Bài giảng Học thuyết kinh tế của chủ nghĩa Mác – Lênin về phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa - Chương V: Học thuyết giá trị thặng dư

HOÏC THUYEÁT GIAÙ TRÒ THAÊNG D Ö 6/7/2019 1CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Chương 5 gồm 6 phần: 1.Sự chuyển hóa của tiền thành tư bản 2.Qúa trình sản xuất ra giá trị thặng dư trong Xaõ hoäi tö baûn 3. Söï chuyeån hoaù giaù trò thaêng dö thaønh tö baûn-tích luyõ tö baûn. 4. Quaù trình löu thoâng tö baûn vaø khuûng hoaûng kinh teá. 5. Caùc hình thaùi tö baûn vaø caùc hình thöùc bieåu hieän cuûa giaù trò thaëng dö. 6/7/2019 2CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt I. SÖÏ CHUYEÅN HOAÙ CUÛA TIEÀN THAØNH TÖ BAÛN 1. Công thức chung của tƣ bản. - Với tư cách là tiền trong lưu thông hàng hoá giản đơn, tiền vận động theo công thức: H - T - H (1) - Còn với tư cách là tư bản, tiền vaän động theo công thức: T - H - T (2) 6/7/2019 3CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt So sánh sự vaän động của hai công thức trên: Giống nhau: H – T – H VÀ T – H –T’ + Đều có 2 nhân tố là tiền và hàng + Đều là sự kết hợp của hai hành vi đối lập, nối tiếp nhau + Ñeàu coù hai ngöôøi mua vaø baùn 6/7/2019 4CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Kh¸c nhau:  H-T-H T-H-T’ ÑiÓm xuÊt ph¸t vµ kÕt thóc cña sù vËn ®éng Hµng hãa , tieàn ñoùng vai troø trung gian TiÒn, haøng ñoùng vai troø trung gian Gi¸ trÞ sö dông cña ®iÓm xuÊt ph¸t vµ kÕt thóc cña vËn ®éng Kh¸c nhau vÒ chÊt Gièng nhau vÒ chÊt Gi¸ trÞ cña ®iÓm xuÊt ph¸t vµ kÕt thóc cña vËn ®éng Gièng nhau vÒ sè l-îng Khaùc nhau veà soá löôïng Môc ®Ých cuèi cïng cña sù vËn ®éng Tháa m·n nhu cÇu (GTSD) Giaù trò vaø giaù trò taêng theâm (giaù trò thaëng dö) Giíi h¹n cña sù vËn ®éng Cã giíi h¹n Khoâng coù giôùi haïn 6/7/2019 5CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 2. Mâu thuẫn của công thức chung. - Giá trị thặng dư được tạo ra ở đâu: - Công thức T-H-T’ làm cho người ta lầm tưởng rằng: cả sản xuất và lưu thông đều tạo ra giá trị và giá trị thặng dư - Trong lưu thông có thể xảy ra 2 trường hợp: 6/7/2019 6CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt --Trao đổi ngang gi¸ :Hai bªn trao đổi kh«ng được lợi về gi¸ trị - Trao đổi kh«ng ngang gi¸: Cã thÓ x¶y ra 3 tr-êng hîp 1.B¸n cao hơn gi¸ trị: ®-îc lîi khi b¸n. BÞ thiÖt khi lµ ng-êi mua 2. Mua thấp hơn gi¸ trị: khi lµ ng-êi mua ®-îc lîi. khi lµ ng-êi b¸n bÞ thiÖt 3. Mua rẻ, b¸n đắt: Tæng gi¸ trÞ x· héi kh«ng thay ®æi Vậy lưu th«ng và bản thaân tiền tệ trong lưu thông không tạo ra giá trị và giá trị thặng dư Kết luận: - Phải lấy quy luật nội tại của lưu thông tư bản để giải thích sự chuyển hóa của tiền thành TB, tức là lấy việc trao đổi ngang giá làm điểm xuất phát 6/7/2019 7CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt -Sự chuyển hóa của người có tiền thành tư bản phải tiến hành trong phạm vi lưu thông và đồng thời lại không phải trong lưu thông  “Vậy là tư bản kh«ng thể xuất hiện từ lưu th«ngvà cũng kh«ng thể xuất hiện ở bªn ngoài lưu th«ng.Nã phải xuất hiện trong lưu th«ng và đồng thời kh«ng phải trong lưu th«ng’ *.