Công tác thẩm định cho vay đối với DNVVN của các NHTM vốn dĩ đã
đóng một vai trò quan trọng, trong bối cảnh hiện nay lại càng đặc biệt quan trọng
hơn vì nền kinh tế đang khó khăn, dẫn đến việc cho vay sẽ rủi ro cao hơn. Lúc
này, để có thể quyết định tài trợ vốn cho các DN đòi hỏi việc thẩm định hồ sơ
vay phải chặt chẽ, kỹ càng hơn và yêu cầu đáp ứng được các chỉ tiêu cao hơn về
hiệu quả tài chính của phương án, năng lực, pháp lý và uy tín của DN. Nếu công
tác thẩm định không tốt, sẽ dễ dẫn đến các quyết định cho vay không hiệu quả,
dẫn tới không thu hồi được vốn vay và điều này không chỉ ảnh hưởng xấu đến
hoạt động của bản thân ngân hàng đó mà còn ảnh hưởng tới mọi mặt của nền
kinh tế nói chung.
Xuất phát từ thực tiễn nêu trên, tôi đã chọn đề tài : “Nâng cao hiệu quả
thẩm định cho vay DNVVN tại các NHTM trên địa bàn TPHCM”
86 trang |
Chia sẻ: nhungnt | Lượt xem: 1786 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Nâng cao hiệu quả thẩm định cho vay DNVVN tại các NHTM trên địa bàn TPHCM, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
LUẬN VĂN
Nâng cao hiệu quả thẩm định cho vay
DNVVN tại các NHTM trên địa bàn
TPHCM
LUẬN VĂN
Nâng cao hiệu quả thẩm định cho vay
DNVVN tại các NHTM trên địa bàn
TPHCM
- 1 -
LÔØI MÔÛ ÑAÀU
1. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi :
Coâng taùc thaåm ñònh cho vay ñoái vôùi DNVVN cuûa caùc NHTM voán dó ñaõ
ñoùng moät vai troø quan troïng, trong boái caûnh hieän nay laïi caøng ñaëc bieät quan troïng
hôn vì neàn kinh teá ñang khoù khaên, daãn ñeán vieäc cho vay seõ ruûi ro cao hôn. Luùc
naøy, ñeå coù theå quyeát ñònh taøi trôï voán cho caùc DN ñoøi hoûi vieäc thaåm ñònh hoà sô
vay phaûi chaët cheõ, kyõ caøng hôn vaø yeâu caàu ñaùp öùng ñöôïc caùc chæ tieâu cao hôn veà
hieäu quaû taøi chính cuûa phöông aùn, naêng löïc, phaùp lyù vaø uy tín cuûa DN. Neáu coâng
taùc thaåm ñònh khoâng toát, seõ deã daãn ñeán caùc quyeát ñònh cho vay khoâng hieäu quaû,
daãn tôùi khoâng thu hoài ñöôïc voán vay vaø ñieàu naøy khoâng chæ aûnh höôûng xaáu ñeán
hoaït ñoäng cuûa baûn thaân ngaân haøng ñoù maø coøn aûnh höôûng tôùi moïi maët cuûa neàn
kinh teá noùi chung.
Xuaát phaùt töø thöïc tieãn neâu treân, toâi ñaõ choïn ñeà taøi : “Naâng cao hieäu quaû
thaåm ñònh cho vay DNVVN taïi caùc NHTM treân ñòa baøn TPHCM ”.
2. Muïc tieâu nghieân cöùu :
Treân cô sôû quy ñònh, noäi dung thaåm ñònh tín duïng khaùch haøng DN, xaây
döïng khung phaân tích vaø ñaùnh giaù hoà sô vay, heä thoáng caùc noäi dung thaåm ñònh
phuïc vuï cho caùn boä thaåm ñònh taïi ngaân haøng coù chuaån möïc ñeå ñaùnh giaù caùc hoà sô
vay. Ñoàng thôøi, caên cöù vaøo thöïc traïng coâng taùc thaåm ñònh cho vay DNVVN taïi
caùc NHTM treân ñòa baøn TP.HCM hieän nay, luaän vaên ñöa ra moät soá giaûi phaùp goùp
phaàn hoaøn thieän coâng taùc thaåm ñònh cho vay taïi caùc NHTM.
