Bài giảng Chương 3: Quyết định quản lý

5/1/2013 1 QUYẾT ĐỊNH QUẢN LÝ “Bạn không nên quyết định hai lần cho một vấn đề” Bill Gates CHƢƠNG 31 Nội dung của chƣơng 2 3.1. QUYẾT ĐỊNH QUẢN LÝ 3.1.1. Khái niệm 3.1.2. Đặc điểm 3.1.3. Phân loại 3.1.4. Yêu cầu 3.2. QÚA TRÌNH RA QUYẾT ĐỊNH 3.2.1. Môi trường ra quyết định 3.2.2. Yếu tố tác động 3.2.3. Quá trình ra quyết định 3.3. PHƢƠNG PHÁP VÀ KỸ THUẬT RA QUYẾT ĐỊNH QUẢN LÝ 3.3.1. Cây quyết định 3.3.2. Ra quyết định nhóm 3.3.3. Phương pháp ra quyết định dựa vào trực giác 3.3.4. Phương pháp “6 chiếc mũ tư duy” 3.3.5. Một số phương pháp khác 5/1/2013 2 3.1. TỔNG QUAN VỀ QUYẾT ĐỊNH QUẢN LÝ 3.1.1. Khái niệm quyết định quản lý Quyết định quản lý là phương án hợp lý nhất trong các phương án có thể để giải quyết một vấn đề đã chín muồi nhằm đạt được những mục tiêu đặt ra trong điều kiện môi trường luôn biến động của hệ thống. 3 3.1.2. Đặc điểm của quyết định quản lý  Là sản phẩm thường xuyên và quan trọng của nhà quản lý  Chủ thể và tác động của quyết định quản lý đa dạng  Gắn chặt với yếu tố thông tin và xử lý thông tin  Mang tính khoa học, nghệ thuật và sự sáng tạo 4 5/1/2013 3 3.1.3. Phân loại quyết định quản lý 5  Theo thời gian  Quyết định dài hạn  Quyết định trung hạn  Quyết định ngắn hạn  Theo tính chất  Quyết định chuẩn tắc  Quyết định không chuẩn tắc  Theo mức độ tổng quát  Quyết định chiến lược  Quyết định chiến thuật  Quyết định tác nghiệp  Theo phƣơng pháp ra quyết định  Quyết định tập thể  Quyết định cá nhân 3.1.4. Yêu cầu đối với quyết định quản lý 6  Tính hợp pháp  Tính khoa học  Tính hệ thống (thống nhất)  Tính tối ưu  Tính linh hoạt  Tính cô đọng, dễ hiểu  Tính cụ thể về thời gian và người thực hiện 5/1/2013 4 3.2. QÚA TRÌNH RA QUYẾT ĐỊNH 7 3.2.1. Môi trƣờng ra quyết định 3.2.2. Yếu tố tác động đến ra quyết định  Hoàn cảnh quyết định  Thông tin thu thập được  Hướng quyết định 8 5/1/2013 5 3.2.3. Quy trình ra quyết định 9 BƢỚC 1: PHÂN TÍCH VẤN ĐỀ VÀ XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU • Phát hiện vấn đề • Chẩn đoán nguyên nhân • Quyết định giải quyết vấn đề • Xác định mục tiêu • Lựa chọn tiêu chí đánh giá BƢỚC 2: XÂY DỰNG CÁC PHƢƠNG ÁN QUYẾT ĐỊNH • Tìm các phương pháp • Mô hình hóa BƢỚC 3: ĐÁNH GIÁ VÀ LỰA CHỌN PHƢƠNG ÁN TỐT NHẤT • Dự báo ảnh hưởng của các phương án • Đánh giá các ảnh hưởng • Lựa chọn phương án tốt nhất BƢỚC 4: TỔ CHỨC THỰC HiỆN QUYẾT ĐỊNH • Xây dựng kế hoạch thực hiện quyết định • Thực hiện quyết định • Kiểm tra và đánh giá • Tổng kết 3.3. PHƢƠNG PHÁP VÀ KỸ THUẬT RA QUYẾT ĐỊNH QUẢN LÝ 10  3.3.1. Cây quyết định Cây quyết định là một đồ thị của các quyết định và hậu quả có thể của nó hỗ trợ quá trình ra quyết định. Nút hình vuông: nút quyết