Đã là m©u thuẫn của c«ng thức chung cña t- b¶n * C. M¸c:Tư bản NXB Sự thật ,Hà nội,1987,Q1,tập 1,tr216 6/7/2019 8CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 3. Hàng ho¸ sức lao động vaø tiền coâng trong CNTB a. Haøng hoaù söùc lao ñoäng. - Söùc lao ñoäng vaø ñiều kiện để biến sức lao động thành hàng ho¸. - kh¸i niệm: Sức lao động lµ toµn bé những năng lùc (thÓ lùc vµ trÝ l-c) tån t¹i trong mét con ng-êi vµ ®-îc ng-êi ®ã vËn dông vµo s¶n xuÊt hµng hãa 6/7/2019 9CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt - Sức lao động trở thành hàng ho¸ khi cã 2 điều kiện: + Người lao động là người tự do, cã khả năng chi chi phối sức lao động + Người lao động kh«ng cã TLSX cần thiết để kết hợp với SLĐ của minh 6/7/2019 10CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt * Hai thuộc tính của hàng hoá sức lao động. + Giá trị của hàng hoá sức lao động: Là do số lượng lao động xã hội cần thiết để sản xuất và tái sản xuất ra hàng hoá sức lao động quyết định Giá trị của hàng hóa SLĐ = Giá trị của toàn bộ các tư liệu sinh hoạt cần thiết để SX và tái SX SLĐ. 6/7/2019 11CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt - Lượng giá trị các TLSH cần thiết bao gồm: * Gi¸ trị c¸c tư liệu sinh hoạt vËt chÊt vµ tinh thÇn cần thiết để nu«i sống c«ng nh©n * Chi phÝ đào tạo c«ng nh©n * Gi¸ trị c¸c tư liệu sinh hoạt vËt chÊt vµ tinh thÇn cần thiết cho gia đình c«ng nh©n -> Gi¸ trị hàng ho¸ sức lao động bao hàm cả yếu tố lịch sử, tinh thần. 6/7/2019 12CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Giá trị sức lao động biểu hiện bằng tiền gọi là giá cả sức lao động - hay còn gọi là tiền lương. Giá trị của hàng hóa SLĐ chịu sự tác động của 2 xu hướng đôí lập nhau: Giá trị hàng hóa SLĐ có xu hƣớng tăng: * SX càng phaùt triển nhu cầu về lao động phức tạp tăng, *Nhu cầu TLSH tăng theo đà tiến bộ của LLSX 6/7/2019 13CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Xu hướng giảm giá trị hàng hóa SLĐ: Do NSLĐ tăng -> giá cả các tư liệu sinh hoạt, dịch vụ giảm 6/7/2019 14CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt + Giá trị sử dụng của hàng hoá sức lao động: - Giống hàng hoá thông thường, hàng hoá sức lao động thoả mãn nhu cầu người mua - Công dụng của nó biểu hiện qua tiêu dùng hàng hoá sức lao động, chính là tiến hành quá trình lao động. - Quá trình lao động đồng thời là quá trình sản xuất ra hàng hoá, sức lao động tạo ra một giá trị mới lớn hơn giá trị bản thân nó. 6/7/2019 15CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt - Hàng hoá sức lao động có đặc điểm riêng biệt, là nguồn gốc trực tiếp tạo ra giá trị thặng dư, là chìa khoá để giải quyết mâu thuẫn công thức chung của tư bản. - Hàng hóa SLĐ là điều kiện của sự bóc lột chứ không phải là cái quyết định có hay không có bóc lột 6/7/2019 16CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Hàng hóa sức lao động 6/7/2019 17 Được xác định bằng giá trị các tư liệu Sinh hoạt cần thiết để thỏa mãn nhu cầu của công nhân và gia đình họ và những chi phí Cần thiết về đ{o tạo Và cho những nhu cầu xã hội Ngược lại với hàng hóa khác,việc quy đinh giá trị của sức lao động bao hàm một yếu tố lịch sử và tinh thần C.Mác (Tư bản,quyển1,tập 1,tr.322 Giá trị sử dụng Giá trị Khả năng tạo ramột giá trị Lớn hơn giá trị của bản thân nó trong quá trình lao động Ngược lại với hàng hóa khác, inh giá trị của sức lao động bao hàm ột yế tinh thần (Tư bản, 1,tr.3 2 Gi g t r t i trị CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Giá