3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu :
- Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø tình hình thöïc teá cuûa coâng taùc thaåm
ñònh cho vay DNVVN taïi caùc NHTM VN treân ñòa baøn TP.HCM
- Phaïm vi nghieân cöùu :
- 2 -
Nghieân cöùu moät soá noäi dung cô baûn cuûa hoà sô vay voán, caùc chæ tieâu phaân
tích ñònh tính, ñònh löôïng trong thaåm ñònh hoà sô vay voán cuûa NHTM VN taïi
TPHCM, khoâng nghieân cöùu Ngaân haøng lieân doanh, Chi nhaùnh Ngaân haøng nöôùc
ngoaøi vaø Ngaân haøng 100% voán nöôùc ngoaøi.
Nghieân cöùu thöïc traïng coâng taùc thaåm ñònh cho vay DNVVN trong caùc
NHTM hieän nay.
Nghieân cöùu caùc giaûi phaùp goùp phaàn hoaøn thieän coâng taùc thaåm ñònh cho vay
trong caùc NHTM.
4. Phöông phaùp nghieân cöùu :
Luaän vaên ñöôïc nghieân cöùu treân cô sôû toång hôïp moät soá caùc phöông phaùp
nghieân cöùu nhö : Phöông phaùp phaân tích, phöông phaùp ñaùnh giaù; ñoái chieáu vôùi
coâng taùc thaåm ñònh cho vay DNVVN taïi caùc NHTM ñeå ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp
goùp phaàn hoaøn thieän coâng taùc thaåm ñònh cho vay trong caùc Ngaân haøng Thöông
maïi treân ñòa baøn TP.HCM.
5. Keát caáu luaän vaên :
Ngoaøi phaàn môû ñaàu, keát luaän, luaän vaên goàm 3 chöông:
- Chöông 1 : Toång quaùt veà thaåm ñònh cho vay DNVVN.
- Chöông 2 : Thöïc traïng coâng taùc thaåm ñònh cho vay DNVVN taïi caùc NHTM treân
ñòa baøn TP.HCM hieän nay.
- Chöông 3 : Moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao hieäu quaû thaåm ñònh cho vay
DNVVN taïi caùc NHTM treân ñòa baøn TP.HCM hieän nay.
Do thôøi gian vaø khaû naêng nghieân cöùu cuûa baûn thaân coøn haïn cheá, luaän vaên
khoù traùnh khoûi moät soá sô soùt nhaát ñònh. Raát mong nhaän ñöôïc söï ñoùng goùp yù kieán
cuûa quí thaày coâ, baïn beø, ñoàng thôøi xin ñöôïc traân troïng gôûi ñeán quí thaày, quí coâ lôøi
caûm ôn chaân thaønh.
- 3 -
CHÖÔNG 1
TOÅNG QUAÙT VEÀ THAÅM ÑÒNH CHO VAY
DOANH NGHIEÄP VÖØA VAØ NHOÛ
1.1 Toång quaùt veà DNVVN :
1.1 .1 Theá naøo laø DNVVN :
Theo Wikipedia1, DNVVN laø nhöõng DN coù quy moâ nhoû beù veà maët voán,
lao ñoäng hay doanh thu. Theo tieâu chí cuûa Nhoùm ngaân haøng theá giôùi, DNVVN coù
theå chia thaønh 3 loaïi caên cöù vaøo soá löôïng lao ñoäng, ñoù laø DN sieâu nhoû neáu coù soá
löôïng lao ñoäng döôùi 10 ngöôøi, DN nhoû neáu töø 10 ñeán döôùi 50 ngöôøi vaø DN vöøa
neáu töø 50 ñeán 300 ngöôøi.
