Hê ̣ thô ́ ng thông tin đi ̣ a ly
́
(GIS) là một hệ thống được sử dụng để thu thập ,
lưu trư
̃
, câ ̣ p nhâ ̣ t , phân ti
́
ch va
̀
truy xuâ ́ t thông tin đi ̣ a ly
́
hỗ trơ ̣ ra quyê ́ t đi ̣ nh cho
công ta
́
c quy hoa ̣ ch , quản lý tài nguyên . Trong li
̃
nh vư ̣ c qua
̉
n ly
́
ta
̀
i nguyên nông
nghiê ̣ p no
́
i chung va
̀
đa
́
nh gia
́
thi
́
ch nghi cây trô ̀ ng no
́
i riêng , GIS đang đươ ̣ c ư
́
ng
dụng mạnh mẽ và đã chứng tỏ được những ưu thế nổi bật so với các phương pháp
đa
́
nh gia
́
thi
́
ch nghi truyê ̀ n thô ́ ng.
102 trang |
Chia sẻ: nhungnt | Lượt xem: 2643 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Ứng dụng GIS đánh giá thích nghi đất đai phát triển cây dâu tằm, địa bàn huyện lâm hà, tỉnh Lâm Đồng, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Ứng dụng GIS đánh giá thích nghi đất đai phát triển cây dâu tằm
Trần Xuân Thành, bộ môn Bản đồ - Viễn thám – GIS, khoa Địa Lý, đại học KHXH &
NV TP Hồ Chí Minh
Trang 1
BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI & NHÂN VĂN
KHOA ĐỊA LÝ
…………
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
CỬ NHÂN KHOA HỌC ĐỊA LÝ
ĐỀ TÀI:
ỨNG DỤNG GIS ĐÁNH GIÁ THÍCH NGHI ĐẤT
ĐAI PHÁT TRIỂN CÂY DÂU TẰM, ĐỊA BÀN
HUYỆN LÂM HÀ, TỈNH LÂM ĐỒNG
Giảng viên hướng dẫn: ThS Phạm Bách Việt
Sinh viên thực hiện: Trần Xuân Thành
Chuyên ngành Bản đồ - Viễn thám - GIS
Khóa 2004 - 2008
TP Hồ Chí Minh, tháng 07 năm 2008
Ứng dụng GIS đánh giá thích nghi đất đai phát triển cây dâu tằm
Trần Xuân Thành, bộ môn Bản đồ - Viễn thám – GIS, khoa Địa Lý, đại học KHXH &
NV TP Hồ Chí Minh
Trang 2
Khóa luận Tốt Nghiệp được bảo vệ tại:
Khoa Địa Lý, trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân Văn
Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh.
Thời gian:
Thứ….. ngày….. tháng….. năm 2008
Cán bộ hướng dẫn khoa học:
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
Cán bộ phản biện:
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
Quyết định của hội đồng chấm khóa luận Tốt Nghiệp:
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
Điểm đạt được: ..................................
Nhận xét của hội đồng chấm khóa luận Tốt Nghiệp:
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
TP Hồ Chí Minh, ngày….. tháng….. năm 2008.
Chủ tịch hội đồng:
Ứng dụng GIS đánh giá thích nghi đất đai phát triển cây dâu tằm
Trần Xuân Thành, bộ môn Bản đồ - Viễn thám – GIS, khoa Địa Lý, đại học KHXH &
NV TP Hồ Chí Minh
Trang 3
Ý KIẾN CỦA GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
TP Hồ Chí Minh, ngày….. tháng….. năm 2008.
Giảng viên hướng dẫn:
ThS Phạm Bách Việt
Ứng dụng GIS đánh giá thích nghi đất đai phát triển cây dâu tằm
Trần Xuân Thành, bộ môn Bản đồ - Viễn thám – GIS, khoa Địa Lý, đại học KHXH &
NV TP Hồ Chí Minh
Trang 4
LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian học tập, nghiên cứu và thưc̣ hiêṇ Luâṇ Văn Tốt Nghiệp này ,
tôi đa ̃nhâṇ đươc̣ sư ̣giúp đỡ , đôṇg viên , chỉ bảo tận tình của quý thầy cô , các cơ
quan, gia đình, bạn bè. Xin tỏ lòng biết ơn chân thành đến:
- Quý thầy cô trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân Văn đa ̃daỵ dỗ , đào
tạo trong suốt 04 năm qua.
