Giảm khí hiệu ứng nhà kính thông qua hoạt động tái trồng rừng

Ông Vu Tan Phuong, GĐ RCFEEÔng Vo Nguyen Dai, PCT UBND Huyện A LướiBài trình bày thực hiện trên sự hợp tác giữa:Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam, UBND Huyện A Lưới, JICA, VFU, Sở NNPTNT và SNVGiảm khí hiệu ứng nhà kính thông qua hoạt động tái trồng rừngSử dụng Cơ chế phát triển sạch trong ngành lâm nghiệp- Kinh nghiệm của Việt Nam1Giới thiệu Cơ chế phát triển sạch (CDM)Làm thế nào để cơ chế CDM hoạt động trong ngành lâm nghiệpTiềm năng trong ngành lâm nghiệp của Việt NamSự sẵn sàng của chính phủCác dự án CDM- tập trung vào giảm nghèo và đa dạng sinh học-đang được xây dựng:Dự án Hòa Bình của Viện Khoa học lâm nghiệp Việt Nam, Đại học lâm nghiệp Việt Nam, Sở NNPTNT và JICADự án Rừng Vàng ở Thừa Thiên Huế của UBND huyện A Lưới và SNVTổng quan bài trình bày2Định nghĩa: Cơ chế phát triển sạch là cơ chế định lượng và bán khí hiệu ứng nhà kính được giảm phát ở các nước đang phát triển cho các nước phát triển đã tham gia ký kết các công ước quốc tế. Khung pháp lý: Công ước khung của Liên hiệp quốc về biến đổi khí hậu-UNFCCC (1992), Nghị định thư Kyoto(1997) Đặc điểm:Giảm phát khí hiệu ứng nhà kính là thứ yếu, dự án có các mục tiêu chính khác. Giá bán lượng khí hiệu ứng được giảm phát tùy thuộc vào thị trường quốc tếLuôn thực hiện dưới dạng một dự án(không có chương trình CDM quốc gia)Chứng minh được việc giảm phát thải là kết quả phụTrước khi đăng ký với quốc tế, phải có sự phê chuẩn của phía Việt Nam trước.Sử dụng phương pháp được công ước khung phê chuẩn để tính toán lượng khí hiệu ứng được giảm phát.Giới thiệu CDM3Cách hoạt động trong ngành lâm nghiệp?Đối với Việt Nam, hoạt động trồng rừng liên quan nhiều nhất là tái trồngrừng theo định nghĩa về rừng là từ 1990.Bằng hoạt động trồng rừng của con ngườiHoạt động trồng mới/tái trồng rừng đều đáp ứng Định nghĩa về rừng. Đó là lí do tại sao nó được gọi là trồng rừng theo cơ chế CDMỞ Việt Nam, rừng được định nghĩa: (1) Diện tích tối thiểu 0.5 ha; có(2) Độ che phủ tối thiểu là 30%; và(3) Chiều cao trung bình của cây lúc trưởng thành là 3m4Làm thế nào cơ chế CDM hoạt động trong ngành lâm nghiệp?Dự án lâm nghiệpDự án trồng rừng theo cơ chế CDMNguồn tài chínhVốn của chính phủVốn ODA Vốn riêng (địa phương/nước ngoài) Vốn nhà nuớc Vốn ODA Vốn riêng (địa phương/nước ngoài)Chi phí dự ánCây giống Trang thiết bị và tài liệu Chi phí lao động Cây giống Trang thiết bị và tài liệu Chi phí lao động Chi phí giao dịch CDMLợi ích về tài chínhLâm sản Lâm sản ngoài gỗ Lâm sảnLâm sản ngoài gỗ Chứng chỉ các-bon (chứng chỉ giảm phát thải)Lợi ích vô hình Giảm thiểu lũ lụt Ngăn ngừa sói lỡ đấtCải thiện chất lượng nướcBảo tồn đa dạng