nối giữa đường cao tốc với thành phố. Nâng cấp đường 5, đường 10 theo tiêu chuẩn loại 2. • Nâng cấp đường nối đến đường vành đai I, II, III. • Cải tạo các tuyến đường trong thành phố: 100% là các tuyến đường nhựa. • Cải tạo các đường chính của quận, huyện thành đường tiêu chuẩn loại 3, các đường liên xã theo tiêu chuẩn đường loại 4. • Xây dựng Cầu Rào 2, cầu Đình Vũ-Cát Hải. • Thành lập trung tâm điều khiển giao thông và cải tạo hệ thống đèn giao thông. • Trồng cây xanh dọc theo các tuyến đường phố, tạo các công viên xanh trong các đô thị mới. • Cải tạo và xây dựng mới các bến xe, bến phà, nâng cấp hệ thống giao thông công cộng. Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Tác động của các phương tiện giao thông trong tương lai Trong 5 năm qua, số lượng xe đăng ký mới đã tăng lên Nếu xu hướng này tiếp tục, số lượng các phương tiện trên đường sẽ ngày càng gia tăng. Khi dân số Hải Phòng gia tăng, phương tiện giao thông cá nhân cũng sẽ tăng lên. Hơn nữa khi nền kinh tế phát triển, số lượng xe tải tăng lên cũng làm gia tăng nhiều vấn đề khác Đăng ký phương tiện giao thông 2003 2004 2005 2006 Tháng 1- 5 /2007 Tổng Số ô tô đăng ký mới 2.521 4.290 2.363 1.991 1.176 12.341,0 Số xe máy đăng ký mới 45.235 57.185 53.107 58.025 30.778 244.30,0 Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Đã đến lúc cần hành động! Là một công dân, bạn là người được hưởng lợi từ quy hoạch giao thông và bạn cũng là người chịu tác động. Bởi vậy, Trước hết, bạn cần chủ động tham gia vào quá trình quy hoạch giao thông để chắc chắn là những việc đó đem lại ích lợi cho bạn cũng như lợi ích của cộng đồng. Vì vậy đã đến lúc chúng ta phải hành động. Hãy tham gia vào quá trình quy hoạch giao thông tổng hợp. Quy hoạch tổng hợp giao thông là gì? “Quy hoạch tổng hợp giao thông” là quy hoạch vận tải mà: - Đáp ứng được nhu cầu vận chuyển hiện tại và tương lai. - Hỗ trợ cho sự phát triển kinh tế, tiến bộ xã hội, và môi trường bền vững. - Cung cấp khả năng tiếp cận giao thông cho mọi người trên cơ sở bình đẳng. Vai trò của bạn? Bạn có thể đóng góp vào quá trình quy hoạch tổng hợp giao thông qua: - Cung cấp chi tiết hình thức đi lại của bạn, nó sẽ giúp xác định được nhu cầu về giao thông. - Đưa ra những thông tin mà bạn mong muốn về hệ thống giao thông. - Đưa ra ý kiến quan tâm của bạn về các tác động đến môi trường và sức khỏe do giao thông. Yêu cầu về một hệ thống giao thông bền vững hơn. - Hướng tới giao thông bền vững- tham gia vào xây dựng giao thông công cộng. Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Số lượng các phương tiện theo kịch bản Kịch bản 1 (Kịch bản tối thiểu) Kịch bản 2 (Kịch bản nền) Kịch bản 3 (Kịch bản tối đa 1) Kịch bản 4 (Kịch bản tối đa 2) Kịch bản phát triển giao thông Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng Giảm 30% so với tốc độ tăng trưởng hiện tại. Hiện tại (2007). Mô phỏng hiện tại dựa trên tốc độ tăng trưởng theo Quy hoạch tổng thể đến 2020. Mô phỏng hiện tại dựa trên tốc độ tăng trưởng theo Quy hoạch tổng thể đến 2020 và giả thiết có sự thay đổi tỉ lệ phương tiện như sau: -5% xe máy, -5% xe đạp, +10% ô tô. Số lượng xe hàng năm Ô tô Xe máy Xe tải Kịch bản 1 7.016.182 222.675.188 7.051.617 Kịch bản 2 10.168.380 322.717.665 10.219.735 Kịch bản 3 14.221.497 451.352.950 14,293,322 Kịch bản 4 74.861.100 361.432.891 12.435.191 Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Ước tính phát thải (tấn/năm) Hàng năm môi trường không khí của Hải Phòng sẽ nhận khoảng: 3,7 nghìn tấn SO2 45,8 nghìn tấn NOX 720,8 nghìn tấn CO 1,7 triệu CO2 300 nghìn tấn HC và 3,7 nghìn tấn TSP Quy hoạch giao thông tổng hợp Hải Phòng Kịch bản SO 2 NOx CO CO 2 HC TSP Kịch bản 1 1819,41 22580,20 355600,89 851272,79 148136,40 4291,89 Kịch bản 2 2636,83 32724,93 515363,62 1233728,69 214690,45 2636,83 Kịch bản 3 3687,87 45769,08 720787,58 1725493,01 300266,07 3687,87 Kịch bản 4 3208,44 39819,09 627085,22 1501178,96 261231,49 3208,44 Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Ước tính tác động sức khỏe: - Khoảng 10% số người chết hàng năm liên quan đến PM10! - Mất khoảng 900.000 ngày công lao động do các hoạt động bị đình trệ do vấn đề về sức khỏe liên quan đến PM2,5. - Khoảng 4.785 năm lao động do ốm yếu! Quy hoạch giao thông tổng hợp Hải Phòng 2007 2020 -30% traffic 2020 +30% traffic Chết yểu liên quan đến PM10 1,287 57 2,741 Hô hấp cấp tính và tim mạch phải nằm viện liên quan đến PM 44,954 51,467 Số ngày đình trệ hoạt động liên quan đến PM2,5 517,180 420,511 852,352 Số người mắc bênh ung thư liên quan đến khí benzen 0,36 0,25 0,51 Số người bị làm phiền do tiếng ồn giao thông 208,979 - - Số năm ốm yếu do tiếng ồn 4,785 - - Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Các nhà hoạch định chính sách có thể làm gì? Thực thi quy hoạch tổng hợp giao thông. 