Ngành Thoát và
Xử lý nước thải tại Việt Nam
Thực trạng
Nền kinh tế Việt Nam phát triển khá nhanh trong hai thập
kỉ vừa qua. Mức tăng trưởng kinh tế hàng năm 7% duy trì
từ năm 1998 đã giúp đất nước hồi phục và ổn định nhanh
chóng. Tuy nhiên, kinh tế phát triển sâu rộng dẫn đến nhu
cầu tiêu thụ năng lượng và tài nguyên thiên nhiên ngày
càng tăng, đồng thời lượng khí thải, rác thải và nước thải
phát sinh đáng kể, đe dọa sự bền vững của hệ sinh thái
trong khu vực. Năm 2012, chính phủ Việt Nam phê duyệt
Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, thúc đẩy quá trình
tái cấu trúc và hoàn thiện thể chế kinh tế theo hướng tăng
trưởng xanh, tập trung vào sản xuất sạch, sử dụng bền vững
các nguồn tài nguyên và giảm lượng khí thải.
Lĩnh vực thoát và xử lý nước thải là một trong những lĩnh vực
được định hướng phát triển xanh mới của Việt Nam. Hiện
nay, chỉ có khoảng 10% tổng lượng nước thải trên toàn quốc
được xử lý, nhưng cũng chỉ hạn chế ở mức sơ bộ trong các bể
tự hoại. Việt Nam có tổng cộng 288 khu công nghiệp, nhưng
chỉ có khoảng 80 nhà máy xử lý nước thải công nghiệp,
nhiều nhà máy trong số đó hoạt động chưa hiệu quả.
Mục tiêu
Mục tiêu đầy tham vọng của Chính phủ Việt Nam đến năm
2020 là sẽ tăng lượng nước thải được xử lý lên 60% và số
hộ dân đấu nối vào hệ thống thoát nước tại đô thị lên 80%.Kỹ thuật vi
20 trang |
Chia sẻ: thanhle95 | Lượt xem: 289 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Đào tạo hợp tác kỹ thuật viên thoát nước và xử lý nước thải - Mô hình thành công tại Việt Nam, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Thực thi bởi GDVTGDVTGDVT
Đào tạo hợp tác Kỹ thuật viên
Thoát nước và Xử lý nước thải
Mô hình thành công tại Việt Nam
Xuất bản:
Tổng cục Dạy nghề (TCDN)
Số 37B, phố Nguyễn Bỉnh Khiêm
Hà Nội, Việt Nam
Tel: +84 4 39 74 52 07 (Phòng Tổng hợp Đối ngoại)
Fax: +84 4 39 74 03 39
Trường Cao đẳng Kỹ nghệ II (HVCT)
502 Đỗ Xuân Hợp, Quận 9, TP. Hồ Chí Minh, Việt Nam
Tel.: +84 8 37 31 40 63
Fax: +84 8 37 31 38 28
Email: info@hvct.edu.vn
Chương trình Đổi mới Đào tạo nghề tại Việt Nam
Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH
Số 1, ngõ 17, phố Tạ Quang Bửu
Hà Nội, Việt Nam
Tel.: +84 4 39 74 65 71/2
Fax: +84 4 39 74 65 70
Email: office.tvet@giz.de
Website: www.giz.de / www.tvet-vietnam.org
Tác giả:
Chương trình Đổi mới Đào tạo nghề tại Việt Nam
Thiết kế/ dàn trang:
Nguyễn Minh Công, Julius Dürrwald, Hà Nội, Việt Nam
Ảnh:
Ralf Bäcker, Kaya Deniz, Berlin, CHLB Đức
Hồ Thị Minh Ngọc, Hoàng Đình Tú, TP. Hồ Chí Minh, Việt Nam
Lisa-Marie Kreibich, Hà Nội, Việt Nam
Bản đồ:
Các bản đồ được sử dụng trong ấn phẩm này chỉ mang mục đích thông tin khu vực của dự án đang
hoạt động, không mang mục đích cũng như công nhận theo luật pháp quốc tế về biên giới và lãnh
thổ. GIZ không chịu trách nhiệm đối với các bản đồ này là hoàn toàn cập nhật, chính xác, đầy đủ. Tất
cả trách nhiệm cho bất kỳ thiệt hại trực tiếp hoặc gián tiếp, do việc sử dụng các bản đồ này bị loại trừ.