định, từ đó chọn các phương án Nút hình tròn: các biến cố 5/1/2013 6 Ví dụ cây quyết định 11 3.3.2. Ra quyết định nhóm  Nhiều thông tin, kiến thức, giải pháp  Quyết định có chất lượng, sáng tạo hơn  Các thành viên thỏa mãn  Tăng sự chấp nhận và cam kết   Cần nhiều thời gian  Áp lực nhóm  Trách nhiệm không cao  Tăng tính chất bè phái  Dễ bỏ qua các ý tưởng mới và sáng tạo  12 ƢU ĐiỂM NHƢỢC ĐIỂM 5/1/2013 7 3.3.2. Ra quyết định nhóm 13  Kỹ thuật tập thể danh nghĩa Một nhóm các nhà quản trị có trách nhiệm họp lại để tìm ra giải pháp trên cơ sở đánh giá các phương án của mỗi cá nhân Bƣớc 4: Các thành viên cho điểm những ý kiến, quyết định sau cùng là quyết định nhiều điểm nhất Bƣớc 3: Tập thể thảo luận và đánh giá những ý kiến Bƣớc 2: Mọi người trình bày ý kiến của mình, các ý kiến được ghi lại đầy đủ Bƣớc 1: Họp thành viên, trước khi thảo luận, mọi người tự ghi những ý kiến của mình 3.3.2. Ra quyết định nhóm 14  Kỹ thuật delphi Là kỹ thuật dùng trong ra quyết định tập thể không đòi hỏi sự hiện diện của thành viên để tránh áp lực Bƣớc 1: Vấn đề đặt ra, các thành viên được yêu cầu cho các giải pháp thông qua việc trả lời câu hỏi được chuẩn bị một cách cẩn thận Bƣớc 2: Thành viên hoàn thành câu hỏi độc lập và vô danh Bƣớc 3: Tập hợp kết quả lần 1 Bƣớc 4: Đánh giá và phát kết quả cho thành viên Bƣớc 5: Các thành viên bổ sung hoặc đánh giá các kết quả ban đầu Bƣớc 6: Lặp lại bước 4 và 5 cho đến khi đạt được sự nhất trí theo 5/1/2013 8 3.3.3. Phƣơng pháp ra quyết định dựa vào trực giác  Ra quyết định trực giác là một quá trình vô thức hình thành dựa trên kí ức, kinh nghiệm tích lũy, suy nghĩ đã định hình trong quá khứ và những định kiến cá nhân lâu dài  tình huống giới hạn về thời gian và thông tin bị hạn chế 15 3.3.4. Phƣơng pháp “6 chiếc mũ tƣ duy” 16 Đây là phát kiến của Tiến sĩ Edward De Bono trong năm 1980.Theo phương pháp này, bất kỳ một vấn đề nào cần được phân tích, mổ xẻ trên 6 khía cạnh. Mỗi khía cạnh tương ứng với một chiếc mũ tư duy có mầu sắc tương ứng. 5/1/2013 9 3.3.5. Một số phƣơng pháp khác 17  Điều tra, nghiên cứu là đi sâu vào thực tế, thu thập đầy đủ dữ liệu, dưới sự chỉ đạo của lý luận khoa học mà khái quát bản chất của sự vật và hiện tượng từ những dữ liệu mang tính cụ thể, từ đó mà có những nhận thức đúng đắn về tính quy luật của sự vật.  Dự báo khoa học là quá trình tính toán và dự đoán sự phát triển tương lai của sự vật dựa trên thông tin đã có. Quá trình dự báo là quá trình phân tích khoa học trên cơ sở điều tra điều tra nghiên cứu thực tiễn và suy diễn logic.  Phương pháp chuyên gia sử dụng trong quá trình quyết định là phương pháp dựa trên các ý kiến chuyên gia để thực hiện các bước của quá trình quyết định.