Bài giảng Chương 1: Giới thiệu về phân tích Báo cáo tài chính

4/5/2014 1 Chương 1 GIỚI THIỆU VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH Ths Tô Thị Thanh Trúc Khoa Tài chính – Ngân hàng Đại học Kinh tế - Luật 4/5/2014 2 GIỚI THIỆU VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH Tài liệu đọc:  Financial Statement analysis, ninth edition, John J Wild – K.R. Subramanyam – Robert F. Hasley (chapter 1)  Financial Reporting and Analysis, CFA Program Curriculum Volume 3, Level 1 2010 (Reading 29,35) 4/5/2014 3  Mục tiêu phân tích  Các báo cáo tài chính và nguồn thông tin khác.  Tiến trình phân tích doanh nghiệp  Các kỹ thuật phân tích NỘI DUNG CHÍNH 4/5/2014 4 MỤC TIÊU PHÂN TÍCH BCTC 4/5/2014 5 Khái niệm phân tích BCTC Là quá trình áp dụng các công cụ và kỹ thuật phân tích lên các báo cáo tài chính và các dữ kiện liên quan để có những hiểu biết và đánh giá về tình hình tài chính, tình hình hoạt động của một doanh nghiệp trong quá khứ, hiện tại, và tương lai làm cơ sở cho các quyết định kinh doanh. 4/5/2014 6 Mục tiêu phân tích ĐÁNH GIÁ TRIỂN VỌNG ĐÁNH GIÁ RỦI RO Những người ra quyết định • Chủ nợ • Cổ đông • Ban quản lý • Hội đồng quản trị • Các nhà phân tích, tư vấn • Kiểm toán viên • Khách hàng • Cơ quan nhà nước • Người lao động và công đoàn 4/5/2014 7 Phân tích tín dụng Chủ nợ - Phân tích tín dụng Doanh nghiệp vay tiền để làm gì? Doanh nghiệp đang nợ bao nhiêu? Doanh nghiệp đã trả nợ tốt không? Nguồn trả nợ của doanh nghiệp từ đâu? Đánh giá khả năng trả nợ của doanh nghiệp để quyết định cho vay, bán chịu. 4/5/2014 8 Phân tích tín dụng Liquidity Khả năng đáp ứng nghĩa vụ ngắn hạn Tập trung vào: • Các điều kiện tài chính hiện tại • Dòng tiền hiện tại • Tiền mặt Solvency Khả năng đáp ứng các hợp đồng dài hạn Tập trung vào: • Các điều kiện tài chính dài hạn • Dòng tiền dài hạn. • Khả năng bổ sung lợi nhuận Đánh giá khả năng thanh toán các hợp đồng tín dụng 4/5/2014 9 Nhà đầu tư Phân tích vốn cổ phần Hoạt động hiện tại và triển vọng trong dài hạn của công ty như thế nào? Lợi nhuận tiềm năng đến từ đâu? Cấu trúc vốn của công ty hiện tại như thế nào? Mang lại những lợi ích và rủi ro gì? Lợi nhuận của công ty có dễ bị ảnh hưởng, xấu đi bởi những biến cố tương lai hay không? Vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp như thế nào? Phân tích vốn cổ phần (cổ phiếu) 4/5/2014 10 Phân tích vốn cổ phần  Phân tích vốn cổ phần để xác định giá trị nội tại của cổ phần.  