Bài cáo cáo Tế bào gốc

Tr ng cao đ ng kinh t công ngh TP.HCMườ ẳ ế ệ khoa : công ngh sinh h c ệ ọ l p: C4SH3ớ Bài cáo cáo T BÀO G CẾ Ố Thành viên: Ph m Lê Huy ạ H Minh Hoàngồ Nguy n Qu c Hi u ễ ố ệ L i Ng c Hi n ạ ọ ể Đào Thành Tr c ự Đ H ng S nỗ ồ ơ T bào g cế ố M t s khái ni mộ ố ệ T bào g cế ố x p lo i t bào ế ạ ế g cố Ngu n l y t bào ồ ấ ế g cố M t s khái ni mộ ố ệ Bi t hóa (differentiation)ệ • Là quá trình các t ế bào mang m t đ c ộ ặ tính riêng bi t và ệ tr thành “ở đ c ượ đ nh hìnhị ” d i góc ướ đ phôi thai h c.ộ ọ Chuy n bi t hóa (transdifferentiation):ể ệ • Là kh năng m t t bào g c, ph n nào đã ả ộ ế ố ầ “đ c đ nh hình”, có th bi t hóa thành các ượ ị ể ệ lo i t bào khác v i lo i mà nó “đ c đ nh ạ ế ớ ạ ượ ị hình” Ví d :t bào g c t o máu có th bi t hóa ụ ế ố ạ ể ệ thành các t bào th n kinh ho c các t bào ế ầ ặ ế c . ơ Gi i bi t hóa (dedifferentiation) ả ệ • Là quá trình trong đó đ c tính “đ c đ nh ặ ượ ị hình” c a m t t bào b đ o ng c. T c là t ủ ộ ế ị ả ượ ứ ừ m t t bào đã bi t hóa tr thành t bào ít bi t ộ ế ệ ở ế ệ hóa h nơ • Trong tr ng h p này các t bào g c t o ườ ợ ế ố ạ máu đã quay tr l i m t giai đo n “tr h n” ở ạ ộ ạ ẻ ơ đ có th không bi t hóa thành các t bào ể ể ệ ế máu n a mà bi t hóa thành các t bào khác ữ ệ ế (th n kinh, c …). ầ ơ T bào g c là gì?ế ố T bào g cế ố ch a bi t hóaư ệ có th t tái t o ể ự ạ phân chia nhi u l nề ầ Trong nh ng đi u ki n sinh lý/th c nghi m nh t ữ ề ệ ự ệ ấ đ nh, t bào g c có th c m ng bi t hóa thành các ị ế ố ể ả ứ ệ t bào có ch c năng chuyên bi t nh t bào c tim, ế ứ ệ ư ế ơ t bào tuy n t y, t bào bào da, t bào máu, t bào ế ế ụ ế ế ế th n kinh…ầ Phân lo iạ X p lo i theo đ c ế ạ ặ tính hay m c đ bi t ứ ộ ệ hoá X p lo i theo ngu n ế ạ ồ g c phân l pố ậ T bào g c toàn năngế ố T bào g c v n năng ế ố ạ T bào g c đa năng ế ố T bào g c đ n năng ế ố ơ T bào g c phôiế ố T bào g c thaiế ố T bào g c tr ng thànhế ố ưở T bào g c toàn năng hay t bào ế ố ế g c th y t (totipotent stem cells)ố ủ ổ T bào g c toàn ế ố năng có kh năng phát tri n ả ể thành thai nhi h p tợ ử (giai đo n 2 - 4 t ạ ế bào) có kh ả năng bi t ệ hóa thành t t c các ấ ả lo i t ạ ế bào c ơ th t ể ừ m t t ộ ế bào ban đ uầ T bào g c v n năng (pluripotent ế ố ạ stem cells) • kh năng bi t hóa thành t t ả ệ ấ c các t bào c a c th có ả ế ủ ơ ể ngu n g c t ba lá m m ồ ố ừ ầ phôi: lá trong, lá gi a và lá ữ ngoài. Ba lá m m phôi này ầ là