Cơsởhình thành và phát triển
- Xuấtpháttừquan hệthương mạiquốctế
- Mốiquanhệhợptácgiữacácnướcvềcác mặt
kinh tế, văn hoá, chính trị, xã hội
- Sựdi chuyểnvốngiữa các nước: Sựkhác nhau
vềhiệuquảbiên củavốnđầutư(MEI) hay chỉ
sốICOR củacácnước khác nhau
- Xu thếmởcửa, hộinhậpvàtoàncầuhoá
9 trang |
Chia sẻ: nyanko | Lượt xem: 1370 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Bài giảng Chương 8: Tài chính quốc tế, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Prepared by VU QUANG KET 1 1
Giảng viên
VŨ QUANG KẾT
Chương 8
Tài chính quốc tế
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 2
Nội dung
I. Cơ sở hình thành và phát triển của tài chính
quốc tế
II. Thị trường ngoại hối và tỷ giá hối đoái
III. Cán cân thanh toán quốc tế
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 3
Cơ sở hình thành và phát triển của tài
chính quốc tế
Cơ sở hình thành và phát triển
- Xuất phát từ quan hệ thương mại quốc tế
- Mối quan hệ hợp tác giữa các nước về các mặt
kinh tế, văn hoá, chính trị, xã hội
- Sự di chuyển vốn giữa các nước: Sự khác nhau
về hiệu quả biên của vốn đầu tư (MEI) hay chỉ
số ICOR của các nước khác nhau
- Xu thế mở cửa, hội nhập và toàn cầu hoá
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 4
Cơ sở hình thành và phát triển của tài
chính quốc tế
Tài chính quốc tế là tổng thể các quan hệ kinh tế dưới hình
thức giá trị gắn liền với sự di chuyển các nguồn lực tài chính
giữa các quốc gia với nhau
Hoạt động tài chính quốc tế là một chuỗi vận động các luồng
dịch chuyển tài chính, cho nên từ khởi đầu đến khi kết thúc,
chuỗi vận động này được thực hiện thông qua kết hợp sự vận
hành của các yếu tố:
(1) các tổ chức tài chính bao gồm tổ chức tài chính trong
nước và tổ chức tài chính quốc tế,
(2) các công cụ tài chính quốc tế bao gồm ngoại tệ, vàng, các
giấy tờ có giá ghi bằng ngoại tệ như séc, hối phiếu, thẻ tín
dụng, các chứng khoán ghi bằng ngoại tệ.
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 5
Tác động tích cực
- Cho phép khai thác tiềm năng thế mạnh của mỗi nước để
tạo ra sự phát triển chung của các nước: ISI, EOI và cú
huých từ bên ngoài
- Củng cố thúc đẩy hợp tác, hội nhập quốc tế cũng như tình
đoàn kết, hoà bình và hữu nghị giữa các quốc gia, các dân
tộc
- Nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực tự nhiên và xã
hôi, đặc biệt là nguồn lực tài chính
- Nâng cao mức sống và cải thiện môi trường cộng đồng
quốc tế
Tác động của hoạt động tài chính
quốc tế
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 6
Tác động tiêu cực
Sự phân hoá và lệ thuộc vào các nước lớn
Sự biến động tình hình tài chính quốc tế có thể
gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với các
nước
Khủng hoảng tài chính và khủng hoảng kinh tế
Tác động của hoạt động tài chính
quốc tế
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 7
Thị trường ngoại hối
Ngoại tệ và ngoại hối
Ngoại tệ (foreign currency) là đồng tiền của nước này
đối với nước khác, nó có thể được chi trả trực tiếp
hoặc thông qua đồng tiền thứ ba trong thanh toán
quốc tế.
Ngoại hối (foreign exchange) là ngoại tệ và các
phương tiện có giá trị dùng chi trả trong thanh toán
quốc tế
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 8
Thị trường ngoại hối
Ngoại tệ và ngoại hối
Ngoại hối
Nghĩa rộng
Thực tế
Giấy tờ có giá ghi bằng ngoại tệ
Vàng tiêu chuẩn quốc tế
Nội tệ do người k cư trú nắm giữ
Ngoại tệ
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 9
Thị trường ngoại hối
Thị trường ngoại hối Forex hoặc FX
Thị trường ngoại hối là nơi diễn ra các hoạt động mua
bán trao đổi ngoại hối trong đó chủ yếu là mua bán
ngoại tệ và các phương tiện thanh toán quốc tế phát
hành bằng ngoại tệ.
