Bài 7: Triển khai & Vận hành hệ thống

Bài 7: Triển khai & Vận hành HT Ôn lại kiến thức về quan hệ và chuẩn hóa Thiết kế CSDL mức logic Thiết kế CSDL mức vật lý Hệ thống bài cũ Triển khai & Vận hành HT 2 Mục tiêu bài học Triển khai & Vận hành HT 3 Hiểu về các công việc trong pha triển khai và vận hành hệ thống Lập trình Kiểm thử Cài đặt Viết tài liệu Đào tạo Hỗ trợ Bảo trì Triển khai & Vận hành HT 4 CÁC HOẠT ĐỘNG TRIỂN KHAI & VẬN HÀNH HT 7 hoạt động chính Lập trình Kiểm thử Cài đặt Viết tài liệu Đào tạo Hỗ trợ Bảo trì Triển khai và vận hành HT Triển khai & Vận hành HT 5 Triển khai và vận hành HT chia ra 3 nhóm chính Các hoạt động giúp HT đi vào hoạt động  Lập trình, kiểm thử và cài đặt Các hoạt động đảm bảo HT thành công  Viết tài liệu, đào tạo và hỗ trợ người dùng Các hoạt động giúp HT hoạt động cập nhật  Bảo trì Triển khai và vận hành HT Triển khai & Vận hành HT 6 Mục tiêu Giúp HT đi vào hoạt động Hoạt động Lập trình Đặc tả thiết kế vật lý được chuyển thành mã máy tính Kiểm thử Tiến hành song song với lập trình Kế hoạch kiểm thử được xây dựng từ giai đoạn phân tích (đảm bảo yêu cầu HT) Cài đặt Thay thế HT hiện tại bằng hệ thống mới Chuyển đổi quy trình, dữ liệu, phần mềm, tài liệu cũ tương thích với HT mới Lập trình, kiểm thử và cài đặt Triển khai & Vận hành HT 7 Sản phẩm chuyển giao Lập trình, kiểm thử và cài đặt Triển khai & Vận hành HT 8 Hoạt động Sản phẩm chuyển giao Lập trình Mã chương trình Tài liệu chương trình Kiểm thử Kịch bản kiểm thử , dữ liệu kiểm thử Kết quả kiểm thử chương trình và kiểm thử hệ thống Cài đặt Tài liệu hướng dẫn Kế hoạch đào tạo Kế hoạch cài đặt PTV cần đảm bảo để các hoạt động lập trình, kiểm thử, cài đặt được thực hiện để tạo ra một HT như đặc tả ở pha thiết kế Mục tiêu Đảm bảo HT hoạt động thành công Hoạt động Viết tài liệu Thực hiện trong suốt vòng đời phát triển, pha này được chú trọng Hai đối tượng của tài liệu: Nhân viên HTTT và người dùng Đào tạo Tổ chức các khóa đào tạo Hỗ trợ người dùng Viết tài liệu đào tạo và hỗ trợ người dùng Triển khai & Vận hành HT 9 Sản phẩm chuyển giao Tài liệu Tài liệu HT Tài liệu hướng dẫn người dùng Kế hoạch đào tạo người dùng Các lớp học Bài hướng dẫn Mô-đun đào tạo Tài liệu hướng dẫn Đào tạo trực tiếp trên máy tính Kế hoạch hỗ trợ người dùng Hỗ trợ trực tiếp Hỗ trợ trực tuyến Viết tài liệu đào tạo & hỗ trợ người dùng Triển khai & Vận hành HT 10 Bảo trì HTTT Triển khai & Vận hành HT 11 Bảo trì thực tế là một SDLC 4 hoạt động chính 1. Nhận các yêu cầu bảo trì 2. Chuyển các yêu cầu thành các thay đổi hệ thống 3. Thiết kế các thay đổi 4. Thực thi các thay đổi Sản phẩm chuyển giao Phiên bản mới của Phần mềm Tài liệu thiết kế tổng thể Tài liệu hướng dẫn Bảo trì HTTT Triển khai & Vận hành HT 12 Triển khai & Vận hành HT 13 KIỂM THỬ & CÀI ĐẶT Mục đích Đảm bảo hệ thống đạt yêu cầu Kiểm thử phải được lập kế hoạch Nhân viên kiểm thử tạo kế hoạch kiểm thử, trường hợp kiểm thử (test case), kịch bản kiểm thử, chạy kiểm thử và phân tích báo cáo các kiểm thử Tham khảo link plan-template# Kiểm thử Triển khai & Vận hành HT 14 Pha Hoạt động kiểm thử Phân