- Th.S Phaṃ Bách Viêṭ , TS Lê Minh Viñh , các cán bộ , giảng viên bộ môn
Bản đồ - Viễn thám - GIS, khoa Điạ Lý , đa ̃tâṇ tình giúp đỡ tôi trong suốt thời gian
học tập và thực hiện Luận Văn Tốt Nghiệp.
- Phân viêṇ Quy hoac̣h & Thiết kế Nông Nghiêp̣ miền Nam , sở Nông Nghiêp̣
và Phát triển Nông thôn tỉnh Lâm Đồng , sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lâm
Đồng, phòng Tài nguyên - Môi trường & phòng Nông Nghiêp̣ huyêṇ Lâm Hà , cán
bô ̣điạ chính các xa ̃trong huyêṇ Lâm Hà , lãnh đạo trạm khí tượng - thủy văn các
tỉnh Đắk Lắk , Khánh Hòa, Ninh Thuâṇ, Bình Thuận, Bình Phước, Đồng Nai đã tạo
điều kiêṇ thuâṇ lơị cho tôi trong thời gian thưc̣ hiêṇ Luâṇ Văn Tốt Nghiêp̣.
- Cán bộ, giảng viên, sinh viên khoa Nông học, khoa Tài nguyên & Môi
trường, Đại học Nông nghiệp I Hà Nội; khoa Nông nghiệp & Tài nguyên Thiên
nhiên, Đại học An Giang; khoa Quản lý Tài nguyên & Môi trường , Đại học Nông
Lâm Thái Nguyên đa ̃tâṇ tình giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thưc̣ hiêṇ Luâṇ Văn
Tốt Nghiêp̣.
Xin gửi lời cảm ơn chân thành đến gia đình , bè bạn đã động viên , giúp đỡ tôi
trong suốt thời gian qua.
Xin chân thành cảm ơn!
Trần Xuân Thành
Ứng dụng GIS đánh giá thích nghi đất đai phát triển cây dâu tằm
Trần Xuân Thành, bộ môn Bản đồ - Viễn thám – GIS, khoa Địa Lý, đại học KHXH &
NV TP Hồ Chí Minh
Trang 5
MỤC LỤC
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN
1.1 Đặt vấn đề ......................................................................................... trang 1
1.2 Mục tiêu và giới hạn nghiên cứu ........................................................ trang 2
1.2.1 Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................... trang 2
1.2.2 Giới haṇ nghiên cứu ........................................................................ trang 2
1.3 Nôị dung nghiên cứu ......................................................................... trang 2
1.4 Phương pháp thưc̣ hiêṇ ...................................................................... trang 3
CHƢƠNG 2: HIÊṆ TRAṆG CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CƢ́U
2.1 Khái niệm đánh giá thích nghi đất đai ................................................ trang 4
2.1.1 Định nghĩa ...................................................................................... trang 4
2.1.2 Phân loại khả năng thích nghi đất đai .............................................. trang 4
2.2 Các nghiên cứu về đánh giá thích nghi đất đai ................................... trang 6
2.2.1 Tình hình nghiên cứu đánh giá thích nghi đất đai trên thế giới ........ trang 6
2.2.2 Tình hình nghiên cứu đánh giá thích nghi đất đai ở Việt Nam ......... trang 8
2.3 Các nghiên cứu ứng dụng GIS trong đánh giá thích nghi đất đai ........ trang 9
2.3.1 Ứng dụng GIS trong đánh giá thích nghi đất đai trên thế giới .......... trang 9
2.3.2 Ứng dụng GIS trong đánh giá thích nghi đất đai ở Việt Nam .......... trang 10
2.3.3 Các nghiên cứu trên địa bàn huyện Lâm Hà, tỉnh Lâm Đồng
có liên quan đến đề tài ............................................................................. trang 11
2.4 Tổng quan vùng nghiên cứu ............................................................... trang 13
2.4.1 Điều kiêṇ tư ̣nhiên và tài nguyên thiên nhiên .................................. trang 13
2.4.2 Thưc̣ traṇg kinh tế – xã hội ............................................................. trang 14
2.4.3 Thưc̣ traṇg về ngành dâu tằm .......................................................... trang 21
2.5 Tổng quan về cây dâu tằm ................................................................. trang 26
