Bài giảng Chấm dứt hoạt động của doanh nghiệp

CHƯƠNG 3 CHẤM DỨT HOẠT ĐỘNG CỦA DOANH NGHIỆP 1. Tổ chức lại doanh nghiệp Chia doanh nghiệp (Đ150) - Đối tượng: CT TNHH, CT CP - Chủ thể có quyền quyết định: HĐTV; Chủ sở hữu, ĐHĐCĐ - Hậu quả pháp lý: Thành lập ra ít nhất là 2 công ty mới cùng loại. Các công ty mới phải tiến hành ĐKKD Công ty bị chia chấm dứt tồn tại. Tách doanh nghiệp (Đ151) - Đối tượng: CT TNHH, CT CP - Chủ thể có quyền quyết định: HĐTV; Chủ sở hữu, ĐHĐCĐ - Hậu quả pháp lý: Thành lập ra ít nhất 1 công ty mới cùng loại. Các công ty mới phải tiến hành ĐKKD Công ty bị tách không chấm dứt tồn tại. Hợp nhất doanh nghiệp (Đ152) - Đối tượng: Các công ty cùng loại - Thủ tục: Ký hợp đồng hợp nhất Thông qua hợp đồng hợp nhất ĐKKD cho công ty được hợp nhất - Hậu quả pháp lý: Thành lập ra 1 CT mới Các CT bị hợp nhất chấm dứt tồn tại. Sáp nhập doanh nghiệp (Đ153) - Đối tượng: Các công ty cùng loại - Thủ tục: Ký hợp đồng sáp nhập Thông qua hợp đồng sáp nhập ĐKKD cho công ty sáp nhập - Hậu quả pháp lý: CT nhận SN kế thừa các quyền, nghĩa vụ… của công ty bị SN CT bị SN chấm dứt tồn tại  Chuyển đổi doanh nghiệp Chuyeån ñoåi doanh nghieäp laø vieäc doanh nghieäp hoaït ñoäng theo hình thöùc phaùp lyù naøy chuyeån ñoåi sang hoaït ñoäng theo hình thöùc phaùp lyù khaùc - Các hình thức chuyển đổi + Cty TNHH  coâng ty coå phaàn + Cty TNHH 1 TV  Cty TNHH 2 TV + DNTN  Cty TNHH - Haäu quaû phaùp lyù: DN bò chuyeån ñoåi chaám döùt toàn taïi  ÑKKD DN ñöôïc chuyeån ñoåi thaønh 2. Giải thể doanh nghiệp 2.2 Nguyeân nhaân giaûi theå doanh nghieäp - Keát thuùc thôøi haïn hoaït ñoäng ñaõ ghi trong Ñieàu leä cuûa coâng ty maø khoâng coù quyeát ñònh gia haïn - Giaûi theå theo quyeát ñònh cuûa chuû sôû höõu doanh nghieäp - Coâng ty khoâng coøn ñuû soá löôïng thaønh vieân toái thieåu theo quy ñònh trong thôøi haïn saùu thaùng lieân tuïc - DN bò thu hoài giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù kinh doanh. 2.1 Ñieàu kieän giaûi theå doanh nghieäp Doanh nghieäp chæ ñöôïc giaûi theå khi baûo ñaûm thanh toaùn heát caùc khoaûn nôï vaø nghóa vuï taøi saûn khaùc. 2.3 Trình töï, thuû tuïc giaûi theå doanh nghieäp (Ñieàu 158) Böôùc 1: Thoâng qua quyeát ñònh giaûi theå (Khoaûn 1) Böôùc 2: Toå chöùc thanh lyù taøi saûn (Khoaûn 2) Böôùc 3: Thoâng baùo veà vieäc giaûi theå (Khoaûn 3) Böôùc 4: Thanh toaùn caùc khoaûn nôï cuûa doanh nghieäp (Khoaûn 4) Böôùc 5: Xoùa teân doanh nghieäp trong hoà sô ñaêng kyù kinh doanh (Khoaûn 5)  Công ty có thể làm gì trong các tình huống sau: 1. Công ty Cổ phần A có 3 thành viên là B, C, D. Ngày 10/1/2009 B và C chuyển nhượng toàn bộ vốn của mình cho D 2. Công ty TNHH B có 50 thành viên. Ngày 10/2/2009, B là thành viên của công