Bài giảng Kế hoạch hóa và tài chính trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở Việt Nam

Chöông XV KEÁ HOAÏCH HOÙA VAØ TAØI CHÍNH TRONG THÔØI KYØ QUAÙ ÑOÄ LEÂN CNXH ÔÛ VIEÄT NAM I.Keá hoaïch hoùa (KHH) neàn kinh teá trong thôøi kyø quùa ñoä: I.1 Tính taát yeáu khaùch quan cuûa KHH Keá hoaïch theo nghóa heïp laø taäp hôïp caùc muïc tieâu vaø caùc phöông phaùp ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu. Tính keá hoaïch laø moät taát yeáu ñoái vôùi neàn saûn xuaát xaõ hoäi hoùa. Tính keá hoaïch laø moät taát yeáu ñoái vôùi neàn kinh teá thò tröôøng. Tính caân ñoái laø moät noäi dung chuû yeáu cuûa tính keá hoaïch. KHH laø söï vaän duïng tính keá hoaïch cho phaùt trieån KT. I.2 Khaùi nieäm, vai troø vaø noäi dung cuûa KHH: Khaùi nieäm: KHH neàn kinh teá quoác daân laø quaù trình nhaän thöùc vaø vaän duïng toång hôïp caùc qui luaät khaùch quan, nhaát laø caùc qui luaät kinh teá vaø caùc muïc tieâu chieán löôïc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi, ñeå laäp ra vaø thöïc hieän caùc keá hoaïch phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi trong töøng thôøi kyø. KHH neàn kinh teá quoác daân laø moät quaù trình bao goàm: Chuaån bò KH Xaây döïng KH Toå chöùc, Thöïc hieän KH toång keát, Ñaùnh gía KH - Vai troø cuûa KHH Laø coâng cuï ñieàu tieát vó moâ cuûa nhaø nöôùc . Toå chöùc vaø quaûn lyù neàn kinh teá phaùt trieån theo caùc chæ tieâu kinh teá vó moâ ñaõ hoaïch ñònh. Phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi theo ñònh höôùng XHCN. Moái quan heä giöõa döï baùo,chieán löôïc vaø KHH Döï baùo Boái caûnh KT- XH trong thôøi gian daøi, khaû naêng vaø muïc tieâu phaùt trieån Chieán löôïc Nhöõng giaûi phaùp lôùn ñeå phaùt trieån KT- XH Keá hoaïch hoùa Nhöõng keá hoaïch phaùt trieån KT- XH trong töøng thôøi kyø - Noäi dung cuûa KHH: Xaùc laäp caùc caân ñoái lôùn cuûa neàn kinh teá theo chieán löôïc phaùt trieån KT- XH trong töøng thôøi kyø Nhoùm caân ñoái chung ( SX- TD, TL- TD, toång cung-toång caàu …) Nhoùm caân ñoái giöõa caùc ngaønh vaø noäi boä ngaønh ( coâng- noâng- dòch vuï..) Nhoùm caân ñoái giöõa caùc vuøng kinh teá theo laõnh thoå I.3 Ñoåi môùi KHH ôû nöôùc ta hieän nay: Yeâu caàu khaùch quan: söï yeáu keùm cuûa cô cheá KHH taäp trung vaø xaây döïng KTTT ñònh höôùng XHCN. Thò tröôøng vöøa laø ñoái töôïng vöøa laø caên cöù cuûa KHH. Chuyeån töø KHH tröïc tieáp sang KHH giaùn tieáp. Thöïc hieän KHH hai caáp. Caûi tieán boä maùy laøm keá hoaïch. II. Taøi chính trong TKQÑ leân CNXH ôû Vieät Nam: II.1 Baûn chaát, chöùc naêng vaø vai troø cuûa taøi chính: Khaùi nieäm: Taøi chính laø heä thoáng quan heä kinh teá bieåu hieän trong laõnh vöïc hình thaønh, phaân phoái vaø söû