In và phân phối:
Incamedia
Năm và nơi xuất bản:
TP. Hồ Chí Minh, Việt Nam, tháng 07 năm 2017
GIZ chịu trách nhiệm về nội dung của của ấn phẩm này dưới sự ủy nhiệm của Bộ Hợp tác Kinh tế
và Phát triển Liên bang Đức (BMZ).
Bối cảnh
Kỹ thuật viên
thoát và XLNT tại
Việt Nam
Kết quả bước đầu
Yếu tố thành công
Bối cảnh
Chỉ có 60% số hộ dân đô thị được đấu nối vào hệ thống xử lý nước thải.
Dự báo đến năm 2020, Việt Nam cần hơn 8.000 công nhân kỹ thuật để
vận hành và bảo trì hệ thống cơ sở hạ tầng mới trong ngành thoát và xử
lý nước thải. (Nguồn: GIZ Việt Nam)
Ngành Thoát và
Xử lý nước thải tại Việt Nam
Thực trạng
Nền kinh tế Việt Nam phát triển khá nhanh trong hai thập
kỉ vừa qua. Mức tăng trưởng kinh tế hàng năm 7% duy trì
từ năm 1998 đã giúp đất nước hồi phục và ổn định nhanh
chóng. Tuy nhiên, kinh tế phát triển sâu rộng dẫn đến nhu
cầu tiêu thụ năng lượng và tài nguyên thiên nhiên ngày
càng tăng, đồng thời lượng khí thải, rác thải và nước thải
phát sinh đáng kể, đe dọa sự bền vững của hệ sinh thái
trong khu vực. Năm 2012, chính phủ Việt Nam phê duyệt
Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, thúc đẩy quá trình
tái cấu trúc và hoàn thiện thể chế kinh tế theo hướng tăng
trưởng xanh, tập trung vào sản xuất sạch, sử dụng bền vững
các nguồn tài nguyên và giảm lượng khí thải.
Lĩnh vực thoát và xử lý nước thải là một trong những lĩnh vực
được định hướng phát triển xanh mới của Việt Nam. Hiện
nay, chỉ có khoảng 10% tổng lượng nước thải trên toàn quốc
được xử lý, nhưng cũng chỉ hạn chế ở mức sơ bộ trong các bể
tự hoại. Việt Nam có tổng cộng 288 khu công nghiệp, nhưng
chỉ có khoảng 80 nhà máy xử lý nước thải công nghiệp,
nhiều nhà máy trong số đó hoạt động chưa hiệu quả.
Mục tiêu
Mục tiêu đầy tham vọng của Chính phủ Việt Nam đến năm
2020 là sẽ tăng lượng nước thải được xử lý lên 60% và số
hộ dân đấu nối vào hệ thống thoát nước tại đô thị lên 80%.
Kỹ thuật viên
thoát và XLNT tại
Việt Nam
Công ty Cấp thoát nước Khánh Hòa
(KHAWASSCO)
Công ty Cấp thoát nước Cần Thơ
(CANTHOWASSCO)
Công ty Thoát nước và Phát triển đô thị
(BUSADCO)
Công ty Nước - Môi trường Bình Dương
(BIWASE)
Tổng công ty Tín Nghĩa
Khánh Hòa
Cao đẳng Kỹ nghệ II
Công ty Thoát nước Đô thị TP. Hồ Chí Minh (UDC)
Bà Rịa - Vũng Tàu
TP. Hồ Chí Minh
Đồng Nai
Bình Dương
Cần Thơ
Programme Vocational Training 2008
2010 - 2014
Programme Vocational Training 2008
2010 - 2014
Hai Phong Polytechn. College Bach Nghe
2012 - 2015
‘Đào tạo nghề trong lĩnh vực Nước thải’ là hợp phần
thuộc Chương trình Hợp tác Việt - Đức ‘Chương trình
Đổi mới Đào tạo nghề tại Việt Nam’, được thực thi bởi Tổ
chức Hợp tác Phát triển Đức (GIZ) dưới sự ủy nhiệm của
Bộ Hợp tác Kinh tế và Phát triển Liên bang Đức (BMZ).
