Bài giảng Dịch vụ thanh toán điện tử

THANH TOÁN ĐIỆN TỬ DỊCH VỤ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ Điều kiện Cần để phát triển dịch vụ Thanh toán điện tử: - Hệ thống ngân hàng hiện đại - Doanh nghiệp kết nối mạng, kết nối đến ngân hàng - Cơ sở pháp lý của thanh toán điện tử (e-UCP, N.định...) - Hạ tầng An toàn, bảo mật trong thanh toán điện tử - Thói quen mua bán, tập quán kinh doanh và tiêu dùng DỊCH VỤ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ Thực trạng - 1998, World Bank tài trợ Dự án: Hiện đại hóa Ngân hàng và Hệ thống thanh toán - Sáu Ngân hàng Thương mại lớn hoàn thành năm 2003 + Công thương, Ngoại thương, NN&PTNN, ĐT&PT, XNK, Hàng Hải - Thanh toán SWIFT - ATM - Trực tuyến (Internet Banking) DỊCH VỤ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ Rào cản - Hệ thống an toàn, bảo mật, đặc biệt là “Bảo vệ quyền lợi khách hàng - Triển khai dịch vụ thanh toán đến từng doanh nghiệp - 2006: đang triển khai thử nghiệm Chi tiết: xem Báo cáo Hiện trạng TMĐT 2005 www.mot.gov.vn; www.ftu.edu.vn DỊCH VỤ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ Công cụ: Thẻ thanh toán - Thẻ tín dụng: từ năm 1996, 10 ngân hàng tham gia, 4 ngân hàng phát hành, 2004: 125.000 thẻ, tốc độ tăng 49% / năm - Thẻ ghi nợ: từ năm 2002, 15 ngân hàng, 760.000 thẻ, rút tiền, thanh toán nhỏ, chuyển tiền; 2004: 10.000 điểm chấp nhận thẻ, 800 máy ATM - Thẻ trả trước: Viet Travel, Saigon Tourist, Siêu thị Citymart, www.golmart.com.vn... DỊCH VỤ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ Thanh toán trực tuyến (Internet Banking) - Ngân hàng Ngoại thương www.vcb.com.vn - Ngân hàng Công thương www.icb.com.vn - Ngân hàng Cổ phần Kỹ thương www.techcombank.com.vn - Ngân hàng A Châu www.acb.com.vn Khách hàng: đối tác lớn, doanh nghiệp, tổ chức tín dụng... DỊCH VỤ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ Những vấn đề cần giải quyết - Lệnh thanh toán truyền qua phương tiện điện tử không có Chữ ký số – xác nhận chủ tài khoản - Thẻ phát hành Chưa dùng để thanh toán trực tuyến - Chưa thực hiện được giao dịch Thương mại điện tử toàn vẹn qua mạng Æ Giải pháp tình thế: - Doanh nghiệpÅÆ Ngân hàng: Khách hàng của ngân hàng thực hiện thanh toán qua mạng - Quy trình: DỊCH VỤ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ Quy trình thanh toán trực tuyến: www.vdcsieuthi.com.vn - Khách hàng chọn hàng, xác nhận đơn hành và Phát lệnh thanh toán (qua phần mềm thanh toán gắn với website) - VDC chuyển số thẻ đến ACB để xác nhận số dư - ACB chuẩn chi, ghi nợ tài khoản của khách hàng và báo lại cho VDC - VDC thông báo chấp nhận đơn hàng, thực hiện giao hàng - Chứng từ giao hàng, khách hàng ký nhận, VDC chuyển lại chứng từ này cho ACB - ACB chuyển tiền vào tài khoản của VDC Note + VDC, Khách hàng cùng có tài khoản tại ACB + ACB thu một khoản phí trên các giao dịch DỊCH VỤ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ Dịch vụ Thanh toán Hóa đơn trực tuyến - Nhà cung cấp dịch vụ: Điện, nước, internet, điện thoại - Thanh toán qua Internet - Công cụ: Thẻ tín dụng, ghi nợ, trả trước www.ebill.com.vn hệ thống thanh toán trực tuyến VASC Payment https://paygate.vasc.com.vn/ hệ thống quản lý chứng chỉ số VASC CA