Trên cơ sở giá trị nội tại, quyết định mua, bán hay nắm giữ. 4/5/2014 11 Ban quaûn lyù hoaïch ñònh vaø vaän haønh coâng ty toát hôn Doanh nghiệp vận hành tốt không? Lĩnh vực nào mang lại (không mang lại) thành công? Các điểm mạnh (điểm yếu) của tình hình tài chính và hoạt động của doanh nghiệp? Cần thay đổi điều gì để cải thiện tình hình hoạt động của doanh nghiệp Phân tích cho hoạch định và kiểm soát 4/5/2014 12 HÑQT Kieåm tra, theo doõi caùc haønh ñoäng cuûa ban quaûn lyù Nhaø phaân tích, tö vaán Xeáp haïng tín nhieäm vaø ñöa ra lôøi khuyeân cho khaùch haøng veà mua hay baùn, cho vay, saùp nhaäp, hôïp nhaát. kieåm toaùn vieân Đaùnh giaù “ vieäc trình baøy trung thöïc” cuûa caùc soá lieäu baùo caùo taøi chính, quyeát ñònh nhöõng vuøng caàn phaûi chuù yù ñaëc bieät trong vieäc kieåm toaùn baùo caùo taøi chính Mục tiêu phân tích khác 4/5/2014 13 khaùch haøng Đaùnh giaù naêng löïc toàn taïi cuûa nhaø cung öùng ñeå quyeát ñònh coù neân choïn coâng ty laøm nhaø cung öùng, cô quan qlnn Ñaùnh giaù söï tuaân thuû caùc quy ñònh quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc ngöôøi lao ñoäng Đaùnh giaù söï coâng baèng cuûa möùc löông vaø ñieàu kieän laøm vieäc Mục tiêu phân tích khác 4/5/2014 14 Các mục tiêu phân tích cụ thể có thể  Đánh giá một cơ hội đầu tư để đưa vào danh mục đầu tư.  Đánh giá một ứng cử viên cho việc sáp nhập và hợp nhất.  Đánh giá một công ty con hay một bộ phận hoạt động của công ty mẹ  Đánh giá tư cách tín dụng của công ty muốn vay tiền.  Đánh giá khách hàng để bán chịu hàng hóa 4/5/2014 15  Đánh giá việc tuân thủ các ràng buộc trong hợp đồng nợ.  Xếp hạng tín nhiệm các công ty hay các cuộc phát hành trái phiếu.  Định giá chứng khoán để quyết định đầu tư hoặc tư vấn cho khách hàng.  Dự kiến lợi nhuận và dòng tiền tương lai. Các mục tiêu phân tích cụ thể có thể 4/5/2014 16 CÁC BÁO CÁO TÀI CHÍNH VÀ CÁC NGUỒN THÔNG TIN KHÁC 4/5/2014 17 CÁC BÁO CÁO TÀI CHÍNH Cho biết tình hình tài chính hiện tại, các hoạt động trong quá khứ, kết quả hoạt động kinh doanh Cung cấp thông tin về 3 mảng hoạt động của doanh nghiệp: hoạt động tài trợ, hoạt động đầu tư, hoạt động sản xuất kinh doanh. 4/5/2014 18 Hoạt động tài trợ Taøi trôï 4/5/2014 19 Ñaàu tö Taøi trôï Hoạt động đầu tư 4/5/2014 20 Caùc hoaït ñoäng ñaàu tö Caùc hoaït ñoäng taøi trôï Caùc hoaït ñoäng sản xuất kinh doanh Thu nhaäp & chi phí töø vieäc cung caáp haøng hoùa & dòch vuï Hoạt động sản xuất kinh doanh 4/5/2014 21 Các báo cáo tài chính • Cân đối kế toán • Kết quả kinh doanh • Báo cáo vốn chủ sở hữu • Lưu chuyển tiền • Thuyết minh báo cáo tài chính 4/5/2014 22 Các báo cáo tài chính phản ảnh các hoạt động Hoạt động đầu tư Tài sản ngắn hạn:  Tiền mặt  Phải thu  Tồn kho  Đầu tư TC ngắn hạn Tài sản dài hạn:  Đất đai, nhà xưởng, thiết bị  Bằng