ty bị chết, B có vợ là C và hai con là D và E. Tách thành một hoặc một số công ty TNHH khác Chia thành hai hoặc một số công ty TNHH khác Chuyển đổi thành công ty cổ phần 3. Thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh - Là một chế tài hành chính, là một hình thức xử lý vi phạm đối với doanh nghiệp - Cơ quan có thẩm quyền quyết định thu hồi GCN ĐKKD: Phòng ĐKKD thuộc Sở kế hoạch và đầu tư cấp tỉnh nơi đã cấp ĐKKD cho DN.  Các trường hợp DN bị thu hồi GCN ĐKKD - Nội dung kê khai trong Hồ sơ đăng ký kinh doanh là giả mạo - DN do những người bị cấm thành lập doanh nghiệp theo khoản 2 Điều 13 LDN thành lập - Không đăng ký mã số thuế trong thời hạn 01 năm kể từ ngày được cấp GCN ĐKKD. - Không hoạt động tại trụ sở đăng ký trong sáu tháng liên tục - Không báo cáo về hoạt động kinh doanh hàng ngày của DN với cơ quan ĐKKD trong 12 tháng liên tục - Ngừng hoạt động KD 01 năm liên tục không thông báo với cơ quan ĐKKD - Không gửi báo cáo theo quy định tại Đ163.1.c trong thời hạn 3 tháng - Kinh doanh ngành, nghề bị cấm. 4. Phá sản doanh nghiệp 4.1 Khaùi nieäm phaù saûn doanh nghieäp Doanh nghieäp laâm vaøo tình traïng phaù saûn laø doanh nghieäp khoâng coù khaû naêng thanh toaùn ñöôïc caùc khoaûn nôï ñeán haïn khi chuû nôï coù yeâu caàu. 4.2 Ñaëc ñieåm - Ñoái töôïng aùp duïng: Caùc loaïi hình doanh nghieäp, hôïp taùc xaõ vaø lieân hieäp hôïp taùc xaõ - Vieäc ñoøi nôï vaø thanh toaùn nôï trong thuû tuïc phaù saûn mang tính taäp theå - Vieäc ñoøi nôï vaø thanh toaùn nôï tieán haønh thoâng qua moät cô quan ñaïi dieän coù thaåm quyeàn. - Vieäc thanh toaùn nôï ñöôïc tieán haønh treân cô sôû taøi saûn coøn laïi cuûa doanh nghieäp chöù khoâng phaûi nôï bao nhieâu traû baáy nhieâu nhö trong quan heä traû nôï thoâng thöôøng. 4.3 Moät soá vaán ñeà phaùp lyù lieân quan ñeán phaù saûn DN 4.3.1 Caùc ñoái töôïng coù quyeàn noäp ñôn yeâu caàu môû thuû tuïc phaù saûn DN a- Chuû nôï coù khoaûn nôï khoâng coù baûo ñaûm hoaëc coù baûo ñaûm moät phaàn (Ñ13) b- Ngöôøi lao ñoäng trong doanh nghieäp (Ñieàu 14) Trong tr­êng hîp doanh nghiÖp, hîp t¸c x· kh«ng tr¶ ®­îc l­¬ng, c¸c kho¶n nî kh¸c cho ng­êi lao ®éng vµ nhËn thÊy doanh nghiÖp, hîp t¸c x· l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n th× ng­êi lao ®éng cö ng­êi ®¹i diÖn hoÆc th«ng qua ®¹i diÖn c«ng ®oµn nép ®¬n yªu cÇu më thñ tôc ph¸ s¶n ®èi víi doanh nghiÖp, hîp t¸c x· ®ã c- Moät soá chuû theå coù quyeàn khaùc - Chuû sôû höõu doanh nghieäp nhaø nöôùc (Ñieàu 16) - coå ñoâng coâng ty coå phaàn (Ñ17) - thaønh vieân hôïp danh coâng ty hôïp danh (Ñ18) d- Chuû theå coù nghóa vuï noäp ñôn Doanh nghieäp laâm vaøo tình traïng phaù saûn (Ñieàu 15) 4.3.2 Cô quan coù thaåm quyeàn tieán haønh thuû tuïc phaù