sinh học Giảm thiểu lũ lụt Ngăn ngừa xói lỡ đất Cải thiện chất lượng nước Phục hồi đa dạng sinh học Hấp thu các-bon52 dự án đang được xây dựng tại Hòa Bình và Thừa Thiên HuếViệt Nam chưa có dự án lâm nghiệp nào đăng ký với công ước khung của Liên hiệp quốc. Tiềm năng đối với Việt Nam, xin vào địa chi: Theo chiến lược quốc gia về CDM, 52,000,000 tấn khí CO2 được giảm phát vào năm 2010 Tiềm năng ở Việt Nam6Sự sẵn sàng của chính phủChính phủ đã phê duyệt công ước khung của LHQ và Nghị định thư Kyoto vào tháng 11 năm 1994 và tháng 9 năm 2002(Nghị định thư có hiệu lực vào tháng 2 năm 2005)Bộ TNMT được chỉ định làm cơ quan uốc gia thực hiện Công ước khung và Nghị định thư.Vụ hợp tác quốc tế của Bộ TNMT được chỉ định làm cơ quan đầu mối quốc gia(DNA) về CDM vào tháng 3 năm 2003.DNA phê duyệt các dự án về CDMBan tư vấn và điều hành quốc gia về CDM(CNBCB) được thành lập vào tháng 4 năm 2003. CNBCB gồm có 12 thành viên từ các bộ/ngành liên quan.Ban tư vấn đánh giá các dự án CDM dựa trên các tiêu chuẩn và xác nhận chúng với cơ quan đầu mối quốc gia-DNA7Quy trình phê duyệt ý tưởng dự ánNgười lập dự ánCơ quan đầu mối quốc giaBan tư vấn & điều hành quốc giaKhácComments25 ngàyThư phê duyệtSource: MONRE Circular No:10/2006/TT-BTNMT dated 12th December 2006Đánh giá và kiểm tra vị trí & tài liệu pháp lýTất cả các thành viên thảo luận tài liệu ý tưởng dự ánXem xét lại và cấp thư phê chuẩn của Bộ TNMTChuẩn bị tài liệu ý tưởng dự án và các tài liệu liên quan khácQuy trình phê duyệt tài liệu ý tưởng dự ánNgười lập dự án phải chuẩn bị tài liệu ý tưởng dự án nếu các nhà đầu tư yêu cầu chứng nhận từ cơ quan đầu mối quốc gia-DNA.8Quy trình phê duyệt văn kiện dự ánNgười lập dự ánCơ quan đầu mối quốc giaBan tư vấn & điều hành quốc giaKhácNhóm chuyên gia kỹ thuật năng lượng & phi năng lượngThư phê duyệtChuẩn bị văn kiện và tài liệu liên quanKiểm tra văn kiện và các tài liệu khácĐánh giá về kỹ thuậtCác thành viên xem xét văn kiệnHọp và đánh giá (trình bày của người lập dự án và các thành viên bỏ phiếu)Xem xét và cấp thư phê duyệt của Bộ TNMT50 ngàySource: MONRE Circular No:10/2006/TT-BTNMT dated 12th December 2006Quy trình phê duyệt văn kiện dự ánTất cả các dự án CDM phải chuẩn bị Văn kiện dự án9Dự án Hòa BìnhJICA, Cục lâm nghiệp/Bộ NNPTNT, đại học lâm nghiệp Việt Nam và Trung tâm nghiên cứu sinh thái và môi trường lâm nghiệp đã thực hiện một nghiên cứu về phát triển năng lực để thúc đẩy hoạt động trồng rừng theo cơ chế CDM ở Việt Nam từ tháng 10 năm 2006.Khoảng 300 ha của các địa điểm tái trồng rừng đã được lựa chọn ở 2 xã, huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình.Nhóm sẽ bắt đầu hình thành một dự án trồng rừng theo cơ chế CDM quy mô nhỏ(dự