Trung tâm của thị trường ngoại hối là thị trường liên
ngân hàng, thông qua thị trường liên ngân hàng, mọi
giao dịch mua bán ngoại hối có thể tiến hành trực tiếp
với nhau.
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 10
Thị trường ngoại hối
FOREX
Nghĩa rộng
Thực tế
Bất kỳ nơi đâu diễn ra diễn ra
hoạt động mua bán ngoại tệ
Thị trường ngoại tệ
Interbank
Thị trường ngoại hối Forex hoặc FX
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 11
Thị trường ngoại hối
Thị trường ngoại hối
Việc mua bán trên thị trường ngoại hối được tiến hành thông
qua một số nghiệp vụ chủ yếu như nghiệp vụ giao ngay (spot
transaction), nghiệp vụ kỳ hạn (forward transaction), nghiệp vụ
hoán đổi (swap), nghiệp vụ chuyển hối (arbitrage), nghiệp vụ
tương lai (future transaction), nghiệp vụ quyền chọn (option).
Thị trường ngoại hối cũng như nhiều thị trường khác thường
phải chịu sự can thiệp của chính phủ
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 12
Tỷ giá hối đoái
Khái niệm
Tỷ giá hối đoái là quan hệ tỷ lệ về giá trị giữa đồng tiền nước
này với nước khác. Hay nói khác đi, tỷ giá hối đoái là giá cả
tiền tệ nước này thể hiện bằng đơn vị tiền tệ nước khác
Các yết giá:
- Yết giá gián tiếp
-Yết giá trực tiếp
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 13
Tỷ giá hối đoái
Vai trò của tỷ giá hối đoái
- Vai trò so sánh sức mua của các đồng tiền
- Tỷ giá hối đoái có ảnh hưởng đến hoạt động xuất nhập khẩu
- Tỷ giá hối đoái có ảnh hưởng đến hoạt động xuất nhập khẩu
- Tỷ giá hối đoái có ảnh hưởng tới tình hình lạm phát và tăng
trưởng kinh tế.
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 14
Tỷ giá hối đoái
Các chế độ tỷ giá hối đoái
Chế độ tỷ giá cố định trong chế độ tiền tệ bản vị
vàng
Chế độ tỷ giá cố định Bretton Woods (Bản vị hối
đoái vàng)
Chế độ tỷ giá trong chế độ lưu thông tiền dấu
hiệu giá trị
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 15
Tỷ giá hối đoái
Các nhân tố ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái
Chênh lệch lạm phát của hai nước làm ảnh hưởng
tới tỷ giá hối đoái
Chênh lệch lãi suất giữa các nước
Tình hình cán cân thanh toán quốc tế
Tình hình kinh tế (tăng trưởng hay suy thoái)
Yếu tố tâm lý và các hoạt động đầu cơ
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 16
Tỷ giá hối đoái
Chính sách tỷ giá hối đoái
- Công cụ lãi suất (tái) chiết khấu (discount policy)
Khi tỷ giá biến động mạnh, ngân hàng trung ương thông qua việc
thay đổi lãi suất tái chiết khấu để điều chỉnh cung cầu ngoại hối, từ đó
tác động vào tỷ giá hối đoái.
Nếu tỷ giá thị trường lên cao quá mức, ngân hàng trung ương tăng lãi
suất tái chiết khấu. Khi lãi suất tái chiết khấu tăng lên, lãi suất trên thị
trường tăng lên, do đó vốn từ nước ngoài chảy vào nước để thu được
lãi hơn trong trường hợp các điều kiện khác tương tự. Cung ngoại tệ
sẽ tăng lên, nhu cầu về ngoại tệ giảm bớt và tỷ giá hối đoái có xu
hướng giảm.