tích Lập kế hoạch kiểm thử tổng thể Thiết kế Lập kế hoạch kiểm thử đơn vị Lập kế hoạch kiểm thử hệ thống Thực thi Tiến hành kiểm thử các kế hoạch đã lập Có rất nhiều loại kiểm thử. Trong giới hạn môn này sẽ giới thiệu 7 loại kiểm thử Loại kiểm thử Triển khai & Vận hành HT 15 Thủ công Tự động - Thanh tra (inspection) - Tổng duyệt (Walkthroughs) - Trên giấy (desk checking) - Cú pháp - Kiểm thử Đơn vị (unit testing) - Kiểm thử Tích hợp (integration testing) - Kiểm thử Hệ thống (system testing) Thanh tra mã nguồn Kiểm tra đoạn mã một cách thủ công để tìm ra các lỗi thường gặp của ngôn ngữ lập trình cụ thể Sử dụng bảng danh sách các lỗi thường gặp Tổng duyệt Nhóm ngang hàng xem xét mô-đun trong suốt quá trình phát triển HT Trong nhóm có 1 người phát triển mô-đun Kiểm thử trên giấy Đoạn mã chương trình được chạy tuần tự bởi người kiểm tra Loại kiểm thử Triển khai & Vận hành HT 16 Kiểm thử đơn vị Mỗi mô-đun được kiểm thử riêng lẻ để phát hiện ra lỗi trong mã Kiểm thử tích hợp Kiểm tra sự giao tiếp giữa các mô-đun Các mô-đun được ghép với nhau theo mô hình từ trên xuống (top-down) Sử dụng phương pháp kiểm thử giả định Gặp lỗi quá trình kiểm thử dừng lại, tìm lỗi, sửa lỗi rồi mới kiểm thử tiếp Loại kiểm thử Triển khai & Vận hành HT 17 Kiểm thử hệ thống Tích hợp các mô-đun thành hệ thống hoàn chỉnh, tiến hành kiểm thử trên toàn hệ thống Kiểm thử giao diện giữa các chương trình Loại kiểm thử Triển khai & Vận hành HT 18 Người dùng kiểm thử ứng dụng hoàn chỉnh để đảm bảo hệ thống thỏa mãn người dùng Kiểm thử an-pha Kiểm thử sử dụng dữ liệu mẫu Loại kiểm thử Kiểm thử phục hồi Kiểm thử bảo mật Kiểm thử khả năng chịu tải Kiểm thử hiệu năng Kiểm thử bê-ta Sử dụng dữ liệu thật trong môi trường thật Kiểm thử chấp nhận Triển khai & Vận hành HT 19 Lập kế hoạch kiểm thử Lập test case Thực hiện kiểm thử Ghi nhận kết quả và đề xuất Quy trình kiểm thử Triển khai & Vận hành HT 20 Tester có kinh nghiệm Tester Mẫu trường hợp kiểm thử (test case) Triển khai & Vận hành HT 21 Quá trình thay đổi hệ thống hiện tại thành hệ thống mới 4 phương pháp cài đặt khác nhau Cài đặt trực tiếp Cài đặt song song Cài đặt đơn điểm Cài đặt theo pha Có thể kết hợp các phương pháp cài đặt với nhau Cài đặt Triển khai & Vận hành HT 22 Những vấn đề cần lưu ý Chuyển đổi dữ liệu Sửa lỗi Đọc dữ liệu từ hệ thống hiện tại Ngừng hoạt động hệ thống cũ Quy trình nghiệp vụ của tổ chức Lập kế hoạch cài đặt Triển khai & Vận hành HT 23 Triển khai & Vận hành HT 24 VIẾT TÀI LIỆU & ĐÀO TẠO Tài liệu hệ thống (system documentation) Ghi nhận thông tin chi tiết về các đặc tả thiết kế hệ thống, cách thức làm việc bên trong hệ thống và chức năng của nó Tài liệu nội bộ (internal documentation) Tài liệu chứa một phần mã nguồn chương trình, nó có thể được sinh ra trong lúc biên dịch Tài liệu bên ngoài (external documentation) Tài liệu bao gồm biểu đồ có cấu trúc như biểu đồ luồng dữ liệu và biểu đồ quan hệ thực thể  Tài liệu này được dùng cho nhân viên bảo trì Viết tài liệu Triển khai & Vận hành HT 25 Tài liệu người dùng (user documentation) Là những thông tin được viết hay hiển