trị hàng ngày của sức lao động G/Năm+G/12 tháng+G/52 tuần 365 ngày G/năm,hay G/12 tháng, hoặc G/52tuần:Giá trị tư liệu sinh hoạt cần thiết (lương thực,quần áo,nhà cửa v.v) trong vòng 1 năm, hay12 tháng, hoặc 52 tuần dùng để phục hồi bình thường sức lao động của công nhân và gia đình họ và những chi phí cần thiết về đ{o tạo và cho những nhu cầu xã hội 6/7/2019 18CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt II. QUÁ TRÌNH SẢN XUẤT RA GIÁ TRỊ THẶNG DƯ TRONG XAÕ HOÄI TÖ BAÛN 1. Söï thoáng nhaát giöõa quaù trình saûn xuaát ra GTSD vaø quaù trình saûn xuaát giaù trò thaëng dö. Ñaëc ñieåm: - Người công nhân làm việc dưới sự kiểm soát của nhà tư bản - Sản phẩm mà công nhân làm ra thuộc sở hữu của nhà tư bản. 6/7/2019 19CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt * Ví dụ về quá trình sản xuất trong ngành kéo sợi: Giả sö ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt,nhµ t- b¶n ph¶i øng ra mét sè tiÒn lµ: - 10kg bông g/trị 10$ - Hao mòn máy 2$... -Tiền công/1 ngày 3$ - giả sử kéo 10kg bông thành sợi mất 6 giờ và mỗi giờ công nhân tạo ra 1 giá trị 0,5 USD. 0,5$ x 6 = 3$, .. 6/7/2019 20CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt => VËy gi¸ trÞ cña 10 kg sợi lµ: - Gi¸ trÞ cña 10 kg b«ng chuyÓn vµo: 10$ - Gi¸ trÞ cña m¸y mãc TB chuyÓnvµo: 2$ - Gi¸ trÞ do c«ng nh©n t¹o ra: 3$ Tæng céng: 15$ Nếu quá trình lao động chỉ dừng ở đó (công nhân làm việc 6 giờ) thì không có giá trị thặng dư. Nhưng thực tế quá trình lao động luôn kéo dài hơn 6 giờ vì tiền lương nhà tư bản thuê công nhân là một ngày , chø kh«ng ph¶i 6 giôø 6/7/2019 21CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt => Trong12h lao ñoäng cuûa coâng nhaân Chi phÝ s¶n xuÊt Gi¸ trÞ s¶n phÈm míi(20kg sîi) -TiÒn mua b«ng 20kg lµ :20$ -Hao mßn m¸y mãc lµ : 4$ -TiÒn mua søc lao ®éng trong 1 ngµy : 3$ - Gi¸ trÞ cña b«ng ®-îc chuyÓn vµo sîi: 20$ - Gi¸ trÞ m¸y mãc ®-îc chuyÓn vµo sîi: 4$ - Gi¸ trÞ do lao ®éng cña c«ng nh©n t¹o ra trong12h lao ®éng: 6$ Céng: 27$ Céng: 30$6/7/2019 22CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Từ ví dụ rút ra kết luận: Giá trị thặng dư: là giá trị mới dôi ra ngoài giá trị sức lao động do công nhân tạo ra và thuộc về nhà tư bản Ngày lao động của công nhân chia thành 2 phần. +Thời gian lao động cần thiết: Phần lao động mà người công nhân tạo ra một lượng giá trị ngang bằng với giá trị sức lao động +Thời gian lao động thặng dƣ: phần còn lại của ngày lao động.lao động trong thời gian đó là là lao động thặng dư 6/7/2019 23CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Sơ đồ biểu hiện: Ngày lao động của công nhân 6/7/2019 24 Thời gian lao động tất yếu Thời gian lao động thặng dư 4 Giờ 4 Giờ CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt => Giá trị của hàng hóa gồm 2 phần: - Giá trị TLSX nhờ lao động cụ thể của công nhân mà được bảo tồn và di chuyển vào giá trị của SP mới (24$) - Giá trị do lao động trừu tượng của công nhân tạo ra trong quá trình lao động gọi là giá trị mới 6/7/2019 25CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 6/7/2019 26 Giá trị hàng hóa = Lao động quá khứ + lao động sống = Giá trị TLSX + giá trị mới = c + v + m CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 2. Bản chất của tư bản. Söï phaân chia tö