saûn doanh nghieäp Toµ ¸n nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng (sau ®©y gäi chung lµ Toµ ¸n nh©n d©n cÊp tØnh) cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh thñ tôc ph¸ s¶n ®èi víi doanh nghiÖp, hîp t¸c x· ®· ®¨ng ký kinh doanh t¹i c¬ quan ®¨ng ký kinh doanh cÊp tØnh ®ã. 4.3.3 Tài sản của DN lâm vào tình trạng phá sản - Tài sản mà DN có tại thời điểm TA thụ lý đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản - Các khoản lợi nhuận, các tài sản và các quyền về tài sản mà DN sẽ có do việc thực hiện các giao dịch được xác lập trước khi TA thụ lý đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản - Tài sản là vật bảo đảm thực hiện nghĩa vụ của Dn. TH thanh toán tài sản này cho các chủ nợ có bảo đảm, nếu giá trị của vật bảo đảm vượt quá khỏan nợ có bảo đảm phải thanh toán thì phần vượt quá đó là tài sản của DN - Giá trị quyền sử dụng đất của DN - Riêng đối với DNTN và Công ty Hợp danh, còn bao gồm tài sản của chủ DNTN, thành viên hợp danh không trực tiếp dùng vào hoạt động kinh doanh. 3.3.4 Thứ tự phân chia tài sản (Đ37) - Thanh toán các khoản nợ có bảo đảm bằng tài sản thế chấp hoặc cầm cố. (Đ35) - Phí phá sản - Các khoản nợ lương, trợ cấp thôi việc, bảo hiểm xã hội cho người lao động - Các khoản nợ không có bảo đảm phải trả cho các chủ nợ trong danh sách chủ nợ - Chủ sở hữu DN 3.3.5 Thủ tục phá sản Thủ tục thông thường Bước 1: Nộp đơn, thụ lý đơn và mở thủ tục phá sản DN Nộp đơn TA có thẩm quyền Thụ lý đơn (Đ22) Trả lại đơn (Đ24) QĐ không mở TTPS (Đ28.4) QĐ mở TTPS (Đ28.2) 30 ngày TL tổ QL, TL TS Thông báo (Đ29) Kiểm kê ts Lập ds chủ nợ 1 3 2 4 5 6 7 8 9 1. Người có quyền hoặc nghĩa vụ nộp đơn nộp đơn đến TA có thẩm quyền  Tòa án có b trong hai quyết định: 2 Trả lại đơn: TA trả lại đơn khi có một trong các căn cứ - Người có quyền nộp đơn không nộp tạm ứng phí phá sản trong thời hạn do TA ấn định - Người nộp đơn không có quyền nộp đơn - Có TA khác đã mở thủ tục phá sản đối với DN - Có căn cứ rõ ràng cho thấy việc nộp đơn không khách quan… - DN chứng minh được mình không lâm vào tình trạng PS. 3 Thụ lý đơn: kể từ ngày người nộp đơn xuất trình được biên lai nộp tiền tạm ứng phí phá sản (nếu người nộp đơn không phải nộp tạm ứng phí phá sản thì ngày thụ lý đơn là ngày TA nhận được đơn)  Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày thụ lý đơn, TA ra một trong hai quyết định: 4. QĐ không mở thủ tục PS: Nếu xét thấy DN chưa lâm vào tình trạng phá sản 5 QĐ mở thủ tục PS: Khi có căn cứ chứng minh DN lâm vào tình trạng PS.  