Các vấn đề ở vùng bờ Việt Nam

3.3. Các vấn đề ở vùng bờ Việt Nam 3.3.1. Các vấn đề chung ở vùng bờ Vùng bờ là nơi tập trung sôi động các hoạt động phát triển và luôn chịu rủi ro của thiên tai. Vì vậy, vùng bờ Việt Nam cũng đang phải đối mặt với nhiều vấn đề về môi trường và tài nguyên trong đó có sự suy giảm sản lượng thủy sản do: Đánh bắt quá mức Tàn phá quá mức các HST vùng bờ Đánh bắt trái phép Đánh bắt bằng các phương pháp hủy diệt Ô nhiễm biển Suy thoái môi trường bờ Phá hủy nơi sinh cư vùng bờ Thiên tai ( bão lũ, ngập lụt ven biển) Những nơi sinh cư vùng bờ bị đe dọa- Các rạn san hô- Rừng ngập mặn(tốc độ bị tàn phá 10400ha/năm từ năm 1962-1971)- Các thảm cỏ biển và bãi rong tảo- Đầm phá ven biển- Vùng cửa sông- Các vùng bờ châu thổChất lượng nước vùng bờ bị suy thoái- Ô nhiễm do khai thác than, canh tác nông nghiệp ven biển, bùng phát nuôi trồng thủy sản mặc lợ, do dầu tràn,…- Tổn thất đa dạng sinh học vùng bờ: giảm số lượng loài, …- Gỉam năng suất tự nhiên Nguồn lợi hải sản bị khai thác cạn kiệt Tổng sản lượng đánh bắt không ngừng tăng, nhưng sản lượng của một đơn vị đánh bắt hay hiệu suất khai thác hoặc giữ nguyên hoặc giảm. Đang có dấu hiệu khai thác quá mức. Nguồn lợi hải sản có xu hướng giảm dần về trữ lượng, sản lượng và kích thước cá đánh bắt. Nguyên nhân Chặt phá rừng đầu nguồn; trận lủ lịch sử 11/1999 ở Huế gây xạt lở bờ Xây dựng đường xá và cảng biển Xói lở bờ biển; Sử dụng đất gây nghèo kiệt Xả nước thải không qua xử lý; Triệt phá rừng ngập mặn Sa bồi và ngẽn bùn ở cửa sông, cửa đầm phá; Du lịch ven biển Khai khoáng ven biển; Phú dưỡng do nuôi trồng thủy sản Lạm dụng phân bón và thuốc trừ sâu. Ô nhiễm nguồn công nghiệp và triệt phá cỏ biển 3.3.2. Vấn đề kinh tế- xã hội ở vùng bờ Nghèo khó và chất lượng cuộc sống thấp của các cộng đồng ven biển ( 208 xã ven biển còn nghèo – 14%). Thiếu hiểu biết/ giáo dục, đặc biệt ở các làng cá nổi trong các vùng eo vịnh, Tăng thêm mâu thuẫn lợi ích trong việc sử dụng đa ngành / đa mục tiêu các tài nguyên bờ. Thiếu sinh kế thay thế đối với người dân làm nghề đánh cá nhỏ ven bờ. Vấn đề quản lý tài nguyên và môi trường bờ còn nhiều bất cập Ví dụ về quan hệ giữa các mâu thuẫn lợi ích trong sự phát triển ở khu vực Vịnh Hạ Long được giới thiệu trong ma trận và biểu đồ dưới đây Thực thi pháp luật còn yếu Hỗ trợ của tòa án để thi hành luật pháp còn yếu Luật và sắc lệnh cho quản lý chưa nhất quán. Thiếu cán bộ có chức năng giữa các tổ chức chính phủ trong việc thực hiện và giám sát quản lý vùng bờ. Sự chồng chéo chức năng giữa các tổ chức chính phủ trong việc thực hiện luật liên quan