Bài giảng Chương 7: Thông tin thích hợp cho việc ra quyết định

Vũ Hữu Đức Thông tin thích hợp cho việc ra quyết định 2 Mục tiêu • Sau khi học xong chương này, người học có thể: – Nhận diện các thông tin thích hợp cho việc ra quyết định – Ứng dụng thông tin thích hợp phục vụ cho việc ra các quyết định ngắn hạn. – Trình bày cách ra quyết định trong trường hợp có điều kiện hạn chế. 3 Nội dung • Thông tin thích hợp • Ứng dụng thông tin thích hợp cho việc ra quyết định • Ra quyết định trong trường hợp có điều kiện hạn chế 4 Thông tin thích hợp • Nhắc lại chương 1 1 Hoạch định Ra quyết định Kiểm soát Lựa chọn giữa những cách làm khác nhau Chương 7: Thông tin thích hợp cho việc ra quyết định Vũ Hữu Đức 2011 1 5Cơ sở ra quyết định • Đi xe buýt hay xe gắn máy Why not? 6 Cơ sở ra quyết định • Hãy xác định chi phí nào có thể ảnh hưởng đến quyết định của bạn: – Tiền xăng – Vé xe buýt – Ăn sáng – Khấu hao xe (đã mua từ trước) – Thời gian chờ xe buýt – Tiền mua quần áo 7 Khái niệm thông tin thích hợp • Thông tin thích hợp là các thông tin: – Ảnh hưởng đến quyết định – Tạo ra những dữ liệu khác biệt trong tương lai đối với mỗi phương án • Quá trình ra quyết định cần xác định các thông tin thích hợp và các thông tin không thích hợp 8 Xác định thông tin thích hợp Chi phí có thể tránh khỏi Chi phí chìm Thông tin không khác biệt trong tương lai Thông tin không thích hợp Thông tin khác biệt (giữa các phương án) Thông tin thích hợp Chương 7: Thông tin thích hợp cho việc ra quyết định Vũ Hữu Đức 2011 2 9Thí dụ • Bạn dự kiến chọn 1 trong 2 phương án: – Bán xe cũ và mua xe mới – Giữ xe cũ • Cho biết khoản nào dưới đây là chi phí chìm: – Chi phí đăng ký chủ quyền xe mới. – Chi phí sẽ phải chi sửa chữa xe hàng tháng. – Chi phí mua xe cũ đã chi năm trước. – Chi phí tân trang xe cũ đã chi tháng trước khi dự định bán xe. 10 Thí dụ • Tiếp tục thí dụ trên, cho biết khoản nào dưới đây là chi phí không khác biệt: – Phí đậu xe – Phí bảo hiểm xe – Phí tái cấp bằng lái hàng năm – Tiền rửa xe hàng tháng • Trong tất cả các chi phí thích hợp, hãy phân biệt chi phí có thể tránh khỏi và chi phí khác biệt. 11 Hãng xe Phương Linh • Hãng xe Phương Linh cho thuê xe ô tô cao cấp với doanh thu hàng năm 600 triệu; định phí 240 triệu/năm không bao gồm khấu hao. Nay công ty dự định thay 1 xe cũ bằng 1 xe mới: – Tiền mua xe mới: 800 triệu, biến phí hàng năm 120 triệu, thời gian tiếp tục kinh doanh là 5 năm. Công ty dự định sẽ không tăng giá thuê xe. – Xe cũ có nguyên giá 700 triệu, giá trị còn lại 500 triệu; nếu bán sẽ thu được 450 triệu. Biến phí hàng năm 200 triệu, thời gian tiếp tục kinh doanh là 5 năm. 12 Hãng xe Phương Linh Lợi nhuận Thu thanh lý xe cũ Khấu hao/Giá trị còn lại xe cũ Khấu hao xe mới Định phí (không tính khấu hao) Biến phí Doanh thu Chênh lệchBán xe mớiGiữ xe cũ So sánh hai phương án Hãng xe Phương Linh Chương 7: Thông tin thích hợp cho việc ra quyết định Vũ Hữu Đức 2011 3 13 Hãng xe Phương Linh Khấu hao/Giá trị còn lại xe cũ Định phí (không tính khấu hao) Doanh thu Thông tin không thích hợp Ảnh hưởng đến lợi nhuận Thu thanh lý xe cũ Khấu hao xe mới Biến phí Thông tin thích hợp Chênh lệchBán xe mớiGiữ xe cũ So sánh hai phương án Hãng xe Phương Linh 14 Ứng dụng thông tin thích hợp • Bài toán thêm hay ngừng một bộ phận • Bài toán sản xuất hay mua ngoài • Bài toán bán hay tiếp tục sản xuất 2 15 Thêm/ngưng một bộ phận