Cùng với việc ra quyết định mở thủ tục PS, TA sẽ thực hiện những công việc sau: 6 Thành lập tổ quản lý, thanh lý TS: đồng thời với việc ra quyết định mở thủ tục PS 7 Trong thời hạn 7 ngày, kể từ ngày TA ra QĐ mở thủ tục PS DN, TA phải thông báo về quyết định mở thủ tục PS DN cho: - Doanh nghiệp bị ra QĐ - Viện kiểm sát cùng cấp - Đăng trên báo địa phương nơi DN có địa chỉ chính, báo hàng ngày của TW trong ba số liên tiếp - Chủ nợ, người mắc nợ DN 8 Tiến hành kiểm kê tài sản: Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được QĐ mở thủ tục phá sản, DN phải kiểm kê toàn bộ tài sản của mình và xác định giá trị các tài sản đó. 9 Lập danh sách chủ nợ (Đ52) Trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày cuối cùng đăng báo về QĐ mở TTPS của TA, các chủ nợ phải gửi giấy đòi nợ cho TA (nếu không sẽ mất quyền đòi nợ) Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày hết hạn gửi giấy đòi nợ: TA lập danh sách chủ nợ (Trên cơ sở giấy đòi nợ gửi đến TA) Lưu ý 1. Mọi hoạt động của DN sau khi có quyết định mở TTPS vẫn được tiến hành bình thường nhưng phải dưới sự giám sát, kiểm tra của tổ quản lý, thanh lý tài sản  Những khoản nợ phát sinh từ các giao dịch ký kết trong thời điểm này không nằm trong danh sách các khoản nợ đã nêu ở trên (được thanh toán luôn theo HĐ) 2. Sau khi có quyết định mở TTPS, nghiêm cấm DN thực hiện một số hoạt động sau đây: + Cất giấu, tẩu tán tài sản + Thanh toán nợ không có bảo đảm + Từ bỏ hoặc giảm bớt quyền đòi nợ + Chuyển khoản nợ không có bảo đảm thành nợ có bảo đảm bằng tài sản của DN. Bước 2: Áp dụng thủ tục phục hồi hoạt động của DN Thông qua PA phục hồi KhôngThông qua PA phục hồi 6 9 Thẩm phán Triệu tập Hội nghị Chủ nợ Đình chỉ tiến hành TTPS (Đ67) Hoãn (Đ66) Áp dụng thủ tục phục hồi 1 3 2 4 5 Không phục hồi được Phục hồi được Thanh lý tài sản 7 8 Đình chỉ TT phục hồi 9 1 Triệu tập Hội nghị chủ nợ  Thời hạn triệu tập: - Kiểm kê tài sản kết thúc trước ngày lập xong danh sách chủ nợ: 30 ngày kể từ ngày lập xong danh sách chủ nợ - Kiểm kê tài sản kết thúc sau ngày lập xong danh sách chủ nợ: 30 ngày kể từ ngày kiểm kê xong tài sản  Thành phần có quyền tham dự HNCN: - Các chủ nợ có tên trong danh sách chủ nợ - Đại diện cho người lao động, đại diện công đoàn được người lao động ủy quyền - Người bảo lãnh sau khi đã trả nợ thay cho DN  trở thanh chủ nợ không có bảo đảm.  Nghĩa vụ tham gia Hội nghị chủ nợ: - Người nộp đơn yêu cầu mở TTPS, bao gồm: + DN, HTX lâm vào tình trạng phá sản + Chủ sở hữu DN nhà nước + Cổ đông công ty cổ phần + Thành viên hợp danh công ty HD  Điều kiện hợp lệ - Quá nửa số chủ nợ đại diện cho từ 2/3 tổng số nợ không có bảo đảm trở lên tham gia - Có sự tham gia của người có nghĩa vụ tham gia Hội nghị chủ nợ.  