2.5.1 Đặc điểm sinh học .......................................................................... trang 26
2.5.2 Ảnh hưởng của các yếu tố sinh thái ................................................. trang 27
CHƢƠNG 3: CÁC CƠ SỞ LÝ THUYẾT
3.1 Khái niệm GIS ................................................................................... trang 30
3.1.1 Mô hình dữ liêụ GIS ....................................................................... trang 32
3.1.2 Phân tích dữ liệu GIS ...................................................................... trang 32
Ứng dụng GIS đánh giá thích nghi đất đai phát triển cây dâu tằm
Trần Xuân Thành, bộ môn Bản đồ - Viễn thám – GIS, khoa Địa Lý, đại học KHXH &
NV TP Hồ Chí Minh
Trang 6
3.2 Phân tích đa tiêu chuẩn ....................................................................... trang 35
3.2.1 Phân tích thống kê tổng hơp̣ ............................................................. trang 35
3.2.2 Phân tích thứ bâc̣ 9 mức đô ̣.............................................................. trang 36
3.2.3 Phân tích thứ bâc̣ 3 mức đô ̣.............................................................. trang 36
3.3 Mô hình hóa không gian .................................................................... trang 37
3.3.1 Môṭ số khái niệm ............................................................................ trang 37
3.3.2 Các chức năng phân tích không gian
trên dữ liêụ raster đươc̣ sử duṇg ............................................................... trang 38
3.4 ModelBuilder trong phân tích không gian của ArcView .................... trang 40
CHƢƠNG 4: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
4.1 Dữ liệu ............................................................................................... trang 42
4.1.1 Dữ liệu bản đồ ................................................................................ trang 42
4.1.2 Các loại dữ liệu khác ...................................................................... trang 43
4.1.3 Các thuật toán sử dụng ..................................................................... trang 43
4.2 Phần mềm ........................................................................................... trang 43
4.3 Phân tích đánh giá các yếu tố ............................................................. trang 43
4.3.1 Xác định trọng số ............................................................................ trang 43
4.3.2 Phân tích đánh giá thích nghi .......................................................... trang 47
4.3.3 Phân tích chồng lớp theo trọng số và chồng lớp số học ................... trang 58
CHƢƠNG 5: KẾT QUẢ NGHIÊN CƢ́U
5.1 Phân vùng thích nghi các điều kiêṇ tư ̣nhiên ...................................... trang 61
5.1.1 Điạ hình .......................................................................................... trang 61
5.1.2 Khí hậu - Thủy văn ......................................................................... trang 63
5.1.3 Thổ nhưỡng .................................................................................... trang 66
5.1.4 Phân vùng thích nghi tự nhiên ......................................................... trang 72
5.2 Phân vùng thích nghi điều kiêṇ kinh tế - xã hội .................................. trang 73
5.3 Phân vùng thích nghi tổng thể các điều kiêṇ
tư ̣nhiên & kinh tế - xã hội ....................................................................... trang 74
5.4.1 Vùng thích nghi cấp 1 (không thích nghi) ....................................... trang 76