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 17
Tỷ giá hối đoái
Chính sách tỷ giá hối đoái
- Công cụ nghiệp vụ thị trường mở (open market
policy)
Ngân hàng trung ương mua bán ngoại hối trên thị
trường ngoại hối để tác động đến cung cầu ngoại hối,
tiền tệ, qua đó tác động tới tỷ giá hối đoái.
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 18
Tỷ giá hối đoái
Chính sách tỷ giá hối đoái
- Công cụ nghiệp vụ thị trường mở (open market
policy)
Khi tỷ giá cao, ngân hàng trung ương thông qua hệ
thống ngân hàng thương mại sẽ tung ngoại tệ dự trữ
ra bán trực tiếp trên thị trường tạo tăng cung giả tạo
về ngoại hối. Tỷ giá hối đoái có xu hướng ổn định trở
lại.
Ngược lại, khi tỷ giá quá thấp, ngân hàng trung ương
mua ngoại tệ vào. Tỷ giá có xu hướng tăng cao trở
lại.
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 19
Tỷ giá hối đoái
Chính sách tỷ giá hối đoái
Chính sách phá giá tiền tệ (devaluation,
depreciation)
Phá giá tiền tệ là chính sách mà ngân hàng trung
ương chính thức tuyên bố đánh sụt sức mua của
đồng tiền nước mình xuống so với ngoại tệ (hay
chính thức tuyên bố nâng tỷ giá hối đoái).
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 20
Tỷ giá hối đoái
Chính sách tỷ giá hối đoái
Chính sách phá giá tiền tệ (devaluation,
depreciation)
Phá giá tiền khuyến khích xuất khẩu hàng hóa, hạn chế nhập
khẩu.
Phá giá đồng nội tệ làm tăng nguồn vốn từ nước ngoài chảy
vào trong nước, hạn chế chuyển vốn ra bên ngoài để đầu tư;
thu hút du lịch từ nước ngoài vào trong nước, hạn chế du lịch
ra nước ngoài. Kết quả chung làm tăng cung ngoại hối, giảm
cầu ngoại hối và tỷ giá hối đoái ổn định trở lại
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 21
Tỷ giá hối đoái
Chính sách tỷ giá hối đoái
Nâng giá tiền tệ (revaluation/ appreciation)
Nâng giá tiền tệ là biện pháp chính phủ tuyên bố chính thức
nâng cao sức mua của đồng nội tệ (hay là hạ thấp tỷ giá hối
đoái).
Mục tiêu cuối cùng của nâng giá tiền tệ cũng là ổn định tỷ giá
hối đoái, nhưng cơ chế tác động thì ngược lại với trường hợp
phá giá tiền tệ. Trên thực tế, nâng giá tiền tệ chỉ xảy ra khi
nước nâng giá chịu sức ép lớn từ các nước bạn hàng do các
nước này chịu thâm hụt lớn về mậu dịch trong quan hệ thương
mại với nước nâng giá tiền tệ
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 22
Cán cân thanh toán quốc tế
Khái niệm
Cán cân thanh toán quốc tế được hiểu là bảng cân
đối kế toán ghi chép toàn bộ các giao dịch dưới hình
thức giá trị giữa một quốc gia với các quốc gia khác
trên thế giới trong một khoảng gian nhất định, thường
là một năm.