Thông tin bổ sung
Đào tạo nghề trong lĩnh vực
nước thải
Nhằm đảm bảo sau khi tốt nghiệp trường nghề, sinh viên
được trang bị đầy đủ những kiến thức và kỹ năng thực tế
mà doanh nghiệp yêu cầu thì sự tham gia chủ động của
khối doanh nghiệp vào đào tạo nghề là một yếu tố mang
tính quyết định. Dự án ‘Đào tạo nghề trong lĩnh vực Nước
thải’ hỗ trợ chính phủ Việt Nam phát triển và thí điểm
chương trình đào tạo nghề định hướng theo nhu cầu và
bám sát thực tế ngành xử lý nước thải, qua đó bảo đảm cơ
hội việc làm cho sinh viên sau khi tốt nghiệp.
Chương trình đào tạo hợp tác ‘Kỹ thuật Thoát và Xử lý
nước thải’ là một trong những mô hình triển khai thành
công đầu tiên giữa một trường cao đẳng nghề, các doanh
nghiệp và hiệp hội ngành trong việc phát triển và thực thi
chương trình đào tạo.
Từ tháng 11/2015, lớp thí điểm của chương trình với 22
học viên đã được đồng triển khai bởi Trường Cao đẳng Kỹ
nghệ II và năm doanh nghiệp ngành thoát và xử lý nước
thải.
Giới thiệu Mô hình đào tạo hợp tác
Mục tiêu của mô hình đào tạo hợp tác là xây dựng chương
trình đào tạo nghề sát thực tế, định hướng theo nhu cầu
của thị trường lao động, nhờ đó sinh viên sau khi ra trường
đáp ứng được những yêu cầu chuyên môn đòi hỏi bởi
doanh nghiệp, có việc làm với mức thu nhập ổn định, giúp
họ nâng cao chất lượng cuộc sống.
Nhằm nâng cao tính thực tiễn của chương trình đào tạo,
các doanh nghiệp trong ngành đã tham gia mạnh mẽ
vào các bước mang tính quyết định như xây dựng Bộ Tiêu
chuẩn nghề, phát triển chương trình đào tạo dựa trên Bộ
Tiêu chuẩn nghề cũng như cùng thực hiện đào tạo và công
tác thi cử, đánh giá.
Sinh viên được trang bị kiến thức lý thuyết nền tảng tại
trường nghề và thu thập kinh nghiệm làm việc thực tế qua
các đợt đào tạo tại doanh nghiệp – hình thức đào tạo này
là một trong những yếu tố làm nên thành công của đào
tạo nghề tại CHLB Đức.
Bộ XD
Bộ LĐ-TB&XH / TCDN
Doanh nghiệp Xử lý Nước thải
Hội CTNVN
HVCT
Triển khai Chương
trình đào tạo
tại trường nghề
và doanh nghiệp
Đánh giá
Kiểm tra/Thi cử
Cấp bằng
Bộ LĐ-TB&XH / TCDN
Hội CTNVN
Xây dựng
Bộ Tiêu chuẩn nghề
Phát triển
Chương trình đào tạo
dựa trên
Bộ Tiêu chuẩn nghề
Chỉ khi các doanh nghiệp tham gia một cách chủ động
vào tất cả các bước quan trọng của đào tạo nghề, từ xây
dựng Bộ Tiêu chuẩn nghề, phát triển Chương trình đào
tạo tương ứng, tiếp nhận đào tạo tại doanh nghiệp cũng
như thực hiện công tác thi cử và cấp bằng thì mới xây
dựng được lực lượng công nhân kỹ thuật được đào tạo
bài bản, có những kiến thức và kỹ năng chuyên môn
phù hợp với yêu cầu của doanh nghiệp.