thị trực quan về cách thức hệ thống ứng dụng làm việc cũng như cách sử dụng hệ thống đó Các loại Tài liệu hướng dẫn sử dụng Tài liệu hướng dẫn cài đặt Tài liệu hướng dẫn quản trị Viết tài liệu Triển khai & Vận hành HT 26 Các phương pháp đào tạo Các khóa học chính thức Chuyên gia nội trú E-learning Học kết hợp Các thành phần trợ giúp phần mềm Các nguồn bên ngoài, ví dụ từ các nhà cung cấp Đào tạo Triển khai & Vận hành HT 27 Triển khai & Vận hành HT 28 BẢO TRÌ Các loại bảo trì Bảo trì sửa lỗi Thay đổi được thực hiện để sửa những lỗi thiết kế, lập trình hoặc triển khai Bảo trì thích ứng Thay đổi được thực hiện để phù hợp với sự thay đổi nghiệp vụ, công nghệ Bảo trì hoàn chỉnh Thêm các tính năng mới hoặc nâng cao hiệu năng Bảo trì phòng ngừa Giúp hệ thống tránh những vấn đề có thể xẩy ra trong tương lai Bảo trì Triển khai & Vận hành HT 29 Chi phí bảo trì Khoảng 60-80 ngân sách cho HTTTT Yếu tố ảnh hưởng đến khả năng bảo trì Lỗi tiềm ẩn Số lượng khách hàng Chất lượng tài liệu Công cụ bảo trì Chương trình có cấu trúc tốt Bảo trì Triển khai & Vận hành HT 30 Đo đạc tính hiệu quả của bảo trì Số lần HT gặp sự cố Thời gian trung bình giữa các sự cố Loại sự cố Bảo trì Triển khai & Vận hành HT 31 Xác định loại yêu cầu Sửa lỗi Thích ứng Nâng cấp Kiểm soát yêu cầu bảo trì Triển khai & Vận hành HT 32 Tình huống Ứng dụng đã được lập trình xong Kiểm thử đơn vị và kiểm thử tích hợp đã được thực hiện Công việc Tiến hành kiểm thử hệ thống Kiểm thử chấp nhận Cài đặt Triển khai và vận hành hệ thống Cửa hàng trực tuyến PVF Triển khai & Vận hành HT 33 Kiểm thử hệ thống Triển khai & Vận hành HT 34 Phân ra các nhóm cần kiểm thử Lập các test case cho mỗi nhóm Khoảng 150 – 200 Test case Chức năng đơn giản Thêm sản phẩm vào giỏ hàng, liệt kê khu vực, tính thuế, thay đổi dữ liệu cá nhân Chức năng phức tạp Thêm sản phẩm vào giỏ hàng và thay đổi số lượng, tạo tài khoản người dùng và thay đổi địa chỉ Chuỗi chức năng Thêm sản phẩm vào giỏ hàng, thanh toán hóa đơn, tạo tài khoản người dùng, mua hàng Các chức năng chọn lọc Các sản phẩm được trả lại, thất lạc khi giao hàng, hết hàng. Nghiêm trọng/khẩn cấp: Không có hóa đơn, lỗi phần cứng, tấn công an ninh. Ví dụ nhóm Test case Triển khai & Vận hành HT 35 Kiểm thử an-pha Khuyến khích nhân viên tham gia kiểm thử Kiểm thử bê-ta Mời khách hàng tham gia Kiểm thử chấp nhận Triển khai & Vận hành HT 36 Triển khai & Vận hành HT 37 TỔNG KẾT BÀI HỌC Triển khai & Vận hành HT 38 Khiển khai và vận hành hệ thống có 7 hoạt động chính Lập trình Kiểm thử Cài đặt Viết tài liệu Đào tạo Hỗ trợ Bảo trì Trong đó: Lập trình, kiểm thử và cài đặt đưa HT đi vào hoạt động Viết tài liệu, đào tạo và hỗ trợ người dùng đảm bảo HT hoạt động thành công Bảo trì giúp HT hoạt động trơn tru Tổng kết bài học Thiết kế giao diện 39 SV chọn một chức năng nhỏ trong HT để lập trình (gồm 2-3 mô-đun) Viết test-case hệt thống cho HT nhỏ đó Thực hiện test và ghi nhận lại kết quả Viết tài liệu Tài liệu hệ thống Tài liệu nội bộ Tài liệu bên ngoài Tài liệu người dùng Workshop 6 Triển khai & Vận hành HT 40 HẾT BÀI!!! Triển khai & Vận hành HT 41