duïng caùc quó tieàn teä trong neàn kinh teá nhaèm thöïc hieän caùc muïc tieâu kinh teá – xaõ hoäi ñaõ ñònh. Quan heä giöõa nhaø nöôùc vôùi caùc DN, toå chöùc XH vaø daân cö. Quan heä giöõa ngaân haøng vôùi caùc DN, toå chöùc XH vaø daân cö. Quan heä trong noäi boä DN, toå chöùc XH vaø daân cö. Quan heä giöõa caùc chuû theå vôùi thò tröôøng taøi chính. - Chöùc naêng cuûa taøi chính: Chöùc naêng phaân phoái: Quaù trình phaân chia toång saûn phaåm quoác daân qua vieäc hình thaønh vaø söû duïng caùc quó tieàn teä nhaèm thöïc hieän caùc muïc tieâu kinh teá – xaõ hoäi. Chöùc naêng giaùm ñoác: Quaù trình giaùm saùt caùc hoaït ñoäng kinh teá thoâng qua söï vaän ñoäng cuûa quó tieàn teä, ñaûm baûo caùc quó tieàn teä ñöôïc phaân phoái vaø söû duïng toái öu. Caùc giai ñoaïn giaùm ñoác taøi chính Tính hôïp lyù, chính xaùc cuûa döï aùn Tính chaáp haønh keá hoaïch taøi chính cuûa döï aùn Thöïc hieän baùo caùo quyeát toaùn taøi chính Giaùm ñoác tröôùc Giaùm ñoác trong Giaùm ñoác sau - Vai troø cuûa taøi chính: Ñieàu tieát kinh teá. Hình thaønh vaø cung öùng caùc nguoàn taøi chính cho neàn kinh teá. Hình thaønh quan heä tích luyõ vaø tieâu duøng hôïp lyù. Laønh maïnh hoùa caùc moái quan heä taøi chính. Taêng cöôøng tính hieäu quaû cho hoaït ñoäng SX- KD. Cuûng coá lieân minh coâng- noâng, taêng cöôøng vai troø cuûa nhaø nöôùc vaø an ninh quoác phoøng. II.2 Heä thoáng taøi chính trong TKQÑ Toång theå caùc quan heä taøi chính trong caùc laõnh vöïc hoaït ñoäng khaùc nhau, nhöng thoáng nhaát veà baûn chaát, chöùc naêng vaø coù moái lieân heä höõu cô qua söï hình thaønh, söû duïng caùc quó tieàn teä. NSNN TC caùc Doanh nghieäp TC daân cö Caùc toå chöùc XH THÒ TRÖÔØNG TAØI CHÍNH TC cuûa: Tín duïng, ngaân haøng Baûo hieåm Coâng ty TC… Nhöõng ñaëc tröng cô baûn cuûa caùc khaâu trong heä thoáng TC Ngaân saùch nhaø nöôùc ( TC taäp trung ) Quó tieàn teä taäp trung cuûa nhaø nöôùc, goàm caùc khoaûn thu vaø chi. NSNN ñöôïc phaân thaønh hai caáp: trung öông vaø ñòa phöông. Caân ñoái thu chi phaûi ñaûm baûo theo nguyeân taéc. Vaán ñeà chính saùch taøi khoùa. - Taøi chính doanh nghieäp: nôi tröïc tieáp taïo laäp nguoàn TC vaø cung öùng cho caùc khaâu TC khaùc. C + V + M (doanh thu cuûa DN) C: quó buø ñaép TLSX V: Quó löông M: thu nhaäp thuaàn tuyù Noäp thueá cho NN, hình thaønh Nguoàn voán tieàn teä cuûa NSNN. Mua baûo hieåm, hình thaønh nguoàn voán cuûa caùc toå chöùc baûo hieåm. Trích laäp caùc quó doanh nghieäp, coù theå gôûi vaøo ngaân haøng neáu chöa söû duïng. Traû coå töùc cho coå ñoâng( neáu laø CT coå phaàn)hình thaønh nguoàn taøi chính hoä gia ñình. Taøi chính cuûa caùc toå chöùc taøi chính: Caùc toå chöùc tín duïng, coâng ty taøi chính, baûo