Nội dung Hội nghị chủ nợ (Đ64) 2. Hoãn Hội nghị chủ nợ - Không đủ quá nửa số chủ nợ đại diện cho từ 2/3 tổng số nợ không có bảo đảm trở lên tham gia - Qúa nửa số chủ nợ có khoản nợ không có bảo đảm có mặt tại Hội nghị chủ nợ biểu quyết đề nghị hoãn - Người có nghĩa vụ tham gia HNCN vắng mặt có lý do chính đáng  Phải triệu tập lại trong thời hạn ba mươi ngày kể từ ngày ra quyết định hoãn HNCN 3. Đình chỉ tiến hành TTPS - HNCN đã hoãn 1 lần mà người đã nộp đơn yêu cầu mở TTPS (Chủ nợ không có bảo đảm, có bảo đảm một phần; người lao động) không tham gia HNCN triệu tập lại. - Người nộp đơn yêu cầu mở TTPS rút lại đơn - Người có nghĩa vụ tham gia HNCN không đến tham gia HNCN mà không có lý do chính đáng.  DN không bị áp dụng thủ tục phá sản nữa. 4. Áp dụng thủ tục phục hồi * Điều kiện - HNCN lần thứ nhất thông qua nghị quyết đồng ý với các giải pháp tổ chức lại hoạt động kinh doanh, kế hoạch thanh toán nợ cho các chủ nợ và yêu cầu DN xây dựng phương án phục hồi hoạt động kinh doanh. DN phải xây dựng phương án phục hồi trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày Hội nghị chủ nợ lần 1 thông qua Nghị quyết. HNCN sẽ quyết định: 5. Thông qua phương án phục hồi Nếu được thông qua phương án phục hồi thì DN sẽ được thực hiện các phương án đó trong thời hạn tối đa là 3 năm.  Kết quả của việc thực hiện phương án phục hồi này sẽ có hai khả năng: 6 Phục hồi được  TP ra quyết định đình chỉ phục hồi hoạt động kinh doanh của Dn khi: - Dn đã thực hiện xong phương án phục hồi hoạt động kinh doanh - Được quá nửa số phiếu của các chủ nợ có khoản nợ không có bảo đảm đại diện cho từ hai phần ba tổng số nợ không có bảo đảm trở lên chưa thanh toán đồng ý  Dn được coi là không còn lâm vào tình trạng phá sản nữa. 8 ,9 Không phục hồi được  DN bị coi là không phục hồi được khi: - DN không xây dựng được phương án phục hồi hoạt động kinh doanh trong thời hạn quy định (30 ngày…) - HNCN không thông qua phương án phục hồi đã được DN xây dựng - DN thực hiện không đúng hoặc không thực hiện được phương án phục hồi.  Hậu quả: bị mở thủ tục Thanh lý tài sản Bước 3: Thanh lý tài sản và tuyên bố phá sản DN (Thực hiện việc trả nợ theo thứ tự thanh toán) Thanh lý tài sản Phương án phân chia đã thực hiện xong Không còn tài sản để phân chia Đình chỉ thục tục Thanh lý tài sản Tuyên bố phá sản Doanh nghhiệp 3.3.5 Thủ tục phá sản Thủ tục rút gọn Nộp đơn và mở thủ tục phá sản Phục hồi hoạt động kinh doanh Thanh lý tài sản Tuyên bố phá sản DN 1 2 1 Ngay sau bước nộp đơn và mở thủ tục phá sản DN sẽ áp dụng luôn thủ tục thanh lý tài sản (mà không áp dụng thủ tục phục hồi) khi: - Chủ Dn hoặc đại diện hợp pháp của DN không tham gia HNCN mà không có lý do chính đáng. - Không đủ điều kiện tiến hành HNCN theo quy định. 2 Ngay sau bước nộp đơn và mở thủ tục phá sản DN sẽ áp dụng luôn thủ tục Tuyên bố phá sản DN (mà không áp dụng thủ tục phục hồi và thanh lý tài sản) khi: - Trường hợp mở thủ tục phá sản DN do chủ Dn hoặc đại diện hợp pháp của Dn yêu cầu mà trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày hết thời hạnnộp tiền tựng ứng phí phá sản do TA ấn định DN không còn tiền và tài sản khác để nộp tiền. - Sau khi thụ lý đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản DN mà DN không còn tài sản hoặc còn nhưng không đủ để thanh toán phí phá sản. 3.3.6 Hậu quả pháp lý của phá sản DN - DN bị phá sản chấm dứt tồn tại  Giải phóng doanh nghiệp khỏi nghĩa vụ trả nợ - Sau khi DN bị phá sản, chủ DNTN và thành viên hợp danh công ty hợp danh vẫn tiếp tục có nghĩa vụ trả nợ bằng tài sản riêng của mình - Chủ DNTN, thành viên hợp danh của công ty hợp danh, Giám đốc (tổng giám đốc), chủ tịch và các thành viên HĐQT, Hội đồng thành viên của DN không được quyền thành lập DN trong thời hạn từ 1 đến 3 năm kể từ ngày DN bị tuyên bố phá sản. (Lưu ý: nếu DN bị tuyên bố phá sản vì lý do bất khả kháng thì không áp dụng quy định trên). Bài tập: 2. Công ty cổ phần A có 4 thành viên là B, C, D, E. Trong đó B nắm cổ phần phổ thông, C nắm cổ phần ưu đãi biểu quyết và cổ phần phổ thông; D nắm cổ phần ưu đãi hoàn lại và cổ phần phổ thông, E nắm cổ phần ưu đãi cổ tức và cổ phần phổ thông.  D: cổ phần ưu đãi hoàn lại E: cổ phần ưu đãi cổ tức Nếu còn: trả nốt cho các thành viên tương ứng với số phần cổ phần phổ thông và cổ phần ưu đãi biểu quyết mà họ nắm giữ. 1. Xác định thứ tự thanh toán nợ của Dn trong các trường hợp sau đây: 1. Công ty TNHH A có ba thành viên là B, C, D với phần vốn góp như sau: B (10%), C (50%), D (40%)  Nếu trả nợ cho các chủ nợ xong mà còn tài sản thì số tài sản còn lại sẽ chia đều cho các thành viên theo tỷ lệ vốn góp: B 1 phần, C 5 phần , D 4 phần Giải quyết tình huống: TH1: Chuyển đổi thành Công ty TNHH 1 thành viên Kêu gọi thêm vốn góp của thành viên khác Sáp nhập vào Công ty cổ phần khác Hợp nhất với công ty cổ phần khác Giải thể: nếu 6 tháng liên tục không có đủ thành viên TH2 Chuyển đổi thành công ty cổ phần Chia doanh nghiệp Tách dn TH1 DN A nợ NH B 1 tỷ, có thế chấp một cái nhà trị giá 1,5 tỷ. Khi DN bị yêu cầu tuyên bố phá sản, TA bán tài sản thế chấp được 700.000triệu và thanh toán cho B. Việc thanh toán các khoản nợ của B sẽ được tiến hành như thế nào, theo thứ tự nào? TH 2: công ty TNHH A có ba thành viên B (góp 10%), C (góp 40%), D (50%) Xác định thứ tự thanh toán tài sản của công ty này khi công ty bị phá sản và phần mà mỗi thành viên có thể được thanh toán. TH3: Công ty Cổ phần A có 3 thành viên là B, C, D. Trong đó, B có CPPT và CP ƯĐ BQ; C có CPPT và CP ƯĐ hoàn lại D có CPPT và CP ưđ cổ tức Xác định thứ tự thanh toán tài sản của công ty này.