sáng chế  Đầu tư TC dài hạn TÀI SẢN Cân đối kế toán Hoạt động tài trợ Nguồn ngắn hạn :  Phả trả người bán  Vay ngắn hạn  Phải trả CNV  Phải nộp nhà nước Nguồn dài hạn:  Vay dài hạn  Vốn góp của chủ  Lợi nhuận giữ lại NGUỒN VỐN Cân đối kế toán Báo cáo vốn chủ sở hữu Hoạt động SXKD  Doanh thu  Giá vốn hàng bán  Chi phí bán hàng  CP quản lý  Chi phí lãi vay  Chi phí thuế thu nhập Lợi nhuận ròng Báo cáo thu nhập Dòng tiền BC lưu chuyển tiền 4/5/2014 23 Các thông tin khác •Thảo luận và phân tích của ban quản lý (MD&A) •Báo cáo kiểm toán •Các thông tin khác đi kèm báo cáo tài chính •Các báo cáo quý •Các thông tin bên ngoài 4/5/2014 24 TIẾN TRÌNH PHÂN TÍCH DOANH NGHIỆP 4/5/2014 25 Phaân tích trieån voïng Phaân tích keá toaùn Moâi tröôøng kinh doanh & phaân tích chieán löôïc Phaân tích ngaønh Phaân tích chieán löôïc Phaân tích taøi chính Phaân tích Doøng tieànPhaân tích lôïi nhuaän Phaân tích ruûi ro Öôùc tính chi phí voán Giaù trò noäi taïi TIEÁN TRÌNH PHAÂN TÍCH DOANH NGHIEÄ P 4/5/2014 26 Phân tích kế toán? Tiến trình đánh giá và điều chỉnh các báo cáo tài chính để phản ảnh tốt hơn thực trạng kinh tế. 4/5/2014 27 Lý do phân tích kế toán kế toán Caùc baùo caùo taøi chính coù theå khoâng phaûn aùnh ñuùng thöïc traïng vaø bò aûnh höôûng bởi nhöõng ñoäng cô cuûa ban quaûn lyù trong vieäc baùo caùo Sai laàm öôùc tính cuûa ngöôøi quaûn lyù Nhöõng vaán ñeà khoâng roõ raøng Quaûn lyù caùc thu nhaäp Khoâng roõ raøng trong haïch toaùn Ruûi ro veà keá toaùn 4/5/2014 28 Tiến trình sử dụng các báo cáo tài chính để đánh giá tình hình tài chính, tình hình hoạt động, để trả lời những câu hỏi đặt ra cho việc phân tích. Phân tích tài chính? 4/5/2014 29 Phaân tích lôïi nhuaän: Ñaùnh giaù suaát sinh lôøi treân voán ñaàu tö Phaân tích ruûi ro : Ñaùnh giaù ruûi ro & thöïc traïng tín duïng Phaân tích doøng tieàn: Ñaùnh giaù nguoàn & sử dụng tiền Coâng cuï phoå bieán Phaân tích tyû leä Phaân tích doøng tieàn Nội dung phân tích tài chính 4/5/2014 30  Đưa ra mục đích và bối cảnh phân tích  Thu thập dữ liệu  Xử lý dữ liệu  Phân tích, diễn giải số liệu đã xử lý  Trình bày và truyền đạt các kết luận và lời khuyên  Tiếp tục các phân tích cập nhật Khung phân tích báo cáo tài chính 4/5/2014 31 Giai đoạn Nguồn thông tin Kết quả 1. Vạch rõ mục đích và bối cảnh phân tích  Bản chất của loại phân tích, VD:đánh giá đầu tư vốn hay nợ, xếp hạng tín nhiệm). Trao đổi với khách hàng hay quả lý cấp trên về nhu cầu và những quan tâm. Những hướng dẫn của cơ quan liên quan đến một sản phẩm phân tích cụ thể Phát biểu mục tiêu của phân tích. Đưa ra danh sách câu hỏi cần trả lời bỡi việc phân