Vieäc xaây döïng caùc tieâu chí ñeå phaân ñònh DNVVN coù yù nghóa quan troïng vì
qua ñoù, laøm cô sôû theo doõi vaø phaân tích ñöôïc caùc soá lieäu thoáng keâ veà tình hình
hoaït ñoäng cuûa DNVVN, laøm neàn taûng cho vieäc hoaïch ñònh chieán löôïc vaø tìm ra
caùc giaûi phaùp nhaèm hoã trôï cho loaïi hình doanh nghieäp naøy hoaït ñoäng coù hieäu quaû.
Tuy nhieân treân thöïc teá, khoâng coù moät khuoân maãu thoáng nhaát veà tieâu chí
cuõng nhö tieâu chuaån giöõa caùc quoác gia, do coù söï khaùc nhau veà trình ñoä vaø ñieàu
kieän kinh teá xaõ hoäi ôû töøng nöôùc. Ngay caû trong moãi nöôùc, vieäc phaân loaïi caùc
DNVVN giöõa caùc thôøi kyø, caùc ngaønh ngheà, caùc ñòa phöông cuõng coù söï khaùc nhau.
Thaäm chí, nhieàu döï aùn taøi trôï cho caùc DNVVN cuõng coù caùc hình thöùc phaân loaïi
khaùc nhau, khaùc caû vôùi qui ñònh cuûa Chính phuû.
Hieän nay, coù hai nhoùm tieâu chí phoå bieán duøng ñeå phaân loaïi caùc DNVVN:
1 Wikipedia laø baùch khoa toaøn thö noäi dung môû treân internet
- 4 -
Tieâu chí ñònh tính: tieâu chí naøy döïa treân caùc ñaëc tröng cô baûn cuûa DNVVN nhö
trình ñoä chuyeân moân hoaù, möùc ñoä töï ñoäng hoùa... Öu ñieåm cuûa chæ tieâu naøy laø phaûn
aùnh ñuùng thöïc chaát DNVVN nhöng laïi khoù xaùc ñònh chính xaùc treân thöïc teá. Do
ñoù, tieâu chí naøy thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå tham khaûo, boå sung cho tieâu chí ñònh
löôïng, ít ñöôïc söû duïng laøm caên cöù ñeå phaân loaïi.
Tieâu chí ñònh löôïng: thöôøng ñöôïc caên cöù vaøo caùc tieâu thöùc nhö soá löôïng lao
ñoäng, voán hay taøi saûn, doanh thu, lôïi nhuaän ñeå phaân loaïi. Tuøy vaøo tình hình thöïc
teá maø caùc tieâu thöùc seõ ñöôïc löïa choïn nhö: soá lao ñoäng coù theå laø lao ñoäng trung
bình trong danh saùch, lao ñoäng thöïc teá, lao ñoäng thöôøng xuyeân. Voán hay taøi saûn
coù theå laø voán hay giaù trò toång taøi saûn, taøi saûn coá ñònh hay giaù trò taøi saûn coøn laïi.
Doanh thu coù theå laø doanh thu trong moät naêm, giaù trò gia taêng trong moät naêm.
Treân theá giôùi caùc tieâu thöùc ñònh löôïng ñöôïc söû duïng raát ña daïng, soá löôïng
tieâu thöùc ñöôïc duøng coù theå laø 1, hoaëc 2 vaø toái ña laø 3. Ña soá caùc quoác gia ñeàu söû
duïng tieâu thöùc soá lao ñoäng.
Tuy nhieân, vieäc phaân loaïi chæ mang tính töông ñoái, do quaù trình phaân loaïi
coøn phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá:
Trình ñoä phaùt trieån kinh teá cuûa moãi quoác gia. Caùc quoác gia caøng phaùt trieån, DN
thöôøng coù trình ñoä kyõ thuaät chuyeân moân hoùa cao thì löôïng lao ñoäng coù xu höôùng
ít, voán hay giaù trò taøi saûn laïi thöôøng cao hôn caùc DN taïi caùc nöôùc ít phaùt trieån.
Tính chaát, ñaëc ñieåm cuûa ngaønh ngheà, trình ñoä phaùt trieån cuûa DN: coù nhöõng
ngaønh thaâm duïng veà voán nhö ñieän töû, vaän taûi trong khi moät soá ngaønh laïi thaâm
duïng veà lao ñoäng nhö may maëc, goám xöù...