đến tài nguyên và môi trường bờ. Thiếu thiệt chí có tính chính trị của chính phủ trong việc triển khai chương trình QLTHVB. Thiếu một cơ chế liên ngành trong việc sử dụng đa ngành/ đa mục tiêu ở vùng bờ. Cộng đồng địa phương vẫn chưa được lôi cuốn tham gia vào các kế hoạch quản lý vùng bờ. 3.4.1. Quaûn lyù: Quan nieäm chung: quaûn lyù ñöôïc moâ taû laø söï ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu nhieäm vuï thoâng qua vieäc toái öu hoùa nguoàn vaät chaát vaø nhaân löïc ñeå thöïc hieän nhöõng keá hoaïch trong moät khoûang thôøi gian ñaõ cho. - Quûan lyù laø quaù trình quyeát ñònh moät loaït saûn phaåm ñaàu ra seõ ñöôïc saûn xuaát ra, khi naøo, ôû ñaâu, cho ai vaø ñeå ñaûm baûo saûn löôïng ñaàu ra ñoù. “ Nhieäm vuï cô baûn cuûa quaûn lyù laø phaân boå nguoàn taøi nguyeân khan hieám trong söï caïnh tranh (thöôøng maâu thuaån) giöõa nhöõng ngöôøi söû duïng, vôùi muïc ñích cuoái cuøng laø toái öu hoùa vieäc söû duïng nguoàn taøi nguyeân naøy” (Awosika et al. 1993) 3.4.2. Khaùi nieäm veà QLTHVB Treân thöïc teá , vuøng bôø luoân ñöôïc quaûn lyù trong quaù trình khai thaùc söû duïng taøi nguyeân cuûa caùc ngaønh hoaëc caùc söï kieän rieâng leû/ vaán ñeà chuyeân bieät khi xaûy ra vaãn nhaän ñöôïc nhöõng coá gaéng quaûn lyù cuûa caùc chuû theå/ ngöôøi söû duïng taøi nguyeân. Vì theá, tröôùc khi hieåu QLTHVB laø gì, caàn hieåu ñöôïc khaùi nieäm veà quaûn lyù ñôn ngaønh vaø quaûn lyù vaán ñeà chuyeân bieät. Quaûn lyù ñôn ngaønh: ñöôïc quaûn lyù bôûi moät (vaøi) ngaønh vaø ñöôïc ñtr: - Öu tieân ñeán lôïi ích kinh teá vaø ít/ khoâng quan taâm ñeán moâi tröôøng. Chuù yù ñeán lôïi ích ngaønh mình maø ít chuù yù ñeán lôïi ích ngaønh khaùc, ngöôøi khaùc. Thieáu söï phoái hôïp giöõa trung öông vaø ñòa phöông, cuõng nhö giöõa caùc ngaønh treân ñòa baøn. Söû duïng vaø quaûn lyù taøi nguyeân mang tính töï phaùt, thieáu keá hoaïch, chuù yù nhieàu ñeán khai thaùc phuïc vuï caùc tham voïng phaùt trieån. Laøm taêng caùc maâu thuaãn lôïi ích trong söû duïng caïnh tranh TN bôø. Keát quaû laø caùc heä thoáng TNB bò chia caét, chöùc naêng thoáng nhaát vaø hoøan chænh cuûa heä bò phaù vôõ, gaây ra caùc söï coá moâi tröôøng, sinh thaùi. Quaûn lyù vaán ñeà chuyeân bieät (QLVÑCB) Laø moät quaù trình quaûn lyù nhaèm giaûi quyeát moät/ vaøi vaán ñeà chuyeân bieät xaåy ra vaø ñe doïa caùc nguoàn taøi nguyeân vaø moâi tröôøng vuøng bôø. Ví duï: quaûn lyù oâ nhieãm ven bieån, quaûn lyù daàu traøn. Quaûn lyù toång hôïp vuøng bôø Laø “ Moät quaù trình naêng ñoäng vaø lieân tuïc maø thoâng qua ñoù nhöõng quyeát ñònh ñoái vôùi vieäc söû duïng, phaùt trieån