Báo cáo chuyên đề Thiết kế và vận hành mô hình nuôi cá trong ruộng lúa

Báo cáo chuyên đềThiết Kế Và Vận Hành Mô Hình Nuôi Cá Trong Ruộng LúaGVHD:Cô. Lam Mỹ Lan Cần Thơ, 10 – 2010 Sinh viên:Lê Thị Kiều OanhNguyễn Hoàng HônTrần Phước ThiệnNguyễn Hoàng ĐệGiới thiệu nội dungPhần I: Tổng quan mô hình Lúa – Cá.Phần II: Thiết kế và vận hành Mô hình Lúa – Cá.Phần III: Triển vọng mô hình và tài liệu tham khảo.- Trong nhiều hình thức nuôi thủy sản nước ngọt thì kết hợp nuôi cá ruộng lúa là 1 giải pháp được nhiều người áp dụng ở ĐBSCL. Nguyễn Thanh Phương, ctv, 2001.- Cải tiến hệ thống canh tác lúa cá ở vùng ngập nước vừa của ĐBSCL, theo hướng thị trường bằng cách sử dụng nguồn tài nguyên tại chổ thích hợp hơn.I. Tổng quan mô hình Lúa - Cá- Theo Fao (2000), nghề nuôi thủy sản đặc biệt là mô hình lúa – cá ở môi trường nước ngọt ngày càng đầu tư nghiên cứu và phát triển ở nhiều nước: Trung Quốc, Ấn Độ, Ma Lai, Thái Lan,...- Rithius (1998) mô hình canh tác lúa - cá ở Việt Nam đã xuất hiện và phát triển cùng với canh tác lúa.1.1 Cơ sở khoa học của sự kết hợp Lúa - Cá.- Hạn chế côn trùng phá hại lúa: cá ăn côn trùng nhỏ, có hại quanh gốc lúa, (Nguyễn Bảo Vệ, 2004).- Giảm việc sử dụng phân bón thuốc trừ sâu, (Dương Nhật Long, Lam mỹ Lan, 2003). Nguyễn Việt Hoa, 1997, ruộng nuôi cá giảm sử dụng phân vô cơ 20 – 100kg/ha/năm, giảm 15 – 30% số hộ sử dụng thuốc hóa học.- Chăm sóc lúa và quản lí cá thì tận dụng thời gian nhàn rỗi rất tốt, (Dương Nhật Long, Lam mỹ Lan), 2003.- Hệ thống có nhiều thành phần và đa dạng hóa sản xuất đồng thời đa dạng nguồn thu nhập, (Võ Văn Hà, 2004).- Độc canh cây lúa dễ dẫn đến tình trạng thoái hóa đất quá mức nếu không bổ sung đáng kể, Nguyên Bảo Vệ, 2004).- Duy trì và phát triển nguồn lợi thủy sản, hoài hòa hệ sinh thái đất nước, giảm ô nhiễm môi trường, hướng tới nông nghiệp sinh thái, (Dương Nhật Long, Lam mỹ Lan, 2003).1.2 Một số loài cá nuôi hiện nay:Cá Rô ĐồngSặc RằnCá Tai TượngCá Lóc1.3 Điều kiện tự nhiên ở vùng nuôi:Trại thực nghiệm nghiên cứu Ô Môn – Cần Thơ.1.3.1 Địa hình: vùng đất có độ cao trung bình 0.6 – 0.5m. Mùa khô trên ruộng khô cạn.1.3.2 Chế độ ngập ruộng: Bị ngập vào mùa mưa. Từ cuối tháng 8 đến tháng 12, mức ngập lụt từ 0.6 – 1m và khô hạn từ tháng 1 – tháng 4.1.3.3 Khí hậu: Nhiệt đới gió mùa với 2 mùa rõ rệt.- Mùa mưa; tháng 5 – tháng 11.- Mùa khô: tháng 12 – tháng 4.- Nhiệt độ cao quanh năm: 26.6 C.- Lượng mưa không đều: 300mm/tháng. II. Thiết kế và vận hành Mô hình Lúa - CáLoàiTỷ lệ (%)Trọng lượng ban đầu (g/con)Mè vinh (Barbodes Goniontus)501.72Rô phi (Oriochromis sp)302.4Chép (C. Capio)203.452.1 Đối tượng nuôi và cơ cấu loài:- Giống lúa: CS 96 từ viện ngiên cứu ĐBSCL.- Cá giống: 3 con/m2, có bờ và mương bao quanh.- Tổng diện tích 1ha.- Tổng diện tích 1ha.2.2 Thiết kế ao nuôi:- Diện tích mương chiếm khoảng 20%.