án thí điểm) vào tháng 5 năm 2007 và hoàn thành việc chuẩn bị dự thảo văn kiện dự án trước tháng 11 năm 2007.Nhóm có ý định thực hiện dự án thí điểm, sử dụng vốn nhà nước và vốn cá nhân để khuyến khích phát triển các dự án trồng rừng theo cơ chế CDM ở Việt Nam, tham khảo các kinh nghiệm của dự án thí điểm.10Dự án Hòa Bình【5 địa điểm được lựa chọn】Xã Xuân Phong: 3 địa điểmXã Bắc Phong: 2 địa điểm【Các địa điểm không được chấp nhận】11Xuan Phong commune (Lake area)Xuan Phong communeYen Lap commune12Xuan Phong commune (North area)13Xuan Phong commune (Northeast area)14Characteristic Vegetation (Lao Lach)Bac Phong commune (West area)15Bac Phong commune (East area – lake area)16Dự án Hòa Bình-tùy thuộc vào các cuộc thảo luận với cộng đồng-Diện tích tài trồng rừng:Khoảng 300 haSở hữu đất:Hầu hết cấp cho nông dânSử dụng đất hiện nay:Đất lau láchCác loài được trồng:Tùy vào kết quả thảo luận với nông dân(loài bản địa xen lẫn với những loài cây mới trưởng thành)Các-bon đường cơ sở:4.5tC/tấn~9.8tC/ha (số liệu ban đầu)Nguồn quỹ:Vốn chương trình 661+vốn cá nhânTổ chức dự án:Cộng đồng+UBND Huyện Cao Phong với sự hỗ trợ kỹ thuật từ đại học Lâm nghiệp VN/TT nghiên cứu sinh thái và môi trường rừng.Kết quả mong đợi:Thiết lập cơ chế thanh toán đối với các dịch vụ môi trường.Nguồn thu ngắn hạn và dài hạn đối với nông dânBảo vệ môi trường, đa dạng sinh học, vv.17Sử dụng đất chắp vá tại Huyện A LướiDự án A Lưới18Dự án A Lưới-Lịch sử dự án-Huyện A Lưới có nhiều đất trống, có sự phân loại sử dụng rừng do cuộc chiến tranh Mỹ-Việt và việc sử dụng đất không bền vững sau đó.UBND huyện A Lưới đã quyết định thí điểm Cơ chế phát triển sạch bằng cách thực hiện dự án thí điểm “Rừng Vàng” và học hỏi kinh nghiệm.38 ha rừng đã được trồng với 3 mô hình; luyện tập thử cách tính toán lượng khí hiệu ứng nhà kính được giảm phát. Xem tài liệu được ấn hành: Tải về từ: www.snvworld.org (Ấn bản SNV/Lâm nghiệp) 19Dự án A Lưới-phát triển dự án-9/2006, kết thúc dự án thí điểm và khởi động sáng kiến kết hợp tất cả hoạt động tái trồng rừng ở huyện thành một chương trình: chương trình trồng 5000 ha rừng từ 2006-2010 và gắn với hợp phần CDM.Đã có 700 ha rừng được trồng vào năm 2006UBND Huyện là người lập dự ánTài chính dự án là các khoản vay từ các ngân hàng, ADB(Chương trình cải thiện sinh kế nông thôn Miền Trung), 661, và các nhà tài trợ nhỏ.Hợp phần CDM xây dựng năng lực: Tổ chức Phát triển Hà Lan và Mitsubishi SecuritiesThành lập Ban chỉ đạo và tổ công tác vào tháng 4 năm 200720Dự án A Lưới-diện tích: dữ liệu và số liệu-Bắc Miền Trung Việt Nam-tỉnh Thừa Thiên Huế Huyện A LướiĐất lâm nghiệp được cấp cho người dân địa phương (chủ yếu là các hộ)Tổng diện tích dự án:5000 ha ≈ 3000 hộ 