vaø baûo veä vuøng bôø vaø taøi nguyeân bôø ñöôïc ñöa ra. Phaàn coát loõi cuûa QLTH laø xaây döïng caùc thieát cheá vaø chính saùch ñeå ñieàu hoøa caùc giaûi phaùp ñaõ ñöôïc chaáp nhaän” (B. Cicin – Sain 1993). “… Quùa trình lieân hôïp ñöôïc söï quan taâm cuûa Chính Phuû, coäng ñoàng, khoa hoïc vaø quaûn lyù, cuûa caùc ngaønh vaø quaàn chuùng trong vieäc cuøng chuaån bò vaø trieån khai moät keá hoaïch toång hôïp baûo veä vaø phaùt trieån taøi nguyeân vaø caùc HSTVB. Muïc tieâu cuûa QLTHVB laø caûi thieän chaát löôïng cuoäc soáng cuûa coäng ñoàng- nhöõng ngöôøi phuï thuoäc vaøo caùc nguoàn taøi nguyeân vuøng bôø trong khi vaãn duy trì ÑDSH vaø naêng suaát cuûa caùc HSTVB” (GESAMP, 1996). Khía caïnh toång hôïp trong qui hoaïch/ laäp keá hoaïch QLTHVB ñöôïc hieåu theo maáy caùch sau: Phoái hôïp caùc heä thoáng töï nhieân vôùi caùc heä thoáng töï nhieân vôùi caùc heä thoáng kinh teá – xaõ hoäi ôû vuøng bôø trong quaù trình laäp keá hoaïch. Phoái hôïp nhieäm vuï xaây döïng keá hoaïch quaûn lyù moâi tröôøng vuøng bôø (laäp keá hoaïch moâi tröôøng) vôùi keá hoaïch phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi truyeàn thoáng ( khoâng ñeà caäp ñeán chæ tieâu moâi tröôøng). Noùi caùch khaùc ñaây chính laø nhieäm vuï loàng gheùp keá hoaïch quaûn lyù moâi tröôøng vaø taøi nguyeân vaøo keá hoaïch quaûn lyù moâi tröôøng vaø taøi nguyeân vaøo keá hoaïch phaùt trieån vuøng bôø. Phoái hôïp chính saùch giöõa caùc caáp, caùc ngaønh, thaäm chí tieán haønh cô cheá ñoàng quaûn lyù. Nhaát theá hoùa theå cheá quaûn lyù lieân ngaønh ôû vuøng bôø. Phoái hôïp xöû lyù thoâng tin/ caùc vaán ñeà ôû caû vuøng ven bieån vaø vuøng ven bôø, thaäm chí môû roäng ra ngoaøi vuøng bôø. 3.4.3. Caùc muïc tieâu vaø nguyeân taéc chæ daãn cuûa QLTHVB 3.4.3.1. Caùc muïc tieâu chung: Phaùt trieån beàn vöõng caùc vuøng bôø. Gæam nguy cô ñe doïa vuøng bôø do caùc thieân tai. Baûo toaøn caùc quaù trình sinh thaùi quan troïng, caùc heä thoáng hoã trôï ñôøi soáng caùc loaøi ( keå caû loaøi ngöôøi) vaø ÑDSHVB. 3.4.3.2. Caùc muïc tieâu cuï theå: Baûo veä, baûo toàn vaø khoâi phuïc caùc HSTVB Naâng cao nhaän thöùc cuûa coäng ñoàng ven bieån trong quaûn lyù TNB. Thuùc ñaåy sinh keá beàn vöõng vaø caùc heä thoáng coâng ngheä. Taêng cöôøng caùc giaûi phaùp quaûn lyù lieân ngaønh nhaèm duy trì chaát löôïng moâi tröôøng vaø taøi nguyeân bôø. Thöïc hieän khuoân khoå QLTHVB ôû caùc khu vöïc nghieân cöùu tình huoáng/ troïng ñieåm vaø phoå bieán nhöõng keát quaû ñoù. Xuùc tieán phaân vuøng chöùc naêng vuøng bôø vaø phaân boå TNB moät caùch coâng baèng, cuõng nhö nhöõng giaûi phaùp giaûm thieåu maâu thuaãn lôïi ích trong vieäc söû duïng ña ngaønh. 