baûn thaønh tö baûn baát bieán vaø tö baûn khaû bieán a. Baûn chaát cuûa tö baûn - Tư bản là giá trị đem lại giá tri giá trị thặng dư bằng cách bóc lột công nhân làm thuê -Tư bản thể hiện QHSX giữa giai cấp tư sản và giai cấp vô sản 6/7/2019 27CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt b. Tƣ bản bất biến và tƣ bản khả biến ->Tƣ bản bất biến: Bộ phận tư bản tồn tại dưới hình thái tư liệu sản xuất, mà giá trị được bảo tồn và chuyển vào sản phẩm, tức là giá trị không thay đổi về lượng trong quá trình SX - Gồm: *Máy móc ,nhà xưởng *Nguyên, nhiên ,vật liệu - Nó có đặc điểm là: *Giá trị của chúng được bảo tồn và chuyển dịch nguyên vẹn vào giá trị sản phẩm * Giá trị TLSX được bảo tồn dưới dưới hình thức GTSD mới - Ký hiệu:C 6/7/2019 28CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt ->Tƣ bản khả biến: - Bộ phận tư bản ứng trước dùng để mua hàng hoá sức lao động không tái hiện ra, nhưng thông qua lao động của công nhân mà tăng lên, tức là biến đổi về lượng -Thông qua lao động trừu tượng, người công nhân làm thuê đã sáng tạo ra một giá trị mới, lớn hơn giá trị của sức lao động, tức là có sự biển đổi về số lượng. - Tư bản khả biến, ký hiệu là V. Tư bản khả biến tồn tại dưới hình thức tiền lương. 6/7/2019 29CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt - Cơ sở của viêc phân chia: là nhờ tính chất hai mặt của lao động sản xuất ra hàng hoá. + LĐCT: bảo tồn và chuyển dịch giá trị của TLSX + LĐTT: tạo ra giá trị mới. - Ý nghĩa của việc phân chia : Viêc phát hiện ra tính chất hai mặt của lao động SX hàng hóa giúp C.Mác tìm ra chìa khóa để xác định sự khác nhau giữa TBBB và TBKB + Sự phân chia đó vạch rõ nguồn gốc của m + Giá trị của hàng hóa gồm: C+V+M 6/7/2019 30CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Tư bản không phải là 1 vật, mà là một QHSX xã hội nhất định thuộc một hình thái xã hội lịch sử nhất định C.Mác(Tư bản,quyển3,tập 3,tr277) Sự cấu thành của tư bản: 6/7/2019 31 Dưới giác độ của quá trình lao động Phần khách quan,hoặc vật thể: TLSX Phần chủ quan,hoặc con người: Sức lao động CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 6/7/2019 32 Dưới giác độ của quá trình tạo ra GTSD cũng như quá trình tăng giá trị Tư bản bất biến:C Tư bản khả biến:V Bộ phận TB biểu hiện thành TLSX Trong quá trình SX không thay đổi lượng giá trị của mình Là điều kiện để tạo ra GTTD Bộ phận TB biểu hiện thành sức lao động Tăng giá trị trong quá trình SX (thay đổi về lượng) Là nguồn tạo ra GTTD (m) CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 3. Tỷ suất và khối lượng giá trị thặng dư. a.Tỷ suất giá trị thặng dƣ: là tỷ lệ tính theo (%) giữa số lƣợng giá trị thặng dƣ với tƣ bản khả biến, ký hiệu là m’. t’ thời gian lao động thặng dƣ m’ = x 100% t thời gian lao động tất yếu -> m’ nói lên trinh độ bóc lột TBCN %100.' v m m 6/7/2019 33CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt b. Khối lƣợng giá trị thặng dƣ: Tích số giữa tỷ xuất giá trị thặng dƣ với tổng tƣ bản khả biến đƣợc sử dụng. Công thức: M = m’.V Hay: Trong đó: V = tổng tư bản khả biến M: khối lượng giá trị thặng dư V v m M . 