80% đối tượng tham gia là dân tộc Tà Ôi, Ca Tu và Pa Co.5% đối tượng sống dưới mức nghèo khổDiện tích đất tối thiểu:0.8 -2.5 ha mỗi người nông dânCác loài bản địa hỗn hợp và các loài ngoại lai lớn nhanh(keo)Nông dân quyết định giống cây trồng21Người địa phương ở huyện A Lưới2251015202530Dự án A Lưới-Hoạt động tái trồng rừng-CERCERCER23PLANTATIONSMALL-HOLDER PLANTATION OWNERDPC/OARD A lUOIBANKSLOANGRANT (to poor families)PAYMENT BY SMALL-HOLDERINCOME TO SMALL-HOLDEROTHER FINANCAL OR PRODUCT FLOWREPAYMENT LOANCDM process costs (DOE/UNFCCC)tCERTAX TIMBER SALETRADER OR PAPER-MILLCASH TIMBER SALETIMBER AND NTFP% tCER REVENUECASH CARBON SALEA LUOICARBON UNITtCER BUYERtCERCASHtCERDự án A Lưới-tài chính-24Dự án A Lưới-Hợp phần CDM: tính toán- Viễn cảnh đường cơ sởSử dụng phương pháp đã được phê duyệt:ARNM0010 “Trồng rừng trên đất đã bị suy thoái”Nơi chứa các-bon được tính: ở trên (thân, cành) và ở dưới(rễ).Nơi chứa các-bon không được tính: các-bon hấp thu trong đất và các-bon hấp thu trong các cây bụi/lau lách.Viễn cảnh đường cơ sở: tiếp tục đốt phát diện rộng, ít các hoạt động nông nghiệp, không có cây ở đường cơ sở; đường cơ sở = 0. Viễn cảnh dự ánPhân loại các mô hình được trồng:3-5 mô hình có xen cây keo và cây bản địa dựa trên điều kiện địa hình và sự lựa chọn của nông dân.Tính toán thực tế dựa trên giám sát thực tế (nông dân tính toán lượng các-bon giảm phát, một tổ chức nghiên cứu độc lập kiểm tra)Ước lượng chứng chỉ giảm phát thải có thể được thực hiện theo từng ha/năm: 10 ton CO2 t tương đương với (=10 CER/ha/năm)25Dự án A Lưới-Tình hình hiện nay và kế hoạch tương lai-Quy trình phê duyệt ý tưởng dự ánNgười lập dự ánCơ quan đầu mối quốc giaBan tư vấn & điều hành quốc giaKhácThư phê duyệtĐánh gia & kiểm tra tài liệu & địa vị pháp lýCác thành viên thảo luận ý tưởng dự ánChuẩn bị ý tưởng dự án & tài liệu liên quanXem xét lại và cấp thư phê duyệt của Bộ TNMTQUy trình phê duyệt văn kiện dự ánThư phê duyệtChuẩn bị văn kiện dự án& tài liệu liên quanKiểm tra văn kiện & cá tài liệu liên quanĐánh giá kỹ thuậtCác thành viên xem xét văn kiệnHọp& đánh giá(các thành viên bỏ phiếu)Xem xét lại & cấp thư phê duyệt của Bộ TNMT50 ngày12/20072/200826Dự án A Lưới-lợi ích-Quốc giaHuyệnHộ dânChính thứcĐộ che phủ rừng & đa dạng sinh học tăng lênCải thiện sinh kếPhát triển kinh tếNhận thức về môi trườngGiấy chứng nhận QSDĐ (sổ đỏ)Việc làm & thu nhập từ gỗ & lâm sản ngoài gỗDoanh thu bán chứng chỉ giảm phát thải là $25-42/ năm/hộ tiểu chủKhông chính thứcDự án mẫu,chuẩn bị cho việc nhân rộng ở khu vực Bắc Miền TrungGiảm sức ép đối với rừng tự nhiênTăng vẻ đẹp cảnh quanÍt sạt lỡ đấtTăng dân chủ cơ sở, trao quyền và tăng kiến thức thông qua hoạt động tự quản27