3.4.3.3. Nhöõng ñaëc ñieåm cuûa moät Keá hoaïch QLTHVB Coù tính lieân tuïc, goàm nhieàu chu kyø vaø coù theå ñieàu chænh. Coù ranh giôùi xaùc ñònh goàm caû hai phaàn: phaàn bieån vaø ñaát lieàn. Coù moät thieát cheá toå chöùc vôùi tö caùch laø moät toå chöùc ñoäc laäp hoaëc moät maïng löôùi cuûa caùc toå chöùc. Toång hôïp caùc döï baùo cuûa vuøng bôø, bao goàm caû döï baùo thöïc taïi vaø tieàm naêng. Duy trì vaø toân troïng vaên hoùa truyeàn thoáng, taâm linh vaø nhöõng kinh nghieäm baûn ñòa. Thu huùt coäng ñoàng ñòa phöông vaø xem xeùt tính nhaäy caûm veà giôùi. 3.4.3.4. Caùc nguyeân taéc chæ daãn Keá hoaïch QLTHVB caàn phaûi: Tieáp caän toång hôïp, toång theå vaø ña ngaønh. Moät quaù trình phaân tích nhaèm tö vaán cho chính phuû nhöõng muïc tieâu öu tieân, caùc thoaû thuaän, caùc vaán ñeà vaø caùc giaûi phaùp. Laø moät quaù trình quaûn lyù haønh chính naêng ñoäng vaø lieân tuïc ñoái vôùi vieäc söû duïng, phaùt trieån vaø baûo veä vuøng bôø, cuõng nhö TN bôø phuø hôïp vôùi muïc ñích ñaõ ñöôïc xaõ hoäi chaáp nhaän. Nhaèm khai thaùc vaø giaûi quyeát vaán ñeà theo moät heä thoáng, theo chöùc naêng trong moái quan heä giöõa caùc heä thoáng vaø vieäc söû duïng vuøng bôø. Baûo ñaûm caân baèng giöõa vieäc baûo veä caùc HST quan troïng ñoái vôùi phaùt trieån laâu daøi kinh teá vuøng bôø. Xaùc ñònh caùc muïc tieâu öu tieân coù tính ñeán yeâu caàu giaûm thieåu hoaëc phuïc hoài caùc HST bò suy thoaùi hoaëc chaát löôïng MT vaø ñònh ra caùc höôùng daãn hôïp lyù ñeå xöû lyù vaán ñeà. Thöïc hieän chöùc naêng quaûn lyù trong phaïm vi nhaát ñònh, do caùc cô quan phoái hôïp xaùc ñònh( keå caû taøi nguyeân vuøng bôø naøy). Laø moät quaù trình ñoøi hoûi coù nhöõng giaûi phaùp laäp ñi laäp laïi ñoái vôùi caùc vaán ñeà kinh teá, xaõ hoäi, moâi tröôøng vaø luaät phaùp phöùc taïp. Chöùc naêng chính cuûa moät keá hoaïch QLTHVB laø hôïp nhaát nhu caàu cuûa caùc ngaønh vaø caùc vaán ñeà moâi tröôøng maø ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc thoaû thuaän phaùp lyù giöõa caùc ngaønh, caùc caáp. Phaûi ñònh ra moät cô caáu ñeå giaûm thieåu hay giaûi quyeát caùc maâu thuaãn coù theå phaùt sinh ôû möùc ñoä khaùc nhau lieân quan ñeán vieäc phaân phoái vaø söû duïng taøi nguyeân vuøng bôø. Phaûi khuyeán kích naâng cao nhaän thöùc cho coäng ñoàng, cho caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch vaø nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán coâng taùc quaûn lyù vuøng bôø vaø loâi cuoán coäng ñoàng tham gia trong suoát quaù trình laäp keá hoaïch