https://vasc-ca.vasc.com.vn/ hệ thống thương mại di động VASC M-Commerce Thanh toán điện tử - Khái niệm Thanh toán điện tử - Lợi ích của Thanh toán điện tử - Rủi ro trong Thanh toán điện tử - Yêu cầu đối với Thanh toán điện tử - Cơ sở vật chất, kỹ thuật cho Thanh toán điện tử Lợi ích Thanh toán điện tử † Tạo điều kiện phát triển TMĐT † Lợi ích với Ngân hàng: „ Giảm chi phí, tăng hiệu quả kinh doanh „ Đa dạng hóa dịch vụ, sản phẩm „ Nâng cao năng lực cạnh tranh † Lợi ích với khách hàng „ Tiết kiệm chi phí, tiết kiệm thời gian „ Thông tin liên lạc thuận tiện hơn, hiệu quả hơn Rủi ro trong Thanh toán điện tử † Gian lận thẻ tín dụng „ Đối với chủ thẻ „ Đối với NH phát hành, NH thanh toán „ Đối với các đơn vị chấp nhận thẻ † Vấn đề bảo mật thông tin Yêu cầu đối với thanh toán ĐT † An toàn và bảo mật † Khả năng có thể hóan đổi † Hiệu quả (chi phí thấp) † Linh hoạt (đa dạng các hình thức TT) † Hợp nhất (thống nhất trong giao diện, công nghệ) † Tin cậy † Tiện lợi, dễ sử dụng Cơ sở VC, kỹ thuật cho TTĐT † Hệ thống mạng giữa ngân hàng và cơ sở chấp nhận thanh toán † Hệ thống mạng viễn thông † Cơ sở vật chất của ngân hàng phục vụ thanh toánđiện tử † Cơ sở vật chất của các cơ sở chấp nhận thẻ Các hình thức TT điện tử † Thẻ thanh toán † Ví điện tử † Tiền điện tử † Thanh tóan qua điên thoại di động † Thanh toán qua email † Thanh toán tại các điểm bán hàng (POS) † Séc điện tử, L/C điện tử † EFT E-PAYMENT - Thanh toán điện tử thuộc Giai đoạn nào của TMĐT? 10 July 2002 C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña E-Commerce 3 giai ®o¹n ph¸t triÓn chÝnh Th−¬ng m¹i Th«ng tin (i-Commerce) Th«ng tin (Information) lªn m¹ng web Trao ®æi, ®μm ph¸n, ®Æt hμng qua m¹ng (e-mail, chat, forum...) Thanh to¸n, giao hμng truyÒn thèng Th−¬ng m¹i “céng t¸c”(c-Business) Integrating / Collaborating Néi bé doanh nghiÖp c¸c bé phËn lkÕt (integrating) vμ kÕt nèi víi c¸c ®èi t¸c kinh doanh (connecting) Th−¬ng m¹i Giao dÞch (t-Commerce) Hîp ®ång ®iÖn tö (ký kÕt qua m¹ng) Thanh to¸n ®iÖn tö (thùc hiÖn qua m¹ng) (online transaction), 1. 3. 2. Thẻ thanh toán là gì? † Thẻ thanh toán (thẻ chi trả) là một phương tiện thanh toán tiền mua hàng hoá, dịch vụ hoặc có thể được dùng để rút tiền mặt tại các Ngân hàng đại lý hoặc các máy rút tiền tự động. Phát minh lần đầu năm 1949 bởi Frank Mc Namara (Mỹ). † Các loại thẻ thanh toán: „ Thẻ tín dụng (Credit Card) „ Thẻ ghi nợ (Debit Card) „ Thẻ mua hàng (Charge Card) Các bên tham gia vào thanh toán bằng thẻ tín dụng trực tuyến † Người mua – chủ thẻ (Card holder) † Người bán/người chấp nhận thanh toán thẻ (Merchant) † Ngân hàng phát hành thẻ (Card Issuing bank) † Ngân hàng mở tài khoản thương mại (Acquirer - Bank holding merchant account) Quy trình thanh toán bằng thẻ tín dụng trực tuyến Quy trình thanh toán bằng thẻ tín dụng trực tuyến Credit, Debit, or Charge Card Online Payment Processing Credit, Debit, or Charge Card Online Payment Processing Điều kiện doanh nghiệp có thể thực hiện thanh toán thẻ trực tuyến † Ngoài việc có website, DN cần có: † Có merchant account mở tại Ngân hàng/ tổ chức tài chính † Có Cổng thanh toán (Payment gateway) Eleventh EditionJames A. O’Brien 32Introduction to Information Systems