Tính phaân vuøng: do coù söï khaùc bieät giöõa caùc vuøng trong moät quoác gia nhö giöõa
thaønh thò vaø noâng thoân, giöõa mieàn nuùi haûi ñaûo vaø ñoàng baèng....
- 5 -
Muïc ñích cuûa vieäc phaân loaïi: do vieäc phaân loaïi ñeå coù chính saùch hoã trôï veà thueá
(chuù troïng vaøo tieâu thöùc lôïi nhuaän) seõ khaùc vôùi vieäc phaân loaïi nhaèm muïc ñích
khuyeán khích ñoåi môùi coâng ngheä ( chuù troïng tieâu thöùc soá lao ñoäng ), hay laø phuïc
vuï cho moät muïc ñích mang tính xaõ hoäi cuûa Chính phuû nhö giaûi quyeát vieäc laøm.
Töøng giai ñoaïn phaùt trieån cuûa neàn kinh teá: kinh teá caøng phaùt trieån, caùc tieâu
chuaån veà DNVVN cuõng thay ñoåi theo cho phuø hôïp vôùi thöïc teá.
Moãi moät yeáu toá ñeàu coù moät yù nghóa, tuøy theo quan ñieåm vaø ñieàu kieän cuï theå maø
moãi quoác gia coù moät söï phaân loaïi rieâng.
1.1.2 DNVVN theo tieâu chí phaân loaïi taïi moät soá nöôùc treân theá giôùi:
Baûng 1.1: Caùc tieâu thöùc aùp duïng ñeå xaùc ñònh DNVVN ôû moät soá quoác gia
hieän nay.
QUOÁC GIA
CAÙC TIEÂU THÖÙC AÙP DUÏNG
SOÁ LAO ÑOÄNG TOÅNG SOÁ
VOÁN
TAØI SAÛN DOANH
THU
UÙC < 500 trong CN &
DV
CANADA < 500 cho caû CN &
DV
< 20 trieäu
CAD
MÓ < 500
MEXICO < 250 < 7 trieäu USD
EU < 250
NHAÄT < 300 trong ngaønh
khaùc hoaëc
< 100 trong baùn
buoân hoaëc
< 50 trong baùn leû
hoaëc
< 100 trieäu yeân
< 30 trieäu yeân
< 10 trieäu yeân
- 6 -
KOREA < 300 trong cheá
taïo, khai thaùc, xaây
döïng vaø
< 20 trong thöông
maïi vaø
0.6 trieäu USD
< 0.5 trieäu
USD/naêm
(neáu baùn leû)
vaø < 0.25
trieäu
USD/naêm
(neáu baùn
buoân)
HONGKONG < 100 trong DN vaø
50 trong DV
PHILIPINE - DN nhoû : 10-99
-DN vöøa: 100 - 199
1.5-15trieäu
Peso
15-60 trieäu
Peso
SINGAPORE < 100 < 500 trieäu
SGD
MYANMAR < 100
MALAYSIA <150 <25 trieäu
Ringit
THAILAND - DN nhoû :< 50
- DN vöøa :50-200
< 20 trieäu Bath
20-100 trieäu
Bath
INDONESIA < 100
CHINA - DN nhoû: 50-100;
- DN vöøa : 101-500
- 7 -
[Nguoàn: - Saùch taøi chính hoã trôï caùc DNVVN
- APEC website me.or g ]
Qua soá lieäu baûng treân ta thaáy, ña soá caùc nöôùc treân theá giôùi ñeàu choïn hai tieâu thöùc
chuû yeáu laø soá löôïng lao ñoäng vaø löôïng voán saûn xuaát kinh doanh nhö laø hai thöôùc
ño chính ñeå phaân bieät qui moâ DNVVN. Ñoä lôùn trong töøng tieâu thöùc cuûa moãi quoác
gia cuõng khoâng gioáng nhau, tuøy thuoäc vaøo ñieàu kieän cuï theå vaø ñaëc ñieåm rieâng coù
cuûa töøng nöôùc.