Bộ LĐ-TB&XH: Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội
TCDN: Tổng cục Dạy nghề
HVCT: Trường Cao đẳng Kỹ nghệ II
Bộ XD: Bộ Xây dựng
Hội CTNVN: Hội Cấp thoát nước Việt Nam
Kết quả bước đầu
“Các khóa đào tạo nâng cao đã tạo điều kiện cho tôi thu thập
thêm kiến thức và kỹ năng thực tế, cũng như học hỏi thái độ
làm việc chuyên nghiệp của các công ty và đồng nghiệp người
Đức.“
Ông Nguyễn Xuân Thành Nam, Giáo viên
Trường Cao đẳng Kỹ nghệ II
“Lúc mới bắt đầu, tôi đã khá bối rối với mô hình đào
tạo mới, nhưng với sự hỗ trợ nhiệt tình của các cán bộ
đào tạo người Đức, bây giờ tôi lại thực sự cảm thấy rất
hứng thú với việc truyền thụ lại kinh nghiệm cũng như lòng
yêu nghề của mình cho các đồng nghiệp tương lai.”
Bà Trương Thị Thu Thảo, Cán bộ đào tạo
Công ty cổ phần Nước - Môi trường Bình Dương
Nâng cao năng lực
giáo viên trường nghề và
cán bộ đào tạo tại doanh nghiệp
Nhằm đảm bảo chất lượng cho chương trình đào tạo mới,
25 giáo viên trường nghề và cán bộ đào tạo của doanh
nghiệp đã tham gia vào chương trình đào tạo nâng cao
năng lực định hướng thực tế từ năm 2014, bao gồm nâng
cao trình độ chuyên môn và phương pháp giảng dạy do Tổ
chức Hợp tác Phát triển Đức (GIZ) và các chuyên gia Đức
thực hiện. Ngoài nâng cao kiến thức lý thuyết, thực hành
cũng như các kỹ năng sư phạm, các giảng viên được bồi
dưỡng thêm kỹ năng ra đề và chấm thi, tất cả đều định
hướng theo tiêu chuẩn của CHLB Đức. Bên cạnh đó, cán
bộ lãnh đạo cũng được tư vấn về cách tổ chức, điều phối
và triển khai chương trình đào tạo mới theo mô hình đào
tạo hợp tác.
“Đây là lần đầu tiên Hội Cấp thoát nước Việt Nam và các
doanh nghiệp thành viên có cơ hội được nêu lên những
yêu cầu về năng lực và kỹ năng chuyên môn cần cho nghề
trong thực tế.“
Ông Cao Lại Quang, Chủ tịch
Hội Cấp thoát nước Việt Nam, Nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng
Xây dựng Bộ Tiêu chuẩn nghề
bám sát thực tế và
định hướng theo nhu cầu
Bộ Tiêu chuẩn nghề ‘Kỹ thuật Thoát và Xử lý nước thải’ đã
được phát triển định hướng theo tiêu chuẩn Đức và điều
chỉnh cho phù hợp với điều kiện thực tế tại Việt Nam. Bộ
Tiêu chuẩn nghề quy định cụ thể các nhiệm vụ chính, công
cụ và trang thiết bị chuẩn để thực thi các nhiệm vụ này
cũng như các kỹ năng, kiến thức và thái độ nghề nghiệp
cần có.
