Bài giảng Chương 8: Thị trường tài chính

Chương 8 THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH Thị trường TC là gì ? Tại sao cần phải có thị trường TC Vai trò của Nhà nước trong việc tham gia như thế nào ? Khái niệm : Thị trường tài chính là nơi diễn ra hoạt động mua bán các nguồn lực tài chính giữa các chủ thể với nhau qua đó hình thành giá cả của chúng. Thị trường tài chính là tổng hòa các quan hệ cung cầu về vốn trong nền kinh tế. Thị trường tài chính phát triển góp phần thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển kinh tế xã hội của một quốc gia. Điều kiện cần thiết hình thành thị trường TC  Nền kinh tế hàng hóa phát triển, tiền tệ ổn định  Các công cụ của thị trường tài chính phải đa dạng tạo ra các phương tiện chuyển giao quyền sử dụng các nguồn tài chính;  Xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức quản lý nhà nước để giám sát sự hoạt động của thị trường tài chính;  Phải tạo cơ sở vật chất kỹ thuật và hệ thống thông tin kinh tế phục vụ cho hoạt động của thị trường tài chính;  Cần có đội ngũ các nhà kinh doanh, các nhà quản lý am hiểu thị trường tài chính và phải có đông đảo các nhà đầu tư có kiến thức, dám mạo hiểm trước những rủi ro có thể xảy ra.  Hình thành và phát triển hệ thống các trung gian TC Căn cứ vào sự luân chuyển các nguồn TC :  Thị trường sơ cấp: Là thị trường tài chính trong đó diễn ra việc mua bán chứng khoán đang phát hành hay chứng khoán mới.  Thị trường thứ cấp: Là thị trường mua bán lại những chứng khoán đã phát hành. Khi diễn ra hoạt động mua bán chứng khoán trên thị trường này thì người vừa bán chứng khoán nhận được tiền bán chứng khoán còn công ty phát hành không thu được tiền nữa Căn cứ vào thời gian sử dụng nguồn tài chính huy động được  Thị trường tiền tệ: Là một thị trường tài chính chỉ có các công cụ ngắn hạn (kỳ hạn thanh toán dưới 1 năm);  Thị trường vốn: Là thị trường diễn ra việc mua bán các nguồn lực TC có kỳ hạn trung và dài hạn,công cụ nợ dài hạn như cổ phiếu, trái phiếu. Căn cứ theo phương thức huy động nguồn tài chính  Thị trường nợ: là thị trường diễn ra việc mua bán các công cụ nợ kể trên;  Thị trường vốn : Thị trường mua bán cổ phiếu. Người nắm giữ cổ phiếu sở hữu một phần tài sản của công ty có quyền được chia lợi nhuận ròng từ công ty sau khi trừ chi phí, thuế và thanh toán cho chủ nợ Thị trường tiền tệ là nơi mua bán các nguồn vốn vốn ngắn hạn. Vốn ngắn hạn bao gồm cả tín phiếu ngắn hạn, là những nguồn tài chính có rủi ro thấp, tính thanh khoản cao. Thị trường tiền tệ diễn ra chủ yếu thông qua hoạt động của hệ thống ngân hàng, vì các ngân hàng là chủ thể quan trọng nhất trong việc cung cấp và sử dụng vốn ngắn hạn Thị trường T² gồm : Thị trường tín dụng trực tiếp Thị trường liên NH Thị trường mở TD CHÍNH THỨC Chủ thể tham gia : NHTM/ Tổ chức TD TD TRỰC TIẾP TD PHI CHÍNH THỨC Chủ thể tham gia : Cá nhân/ Hộ GĐ/ Tổ chức  TT LIÊN NH VAI TRÒ LÀM HẠT NHÂN CỦA TT TIỀN TỆ LÃI SUẤT LIÊN NH LÀ CĂN CỨ ĐỂ XÂY DỰNG LÃI SUẤT CƠ BẢN LS LIÊN NH LÀ LÃI SUẤT BÁN BUÔN CÁC KHOẢN TD NGẮN HẠN LÀM YẾU TỐ ĐỂ NHTM XÂY DỰNG LS BÁN LẺ TT MỞ CHỦ THỂ THAM GIA NHTM/ TCTD/ KHO BẠC/ NHTU CÔNG CỤ M/B TÍN PHIẾU KHO BẠC/ TÍN PHIẾU NHTU/ TRÁI PHIẾU NHTU DỬ DỤNG NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ ĐỂ THAM GIA ĐIỀU HÒA CUNG/ CẦU TIỀN TỆ Lãi suất cơ bản Lãi suất tái cấp vốn Lãi suất bán buôn Lãi suất bán lẻ Lãi suất thực Lãi suất danh nghĩa Vai trò lãi suất cơ bản Việc tăng giảm lãi suất cơ bản muốn nói điều gì ? Lãi suất cơ bản là công cụ ngắn hạn hay dài hạn ? Tại sao lãi suất cơ bản thường thấp và có thể = 0 ? Khái niệm Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra các hoạt động giao dịch mua bán các loại chứng khoán. Việc mua bán được tiến hành ở hai thị trường sơ cấp và thứ cấp. do vậy thị trường chứng khoán là nơi chứng khoán được phát hành và trao đổi. Hàng hóa giao dịch trên Thị trường chứng khoán bao gồm: các cổ phiếu, trái phiếu và một số công cụ tài chính khác có thời hạn trên 1 năm Cơ cấu của Thị trường chứng khoán  Căn cứ vào phương thức giao dịch: Thị trường giao dịch ngay (Thị trường thời điểm): Thị trường giao dịch mua bán theo giá của ngày hôm đó; việc thanh toán và giao hoán sẽ diễn ra sau đó vài ngày (tùy theo mỗi thị trường chứng khoán quy định riêng số ngày); Thị trường tương lai: Thị trường mua bán chứng khoán theo những hợp đồng mà giá cả được thỏa thuận ngay trong ngày giao dịch; việc thanh toán và giao hoán sẽ diễn ra trong một kỳ hạn ở tương lai (1 tháng, 3 tháng, 6 tháng, 1 năm,).  Căn cứ vào tính chất chứng khoán giao dịch: Thị trường cổ phiếu Thị trường trái phiếu T Thị trường CK phái sinh là thị trường mua bán các côn cụ có nguồn gốc từ CK, bao gồm thị trường hợp đồng tương lai, hợp đồng lựa chọn, - Đây là thị trường cấp cao mua bán chuyển giao các công cụ tài chính cấp cao; Do đó thị trường này chỉ xuất hiện ở các nước có thị trường chứng khoán phát triển ở trình độ cao.  Căn cứ vào lưu chuyển vốn: Thị trường sơ cấp Thị trường thứ cấp:  Nguyên tắc hoạt động Cạnh tranh tự do; Công khai; Trung gian mua bán; Đấu giá.  Chủ thể tham gia Nhà phát hành; Nhà đầu tư: ◦ Nhà đầu tư cá nhân: Nhà đầu tư chấp nhận rủi ro và Nhà đầu tư không thích rủi ro; ◦ Nhà đầu tư có tổ chức: công ty đầu tư, công ty bảo hiểm, quỹ bảo hiểm xã hội, công ty tài chính.  Cơ chế điều hành và Giám sát Việc điều hành và giám sát thị trường chứng khoán được tổ chức theo nhiều cấp độ khác nhau, bao gồm: Các cơ quan quản lý của Chính phủ: Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, các Bộ, cơ quan ngang Bộ theo lĩnh vực; Các tổ chức tự quản: Sở Giao dịch chứng khoán, Hiệp hội các nhà kinh doanh chứng khoán.