1.1.3 DNVVN taïi Vieät Nam:
1.1.3.1 Tieâu chí xaùc ñònh DNVVN taïi Vieät Nam :
Theo Ñieàu 3, Nghò ñònh soá 90/2001/NÑ-CP veà vieäc trôï giuùp DNVVN ngaøy
23/11/2001 do Thuû töôùng Chính phuû ban haønh, ñaõ ñònh nghóa DNVVN nhö sau:
“Doanh nghieäp nhoû vaø vöøa laø cô sôû saûn xuaát, kinh doanh ñoäc laäp, ñaõ ñaêng kyù
kinh doanh theo phaùp luaät hieän haønh, coù voán ñaêng kyù khoâng quaù 10 tyû ñoàng
hoaëc soá lao ñoäng bình quaân haøng naêm khoâng quaù 300 ngöôøi” . Ñaây chính laø cô
sôû phaùp lyù chính thöùc hieän nay ñeå ta coù theå tieán haønh phaân loaïi DNVVN.
1.1.3.2 Ñaëc ñieåm caùc DNVVN taïi Vieät Nam :
Töø khi Luaät DN coù hieäu löïc thi haønh (01/01/2000) cho tôùi nay thì soá DN noùi
chung vaø DNVVN noùi rieâng taêng raát nhanh, cuï theå nhö sau :
- 8 -
Baûng 1.2 : Soá löôïng DN vaø DNVVN taïi Vieät Nam qua caùc naêm.
Ñôn vò : doanh nghieäp
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Thaùng
6/2008
DNVVN theo
tieâu chí veà voán
(< 10 tyû )
36.305 44.670 54.216 61.977 79.420 98.232 114.340 307.388
DNVVN theo
tieâu chí veà soá
lao ñoäng ( <300
lao ñoäng )
39.897 49.062 59.853 68.687 88.222 109.336 127.600 328.207
Toång soá DN 42.288 51.680 62.908 72.012 91.756 112.950 131.332 349.305
( Nguoàn : Baùo caùo thöôøng nieân DNVVN VN naêm 2008 cuûa Boä KH&ÑT )
Qua thoáng keâ treân cho thaáy, ñeán cuoái naêm 2006 soá DN taïi VN ñaõ taêng
311% so vôùi naêm 2000, DNVVN theo tieâu chí veà voán taêng 315% vaø theo tieâu chí
veà soá lao ñoäng laø 320%. Ñoàng thôøi, soá löôïng DNVVN cuõng chieám tyû leä aùp ñaûo
trong toång soá DN vôùi 97% ( neáu theo tieâu chí lao ñoäng ) vaø 87% ( theo tieâu chí veà
voán). Môùi ñaây, theo soá lieäu baùo caùo cuûa NHNN göûi Thuû töôùng Chính phuû ngaøy
29/09/2008 thì tính ñeán thaùng 06/2008, ñaõ coù 349.305 DN ñaêng kyù kinh doanh vôùi
toång soá voán ñaêng kyù treân 1.389.000 tyû ñoàng, trong ñoù, khoaûng 93,96% DN laø
DNVVN ( theo tieâu chí lao ñoäng ), vaø 88% DN laø DNVVN ( theo tieâu chí veà
voán).
TPHCM tieáp tuïc laø ñòa phöông daãn ñaàu trong caû nöôùc coù soá löôïng DN
ñaêng kyù kinh doanh nhieàu nhaát, chieám gaàn 30% toång soá DN ñaêng kyù kinh doanh
trong caû nöôùc ñeán cuoái naêm 2007, vôùi 17.313 DN treân toång soá 58.196 DN vaø con
- 9 -
soá ñoù tieáp tuïc taêng cao trong quyù 1/2009 vôùi 4.050 DN thaønh laäp môùi, baát keå neàn
kinh teá ñang trong giai ñoaïn suy thoaùi nhö hieän nay.
Vieäc soá löôïng caùc DN ngaøy moät taêng laø moät tín hieäu ñaùng möøng, tuy nhieân
beân caïnh ñoù, chaát löôïng cuûa DN vaãn coøn nhieàu haïn cheá, nhieàu DN ra ñôøi nhöng
coù khaû naêng caïnh tranh raát thaáp, thaäm chí khoâng theå hoaït ñoäng.