Doanh thu bộ phận Biến phí bộ phậnSố dư đảm phí bộ phận Định phí bộ phận có thể kiểm soát Số dư bộ phận có thể kiểm soát Định phí BP kiểm soát bởi người khác Số dư bộ phận Thành quả quản lý Hiệu quả đầu tư Cần xem xét kỹ định phí có thể / không thể tránh được 16 Văn phòng Siêu Kế • Văn phòng dịch vụ kế toán Siêu Kế có ba hoạt động với thông tin dưới đây. Bạn có đề nghị gì về việc ngưng một trong số các hoạt động đó. TổngDV tài chính cá nhân DV thuế (doanh nghiệp) DV kế toán (doanh nghiệp) (ngàn đồng) 25,000(500)5,50020,000Lợi nhuận 50,0007,50012,50030,000ĐP không thể tránh 75,0007,00018,00050,000Đóng góp cho CP chung 35,0005,00010,00020,000ĐP có thể tránh 110,00012,00028,00070,000Số dư đảm phí 90,00018,00022,00050,000Biến phí 200,00030,00050,000120,000Doanh thu Chương 7: Thông tin thích hợp cho việc ra quyết định Vũ Hữu Đức 2011 4 17 Quyết định thêm/ngưng một bộ phận • Chi phí có thể tránh khỏi là chi phí sẽ không phát sinh nếu ngưng hoạt động một bộ phận. Thí dụ đối với Siêu kế là chi phí nhân viên chuyên nghiệp, quảng cáo Chi phí có thể tránh được là một thông tin thích hợp • Việc thêm hay ngưng một bộ phận/sản phẩm cũng cần xem xét các nhân tố khác như khả năng mang lại doanh thu của 1 bộ phận đối với các bộ phận khác. 18 Sản xuất hay mua ngoài • Sản xuất hay mua ngoài là quyết định có thực hiện một công đoạn/hoạt động trong chuỗi giá trị hay là mua ngoài (outsource) • Lý thuyết chuỗi giá trị (value chain) của Porter và chiến lược hợp nhất theo chiều dọc • Cần lưu ý chi phí có thể tránh được và chi phí cơ hội trong bài toán so sánh giữa các phương án 19 Chuỗi giá trị Tập trung nguồn lực vào các hoạt động có thế mạnh để tạo lợi thế quy mô 20 Hợp nhất theo chiều dọc Tập đoàn Công ty con A Công ty con B Công ty con C Công ty con D Công ty con X Kiểm soát được chất lượng/ số lượng nguồn cung ứng Chương 7: Thông tin thích hợp cho việc ra quyết định Vũ Hữu Đức 2011 5 21 Hãng máy tính VietPC • Hãng máy tính VietPC hiện đang sản xuất một linh kiện với sản lượng 20.000 sp và chi phí là: – Chi phí NVL trực tiếp: 12 ngàn/1sp – Chi phí nhân công trực tiếp: 10 ngàn/1sp – Biến phí SX chung: 6 ngàn/1sp – Định phí SX chung: 160.000 ngàn đồng • Một nhà cung cấp bên ngoài đề nghị bán với giá 34 ngàn đồng/sp. • VietPC có nên mua ngoài hay không nếu định phí có thể tránh khỏi chiếm 100% định phí SX chung. 22 Hãng máy tính VietPC Chênh lệch Mua ngoài Cộng Định phí SX chung Biến phí SX chung Chi phí NCTT Chi phí NVLTT Tự sản xuất Toàn bộ SPSản lượngĐơn vị SP Tự sản xuất hay mua ngoài - Tình huống 1 Hãng máy tính VietPC 23 Hãng máy tính VietPC • Quyết định có thay đổi không nếu sau khi phân tích kỹ, Giám đốc nhận thấy thực ra định phí có thể tránh khỏi là 80.000 ngàn đồng? 24 Hãng máy tính VietPC Cộng Chi phí mua ngoài Định phí SX chung có thể tránh Biến phí SX chung Chi phí NCTT Chi phí NVLTT Chênh lệchMua ngoàiTự SX Tự sản xuất hay mua ngoài - Tình huống 2 Hãng máy tính VietPC Chương 7: Thông tin thích hợp cho việc ra quyết định Vũ Hữu Đức 2011 6 25 Hãng máy tính VietPC • Quyết định có thay đổi không nếu sau khi phân tích kỹ, Giám đốc nhận thấy thực ra định phí có thể tránh khỏi là 80.000 ngàn đồng. Tuy nhiên, sản lượng cần thiết năm tới dự kiến chỉ là 12.000 sản phẩm? 26 Hãng máy tính VietPC Cộng Chi phí mua ngoài Định phí SX chung có thể tránh Biến phí SX chung Chi phí NCTT Chi phí NVLTT Chênh lệchMua