Irwin/McGraw-Hill Copyright © 2002, The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved. Electronic Payment and Security Systems Merchant’s Web Server ’ Client Browser li Payment Server Electronic Cash Cybergold Qpass E-Bill Payment CheckFree BillerXpert Online buying CyberCash 1 ClickCharge Bank accounts Debit Cards Online Banking Credit cards VISA MasterCard •Verify merchant •Receive order •Receive payment •Confirm order •Verify customer •Review payment •Authorize or deny payment Payment Methods Credit, Debit, or Charge Card Online Payment Processing Payment Methods Security Thanh toán bằng ví điện tử (e-wallet) † Ví điện tử là một phần mềm trong đó người sử dụng có thể lưu trữ số thẻ tín dụng và các thông tin cá nhân khác † Với mỗi người bán khác nhau cần lập 1 tài khoản ví điện tử khác nhau Payment Methods Electronic Wallet Root CA (SET Co) Geo-Political CA (optional) (only for VISA) Brand CA (MasterCard, Visa) Merchant CA (Banesto) Cardholder CA (Banesto) Cardholder Payment Gateway CA (MasterCard, Banesto in VISA) Merchant Payment Gateway SET Hierarchy Hosted by Classic B2C payment scenario Cards clearing system Catalog browsing Secure form Auth request Card # is stored in merchant DB “Linear” B2C payment scenario Spanish B2C payment scenario I n t e r n a l s e c u r e c o m m u n i c a t i o n Gateway “Triangular” B2C payment scenario Catalog browsing Secure form Cards clearing system Payment triangle Spanish SET payment scenario I n t e r n a l s e c u r e c o m m u n i c a t i o n SET Gateway “Triangular” B2C payment scenario allows transparent SET deployment in the merchant side Catalog browsing Secure form Cards clearing system Payment Server Wallet allows SET payment with or without certificates Banesto SET payment scenario I n t e r n a l s e c u r e c o m m u n i c a t i o n SET Gateway “Easy SET” is a brand in the merchant side and a special RA-wallet communication enhacement to allow easy certificate download Catalog browsing Secure form Cards clearing system Payment Server Easy SET Wallet allows easy certificate download Rào cản đối với mua hàng trực tuyến Concerns Total Credit card security 79% Disclosure of personal details 77% Distrust of Web retailers 48% Complex order process 21% Time consuming order process 20% Unfamiliar with online Web storefronts 40% Source: Price Waterhouse Coopers 2000 Các website thanh tóan trực tuyến tham khảo † www.ecash.net † www.paypal.com † www.epaymentsolutions.com † www.2checkout.com † www.eVina.com.vn Thanh toán bằng điện thoại di động † Quy trình: Sử dụng nhà cung cấp dịch vụ di động làm trung tâm thanh toán † Ví dụ:mbay.com.vn Các dịch vụ Ngân hàng được sử dụng trong Thanh toán điện tử B2C † Ngân hàng qua điện thoại (Tel Banking) † Ngân hàng tại chỗ (Home banking) † Ngân hàng qua internet (internet banking) † Ngân hàng qua điện thoại di động (mobile banking) Dịch vụ EFTPOS † Điều kiện: các thiết bị đọc thẻ (bốt ATM, máy đọc thẻ,…) † Quy trình thanh toán † Các loại thẻ Thanh tóan B2B † Séc điện tử † L/C điện tử „ Lưu ý: eUCP và UCP500 † EFT † eEDI Một số nguồn luật điều chỉnh Thanh toán điện tử † eUCP „ Hiệu lực 1/4/2002 † Luật VN: chưa có luật riêng điều chỉnh