Trong boái caûnh VN hoäi nhaäp quoác teá ngaøy moät saâu roäng vaø tình hình kinh
teá theá giôùi cuõng nhö VN ñang traûi qua giai ñoaïn khoù khaên, DNVVN VN ñang
ñöùng tröôùc thaùch thöùc raát lôùn döôùi aùp löïc caïnh tranh cuûa caùc coâng ty, taäp ñoaøn
xuyeân quoác gia. Trong khi ñoù, baûn thaân caùc DNVVN cuûa VN hieän nay tuy ñaõ coù
nhöõng caûi tieán, ñoåi môùi nhaát ñònh ñeå ñaùp öùng vôùi tình hình môùi, nhöng vaãn ñang
toàn taïi nhöõng haïn cheá voán coù cuûa mình. Caùc haïn cheá ñoù laø :
- Haïn cheá veà voán:
Voán luoân laø vaán ñeà quan taâm haøng ñaàu cuûa caùc DNVVN nöôùc ta, raát nhieàu
doanh nghieäp hieän nay thieáu voán. Maëc duø ñaõ coù nhöõng chuyeån bieán lôùn veà voán
cuûa DNVVN neáu nhö so soá voán ñaêng kyù kinh doanh bình quaân cuûa naêm 2006 laø 7
tyû ñoàng vôùi naêm 2000 laø 962 trieäu ñoàng, nhöng vôùi aùp löïc caïnh tranh ngaøy caøng
cao, soá voán ñoù ( neáu thöïc teá DN goùp ñuùng nhö ñaêng kyù ) cuõng khoù coù theå ñaùp öùng
ñöôïc nhu caàu phaùt trieån cuûa ñôn vò.
Do thieáu voán, daãn ñeán haøng loaït caùc khoù khaên aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng
kinh doanh vaø söï toàn taïi cuûa DN nhö : khoâng coù ñieàu kieän môû roäng saûn xuaát kinh
doanh, phaùt trieån vaø duy trì thò phaàn, khaû naêng ñaàu tö vaøo phöông tieän kyõ thuaät,
trang bò, caûi tieán maùy moùc thieát bò hieän ñaïi ñeå naâng cao naêng suaát vaø chaát löôïng
saûn phaåm bò haïn cheá, khoù thu huùt ñöôïc löïc löôïng lao ñoäng vaø nhaân söï coù trình ñoä,
tay ngheà cao.
- 10 -
Maëc duø hieän nay caùc DNVVN coù theå khai thaùc vaø huy ñoäng voán töø ba
nguoàn chính thöùc laø thò tröôøng chöùng khoaùn, ngaân haøng vaø caùc chöông trình hoã trôï
phaùt trieån cuûa Chính phuû töø NSNN nhö Quyõ baûo laõnh tín duïng, Quyõ hoã trôï phaùt
trieån, nhöng vieäc tieáp caän caùc nguoàn taøi chính treân ñeàu gaëp khoù khaên. Quyõ baûo
laõnh tín duïng hieän coù 9 quyõ, nhöng chæ hoaït ñoäng coù 3 quyõ, vöøa yeáu laïi vöøa thieáu.
Huy ñoäng töø thò tröôøng chöùng khoaùn thì ñoøi hoûi nhieàu ñieàu kieän maø nhieàu DN khoù
coù theå ñaùp öùng nhö hoaït ñoäng coù laõi nhieàu naêm lieàn, coù uy tín treân thò tröôøng, baùo
caùo taøi chính coù kieåm toaùn, phaûi laø coâng ty coå phaàn ñaïi chuùng coù quy moâ lôùn. Vay
voán töø ngaân haøng thì yeâu caàu veà taøi saûn theá chaáp, thuû tuïc röôøm raø, soá tieàn vay vaø
thôøi gian vay thöôøng khoâng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa DN…Ñaëc bieät trong naêm
2008 vöøa qua, caùc DN coøn phaûi höùng chòu möùc laõi suaát cho vay raát cao vaø khoâng
phaûi DN naøo cuõng ñöôïc vay do chính saùch thaét chaët tieàn teä cuûa Chính phuû ñeå
phuïc vuï muïc tieâu kieàm cheá laïm phaùt.