quaûn lyù. Chuù yù ñeán muïc tieâu xoaù ñoùi giaûm ngheøo vaø caûi thieän sinh keá cho coäng ñoàng ñòa phöông khu vöïc döï aùn. Laø moät haønh vi chuû ñoäng, ñi cuøng vôùi nhaân toá phaùt trieån, chöù khoâng phaûi laø haønh vi thuï ñoäng, ñôïi coù nhöõng döï kieán phaùt trieån roài môùi haønh ñoäng. Nhö vaäy, QLTH chöùa ñöïng caû nhöõng nguyeân taéc cô baûn trong xaây döïng caùc keá hoaïch/ chöông trình kinh teá – xaõ hoäi caùc caáp. Xaây döïng caùc cô cheá taøi chính töï chuû ñeå quaûn lyù laâu daøi vaø oån ñònh. 3.4.3.5. Qui hoaïch/ laäp keá hoaïch “ … laø moät quaù trình chuaån bò moät loaït quyeát ñònh cho haønh ñoäng trong töông lai, nhaèm ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu qua nhöõng bieän phaùp thích hôïp.” (Dror 1963 trong taøi lieäu cuûa Fauldi 1973). Hình thaønh keá hoaïch Baèng caùch traû lôøi moät loaït caâu hoûi sau: 1. Nhöõng nhu caàu gì? (xaùc ñònh caùc vaán ñeà) 2. Nhöõng nhu caàu naøo chuùng ta coù theå ñaùp öùng vaø khi naøo?(ñaùnh giaù vaán ñeà vaø xaùc laäp muïc tieâu). 3. Chuùng ta seõ ñaùp öùng ñieàu ñoù nhö theá naøo?(hình thaønh chieán löôïc). 4. Ai seõ laøm caùi gì?( toå chöùc thöïc hieän). 5. Chuùng ta seõ ñöông ñaàu vôùi nhöõng taùc ñoäng moâi tröôøng nhö theá naøo?(caùc cô cheá ñaùnh giaù). 6. Caùc nguoàn löïc naøo caàn ñöôïc phaùt trieån?( xaùc ñònh nguoàn löïc vaø laäp danh saùch). 7. Caùc böôùc seõ ñöôïc thöïc hieän khi naøo? (laäp keá hoaïch coâng vieäc). 8. Chuùng ta ñaûm baûo tieán ñoä theá naøo ?(keá hoaïch giaùm saùt). Quaù trình qui hoaïch/ laäp keá hoaïch (NguoànIUCN, 1993) Ñaùnh giaù & phaân tích 4.Hình thaønh 3.4.4. Caùc vaán ñeà thieát cheá toå chöùc vaø khuoân khoå luaät phaùp veà QLTHVB 3.4.4.1. Caùc thöôùc ño cuûa “söï toång hôïp” Thoáng nhaát giöõa caùc ngaønh Gaén keát vuøng ven bieån vôùi vuøng ven bôø trong phaïm vi nghieân cöùu vuøng bôø. Thoáng nhaát giöõa caùc caáp cuûa chính phuû Hôïp taùc giöõa caùc quoác gia Thoáng nhaát veà caùc nguyeân lyù 4.4.4.2. Caùc vaán ñeà böùc xuùc trong “thoáng nhaát” Thieáu thoâng tin moâi tröôøng Thieáu chuyeân gia ñòa phöông Thieáu huït nguoàn lôïi Thieáu coâng ngheä phuø hôïp Thieáu nhaän thöùc cuûa coâng chuùng Khoâng thích hôïp hoaëc thieáu thieát cheá chæ ñaïo Thieáu chuyeân gia veà QLTHVB Hoái loä vaø tham nhuõng Caùc chính saùch taûn maïn aûnh höôûng ñeán caùc vuøng bôø Thieáu söï cam keát 3.5. Caùc yeáu toá vaø hoaït ñoäng chính cuûa QLTHVB 3.5.1. Caùc chöùc naêng chính cuûa QLTHVB Qui hoaïch/ laäp keá hoaïch vuøng bôø: caùc keá hoaïch söû duïng vuøng bôø hieän taïi vaø töông lai, cung caáp moät taàm nhìn daøi haïn