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 23
Cán cân thanh toán quốc tế
Cấu trúc cán cân thanh toán quốc tế
1. Cán cân vãng lai (current account)
2. Cán cân vốn (capital account)
3. Số chênh lệch (discrepancy)
4. Cán cân tổng thể (overall balance of payment)
5. Dự trữ cán cân (offcial reserve transaction)
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 24
Cán cân thanh toán quốc tế
Ví dụ Cán cân thanh toán quốc tế (triệu $)
-70
- 50
- 40
+ 10
+ 10
- 200
- 160
- 20
- 20
+ 150
+ 120
+ 20
+ 30
CÁN CÂN VÃNG LAI
Cán cân thương mại
- Xuất khẩu hàng hóa (FOB)
- Nhập khẩu hàng hóa (FOB)
Cán cân dịch vụ
-Thu từ xuất khẩu dịch vụ
- Chi cho nhập khẩu dịch vụ
Cán cân thu nhập
- Thu
- Chi
Chuyển giao vãng lai 1 chiều
-Thu
- Chi
CA
TB
SE
IC
Tr
CÁN CÂN
(ròng)
DOANH SỐ
CHI (+)
DOANH SỐ
THU (+)NỘI DUNGKí hiệu
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 25
Cán cân thanh toán quốc tế
Ví dụ Cán cân thanh toán quốc tế (triệu $)
- 55Cán cân tổng thểOB
-55
+ 90
- 35
+ 10
0
- 200
- 160
- 20
+ 150
+ 120
+ 20
CÁN CÂN VỐN
Vốn dài hạn
- Dòng vốn vào
- Dòng vốn ra
Vốn ngắn hạn
-Dòng vốn vào
- Dòng vốn ra
Cán cân thu nhập
- Thu
- Chi
Chuyển vốn 1 chiều
Lỗi sai sót
K
KL
KS
KTr
Tr
OM
CÁN CÂN
(ròng)
DOANH SỐ
CHI (+)
DOANH SỐ
THU (+)NỘI DUNGKí hiệu
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 26
Cán cân thanh toán quốc tế
Ví dụ Cán cân thanh toán quốc tế (triệu $)
0Tổng doanh số
+15
+ 10
+ 5
+ 0
+ 10
+ 5
+ 0
(tiếp theo)
CÁN CÂN BÙ TRỪ CHÍNH THỨC
Thây đổ dự trữ
Vay IFM và các NHTW khác
Các nguồn tài trợ khác
OFB
R
L
CÁN CÂN
(ròng)
DOANH SỐ
CHI (+)
DOANH SỐ
THU (+)NỘI DUNGKí hiệu
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 27
Cán cân thanh toán quốc tế
Cấu trúc cán cân thanh toán quốc tế
1. Cán cân vãng lai (current account)
Hạng mục này phản ánh giá trị hàng hóa xuất nhập khẩu và
các khoản thu chi dịch vụ các khoản chuyển giao vãng lai một
chiều giữa một nước với các nước khác. Cán cân vãng lai bao
gồm:
-Cán cân thương mại (được xem như cán cân hữu hình)
-Cán cân dịch vụ (còn gọi là cán cân vô hình)
- Cán cân chuyển tiền một chiều
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 28
Cán cân thanh toán quốc tế
Cấu trúc cán cân thanh toán quốc tế
Cán cân vốn ghi chép những giao dịch liên quan tới lưu
chuyển vốn của một nước đối với các nước khác. Cán cân vốn
bao gồm các nội dung sau:
- Vốn ngắn hạn: phản ánh các khoản thu, chi có thời hạn tối
đa là 12 tháng.
- Vốn trung và dài hạn: phản ánh các khoản thu, chi dưới dạng
vốn đầu tư trực tiếp, gián tiếp, các khoản vay và cho vay với
thời hạn trên 12 tháng.
Cán cân vãng lai cùng với cán cân vốn được gọi là cán cân
thanh toán cơ sở (basic balance).
2. Cán cân vốn (capital account)
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 29
Cán cân thanh toán quốc tế
Cấu trúc cán cân thanh toán quốc tế
3. Số chênh lệch (discrepancy)
Phản ánh các sai lệch về thống kê do nhầm lẫn hoặc do
không tập hợp được chính xác số liệu trong cán cân vãng lai
và cán cân vốn.
4. Cán cân tổng thể (overall balance of payment)
Là tổng hợp các khoản mục trên. Tình hình của cán cân tổng
thể tốt hay xấu (dư thừa hay thiếu hụt) sẽ phản ánh thế và lực
tài chính của một quốc gia trong thời kỳ đó.
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 30
Cán cân thanh toán quốc tế
Cấu trúc cán cân thanh toán quốc tế
5. Dự trữ cán cân (offcial reserve transaction)
Hạng mục này phản ánh dự trữ ngoại hối của quốc gia tăng
thêm hay giảm đi. Phần dự trữ cán cân được tổng hợp trên cơ
sở những thay đổi trong tài sản Có ngoại tệ ròng, thay đổi về
nợ quá hạn và các nguồn tài trợ khác.