Chính vì vaäy, ñeå coù voán duy trì hoaït ñoäng kinh doanh, caùc DN buoäc phaûi
vay möôïn töø keânh taøi chính phi chính thöùc, ñaëc bieät laø töø baïn beø, ngöôøi thaân vaø
thaäm chí chaáp nhaän vay tín duïng naëng laõi vôùi laõi suaát raát cao. Theo ñieàu tra cuûa
Cuïc Phaùt trieån DNVVN thuoäc Boä Keá hoaïch& Ñaàu tö naêm 2007, chæ coù 32,38%
DNVVN coù khaû naêng tieáp caän ñöôïc caùc nguoàn voán cuûa caùc ngaân haøng; 35,24%
DN khoù tieáp caän vaø 32,38% DN khoâng tieáp caän ñöôïc. Môùi ñaây nhaát, theo soá lieäu
baùo caùo nhanh veà tình hình hoaït ñoäng cuûa caùc DNVVN 6 thaùng ñaàu naêm 2008 do
Vieän Phaùt trieån DN thuoäc VCCI cuõng cho thaáy coù 90,2% DNVVN coù nhu caàu vay
voán ngaân haøng, nhöng chæ coù 10,5% DN thoûa maõn ñöôïc 100% nhu caàu. Ñaây laø
moät thöïc traïng traùi chieàu khi maø ngaøy caøng nhieàu ngaân haøng chuù troïng hôn trong
vieäc cho vay DNVVN, nhöng caùc DNVVN vaãn khoù coù theå tieáp caän ñöôïc voán vay
ngaân haøng do caùc haïn cheá voán coù cuûa mình.
- 11 -
- Trình ñoä lao ñoäng vaø quaûn lyù coøn thaáp :
Trình ñoä vaø tay ngheà cuûa ngöôøi lao ñoäng vaø ñoäi nguõ quaûn lyù trong caùc
DNVVN cuõng laø moät trong nhöõng vaán ñeà böùc xuùc hieän nay. Moät nghieân cöùu vaøo
thaùng 03/2008 cuûa Boä KH&ÑT ñoái vôùi 63.000 DN treân caû nöôùc cho thaáy 43% chuû
DN coù trình ñoä trung hoïc trôû xuoáng, 63% DN khoâng tuyeån duïng ñöôïc ngöôøi taøi,
55% DN gaëp khoù khaên trong vieäc giöõ chaân ngöôøi gioûi. Tình traïng treân laø do
nguoàn voán haïn heïp, caùc DNVVN khoù coù theå chieâu moä ñöôïc löïc löôïng lao ñoäng
vaø quaûn lyù gioûi, coù tay ngheà. Löïc löôïng lao ñoäng chuû yeáu laø lao ñoäng phoå thoâng,
ít ñöôïc ñaøo taïo tay ngheà vaø thieáu kyõ naêng, ñoàng thôøi cuõng ít ñöôïc chuû doanh
nghieäp quan taâm ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi nhaèm naâng cao tay ngheà, trình ñoä cho lao
ñoäng trong khi chaát löôïng nguoàn lao ñoäng coù yù nghóa quan troïng ñoái vôùi söï toàn taïi
vaø phaùt trieån cuûa DN.
Baûn thaân caùc laõnh ñaïo cuûa DN cuõng coù trình ñoä raát haïn cheá. Ñoäi nguõ chuû
DN, Giaùm ñoác, caùn boä quaûn lyù coøn nhieàu haïn cheá veà kieán thöùc vaø kyõ naêng quaûn
lyù. Soá löôïng DNVVN coù chuû DN, giaùm ñoác gioûi, chuyeân moân cao vaø naêng löïc
quaûn lyù toát chöa nhieàu. Moät boä phaän lôùn caùc chuû DN, Giaùm ñoác chöa ñöôïc ñaøo
taïo baøi baûn veà kinh doanh vaø quaûn lyù, coøn thieáu kieán thöùc kinh teá xaõ hoäi vaø kyõ
naêng quaûn trò kinh doanh, töø ñoù, daãn ñeán khuynh höôùng phoå bieán laø caùc DN hoaït
ñoäng quaûn lyù chuû yeáu treân kinh nghieäm, thieáu taàm nhìn chieán löôïc, thieáu kieán
thöùc daãn ñeán kinh doanh deã phaùt sinh ruûi ro.