9 Khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông công cộng: Hỗ trợ (bù giá) cho những người thường xuyên tham gia sử dụng phương tiện công cộng như xe buýt, tàu hỏa; tăng mạng lưới dịch vụ và chất lượng phục vụ. 9 Tăng độ an toàn của giao thông: Đưa vào thực tiễn những quy định về giao thông; Giáo dục về an toàn giao thông ở các cấp, thường xuyên truyền đạt kiến thức về an toàn giao thông. 9 Giảm sử dụng các phương tiện có động cơ. 9 Khuyến khích sản xuất phương tiện giao thông thân thiện với môi trường Giải pháp là gì? GIAO THÔNG BỀN VỮNG! Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Không lái xe nếu không cần thiết • Những chuyến đi ngắn mà bạn không phải mang theo nhiều hành lý, bạn có thể đi bộ. Như vậy bạn có thể kết hợp tập thể dục. • Sử dụng những phương tiện công cộng! Không những làm giảm ô nhiễm không khí mà bạn còn cắt giảm được khoản chi phí mua xăng và bảo trì phương tiện của bạn. • Bạn có thể chia sẻ việc sử dụng chiếc xe của bạn với người khác có cùng mục đích sử dụng giống bạn như là đồng nghiệp hay những người hàng xóm làm việc gần văn phòng của bạn. Nếu buộc phải lái xe ƒ Lái xe khoảng cách ngắn và không thường xuyên! Cố gắng lên kế hoạch trước, như vậy bạn có thể làm nhiều việc trên cùng một tuyến đường, không phải đi vòng vèo gây lãng phí thời gian và nhiên liệu. • Tránh đi vượt quá tốc độ và phanh gấp! Lái xe ở tốc độ ổn định với tốc phù hợp sẽ an toàn hơn và giảm ô nhiễm. Đối với xe gắn máy hãy giữ tốc độ dưới 50 km/h. • Tránh tắc đường! Lên kế hoạch từ trước và thay đổi thời gian hoặc lộ trình có thể là giải pháp, tắt máy xe khi tắc đường. • Bạn hãy mua những xe nhỏ và tốn ít nhiên liệu trong lần tới đây, bảo dưỡng tốt phương tiện cũng sẽ giúp giảm phát thải ô nhiễm. Bạn có thể làm gì để giảm ô nhiễm không khí liên quan đến giao thông Dự án: Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam Đây là dự án được đồng tài trợ trong khuôn khổ của Chương trình Asia Pro Eco 2, được bắt đầu từ tháng 3 năm 2007, Trong suốt 18 tháng của dự án, một loạt các nghiên cứu cơ bản đã được thực hiện để nghiên cứu về mô hình hiện trạng và những vấn đề giao thông Hải Phòng, nhằm đánh giá những tác động đến sức khỏe và môi trường có liên quan đến quy hoạch giao thông. Trên cơ sở đó đề xuất quy hoạch giao thông tổng hợp cho Hải Phòng trong giai đoạn phát triển tiếp theo (2010-2020). Những kết quả khoa học sẽ được chuyển cho các nhà khoa học, các nhà quản lý và được phổ biến rộng rãi đến người dân địa phương, những người tham gia dự án. Nhiều khóa tập huấn đã được tổ chức. Ngoài ra còn có những cuộc họp và hội thảo lấy ý kiến chuyên gia. Kết quả dự án sẽ được công bố rộng rãi đến tất cả những người quan tâm Chương trình EU Asia Pro Eco 2 Chương trình Asia Pro Eco bắt đầu từ năm 2002 và kéo dài 5 năm, được xây dựng dựa trên cơ sở kinh nghiệm và các thông tin của chương trình Asia Eco Best. Với ngân sách khoảng 31,5 triệu Euro, mục tiêu chính của Chương trình là sử dụng các chính sách, công nghệ và các bài học thực tiễn để giúp cho việc nâng cao sự hiệu quả trong sử dụng tài nguyên và đưa ra giải pháp bền vững cho vấn đề môi trường ở Châu Á. Chương trình sẽ hỗ trợ thông qua việc tài trợ về kinh phí, tăng cường về chính sách, hành động, đối thoại, nghiên cứu khoa học, hợp tác khoa học công nghệ và những dự án về lĩnh vực môi trường. Việc thực hiện sẽ tập trung vào các dự án cụ thể, theo cơ chế "lựa chọn đề cương" được thông báo rộng rãi cho cộng đồng hoặc các tổ chức phi lợi nhuận ở châu Á và châu Âu. 1. Trường đại học Tự do Brusel, Bỉ 2. Trường đại học Thessaly, Hy Lạp 3. Viện Tài nguyên và Môi trường biển , Việt Nam Về Dự án của chúng tôi Các đối tác của dự án Quy hoạch tổng hợp giao thông thành phố Hải Phòng, Việt Nam