- Tài sản Có ngoại tệ ròng
- Nợ quá hạn phản ánh khoản nợ nước ngoài đến hạn mà
chưa trả được, có thể cơ cấu lại.
- Các nguồn tài trợ bao gồm nguồn tín dụng từ quỹ và các
khoản dự trữ quốc tế khác.
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 31
Cán cân thanh toán quốc tế
Tác động của cán cân thanh toán quốc tế
Cán cân thanh toán của một nước phản ánh kết quả
hoạt động trao đổi đối ngoại của nước đó với các
nước khác.
Cán cân thặng dư hay bội chi cho biết nước đó là chủ
nợ hay đang mắc nợ nước ngoài và có tác động tới
sự phát triển kinh tế - xã hội
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 32
Cán cân thanh toán quốc tế
Tác động của cán cân thanh toán quốc tế
- Dư thừa cán cân thanh toán sẽ dẫn đến sự ổn
định hoặc giảm tỷ giá hối đoái mặc dù sự dư thừa
quá nhiều của cán cân có thể tăng sức ép lên mức
giá cả trong nước
- Thiếu hụt cán cân thanh toán sẽ làm cho tỷ giá hối
đoái mất tính ổn định và tăng lên từ đó sẽ tạo ra
những biến động trong phát triển kinh tế - xã hội.
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 33
Cán cân thanh toán quốc tế
Tác động của cán cân thanh toán quốc tế
- Thực trạng của cán cân thanh toán có thể
kích thích các nhà hoạch định chính sách thay
đổi nội dung chính sách kinh tế của họ. Thâm
hụt cán cân thanh toán có thể làm cho chính
phủ nâng lãi suất lên hoặc giảm bớt chi tiêu
công cộng để giảm chi về nhập khẩu...
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 34
Cán cân thanh toán quốc tế
Điều chỉnh cán cân thanh toán quốc tế
Sử dụng công cụ lãi suất
Khi lãi suất tái chiết khấu tăng (và lãi suất của các
nước trong khu vực vẫn giữ nguyên) lãi suất chung
trên thị trường ngoại hối sẽ tăng, vốn ngắn hạn chạy
từ nước ngoài vào trong nước nhờ đó mà cung cầu
ngoại tệ và cán cân thanh toán quốc tế sẽ được cải
thiện
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 35
Cán cân thanh toán quốc tế
Điều chỉnh cán cân thanh toán quốc tế
Sử dụng công cụ tỷ giá
Khi cán cân thanh toán thiếu hụt, chính phủ có thể thực hiện
phá giá (develuation) hay giảm giá (depreciation) tiền tệ, tức là
làm tỷ giá hối đoái tăng lên. Chính sách này tác động trên hai
khía cạnh. Một mặt, tỷ giá hối đoái tăng lên sẽ đẩy mạnh xuất
khẩu hàng hóa, khuyến khích đầu tư của nước ngoài vào
trong nước nhằm tăng thu ngoại hối. Mặt khác hạn chế nhập
khẩu hàng hóa, hạn chế đầu tư ra nước ngoài làm giảm nhu
cầu ngoại hối. Tác động tổng hợp giúp điều chỉnh sự thiếu hụt
của cán cân thanh toán
Giảng viên VŨ QUANG KẾT 36
Cán cân thanh toán quốc tế
Điều chỉnh cán cân thanh toán quốc tế
Vay nợ
Vay nợ cũng là một công cụ để đối phó với tình trạng thiếu
hụt cán cân thanh toán quốc tế. Vay nợ trước tiên thông qua
nghiệp vụ qua lại đồng nghiệp với các đại lý ngân hàng ở nước
ngoài để vay ngoại tệ nhằm bổ sung vào lượng ngoại hối cung
cấp cho thị trường. Sau đó, chính phủ có thể thực hiện các
khoản vay song phương từ các chính phủ khác hoặc vay các
tổ chức tín dụng quốc tế.