5.3.2 Vùng thích nghi cấp 2 (ít thích nghi) ............................................... trang 76
5.3.3 Vùng thích nghi cấp 3 (thích nghi trung bình) ................................. trang 76
Ứng dụng GIS đánh giá thích nghi đất đai phát triển cây dâu tằm
Trần Xuân Thành, bộ môn Bản đồ - Viễn thám – GIS, khoa Địa Lý, đại học KHXH &
NV TP Hồ Chí Minh
Trang 7
5.3.4 Vùng thích nghi cấp 4 (rất thích nghi) ............................................. trang 76
CHƢƠNG 6: KẾT LUÂṆ - ĐỀ NGHỊ
6.1 Kết luâṇ ............................................................................................. trang 78
6.2 Đề nghi ̣ .............................................................................................. trang 79
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
Ứng dụng GIS đánh giá thích nghi đất đai phát triển cây dâu tằm
Trần Xuân Thành, bộ môn Bản đồ - Viễn thám – GIS, khoa Địa Lý, đại học KHXH &
NV TP Hồ Chí Minh
Trang 8
DANH SÁCH BẢNG
Bảng 2.1: Thống kê các loại đất huyện Lâm Hà ................................... trang 16
Bảng 2.2: Diêñ biến diêṇ tích, năng suất và sản lươṇg
lá dâu tằm huyện Lâm Hà thời kì 2000 – 2006 .................................... trang 23
Bảng 2.3: Diêñ biến diêṇ tích dâu tằm theo
khu vưc̣ thời kì 2000 – 2006 ................................................................ trang 24
Bảng 2.4: Diêñ biến sản lươṇg dâu tằm theo
khu vưc̣ thời kì 2000 – 2006 ................................................................ trang 25
Bảng 4.1: Các dữ liệu dạng bản đồ ...................................................... trang 42
Bảng 4.2: Các loại dữ liệu khác ........................................................... trang 43
Bảng 4.3: Tổng hơp̣ thông tin điều tra ................................................. trang 45
Bảng 4.4: Xử lý thông tin điều tra ........................................................ trang 46
Bảng 4.5: Kết quả tính toán troṇg số cho 12 yếu tố phân tích ............... trang 47
Bảng 4.6: Đánh giá thích nghi yếu tố lươṇg mưa ................................. trang 50
Bảng 4.7: Đánh giá thích nghi yếu tố ngâp̣ lũ ...................................... trang 51
Bảng 4.8: Đánh giá thích nghi yếu tố điều kiêṇ nước tưới .................... trang 51
Bảng 4.9: Đánh giá thích nghi yếu tố đô ̣cao ........................................ trang 53
Bảng 4.10: Đánh giá thích nghi yếu tố đô ̣dốc ...................................... trang 53
Bảng 4.11: Đánh giá thích nghi yếu tố thành phần cơ giới ................... trang 54
Bảng 4.12: Đánh giá thích nghi yếu tố đô ̣dày tầng đất hiêṇ hữu .......... trang 54
Bảng 4.13: Đánh giá thích nghi yếu tố đá lô ̣đầu .................................. trang 55
Bảng 4.14: Đánh giá thích nghi yếu tố đô ̣sâu gley hóa ........................ trang 55
Bảng 4.15: Đánh giá thích nghi yếu tố đô ̣sâu kết von .......................... trang 56
Bảng 4.16: Đánh giá thích nghi yếu tố đô ̣sâu đá lâñ ............................ trang 56
Bảng 4.17: Đánh giá thích nghi yếu tố hiêṇ traṇg sử duṇg đất ............. trang 57
Bảng 5.1: Phân vùng thích nghi lớp đô ̣cao .......................................... trang 61
Bảng 5.2: Phân vùng thích nghi lớp đô ̣dốc .......................................... trang 62
Bảng 5.3: Phân vùng thích nghi lớp lươṇg mưa ................................... trang 63
Bảng 5.4: Phân vùng thích nghi lớp ngâp̣ lũ ......................................... trang 64
Bảng 5.5: Phân vùng thích nghi lớp nước tưới ..................................... trang 65
Bảng 5.6: Phân vùng thích nghi lớp thành phần cơ giới ....................... trang 66
Ứng dụng GIS đánh giá thích nghi đất đai phát triển cây dâu tằm
