Bài giảng Giới thiệu chung về cây cao su

Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCEGIỚI THIỆU CHUNG VỀ CÂY CAO SU GENERAL INTRODUCE RUBBER TREETân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCENGUỒN GỐC VÀ PHÁT TRIỂN Nguồn gốc: + Cao su có nguồn gốc ở lưu vực sông Amzone ( Nam Mỹ) . + Năm 1493: Christoph Colmb thám hiểm Nam Mỹ đã thấy trẻ em đá những quả bóng bằng mủ cao su. + Năm 1838_ 1844: Charles Goodyear và Thomas Hancock đã phát minh ra phương pháp lưu hóa cao su.Dương design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE + Năm 1876: Ông Henry wickham người đầu tiên đặt ra vấn đề nên trồng trọt cao su. + Năm 1892: Malaysia là nước đầu tiên được nhân giống cao su (120ha).VIỆT NAM: + Năm: 1877: Pierre người đầu tiên đưa cây cao su vào việt nam, nhưng các cây này đều chết. + Năm: 1897: Raoul người đã đưa những hạt giống cao su nảy mầm vào Việt Nam và việc trồng thành công. Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCETHỰC VẬT HỌC VÀ SINH THÁIMô Tả Thực Vật, Sinh Lý, Sinh Hóa. Cây cao su Hevea Brasiliensis, nguyên quán ở Amazone. + Chu kỳ sống của cây cao su được giới hạn từ 30-40 năm, trong đó chia ra làm hai thời kỳ. Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCEThời kỳ kiến thiết cơ bản ( KTCB): là khoảng thời gian từ lúc trồng đến khi bắt đầu khai thác , thường từ 5-7 năm tùy theo điều kiện chăm sóc. Thời Kỳ Kinh Doanh ( TKKD): là khoảng thời gian khai thác mủ. ( 25-30 năm) Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCEMÔ TẢ CHI TIẾTRỄ:* Reã coïc: ñaûm baûo cho caây caém saâu vaøo ñaát, giuùp caây choáng ñoå ngaõ. Ñoàng thôøi, huùt nöôùc vaø muoái khoaùng töø caùc lôùp ñaát saâu.* Reã baøng: Heä thoáng reã baøng raát phaùt trieån, phaàn lôùp reã baøng naèm trong taàng ñaát maët. + 80-85% số lượng rễ bàng tập trung ở lớp đất từ 0-30cm. Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE + 10-15% số lượng rễ bàng tập trung ở lớp đất từ 30-40cm. + 5-10% tập trung ở lớp đất sâu hơn 40cmCây từ 1-3 tuổi hệ thống rễ bàng tập trung gần gốc.Cây từ 3 tuổi trở lên hệ thống rễ bàng phát triển vào giữa hàng cây. Trên nền đất tốt, khi cây được 3 tuổi thì rễ cọc dài 1,5m, rễ bàng dài 6-9m. Cây 9 tuổi trở lên rễ cọc dài 2,4m, rễ bàng dài > 9m.Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE2. LÁ* Laù cao su laø laù keùp goàm 3 laù cheùt.Màu sắc , hình dạng, kích thước lá thay đổi khác nhau giữa các giống cây. Lá cao su tập trung thành từng tâng. Ñeå hình thaønh 1 taàng laù oån ñònh:Muøa möa: 25 – 35ngaøy.Muøa khoâ: 40 – 50 ngaøy.Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE3. HOACaây cao su töø 5 – 6 tuoåi baét ñaàu coù hoa.Ra hoa vaøo thaùng 2 – 3 döông lòch.Hoa cao su là hoa đơn tính đồng chu: hoa đực và hoa cái riêng biệt nhưng mọc trên cùng một cây. Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE4. QUẢ VÀ HẠTQuả cao su hình tròn hơi dẹp có đường kính từ 3-5cm, quả nang gồm 3 ngăn, mổi ngăn chứa một hạt.Hạt cao su hình hơi dài hoặc bầu dục, có kích thước thay đổi từ 2.0-3,5cm.Bên trong vỏ hạt có nhân hạt gồm phôi nhủ và cây mầm, phôi chiếm hầu hết diện tích nhân và chiếm 50-60% trọng lượng hạt. Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE5. VỎ VÀ HỆ THỐNG MỦ Caét ngang thaân caây, coù theå phaân bieät ñöôïc 3 lôùp roõ reät:Goã – Töôïng taàng - VoûTân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCEa/ Voû Veà caáu taïo vaø chöùc naêng hoaït ñoäng coù theå phaân chia lôùp voû thaønh 3 lôùp nhö sau:- Taàng thieân moäc (da me): Laø caùc lôùp teá baøo ngoaøi cuøng cuûa voû goàm caùc teá baøo cheát neân thöôøng cöùng, xuø xì. Ñaây laø lôùp baûo veä cho caùc lôùp beân trong.Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCELôùp trung bì (da caùt): coù theå phaân bieät thaønh 2 lôùp:+ Lôùp ngoaøi laø lôùp da caùt thoâ: coù nhieàu teá baøo ñaù+ Lôùp trong laø lôùp da caùt nhuyeãn: soá teá baøo ñaù ít vaø nhoû hôn lôùp ngoaøi, coù chöùa moät ít oáng muû tuy nhieân caùc oáng muû naøy ít hoaït ñoäng neân lôùp voû naøy chöùa raát ít muû.Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCELôùp noäi bì (da luïa): caáu taïo bôûi caùc teá baøo libe, caùc heä thoáng oáng muû vaø raát ít teá baøo hoaù ñaù. Ñaëc ñieåm cuûa lôùp noäi bì laø chöùa nhieàu oáng muû vaø caùc oáng muû saép seáp khít nhau thaønh töøng haøng, caøng saùt töôïng taàng soá löôïng oáng muû caøng nhieàu, caøng non treû neân caøng chöùa nhieàu muû.Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCETöôïng taàng Laø taàng phaùt sinh libe moäc, laø cô quan saûn xuaát ra caùc teá baøo non cuûa thaân caây. Töôïng taàng trong lôùp voû hoaït ñoäng raát maïnh vaø lieân tuïc, saûn xuaát ñeàu ñaën caùc moâ non theo hình ñoàng taâm vaø laàn löôït cöù moät lôùp teá baøo beân trong (phaàn goã) roài moät lôùp teá baøo beân ngoaøi (phaàn voû). Sau ñoù caùc moâ non seõ chuyeån hoaù daàn ñeå taïo neân caùc teá baøo coù caáu taïo ñaëc bieät cuûa lôùp goã, lôùp voû.Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCETöôïng taàng coù vai troø quyeát ñònh ñeán söï taêng tröôûng vaø saûn löôïng cuûa caây.Khi caïo muû, traùnh chaïm vaø laáy ñi töôïng taàng goïi laø caïo phaïm vì luùc ñoù caùc teá baøo cuûa töôïng taàng beân caïnh vuøng bò toån thöông seõ phaân sinh maïnh ñeå buø ñaép vaøo nôi khoâng coù töôïng taàng, gaây neân söï sinh tröôûng maát traät töï vaø cuoái cuøng taïo neân caùc u böôùu khieán lôùp voû taùi sinh khoâng coøn khai thaùc ñöôïc nöõa. Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCEb. HỆ THỐNG MŨc/ Caáu taïo oáng muûCaùc oáng muû xeáp ñöùng, hôi nghieâng töø phaûi treân cao xuoáng traùi döôùi thaáp taïo thaønh moät goùc töø : so vôùi ñöôøng thaúng ñöùng.Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE+ Ñoä nghieâng cuûa oáng muû laø moät ñaëc tính cuûa gioáng caây. Do ñaëc tính ñoä nghieâng cuûa caùc oáng muû neân khi caïo muû cao su phaûi taïo moät veá caét theo chieàu ngöôïc laïi ñeå caét nhieàu oáng muû.+Caùc oáng muû khoâng lieân tuïc töø goác caây ñeán nôi phaân caønh vaø caøng xuoáng thaáp (gaàn goác), soá löôïng oáng muû caøng taêng.Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE+ Caùc oáng muû xeáp caïnh nhau, taäp hôïp laïi thaønh töøng boù goïi laø heä thoáng oáng muû, caùc oáng muû trong cuøng moät heä thoáng thoâng thöông nhau baèng caùc nhaùnh ngang..+ Ñoä daøy voû vaø soá löôïng oáng muû taêng theo tuoåi caây tuy nhieân noù coøn phuï thuoäc vaøo ñaëc tính gioáng, toác ñoä taêng tröôûng, maät ñoä troàng vaø cheá ñoä dinh döôõng.Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCECaùc oáng muû ñöôïc saép xeáp theo voøng troøn ñoàng taâm, bình quaân moãi naêm caây taïo ra ñöôïc 1,5 ñeán 2,5 voøng oáng muû.Soá löôïng oáng muû taêng daàn töø ngoaøi vaøo trong, caøng gaàn töôïng taàng soá löôïng oáng muû caøng nhieàu caøng non treû neân hoaït ñoäng maïnh vaø cho nhieàu muû ñoù laø cô cheá hoaït ñoäng cuûa töôïng taàng. Caùc oáng muû ñöôïc hình thaønh tröôùc daàn trôû neân giaø coãi, chöùa ít muû vaø bò ñaåy ra ngoaøi.Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE6. MỦ CAO SU Muû nöôùc laø moät dung dòch theå keo, maøu traéng ñuïc nhö söõa hoaëc coù maøu hôi vaøng hoaëc hôi hoàng tuyø theo gioáng caây.Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCEThaønh phần muû nöôùc trung bình goàm: Cao su: 30 – 40%Nöôùc: 55 – 60%Nhöïa (resine): 1,5 – 2%Ñöôøng, inositol: 1%Protein: 2%Chaát khoaùng: 0,5 – 1%Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE7. TĂNG TRƯỞNG CỦA CAO SUNhöõng yeáu toá chính aûnh höôûng ñeán söï taêng tröôûng cuûa caây cao su: Söï cung caáp nöôùc cho caây qua heä thoáng reã.Söï cung caáp chaát dinh döôõng cho caây.Maät ñoä troàng.Aûnh höôûng cuûa goác gheùp treân caây gheùp.Ñaëc tính gioáng.Caïo muû.Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCEĐIỀU KIỆN SINH THÁI1/ Khí haäu a/ Nhieät ñoä: thích hôïp nhaát laø töø 25 – 300CNhieät ñoä 250C naêng suaát ñaït toái haûo.b/ Löôïng möa:Thích hôïp laø töø 1.500 – 2.000mm/naêm.AÛnh höôûng ñeán saûn löôïng muû: caïo treã, truùt muû sôùm, maát muû taïp.Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCEc/ Gioù: Gioù töø 1 – 2m/giaây laøm vöôøn caây thoâng thoaùng, haïn cheá beänh, giuùp voû caây mau khoâ sau khi möa.Toác ñoä gioù > 17,2m/giaây: caây cao su bò gaõy caønh, thaân. (gioù caáp 8).Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCEd/ Giôø chieáu saùng, söông muø: Söông muø nhieàu taïo ñieàu kieän cho caùc loaïi naám beänh phaùt trieån gaây hai cho caâyTân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCEa/ Ñoä cao: Caây cao su thích hôïp vôùi vuøng ñaát coù ñoä cao töông ñoái thaáp (döôùi 200m).Caøng leân cao thôøi gian KTCB caøng keùo daøi.