Bài giảng Chương II: Tâm lý học lứa tuổi tiểu học

Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN*CHƯƠNG IITÂM LÝ HỌC LỨA TUỔI TIỂU HỌCNguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN*I. Những yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển tâm lý của học sinh tiểu học 1. Đặc điểm về thể chấtCơ thể: Cao: 2,5cm Trọng lượng: 400- 500gHệ cơ phát triển mạnhHệ timNão: trọng lượng = 90 trọng lượng não người lớnNguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN*2. Đặc điểm về môi trường sống và hoạt động2.1. Đặc điểm của môi trường sống Môi trường sống có nhiều thay đổi, từ 1 đứa trẻ  1 học sinhThay đổi căn bản vị trí của trẻ trong gia đình và ngoài xã hộiThay đổi cả nội dung và tính chất của hoạt động cộng đồng (vui chơi  học tập) Các yêu cầu đặt ra cho trẻ cao hơn, nhiều hơn, buộc trẻ khắc phục khó khănNguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN*Những loại khó khăn cơ bản đối với học sinh lớp 1Phải thực hiện nội quy, quy chế của nhà trường (dạy sớm, đi học đúng giờ, làm bài tập...)Khó khăn trong quan hệ với thầy cô (rụt rè, e ngại), với bạn (ngỡ ngàng) và với gia đìnhKhó khăn xuất hiện khoảng 2- 3 tháng sau khi nhập trường, trường lớp nhộn nhịp, sách, áo, quần, túi mới... mất đi tính hấp dẫn của nó trẻ xuất hiện tính lơ là trong học tập, nội dung học tập, nhiệm vụ học tập trở nên nặng nề, mệt mỏi Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN*2.2. Đặc điểm của các hoạt độngHoạt động tập thểHoạt động học tậpHoạt động vui chơiHoạt động lao độngNguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN*II. Những đặc điểm tâm lý đặc trưng ở học sinh tiểu họcĐặc điểm phát triển trí tuệ1.1. Tri giácPhát triển hơn ở mẫu giáo, đặc biệt là tri giác có chủ định: Tri giác không gian và tri giác thời gianTri giác phát triển dần trong hoạt động (thực tế có nhiều em rất tinh tế như có năng khiếu hội hoạ...)Thần đồng văn học Mỹ:Adora SvitakNguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN*1.2. Chú ýDo yêu cầu hoạt động học tập là phải tập trung chú ý có chủ định phát triển (chú ý không chủ định vẫn chiếm ưu thế)Phân phối chú ý còn hạn chế (tập viết, quên tư thế ngồi) Di chuyển chú ý trẻ nhanh hơn người lớn do có khả năng hưng phấn và ức chế rất linh hoạt(Dễ dàng chuyển đổi tuỳ hấp dẫn mà quên nhiệm vụ học tập)Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN*1.3. Trí nhớTrí nhớ trực quan hình tượng phát triển hơn trí nhớ lôgic trừu tượng  Những tài liệu gây được ấn tượng, giầu hình ảnh sẽ khiến trẻ dễ tiếp thu hơn Trí nhớ học sinh tăng theo độ tuổiHọc tiếng Anh bằng hình ảnh - 1 trong những phương pháp giúp tăng cường trí nhớ cho học sinh tiểu họcNguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN*1.4. Tư duyTính chất trực quan, cụ thể chuyển dần sang tính chất trừu tượngHoạt động trừu tượng hoá và khái quát hoáHoạt động phán đoán, suy luận phát triểnNguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN*1.5. Ngôn ngữNgữ âm: nắm được ngôn ngữ nói một cách thành thạo, tuy nhiên vẫn còn một số từ phát âm chưa đúngNgữ pháp: đã hoàn chỉnh hơn mẫu giáo nhưng vẫn còn viết câu dại, câu cụt, chưa biết đặt câuTừ ngữ: trong sáng, giàu hình ảnh, tuy nhiên cách dùng từ chưa hợp lý Ví dụ: Chúng ta phải cố gắng học để cô giáo khỏi căm hờnNguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN*2. Một số nét nhân cách nổi bật2.1. Tính cáchTính cách bắt đầu hình thành, đang còn nhiều biến đổiBiểu hiện rõ nhất là tính xung động (hành động ngay). Sự điều chỉnh ý chí với hành vi còn yếu (do tính hiếu động)Đã có thái độ đối với mọi người xung quanh và đối với bản thân, biết đánh giá bản thân nhưng còn phải dựa vào ý kiến người khácNguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN*2.2. Hứng thúHứng thú nhận thứcHứng thú học tập2.3. Lý tưởngTồn tại dưới dạng ước mơ nhưng chưa bền vữngMơ ước trở thành hoạ sĩMơ ước trở thành bác sĩNguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN*2.4. Xúc cảm- Tình cảmTình cảm là đặc tính cơ bản, các em sống bằng tình cảm (các xúc cảm bắt đầu phát triển cao hơn mẫu giáo nhưng chưa bền vững)Tình cảm đạo đức phát triển khá mạnh, trong đó tình cảm gia đình giữ vai trò quan trọng trong đời sống của trẻ