Để đạt được kết quả này, Hội Cấp thoát nước Việt Nam đã
đóng vai trò đầu tàu trong việc kết nối và thảo luận cùng
các doanh nghiệp trong ngành để xây dựng Bộ Tiêu chuẩn
nghề. Trong tương lai gần, Bộ Tiêu chuẩn nghề sẽ được
sử dụng như công cụ tham chiếu để tổ chức đánh giá, thi
cử. Công đoạn này sẽ được tiến hành kết hợp bởi trường
nghề, Hội Cấp thoát nước Việt Nam và các doanh nghiệp.
Cùng phát triển và
triển khai Chương trình đào tạo
Chương trình đào tạo được phát triển dựa trên Bộ Tiêu
chuẩn nghề, bao gồm 30 học phần lý thuyết và thực hành
được chia thành các giai đoạn đào tạo kết hợp tại trường
nghề và doanh nghiệp trong thời gian ba năm.
Trong năm học đầu tiên, 22 học viên của lớp đào tạo thí
điểm đã hoàn thành hai giai đoạn đào tạo (tổng thời gian
hai tháng) tại các nhà máy xử lý nước thải. Bằng việc thực
hiện một số nhiệm vụ cụ thể dưới sự hướng dẫn tận tình của
các cán bộ đào tạo tại doanh nghiệp, học viên đã thu thập
được nhiều kiến thức thực hành và kỹ năng làm việc một
cách nhanh chóng và tường tận.
Các đợt đào tạo tại trường nghề và doanh nghiệp bao gồm
cả công tác hướng dẫn học viên về thái độ làm việc và hành
vi phù hợp (ví dụ như các kỹ năng mềm và kiến thức về an
toàn lao động), giúp học viên ý thức sớm về những đòi hỏi
và thử thách của nghề nghiệp, qua đó giúp họ chuẩn bị đầy
đủ cho công việc tương lai. Toàn bộ năm doanh nghiệp đối
tác tham gia vào chương trình đào tạo này đều cam kết hỗ
trợ tài chính cho các học viên, như chi phí ăn ở và đi lại khi họ
về học tập tại công ty. Điều này cũng cho thấy sự quan tâm
và sẵn sàng đầu tư vào công tác đào tạo nguồn nhân lực kỹ
thuật tương lai của các doanh nghiệp.
“Nhờ có các đợt đào tạo doanh nghiệp mà em có cơ hội được làm việc tại nhiều nhà máy xử lý nước thải, điều đó giúp em tìm hiểu và
làm quen với nhiều dây chuyền công nghệ khác nhau. Các thầy cô tại doanh nghiệp rất tận tâm và nhiệt tình, không những truyền
thụ kiến thức chuyên môn mà còn giúp em ý thức và chuẩn bị tinh thần tốt cho những thử thách công việc trong tương lai. ”
Nguyễn Thái Phương, Học viên chương trình đào tạo hợp tác ‘Kỹ thuật Thoát và Xử lý nước thải’
“Các kỳ học tập tại doanh nghiệp khiến em cảm thấy mình như một kỹ thuật viên thực sự, được làm việc trong môi trường thực tế
với những nhiệm vụ cụ thể. Em đã học hỏi một cách chủ động hơn rất nhiều kiến thức thực tế và kinh nghiệm làm việc từ các thầy
cô tại doanh nghiệp. Em nghĩ rằng niềm đam mê của em cho công việc này đang ngày càng tăng lên.”
Nguyễn Thị Nhẫn, Học viên chương trình đào tạo hợp tác ‘Kỹ thuật Thoát và Xử lý nước thải’
“Tham gia chương trình đào tạo hợp tác mang lại cho công ty chúng tôi nhiều lợi ích. Trước hết là cơ hội được trực tiếp tham gia
vào quá trình đào tạo lực lượng công nhân kỹ thuật tương lai. Sau khi các em tốt nghiệp, chúng tôi sẽ được ưu tiên tuyển dụng
những em có năng lực nhất trở thành nhân viên của công ty, những người mà tôi tin chắc sẽ đóng góp rất hiệu quả
vào sự phát triển của công ty. Vì thế chúng tôi luôn sẵn sàng nhận thêm sinh viên về thực tập tại doanh nghiệp.”