ñoái vôùi PT VB Xuùc tieán phaùt trieån kinh teá: xuùc tieán söû duïng thích hôïp vuøng bôø nhö nuoâi troàng thuûy saûn, du lòch sinh thaùi vaø phaùt trieån caûng,… Quûan lyù nguoàn lôïi: baûo veä caùc HSTVB, baûo toàn ÑDSH vaø baûo ñaûm tính beàn vöõng cuûa vieäc söû duïng taøi nguyeân bôø. Giaûi quyeát maâu thuaãn lôïi ích: Hoaø giaûi vaø caân baèng keá hoaïch söû duïng tröôùc maét vaø laâu daøi vaø giaûi quyeát caùc maâu thuaãn trong söû duïng vuøng bôø. Baûo veä an toaøn cho coâng daân trong vuøng bôø khoûi caùc hieåm hoaï thieân tai vaø söï coá taùc nhaân cuûa con ngöôøi. Ngoaøi ra, QLTHVB cuõng laø moät coâng cuï ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà QT xuyeân bieân giôùi nhö oâ nhieãm bieån, khai thaùc quaù möùc caùc nguoàn TN chung vaø baûo veä ÑDSH. 3.5.2. Caùc hoaït ñoäng chuû yeáu Ñi keøm moãi chöùc naêng treân thöôøng phaûi thöïc hieän moät soá hoaït ñoäng cuï theå nhö: 1. Qui hoaïch/ laäp keá hoaïch toång hôïp vuøng bôø: - Nghieân cöùu moâi tröôøng vaø tình hình söû duïng vuøng bôø . Xaây döïng cô sôû döõ lieäu vaø hoà sô ( baùo caùo toång quan) veà vuøng bôø nghieân cöùu. Phaân vuøng söû duïng vuøng bôø nghieân cöùu. Ñeà phoøng vaø laäp keá hoaïch söû duïng môùi ñoái vôùi vuøng bôø nghieân cöùu. Ñieàu chænh caùc döï aùn phaùt trieån trong vuøng bôø. Giaùo duïc coâng chuùng veà giaù trò cuûa vuøng bôø nghieân cöùu. 2. Xuùc tieán phaùt trieån kinh teá Phaùt trieån ngheà caù Phaùt trieån caûng vaø haøng haûi Phaùt trieån cô sôû haï taàng cho du lòch, giaûi trí, du lòch ñaïi traø vaø du lòch sinh thaùi. Phaùt trieån nuoâi troàng Khai thaùc daàu khí 3. Quûan lyù taøi nguyeân: Thöïc hieän caùc ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng toång theå Thöïc hieän ñaùnh giaù ruûi ro moâi tröôøng Thieát laäp vaø cöôõng cheá thöïc hieän tieâu chuaån moâi tröôøng. Thieát laäp vaø quaûn lyù caùc khu baûo toàn bieån. Baûo toàn vaø phuïc hoài caùc HST bieån ñaõ bò suy thoaùi. 4. Giaûi quyeát maâu thuaån: Nghieân cöùu söû duïng ña ngaønh/ ña muïc tieâu ôû vuøng bôø vaø caùc töông taùc qua laïi cuûa chuùng. Aùp duïng caùc phöông phaùp giaûi quyeát maâu thuaãn. Giaûm thieåu caùc taùc ñoäng xaáu khoâng traùnh khoûi ñoái vôùi moät soá söû duïng. 