ngu n g c c a t t c các ồ ố ủ ấ ả lo i t bào chuyên bi t khác ạ ế ệ nhau c a c thủ ơ ể • ch có th t o nên đ c các ỉ ể ạ ượ t bào, mô nh t đ nhế ấ ị T bào g c đa năng (multipotent ế ố stem cells): • t bào có kh năng ế ả bi t hóa thành ệ nhi u lo iề ạ t ế bào ,Các t bào ế đ c t o thành ượ ạ n m trong m t h ằ ộ ệ t bào có liên quan ế m t thi tậ ế T bào g c đ n năng (mono/unipotential ế ố ơ progenitor cells) • T bào g c đ n năng, còn g i là t bào đ nh ế ố ơ ọ ế ị h ng đ n dòng hay t bào đ u dòng ướ ơ ế ầ (progenitor cells), là nh ng t bào g c ch có ữ ế ố ỉ kh năng bi t hóa theo m t dòng. ả ệ ộ • th bi t hóa thành ch m t dòng t bàoể ệ ỉ ộ ế • Kh năng bi t hóa theo dòng này cho phép ả ệ duy trì tr ng thái s n sàng t tái t o mô, thay ạ ẵ ự ạ th các t bào mô ch t vì già c i b ng các t ế ế ế ỗ ằ ế bào mô m i. ớ T bào g c phôi (Embryonic stem cells-ESCs) và t ế ố ế bào m m phôi (Embryonic germ cells)ầ T bào g c phôi:ế ố  là các t bào g c v n năng đ c l y t phôi giai đo n ế ố ạ ượ ấ ừ ạ s m (4-7 ngày tu i). ớ ổ T bào m m phôi :ế ầ là các t bào m m nguyên th y có tính v n năngế ầ ủ ạ Đó là các t bào s hình thành nên giao t (tr ng và tinh ế ẽ ử ứ trùng) ng i tr ng thànhở ườ ưở Các t bào m m nguyên th y này đ c phân l p t phôi 5-ế ầ ủ ượ ậ ừ 9 tu n tu i ho c t thai nhi. So v i t bào g c phôi, các t ầ ổ ặ ừ ớ ế ố ế bào m m phôi khó duy trì dài h n h n trong nuôi c y nhân ầ ạ ơ ấ t o do chúng giai đo n bi t hóa cao h n.ạ ở ạ ệ ơ T bào g c thai (Foetal stem ế ố cells) • Là các t bào v n năng ế ạ ho c đa năng đ c phân l p ặ ượ ậ t t ch c thai sau n o phá ừ ổ ứ ạ thai ho c t máu cu ng r n ặ ừ ố ố sau khi sinh. Nhi u ng i ề ườ cho r ng, t bào g c thai ằ ế ố thu c lo i t bào g c ộ ạ ế ố tr ng thành giai đo n ưở ở ạ bi t hóa th p.ệ ấ bào g c tr ng thành (Adult stem ố ưở cells/Somatic stem cells) • t bào g c thânế ố • Là các t bào ch a bi t hóa đ c tìm th y ế ư ệ ượ ấ v i m t s l ng ít trong các mô c a ng i ớ ộ ố ượ ủ ườ tr ng thànhưở • Bình th ng, các t bào g c tr ng thành ườ ế ố ưở đ c cho là có tính đa năng,ượ • Tuy nhiên, các b ng ch ng g n đây cho th y ằ ứ ầ ấ m t s lo i t bào g c tr ng thành còn có ộ ố ạ ế ố ưở th có tính v n năngể ạ Ngu n l y t ồ ấ ế bào g cố Khoang phôi Lá m m phôiầ Kh i t bào bên trongố ế Màng trong d conạ Ngu n l y t bào g c phôiồ ấ ế ố • T bào g c phôi đ c l y t kh i t bào bên ế ố ượ ấ ừ ố ế trong (inner cell mass) c a phôi túi ủ (blastocyst) phát tri n t :ể ừ Các phôi t o nên b ng k thu t th tinh trong ạ ằ ỹ ậ ụ ng nghi m.