ngoàiTự SX Tự sản xuất hay mua ngoài - Tình huống 3 Hãng máy tính VietPC 27 Hãng máy tính VietPC • Quyết định có thay đổi không nếu sau khi phân tích kỹ, Giám đốc nhận thấy thực ra định phí có thể tránh khỏi là 80.000 ngàn đồng. Tuy nhiên, sản lượng cần thiết năm tới dự kiến chỉ là 12.000 sản phẩm. • Một thông tin mới nhận được là nếu ngưng sản xuất, công ty có thể thực hiện một hợp đồng gia công cho bên ngoài làm tăng số dư bộ phận là 30.000 ngàn đồng. 28 Hãng máy tính VietPC Cộng Chi phí cơ hội Chi phí mua ngoài Định phí SX chung có thể tránh Biến phí SX chung Chi phí NCTT Chi phí NVLTT Chênh lệchMua ngoàiTự SX Tự sản xuất hay mua ngoài - Tình huống 4 Hãng máy tính VietPC Chương 7: Thông tin thích hợp cho việc ra quyết định Vũ Hữu Đức 2011 7 29 Nhận xét • Thông tin nào là thích hợp trong mỗi bài toán trên? 30 Bán hay tiếp tục sản xuất Nguyên Liệu SP A SP B SP A1 SP B1 Tiếp tục chế biến Tiếp tục chế biếnĐiểm chia cắt 31 Nhà máy lọc dầu miniPetro • Nhà máy lọc dầu miniPetro từ dầu thô có 2 sản phẩm là X-gas và Y-gas với tỷ lệ 3:2. Mức dầu thô khai thác được trong kỳ có thể sản xuất được 100 tấn 2 loại sản phẩm với biến phí sản xuất là 2.000$/tấn và giá bán là 3.600$/tấn X- gas và 2.800$/tấn Y-gas. • Nếu tiếp tục pha thêm hóa chất sẽ tốn 300$/tấn cho X-gas và 200$/tấn cho Y-gas. X-gas và Y- gas sau khi pha thêm hóa chất sẽ bán lần lượt là 4.200$/tấn và 2.900$/tấn. • Định phí của toàn nhà máy là 100.000$. Giả sử việc pha thêm hóa chất không làm tăng định phí 32 Tiếp tục hay bán? Lãi/lỗ đơn vị phát sinh thêm Chi phí đơn vị tăng thêm Doanh thu đơn vị tăng thêm Y-gasX-gas Phương án tiếp tục chế biến Nhà máy mini-Petro Chương 7: Thông tin thích hợp cho việc ra quyết định Vũ Hữu Đức 2011 8 Lợi nhuận tăng thêm Biến phí tăng thêm Doanh thu tăng thêm Phương án tiếp tục chế biến cả hai Lợi nhuận tăng thêm Biến phí tăng thêm Doanh thu tăng thêm Phương án tiếp tục chế biến X-gas Lợi nhuận Định phí Biến phí Doanh thu Trường hợp bán tại điểm chia cắt Sản lượng CộngY-gasX-gas Báo cáo kết quả kinh doanh Nhà máy mini-Petro 34 Nhận xét • Thông tin nào là thích hợp cho việc ra quyết định? 35 Điều kiện hạn chế • Trên thực tế, doanh nghiệp có thể bị hạn chế về điều kiện sản xuất; thí dụ: – Mặt bằng – Lượng nguyên liệu – Năng lượng – Quota • Doanh nghiệp sẽ lựa chọn sản phẩm nào ưu tiên cho sản xuất? 3 36 Điều kiện hạn chế • Trường hợp chỉ có 1 điều kiện hạn chế, doanh nghiệp sẽ ưu tiên cho sản phẩm có số dư đảm phí cao hơn trên 1 đơn vị nguồn lực hạn chế. • Trường hợp có nhiều điều kiện hạn chế, cần sử dụng phương pháp tối ưu hóa (thí dụ, quy hoạch tuyến tính) Chương 7: Thông tin thích hợp cho việc ra quyết định Vũ Hữu Đức 2011 9 37 Công ty Hải Âu • Công ty Hải Âu sản xuất sản phẩm nhựa với 2 sản phẩm X và Y có giá bán lần lượt là 200 và 130 ngàn đồng; biến phí lần lượt là 160 và 110 ngàn đồng. Lượng điện cần thiết để sản xuất mỗi sản phẩm lần lượt là 0,2 và 0,08 kwh giờ điện. • Mùa khô năm nay doanh nghiệp chỉ được phân bổ lượng điện có giới hạn cho sản xuất. Hãy xác định sản phẩm ưu tiên của công ty. 38 Công ty Hải Âu Số dư đảm phí trên 1 kwh điện Lượng điện cho 1 đvsp Tỷ lệ số dư đảm phí Số dư đảm phí Biến phí Giá bán SP YSP X Quyết định khi nguồn lực giới hạn Công ty Hải âu 39 Nhận xét • Thông tin thích hợp trong trường hợp này là gì? Chương 7: Thông tin thích hợp cho việc ra quyết định Vũ Hữu Đức 2011 10