3.5.3.Caùc yeáu toá quan troïng cuûa QLTHVB QLTHVB ñöôïc hình dung nhö moät chieác hình hoäp, bao goàm ba yeáu toá: Quùa trình quaûn lyù Vaán ñeà quaûn lyù Haønh ñoäng quaûn lyù Moãi nhoùm laïi chöùa ñöïng nhöõng yeáu toá ñôn leû. 3.5.3.1. Caùc yeáu toá cuûa quaù trình quaûn lyù a) Qui hoaïch toång hôïp: Thöïc chaát laø laäp keá hoaïch loàng gheùp kinh teá, xaõ hoäi vaø moâi tröôøng ôû vuøng bôø, trong ñoù qui hoaïch/ keá hoaïch söû duïng taøi nguyeân thieân nhieân vuøng nghieân cöùu laø raát quan troïng. b) Thöïc hieän qui hoaïch: Bao goàm vieäc thieát cheá toå chöùc thöïc hieän keá hoaïch quaûn lyù, trieån khai keá hoaïch taøi chính vaø nguoàn löïc thöïc hieän keá hoaïch. c) Giaùm saùt vaø ñaùnh giaù Giaùm saùt tieán ñoä vaø ñaùnh giaù taùc ñoäng seõ ñöôïc tieán haønh haøng naêm. Muïc ñích nhaèm xem xeùt döï aùn/ keá hoaïch tieán trieån ra sao? Coù theå laøm toát hôn nöõa ñöôïc khoâng? Coù baøi hoïc caàn ruùt ra laø gì ? 3.5.3.2. Caùc yeáu toá cuûa vaán ñeà quaûn lyù Caùc vaán ñeà quaûn lyù coù theå gheùp nhoùm theo nhöõng tieâu chuaån thoâ: söû duïng taøi nguyeân, chaát löôïng moâi tröôøng, theå cheá/ chính saùch vaø thieân tai/ söï coá. + OÂ nhieãm: Xaùc ñònh möùc ñoä oâ nhieãm, nguoàn vaø so vôùi tieâu chuaån cho pheùp, ñoàng thôøi taùc ñoäng cuûa noù trong phaïm vi ñôùi bôø. + Phaù huûy nôi cö truù ven bôø: Xaùc ñònh qui moâ, khaû naêng phuïc hoài, nguoàn lôïi vaø möùc ñoä taùc ñoäng cuõng nhö haäu quaû. + Khai thaùc quaù möùc: Xaùc ñònh cöôøng löïc ñaùnh baét, hoaït ñoäng ñaùnh baét vaø caùc phöông tieän ñaùnh baét huûy dieät. 3.5.3.3. Caùc yeáu toá cuûa haønh ñoäng quaûn lyù a)Caùc thieát cheá toå chöùc vaø cô cheá ñieàu haønh vaø ra quyeát ñònh Laøm roõ quyeàn haïn vaø traùch nhieäm cuûa caùc toå chöùc hoaëc coäng ñoàng lieân quan. Laøm roõ traùch nhieäm vaø heä thoáng phaùp lyù ñoái vôùi hoaït ñoäng Phöông thöùc giaùm saùt vaø cöôõng cheá b) Caùc qui cheá laøm thay ñoåi haønh vi Vaán ñeà quota ñaùnh baét, thueá, phí,… c) Loâi cuoán vaø ñaàu tö tröïc tieáp Cöôõng cheá haønh chính Khu baûo toàn bieån,… 3.5.4. Caùc coâng cuï vaø kyõ thuaät aùp duïng trong QLTHVB Coù raát nhieàu coâng cuï vaø kyõ thuaät khaùc nhau aùp duïng trong taát caû caùc khaâu cuûa QLTHVB nhö: Thu thaäp vaø phaân tích döõ lieäu vuøng bôø baèng caùch ñaùnh giaù nhanh (taäp trung vaøo 4 nhoùm thoâng tin chuû yeáu laø moâi tröôøng töï nhieân, taøi nguyeân thieân nhieân bôø, kinh teá – xaõ hoäi vaø theå cheá chính saùch. Chuaån bò hoà sô moâi tröôøng vuøng bôø Chuaån bò keá hoaïch quaûn lyù moâi tröôøng chieán löôïc vaø keá hoaïch haønh ñoäng Quaûn lyù döõ lieäu - ÖÙng duïng vieãn thaùm vaø GIS Ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng toång theå vaø ñaùnh giaù ruûi ro moâi tröôøng Phaân tích kinh teá moâi tröôøng Taïo nguoàn taøi chính beàn vöõng - Kieåm toaùn vaø haïch toaùn moâi tröôøng Truyeàn thoâng moâi tröôøng Loâi cuoán söï tham gia cuûa caùc beân lieân quan Kieåm tra moâi tröôøng toång theå