tích. Tính chất và nội dung của báo cáo. Ngân sách và thời gian để hoàn tất Khung phân tích báo cáo tài chính 4/5/2014 32 Giai đoạn Nguồn thông tin Kết quả 2. Thu thập dữ kiện  Các báo cáo tài chính, những dữ kiện tài chính khác, bảng câu hỏi, số liệu kinh tế vĩ mô và ngành. Thảo luận với ban quản lý, nhà cung cấp, khách hàng, và đối thủ cạnh tranh. Đến thăm công ty Các báo cáo tài chính. Bảng số liệu tài chính. Những bảng câu hỏi đã hoàn thành. Khung phân tích báo cáo tài chính 4/5/2014 33 Giai đoạn Nguồn thông tin Kết quả 3. Xử lý dữ liệu  Thông tin từ giai đoạn trước Các báo cáo tài chính đã được điều chỉnh Báo cáo tài chính theo kết cấu Các tỷ số và biểu đồ  Các dự báo 4. Phân tích và diễn giải số liệu đã được xử lý Dữ kiện đầu vào và dữ kiện đã được xử lý Các kết quả phân tích Khung phân tích báo cáo tài chính 4/5/2014 34 Giai đoạn Nguồn thông tin Kết quả 5. Trình bày và truyền đạt các kết luận và gợi ý (với một báo cáo phân tích)  Các kết quả phân tích và các báo cáo trước. Hướng dẫn của tổ chức về viết báo cáo được công bố Các báo cáo phân tích trả lời cho câu hỏi đặt ra ở giai đoạn 1.  Các gợi ý gắn liền với mục đích phân tích, ví dụ như có nên đầu tư hay cho vay. Khung phân tích báo cáo tài chính 4/5/2014 35 Giai đoạn Nguồn thông tin Kết quả 6. Phân tích cập nhật tiếp theo Thông tin được thu thập định kỳ, lập lại các bước trên nếu cần thiết để quyết định có nên thay đổi việc nắm giữ hay cần đưa ra những lời khuyên Các báo cáo cập nhật và gợi ý Khung phân tích báo cáo tài chính 4/5/2014 36 CÁC KỸ THUẬT PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH 4/5/2014 37 Kỹ thuật: Đặt các báo cáo tài chính theo thứ tự cạnh nhau và xem xét sự thay đổi trong từng mục qua các năm. Tác dụng: Cho thấy khuynh hướng, tốc độ và mức độ của khuynh hướng Kiểu phân tích:  Phân tích biến động qua 2 năm  Phân tích xu hướng biến động qua nhiều năm Năm 2Năm 1 Năm 3 Phân tích so sánh 4/5/2014 38 Phân tích biến động qua 2 năm So sánh báo cáo thu nhập của ABC 2011 2010 Trieäu % Doanh thu $ 13,406 $14,538 ($ 1,132) (7.8)% 7,293 7,976 (683) (8.5) Lợi nhuận gộp $ 6,113 $6,562 ($ 449) (6.8) Các chi phí hoạt động: Chi phí bán hàng và quản lý 3,303 3,912 (609) (15.6) Chi phí R&D 922 1,230 (308) (25.0) Chi phí sửa chữa - 1,290 (1,290) (100) Lợi nhuận từ hoạt động kd $ 1,888 $130 $ 1,758 1,352 Chi phí lãi vay 110 98 12 (12.2) Thu nhập khác 328 21 307 1,461 Lợi nhuận trước thuế $ 2,106 $ 53 $2,053 3,873 Thuế thu nhập 48 668 1,391 Lợi nhuận ròng $ 1,390 $1,385 27,700 716 $5 Giá vốn hàng bán 4/5/2014 39 Phân tích xu hướng bằng chỉ số Chỉ số của ABC – Năm gốc 2007 2011 2010 