- Đào cách bờ 0.5 m, độ sâu mương tính từ mặt ruộng 1m, rộng mặt 3m, đáy mương 2.5m.- Thời gian nuôi 8 tháng.2.3.1 Chuẩn bị: - Hệ thống trước khi thả cá và sạ lúa cần được cải tạo, rút cạn nước, diệt cá tạp bằng dây thuốc cá 15g/m3 nước.- Dọn cây thủy sinh không có giá trị dinh dưỡng, vét bớt bùn đáy (20 – 30 cm), chống rò rỉ, bón vôi (10 – 15 kg/100m2).- Phơi khô ruộng (3 – 5 ngày), cho nước vào, điều tiết mực nước trong ruộng lúa theo sự phát triển của cây lúa.2.3 Quy trình kỷ thuật:2.3.2 Canh tác lúa: Lúa CS69 sau khi sạ 3 ngày, tiến hành lấy nước vào ruộng, thực hiện theo quy trình kỹ thuật canh tác lúa.- Nước cấp vào ruộng được lọc qua vải mùng 2 lớp.- Mật độ sạ lúa: 111kg/ha.- Thả cá vào lúc sáng sớm 6 – 9h, sau khi sạ lúa 20 ngày.- Điều chỉnh mực nước theo sự phát triển của lúa, sau 40 ngày giữ mực nước ổn định: 15cm. - Lượng phân cần bón: 95 kgN, 60 kg P2O5, 60 kg K. 2.3.3 Nguồn thức ăn bổ sung: Thức ăn bổ sung là các nguồn phụ phẩm nông nghiệp: cám, lúa chét, rau muống với khẩu phần dao động từ 2 – 3% trọng lượng cá thả nuôi, thời gian cho ăn 1lần/ngày.2.3.4 Thu hoạch: Bơm nước hạ dần mức nước ruộng để cá tập trung xuống mương bao, sau đó dùng lưới kéo, số còn lại tát cạn và thu hoạch bằng tay. 2.3.5 Tốc độ tăng trưởng của cá:LoàiMè VinhRô phiChépP lúc 60 ngày10.611.319.5P lúc 240 ngày86.591.3137.1Tốc độ tăng trưởng1.631.521.52Tỷ lệ sống (%)2328182.3.6 Năng suất:- Lúa: 3,2 tấn/ha.- Cá: LoàiChépMèRô phiTổng cộngNăng suất kg/ha148.28298.57230.14676.712.3.7 Hiệu quả kinh tế:Chỉ tiêuĐơn vị VNDTổng chi6,885,000Tổng thu14,350,000Lợi nhuận (VND)7,465,000Hiệu suất đồng vốn2.082.3.8 Kết luận, đề xuất - Chất lượng nước trong hệ thống thì thích hợp cho các loài cá nuôi.- Nguồn thức ăn tự nhiên phong phú về giống loài nhưng sản lượng hơi thấp.- Nguồn thức ăn bổ sung với giá thành thấp quyết định hiểu quả mô hình. - Cho cá ăn thức ăn chế biến.- Lựa chọn đối tượng nuôi thích hợp hơn.Những khó khăn trong việc thực hiện mô hình:- Thiếu kỷ thuật về đối tượng.- Giá cả thị trường, chủ yếu là cá trắng kinh tế chưa cao.- Thất thoát trong mùa lũ, cần có bao đê chắc chắn.- Nguồn thức ăn thấp nếu như không quản lí tốt.III. Triển vọng và tài liệu tham khảo- Việc ứng dụng mô hình lúa - cá được đa số nông dân (41,3% nông hộ) chấp thuận do bởi mô hình này tăng thu nhập cho người dân, Nguyễn Thanh Phương, Khoa Thủy Sản, ĐHCT.- Cùng với sự quan tâm của nhà nước, nhà khoa hoc đặc biêt là đội ngũ kỷ sư của ĐHCT, các doanh nghiêp thì mô hình này sẽ có nhiều thuận lợi để phát triển trong tương lai không xa.- Giáo trình Nuôi trồng thủy sản kết hợp, Dương Nhật Long, Lam Mỹ Lan, ĐHCT.- Biện pháp kỹ thuật nhằm cải thiện năng suất cá trong mô hình nuôi kết hợp cá – lúa ở ĐBSCL, Dương Nhật Long, 1999.- Lê Xuân Sinh và ctv, 1997, phân tích kinh tế kỹ thật và kinh tế xã hội của các mô hình nuôi cá nước ngọt ở ĐBSCL.