ố ệ Các phôi nhân b n (cloned embryo) t o nên b ng ả ạ ằ tách blastosomer trong giai đo n phôi 2- 4 t bào, ạ ế ho c b ng phân chia blastocyst.ặ ằ Các phôi nhân b n vô tính t o nên b ng k thu t ả ạ ằ ỹ ậ chuy n nhân t bào thân.ể ế Ngu n l y t bào m m phôi và t ồ ấ ế ầ ế bào g c thaiố • Ngu n l y t bào m m phôi và t bào g c ồ ấ ế ầ ế ố thai là thai đ ng v t ho c thai thai nhi n o ộ ậ ặ ạ b . V i thai ng i n o b , th ng ch l y ỏ ớ ườ ạ ỏ ườ ỉ ấ ở thai nhi d i 6 tu n tu i (thai s m, m c đ ướ ầ ổ ớ ứ ộ bi t hóa ch a cao). T ch c m m sinh d c ệ ư ổ ứ ầ ụ thai là n i l y t bào m m phôi, các t ch c ơ ấ ế ầ ổ ứ khác c a thai (não, gan) là n i l y t bào g c ủ ơ ấ ế ố thai. Ngu n l y t bào g c tr ng ồ ấ ế ố ưở thành • Th ng l y t ườ ấ ừ các t ch c ổ ứ tr ng thành nh : ưở ư máu cu ng r n, ố ố trung mô cu ng ố r n, t y x ng, ố ủ ươ máu ngo i vi, ạ nang lông, t ch c ổ ứ não T bào g c phôiế ố T bào g c tr ng thànhế ố ưở Có phôi túi (blastocyst) v i s l ng l nở ớ ố ượ ớ Có các mô tr ng thành, s l ng ít.ở ưở ố ượ D nuôi c y nhân t oễ ấ ạ Khó nuôi c y nhân t o h nấ ạ ơ Có tính v n năng cao h n, d tăng sinh trên ạ ơ ễ nuôi c y in vi tro, cho phép t o ra l ng l n. ấ ạ ượ ớ V c b n có tính đa năng, có th có tính ề ơ ả ể v n năngạ Nguy c t o các kh i u teratoma caoơ ạ ố Ít nguy c t o các kh i u teratomaơ ạ ố G n nh b t tầ ư ấ ử Không b t t , s l n phân chia b gi i h nấ ử ố ầ ị ớ ạ Do l y t m t c th khác nên t bào g c ấ ừ ộ ơ ể ế ố phôi “l ” v i c th nh n vì th có nguy c ạ ớ ơ ể ậ ế ơ gây nên ph n ng th i ghép.ả ứ ả - Không b t đ ng mi n d ch, không ấ ồ ễ ị gây th i ghép n u là ghép t thân.ả ế ự - N u ghép cho m t ng i khác thì ế ộ ườ v n b t đ ng gây ph n ng th i ẫ ấ ồ ả ứ ả ghép. Không dùng đ c cho ghép t thân, tr ượ ự ừ tr ng h p t bào g c t o ra b ng k ườ ợ ế ố ạ ằ ỹ thu t nhân b n t o phôi vô tính. ậ ả ạ Các t bào g c c a b n thân là ngu n ế ố ủ ả ồ t bào t t nh t cho ghép.ế ố ấ I love you English ­ I love you  Afrikaans ­ Ek het jou lief  Albanian ­ Te dua  Arabic ­ Ana behibak (to male)  Arabic ­ Ana behibek (to female)  Armenian ­ Yes kez sirumen  Bambara ­ M'bi fe  Bangla ­ Aamee tuma ke bhalo aashi  Belarusian ­ Ya tabe kahayu  Bisaya ­ Nahigugma ako kanimo  Bulgarian ­ Obicham te  Cambodian ­ Soro lahn nhee ah  Cantonese Chinese ­ Ngo oiy ney a