2009 2008 2007 Doanh thu 99 107 117 110 100 Tổng CP hoạt động 94 118 115 106 100 Lợi nhuận hoạt động 144 10 141 148 100 Lợi nhuận ròng 249 1 182 224 100 Tổng tài sản 98 88 96 97 100 Vốn chủ sở hữu 99 79 118 127 100 4/5/2014 40 Kỹ thuật: Các mục trên BC thu nhập tính bằng tỷ lệ % doanh thu, trên bảng CĐKT tính bằng tỷ lệ % tổng tài sản. Mục đích: Đánh giá bản chất bên trong của các BCTC So sánh kết cấu các BCTC của các công ty với nhau Hiệu quả: Đánh giá được cân đối tài sản, nợ, vốn, thu nhập, chi phí. Phân tích kết cấu 4/5/2014 41 Báo cáo thu nhập theo kết cấu của ABC 2011 2010 100.0% 100.0% 54.4 54.9 10.4% 24.6 26.9 6.9 8.5 0 8.9 0.8 0.7 2.4 0.1 5.3 0.3 45.6% 15.7% 14.1% 0.9% 45.1% 0.4% 0.1% Phân tích kết cấu Doanh thu Lợi nhuận gộp Các chi phí hoạt động: Chi phí bán hàng và quản lý Chi phí R&D Chi phí sửa chữa Lợi nhuận từ hoạt động kd Chi phí lãi vay Thu nhập khác Lợi nhuận trước thuế Thuế thu nhập Lợi nhuận ròng Giá vốn hàng bán 4/5/2014 42 Phân tích tỷ số Kỹ thuật: Trình bày quan hệ về mặt toán học giữa hai số liệu,các số liệu tính toán phải có mối quan hệ kinh tế với Hiệu quả: Cung cấp các đầu mối và triệu chứng của các tình trạng bên trong công ty. 4/5/2014 43 Các nhóm tỷ số  Tỷ số thanh khoản  Tỷ số hoạt động  Tỷ số đòn bẩy và khả năng trả nợ dài hạn  Tỷ số sinh lợi  Tỷ số thị trường 4/5/2014 44 Chú ý:  Cần phải biết các yếu tố ngoài hoạt động của doanh nghiệp ảnh hưởng đến tỷ số.  Trước khi phân tích tỷ số cần phân tích kế toán  Việc diễn giải các tỷ số rất quan trọng. Phân tích tỷ số 4/5/2014 45 Định giá Mục đích: Ước tính giá trị nội tại của một công ty (cổ phiếu) Dựa trên: Lý thuyết giá trị hiện tại. 4/5/2014 46 Định giá trái phiếu Bt = It +1 + It +2 + It +3 + ... + It +n + F (1+r)1 (1+r)2 (1+r)3 (1+r)n (1+r)n Bt Giá trị trái phiếu tại thời điểm t It +n Lãi trái phiếu nhận được tại thời điểm t+n F Mệnh giá trái phiếu r Lãi suất (suất sinh lời yêu cầu trên thị trường) 4/5/2014 47 Định giá vốn cổ phần Vt = E(Dt +1) + E(Dt +2) + E(Dt +3) + ... + E(Dt +n) + ... (1+k)1 (1+k)2 (1+k)3 (1+k)n Vt Giá trị vốn chủ sở hữu thời điểm t Dt +n Cổ tức nhận được tại thời điểm t+n k Chi phí vốn E() Chỉ giá trị dự kiến (kỳ vọng) 4/5/2014 48 Định giá vốn cổ phần Vt = E(FCFt +1) + E(FCFt +2) + E(FCFt +3) + ... + E(FCFt +n) + ... (1+k)1 (1+k)2 (1+k)3 (1+k)n 4/5/2014 49 Định giá vốn cổ phần RIt+n Thu nhập vượt trội ở năm t+n [ bằng lợi nhuận ròng NI, trừ chi phí vốn tính theo giá trị sổ sách BV, RIt = NIt - (k x BVt-1)] k Chi phí vốn E(•) Chỉ giá trị dự kiến Vt = BVt + E(RIt +1) + E(RIt +2) + E(RIt +3) + ... + E(RIt +n) + ... (1+k)1 (1+k)2 (1+k)3 (1+k)n