Bà Hoàng Thị Minh Trang, Giám đốc Nhà máy Xử lý nước thải Rạch Bà
Công ty TNHH MTV Thoát nước và Phát triển Đô thị Bà Rịa - Vũng Tàu
“Hợp tác với hiệp hội ngành và các doanh nghiệp là vấn đề sống còn của trường chúng tôi trong việc
xây dựng và cung cấp các chương trình đào tạo theo nhu cầu.”
TS. Nguyễn Thị Hằng, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kỹ nghệ II
Thông qua quá trình cùng phát triển và xây dựng các điều
kiện cơ sở cho chương trình đào tạo, sự hợp tác giữa Trường
Cao đẳng Kỹ nghệ II, Hội Cấp thoát nước Việt Nam và năm
công ty đối tác đã có những bước tiến rõ rệt và ngày càng
chặt chẽ hơn.
Một thỏa thuận hợp tác đã được kỹ kết bởi các cơ quan quản
lý nhà nước liên quan và khối doanh nghiệp, trong đó quy
định rõ ràng vai trò, nhiệm vụ, cách thức hợp tác và điều phối
của tất cả các bên trong việc thực hiện chương trình đào tạo
thí điểm ‘Kỹ thuật Thoát và Xử lý nước thải.’
Sự hợp tác chặt chẽ của các bên liên quan
Yếu tố thành công
Thí điểm chương trình đào tạo hợp tác tập trung vào một lĩnh vực công nghiệp nhất định 1
Cùng phát triển Bộ Tiêu chuẩn nghề, có cân nhắc đến nhu cầu của khối doanh nghiệp
Vai trò lãnh đạo chủ động của Hội Cấp thoát nước Việt Nam
trong việc điều phối và làm việc cùng với các công ty thoát nước
Tiếp cận toàn diện: phát triển Bộ Tiêu chuẩn nghề, xây dựng và triển khai Chương trình đào tạo, đánh giá và cấp bằng
song song với nâng cao năng lực định hướng thực tiễn cho giáo viên trường nghề và cán bộ đào tạo tại doanh nghiệp
Thường xuyên trao đổi thảo luận giữa các bên có liên quan ở tất cả các cấp,
chính thức hóa các quy trình đưa ra các quyết định chung
Sự cam kết, năng lực và nguồn lực của các bên liên quan đều được huy động, đặc biệt là sự linh hoạt của trường nghề
trong việc phát triển và điều chỉnh chương trình giảng dạy sao cho phù hợp với kế hoạch hoạt động của doanh nghiệp
Sự tham gia của các bên liên quan từ khối doanh nghiệp đến các cơ quan quản lý nhà nước
nhằm nhân rộng mô hình đào tạo này ra phạm vi cả nước
2
3
4
6
5
7
Nghề xanh – Nước sạch – Môi trường trong lành
Đối tác
Bộ Xây dựng Tổ chức Hợp tác Phát triển Đức (GIZ)
Công ty TNHH MTV Thoát nước
đô thị TP. Hồ Chí Minh
TCDN Tổng cục Dạy nghề Công ty tư vấn GOPA, CHLB Đức Công ty Cổ phần Nước - Môi trường Bình Dương
Cao đẳng Kỹ nghệ II Công ty tư vấn PLANCO, CHLB Đức
Công ty TNHH MTV
Thoát nước và Phát triển đô thị
Bà Rịa - Vũng Tàu
Hội Cấp thoát nước Việt Nam Công ty Thoát nước đô thị Dresden, CHLB Đức
Công ty Cổ phần Cấp thoát nước
Cần Thơ
Công ty Cổ phần Cấp thoát
nước Khánh Hòa
Tổng công ty Tín Nghĩa
HỘI CẤP THOÁT NƯỚC
VIETNAM
VWSA