Trần Xuân Thành, bộ môn Bản đồ - Viễn thám – GIS, khoa Địa Lý, đại học KHXH &
NV TP Hồ Chí Minh
Trang 9
Bảng 5.7: Phân vùng thích nghi lớp tầng dày ....................................... trang 67
Bảng 5.8: Phân vùng thích nghi đá lô ̣đầu ............................................ trang 68
Bảng 5.9: Phân vùng thích nghi lớp đô ̣sâu đá lâñ ................................ trang 69
Bảng 5.10: Phân vùng thích nghi lớp đô ̣sâu kết von ............................ trang 70
Bảng 5.11: Phân vùng thích nghi lớp đô ̣sâu gley ................................ trang 71
Bảng 5.12: Phân vùng thích nghi tư ̣nhiên ........................................... trang 72
Bảng 5.13: Phân vùng thích nghi lớp quy hoạch sử dụng đất ............... trang 73
Bảng 5.14: Phân vùng thích nghi phát triển cây dâu tằm ...................... trang 74
DANH SÁCH HÌNH
Hình 2.1: Vị trí huyện Lâm Hà ............................................................ trang 10
Hình 2.2: Phân vùng sản xuất dâu tằm ................................................. trang 22
Hình 4.1: Quy trình đánh giá thích nghi đất đai
phát triển cây dâu tằm .......................................................................... trang 49
Hình 4.2: Các tiến trình đánh giá thích nghi đất đai
cho phát triển cây dâu tằm ................................................................... trang 59
Hình 5.1: Phân vùng thích nghi lớp đô ̣cao .......................................... trang 61
Hình 5.2: Phân vùng thích nghi lớp đô ̣dốc .......................................... trang 62
Hình 5.3: Phân vùng thích nghi lớp lượng mưa .................................... trang 63
Hình 5.4: Phân vùng thích nghi lớp ngâp̣ lũ ......................................... trang 64
Hình 5.5: Phân vùng thích nghi lớp nước tưới ..................................... trang 65
Hình 5.6: Phân vùng thích nghi lớp thành phần cơ giới ........................ trang 66
Hình 5.7: Phân vùng thích nghi lớp tầng dày ....................................... trang 67
Hình 5.8: Phân vùng thích nghi đá lô ̣đầu ............................................ trang 69
Hình 5.9: Phân vùng thích nghi lớp đô ̣sâu đá lâñ ................................ trang 69
Hình 5.10: Phân vùng thích nghi lớp đô ̣sâu kết von ............................ trang 70
Hình 5.11: Phân vùng thích nghi lớp đô ̣sâu gley ................................. trang 71
Hình 5.12: Phân vùng thích nghi tư ̣nhiên ............................................ trang 72
Hình 5.13: Phân vùng thích nghi lớp hiện trạng sử duṇg đất ................ trang 73
Hình 5.14: Phân vùng thích nghi phát triển cây dâu tằm ...................... trang 75
Ứng dụng GIS đánh giá thích nghi đất đai phát triển cây dâu tằm
Trần Xuân Thành, bộ môn Bản đồ - Viễn thám – GIS, khoa Địa Lý, đại học KHXH &
NV TP Hồ Chí Minh
Trang 10
DANH SÁCH THUÂṬ NGƢ̃ CHUYÊN DÙNG
AHP (Analyst Hierarchy Proccess): Phân tích thứ bâc̣.
DEM (Digital Evaluation Model): Mô hình đô ̣cao số.
DSS (Decision Support System): Hê ̣hỗ trơ ̣ra quyết điṇh.
ES (Expert System): Hê ̣chuyên gia.
FAO (Food & Agriculture Organization): Tổ chức Nông - Lương Liên hơp̣ quốc.
GIS (Geography Information System): Hê ̣thống thông tin điạ lý.
MCA (Multi Criteria Analysis): Phân tích đa tiêu chuẩn.
MCDM (Multi Criteria Decision Making) : Ra quyết điṇh đa tiêu chuẩn.
MODSS (Multi Objective Decision Support System ): Hê ̣hỗ trơ ̣ra quyết điṇh đa
mục tiêu.
N (Non Suitable): Không thích nghi.
S1 (Hight Suitable): Rất thích nghi.
S2 (Monderately Suitable): Thích nghi trung bình.
S3 (Marginally Suitable): Ít thích nghi.
SI (Statistics Intergrated