Ñoä cao ít aûnh höôûng ñeán saûn löôïng muû. 2/ Ñaát ñai Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCEb/ Ñoä doác: Trong ñieàu kieän coù theå löïa choïn, neân troàng cao su ôû ñaát coù ñoä doác döôùi 30%.c/ Ñoä pH: - Thích hôïp nhaát laø töø 4,5 – 5,5d/ Chieàu saâu taàng ñaát:- Phaûi treân 1m khoâng coù trôû ngaïi cho söï taêng tröôûng cuûa reã.Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCEe/ Möùc thuyû caáp: - Coù chieàu saâu treân 1m.Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCEÑaát troàng cao su ñöôïc phaân haïng döïa vaøo: Tính chaát ñaát Vuøng troàng cao su. 3/ Phaân haïng ñaát Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCEÑeå ñaùnh giaù tính chaát ñaát thích hôïp cho cao su, caàn khaûo saùt caùc yeáu toá sau:1/ Ñoä saâu taàng ñaát 2/ Thaønh phaàn cô giôùi 3/ Möùc ñoä keát von, ñaù soûi4/ Haøm löôïng muøn cuûa lôùp ñaát maët 0-30cm 5/ Chieàu saâu möïc nöôùc ngaàm6/ Ñoä doác 3/ Phaân haïng ñaát Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCETTCaùc yeáu toá giôùi haïn Möùc ñoä giôùi haïn012341Ñoä saâu taàng ñaát = (m)>2 >1,5 – 2 > 1,2 – 1,5 0,8 – 1,2 90% caùt Baûng 01: Phaân loaïi möùc ñoä giôùi haïn  nhöõng yeáu toá cuûa ñaát troàng cao su Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCEBaûng 01: Phaân loaïi möùc ñoä giôùi haïn nhöõng yeáu toá cuûa ñaát troàng cao su (tt)TTCaùc yeáu toá giôùi haïn Möùc ñoä giôùi haïn012345Chieàu saâu möïc nöôùc ngaàm (m)>2 >1,5-21,2-1,50,8-1,2 30 Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCEBaûng 01: Phaân loaïi möùc ñoä giôùi haïn nhöõng yeáu toá cuûa ñaát troàng cao su (tt)TTCaùc yeáu toá giôùi haïn Möùc ñoä giôùi haïn012345Chieàu saâu möïc nöôùc ngaàm (m)>2 >1,5-21,2-1,50,8-1,2 30 Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCEa/ Cao trình < 600m (khoâng coù giôùi haïn veà caùc yeáu toá khí haäu):- Ia: chæ coù yeáu toá ôû möùc ñoä giôùi haïn loaïi 1.- Ib: coù 1 yeáu toá ôû möùc ñoä giôùi haïn loaïi 2.- IIa: coù töø 2 yeáu toá ôû möùc ñoä giôùi haïn loaïi 2 trôû leân hoaëc 1 yeáu toá ôû möùc ñoä giôùi haïn loaïi 3.- IIb: coù hôn moät yeáu toá ôû möùc ñoä giôùi haïn loaïi 3.- III: coù yeáu toá ôû möùc ñoä giôùi haïn loaïi 4.Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCEb/ Cao trình 600 – 700m:Ñaát troàng cao su ñöôïc phaân haïng nhö muïc I (nhöng giaûm xuoáng 1 haïng).Ví duï: - Töø haïng Ia xuoáng haïng IIa. - Töø haïng Ib xuoáng haïng IIb. - Töø haïng IIb xuoáng haïng III.Tân’s design for teaching11/09/09SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCEc/ Nhöõng vuøng ngoaøi truyeàn thoáng troàng cao su.Coù nhieàu yeáu toá giôùi haïn veà khí haäu nhö gioù baõo, nhieät ñoä quaù thaáp, nhieät ñoä quaù cao (nhö Mieàn Trung, Mieàn Baéc) ñaát troàng cao su ñöôïc phaân haïng thuoäc loaïi III.