6/7/2019 34CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Baøi taäp: m’ vaø M Coù 200 coâng nhaân laøm vieäc trong nhaø maùy saûn xuaát Theùp. Cöù 1 giôø lao ñoäng 1 coâng nhaân taïo ra löôïng giaù trò môùi laø 5 USD, m’ = 300%. Giaù trò söùc lao ñoäng moãi ngaøy 1 coâng nhaân laø 10 USD. Haõy xaùc ñònh ñoä daøi chung cuûa ngaøy lao ñoäng. Neáu giaù trò söùc lao ñoäng khoâng ñoåi vaø trình ñoä boùc loät taêng leân 1/3 thì khoái löôïng m nhaø tö baûn chieám ñoaït trong moät ngaøy taêng leân bao nhieâu? CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt mm v m h6 5 30 Baøi giaûi Ta coù : m ’ = ’ x V Do ñoù: Löôïng giaù trò thaëng dö do 1 coâng nhaân 1 ngaøy taïo ra cho nhaø tö baûn laø: 10USD x 300% = 30USD Thôøi gian ngöôøi coâng nhaân lao ñoäng cho mình laø: Thôøi gian ngöôøi coâng nhaân lao ñoäng cho nhaø tö baûn laø: h2 5 10 Vaäy: Ñoä daøi chung cuûa ngaøy lao ñoäng laø 2 + 6 = 8h. Giaù trò thaëng dö taêng leân 1/3 hay giaù trò thaëng dö taêng töø 30USD leân 40USD. Nhö vaäy cöù 1 coâng nhaân 1 ngaøy bò nhaø tö baûn chieám theâm 10USD, cho neân 200 coâng nhaân bò nhaø tö baûn chieám theâm moãi ngaøy laø 2.000USD. Hay, moãi ngaøy nhaø tö baûn chieám theâm 2000USD giaù trò thaëng dö. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt 4. Hai phương phaùp saûn xuaát giaù trò thaëng dö vaø giaù trò thaëng dö sieâu ngaïch: a. Saûn xuaát giá trị thặng dƣ tuyệt đối: là giá trị thặng dư thu được do kéo dài ngày lao động ( trong khi thời gian lao động tất yếu không thay đổi). 6/7/2019 37CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Thời gian cần thiêt thời gian thặng dư 7 ' .1 0 0 1 4 0 % 5 m 6/7/2019 38 Ngày lao động =10h 5h5h Ngày lao động =12h 5h 7h 5 ' .1 0 0 1 0 0 % 5 m CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt - Những con đường chủ yếu để SX ra giá trị thặng dư tuyệt đối + Tăng thời gian làm việc trong 1 ngày, tháng, năm + Tăng cường độ lao động - Giới hạn ngày lao động: Thời gian lao động cần thiết< ngày lao động<24h - Giới hạn ngày lao động phụ thuộc: + Trình độ LLSX + Tính chất QHSX + So sánh lực lượng giữa công nhân và tư bản 6/7/2019 39CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt b. Giá trị thặng dƣ tƣơng đối Giá trị thặng dư thu được do rút ngắn thời gian lao động tất yếu, nhờ đó tăng thời gian lao động thặng dư, trong điều kiện độ dài ngày lao động không thay đổi. Sơ đồ ví duï: 6/7/2019 40CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Giá rị thặng dư tương đối  6' .1 0 0 1 5 0 % 4 m 6/42009 41 Ngày lao đông = 10h 5h 5h Ngày lao đông = 10h 4h 6h %100100. 5 5 'm CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Muốn rút ngắn thời gian lao động tất yếu bằng cách: -> Hạ thấp giá trị sức lao động, -> Giảm giá trị tư liệu sinh hoạt của công nhân . Do đó phải tăng năng suất lao động xã hội trong các ngành sản xuất tư liệu sinh hoạt, các ngành SX TLSX để SX các TLSH đó Đổi mới công nghệ 12/4/2009 42CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt c. Giá trị thặng dƣ siêu ngạch + Là phần giá trị thặng dƣ thu đƣợc dôi ra ngoài giá trị thặng dư bình thường do giá trị cá biệt nhỏ hơn giá trị xã hội của hàng hoá. + Do tăng NSLĐ cá biệt = 6/7/2019 43 GTTD siêu ngạch GTXH của hàng hóa GTCB của hàng hóa+ CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Sự hình thành giá trị thặng dư siêu ngạch Các XN cùng 1 ngành Năng xuất lao động Số lượng Sản phẩm Sx trong ngày Giá trị XH của sản phẩm Giá trị TLSX chuyển Vào