- Kyõ thuaät coâng ngheä coøn laïc haäu :
Coâng ngheä laø yeáu toá quyeát ñònh ñeán naêng suaát, chaát löôïng cuûa saûn phaåm,
giuùp caùc doanh nghieäp coù theå caïnh tranh ñöôïc treân thò tröôøng. Vôùi vieäc hoäi nhaäp
ngaøy caøng saâu roäng vaøo kinh teá theá giôùi, nhìn chung, trong nhöõng naêm qua caùc
DNVVN ôû nöôùc ta ñaõ coù söï ñoåi môùi coâng ngheä ôû möùc ñoä nhaát ñònh. Tuy nhieân, do
- 12 -
nguoàn voán taøi chính bò giôùi haïn vaø söï nhìn nhaän taàm quan troïng cuûa khoa hoïc
coâng ngheä coøn haïn cheá, daãn ñeán caùc doanh nghieäp chöa theå töï mình ñoåi môùi cuõng
nhö aùp duïng maïnh meõ coâng ngheä, kyõ thuaät tieân tieán.
Theo baùo caùo môùi ñaây cuûa Cuïc phaùt trieån DN ( thuoäc Boä KH &ÑT ) thaùng
04/2009 cho thaáy, vaãn coøn 80% soá löôïng DNVVN khoâng coù chieán löôïc ñaàu tö cho
khoa hoïc coâng ngheä, vaø haàu heát caùc DNVVN hieän ñang söû duïng coâng ngheä laïc
haäu 3-4 thaäp kyû so vôùi theá giôùi, naêng löïc nghieân cöùu raát haïn cheá, chæ coù 0,1%
doanh thu haèng naêm cuûa DN ñöôïc daønh ñeå ñoåi môùi coâng ngheä thieát bò. Ngoaøi ra,
baùo caùo cuõng cho bieát vieäc nhaäp khaåu coâng ngheä haèng naêm cuûa caùc DN laø döôùi
10% toång kim ngaïch nhaäp khaåu, chæ baèng ¼ so vôùi caùc nöôùc phaùt trieån.
Beân caïnh nguoàn voán ít neân ngaïi ñoåi môùi, nhieàu DN khoâng hieåu coâng ngheä
naøo ñaõ coù vaø laøm theá naøo ñeå tieáp caän, aùp duïng coâng ngheä vaøo saûn xuaát do chöa
thöïc söï xem yeáu toá coâng ngheä laø yeáu toá caïnh tranh, toàn taïi soáng coøn cuûa DN.
- Thieáu thoâng tin thò tröôøng :
Moät trong nhöõng yeáu toá laøm cho khaû naêng caïnh tranh cuûa DNVVN bò haïn
cheá laø tình traïng thieáu thoâng tin thò tröôøng veà saûn phaåm, thò tröôøng coâng ngheä,
maùy moùc thieát bò. Vì vaäy, saûn phaåm laøm ra coù maãu maõ, kieåu daùng khoâng thaät haáp
daãn, chaát löôïng haïn cheá, daãn ñeán khoù caïnh tranh do khoâng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu
cuûa thò tröôøng vaø DN khoù coù theå chuû ñoäng thay ñoåi chieán löôïc kinh doanh khi thò
tröôøng thay ñoåi.
Vieäc thieáu thoâng tin thò tröôøng moät phaàn xuaát phaùt töø baûn thaân DN vaø moät
phaàn do chöa nhaän ñöôïc söï hoã trôï tích cöïc töø caùc cô quan chöùc traùch cuûa Chính
phuû.
- 13 -
Ngaøy nay, vieäc naém baét caùc thoâng tin thò tröôøng khoâng chæ döïa vaøo coâng ty
tö vaán,