Sản Phẩm Giá trị mới được tạo ra Tổng giá Trị của toàn bộ SP Giá trịTLSX Chuyển vào SP Giá trị Mới Được tạo ra Giá trị SLĐ Giá trị thặng dư Giá trị thăng dư siêu ngạch A Trung bình trong ngành 600 5 2 3 3000 1200 1800 600 1200 - B Cao hơn TB 1,5 lần 900 5 2 3 4500 1800 2700 600 2100 900 6/4/2009 44 GTTD siêu ngạch= 2700 - 1800 = 2100 - 1200 = 900 USD CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt - So sánh giá trị thặng dƣ siêu ngạch và giá trị thặng dƣ tƣơng đối GTTD tƣơng đối GTTD siêu ngạch - Do tăng NSLĐ XH -Do tăng NSLĐCB - Toàn bộ các nhà TB thu - Từng nhà TB thu - Biểu hiện quan hệ giữa - Biểu hiện QH giữa công nhân và tư bản CN và tư bản,tư bản với tư bản 6/7/2019 45CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Baøi taâp ứng dụng: Phần PP SX m: Ngaøy laøm vieäc 8 giôø thì m’ = 100%. Sau ñoù nhaø tö baûn keùo daøi ngaøy laøm vieäc ñeán 10 giôø. Trình ñoä boùc loät trong xí nghieäp thay ñoåi nhö theá naøo neáu giaù trò söùc lao ñoäng khoâng ñoåi. Nhaø tö baûn taêng theâm giaù trò thaëng dö baèng phöông phaùp naøo? Baøi giaûi: Ngaøy lao ñoäng laø 8 giôø, m’ = 100% töùc m = v hay t = t’=4 Neáu ngaøy laøm vieäc 10h, t = 4, suy ra: t’ = 6, vaäy m’=6/4 = 150% Ñoù laø phöông phaùp boùc loät giaù trò thaëng dö tuyeät ñoái CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt Baøi taâp 2: Coù 400 coâng nhaân laøm thueâ trong nhaø maùy ñoùng taøu X . Thoaït ñaàu ngaøy laøm vieäc laø 10 giôø. Trong thôøi gian ñoù moãi coâng nhaân ñaõ taïo ra giaù trò môùi laø 30 USD, m’ = 200%. Khoái löôïng vaø tyû suaát giaù trò thaëng dö ngaøy thay ñoåi nhö theá naøo neáu ngaøy lao ñoäng giaûm 1 giôø, cöôøng ñoä lao ñoäng taêng 50%, tieàn löông vaãn giöõ nguyeân? Duøng phöông phaùp boùc loät giaù trò thaëng dö naøo ñeå ñaït ñöôïc nhö vaäy? CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt vm 10 20 3 0 1 3 , 5 4 0 , 5 1 0 U S D h U S D USD200.12)10400( 10 5,30 v m %305100 10 5,30 Baøi giaûi Ta coù: v + m = 30. m’ = 200%, suy ra: v = 10; m = 20 Trong 10 giôø, M do 400 coâng nhaân taïo ra laø: M = x V = x (400 x 10) = 8000 USD Khi ngaøy lao ñoäng 9 giôø, cöôøng ñoä lao ñoäng taêng 50% thì coi nhö ngaøy lao ñoäng keùo daøi ra gaáp röôõi töùc laø: 9h x 1,5 = 13,5h Taïo ra moät giaù trò môùi laø: trong ñoù: m = 40,5 – 10 (v) = 30,5 USD Vaäy khoái löôïng giaù trò thaëng dö khi cöôøng ñoä lao ñoäng taêng leân laø: Khi ñoù:m’ = x 100 = Vaäy: M taêng töø 8000 leân 12.200 USD; m’ taêng töø 200% leân 305%; nhaø tö baûn söû duïng phöông phaùp giaù trò thaëng dö tuyeät ñoái. CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt d. Sản xuất ra giá trị thặng dư - quy luật kinh tế cơ bản của chủ nghĩa tư bản. - Nội dung quy luật: Sản xuất ra ngày càng nhiều giá trị thặng dƣ cho nhà tƣ bản bằng cách tăng cường bóc lột lao động làm thuê trên cơ sở tăng năng suất lao động và cường độ lao động 6/7/2019 49CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt => Vì sao gọi là quy luật kinh tế cơ bản: - Phản ánh mục đích của nền sản xuất và phương tiện đạt mục đích. - Saûn xuất ra giá trị thặng dư phản ánh quan hệ giữa tư bản và lao động,đây là quan hệ cơ bản - Phản ánh quan hệ bản chất trongCNTB, - Chi phối sự hoạt động của các quy luật kinh tế khác - Quyết định sự phát sinh, phát triển củaCNTB, và là q