hieåm... hoaït ñoäng treân nguyeân taéc: thu huùt voán nhaøn roãi hoaøn traû coù thôøi haïn vaø coù lôïi töùc ñaùp öùng cho nhu caàu SX-KD vaø ñôøi soáng. - Taøi chính daân cö, hoä gia ñình vaø caùc toå chöùc xaõ hoäi: Muïc ñích cuûa khaâu taøi chính naøy chuû yeáu laø daønh cho chi tieâu duøng. Những ngày vừa qua, thị trường tài chính tiền tệ liên tục được chứng kiến sự ra mắt khá rầm rộ của hai công ty tài chính 100% vốn nước ngoài đầu tiên (Công ty Tài chính Prudential của Tập đoàn Prudential và Công ty Tài chính SG của Tập đoàn Société Générale).www.cpv.ogr.vn -16/10/2007Công ty tài chính là loại hình tổ chức tín dụng phi ngân hàng, với chức năng sử dụng vốn tự có, vốn huy động và các nguồn vốn khác để cho vay, đầu tư; cung ứng các dịch vụ tư vấn về tài chính, tiền tệ và thực hiện một số dịch vụ khác theo quy định của pháp luật, nhưng không được làm dịch vụ thanh toán, không được nhận tiền gửi dưới 1 năm. II.3 Chính saùch taøi chính ôû nöôùc ta hieän nay: Heä thoáng caùc quan ñieåm, chuû tröông, bieän phaùp cuûa nhaø nöôùc trong vieäc ñoäng vieân, phaân phoái, söû duïng coù hieäu quûa caùc nguoàn voán vaø ñieàu haønh ñoàng boä caùc hoaït ñoäng cuûa heä thoáng taøi chính. Xaây döïng neàn taøi chính gaén lieàn vôùi kinh teá nhieàu thaønh phaàn. Hình thaønh vaø phaùt trieån thò tröôøng taøi chính. Xaây döïng heä thoáng thoâng tin, phaân tích, kieåm tra, kieåm soaùt. Xaây döïng vaø hoaøn thieän heä thoáng phaùp luaät taøi chính. Kieän toaøn boä maùy quaûn lyù taøi chính. Taøi lieäu tham khaûo: 1. Giaùo trình kinh teá chính trò ( Boä giaùo duïc vaø ñaøo taïo ) NXB CTQG 2002 Tr 408 - 431 Vaên kieän Ñaïi hoäi Ñaûng thôøi kyø ñoåi môùi ( veà phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi ) NXB CT QG 2005 3. Quan heä thò tröôøng vaø keá hoaïch trong phaùt trieån kinh teá nöôùc ta hieän nay. PGS-TS Vuõ Vaên Phuùc. NXB CTQG HN 2004 4. Hình thaønh ñoàng boä heä thoáng chính saùch kinh teá vó moâ thuùc ñaåy Coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa. TS Leâ Ñaêng Doanh. NXB CTQG HN 2002 Caâu hoûi oân taäp: Keá hoaïch hoùa laø gì ? Phaân tích noäi dung vaø vai troø cuûa keá hoaïch hoùa. Phaân tích baûn chaát, chöùc naêng cuûa taøi chính trong TKQÑ. Caùc boä phaän caáu thaønh cuûa heä thoáng taøi chính trong TKQÑ. Caùc phöông höôùng tieáp tuïc ñoåi môùi chính saùch taøi chính ôû nöôùc ta hieän nay. Baøi taäp tình huoáng: Baïn haõy neâu moät tình huoáng kinh teá nhaèm bieåu hieän tính keá hoaïch vaø keá hoaïch hoùa. Moái quan heä giöõa tính keá hoaïch vaø keá hoaïch hoùa ? Coù quan ñieåm cho raèng: trong neàn kinh teá thò tröôøng thì keá hoaïch hoùa laø khoâng thöïc söï caàn thieát, caùc hoaït ñoäng kinh teá haõy ñeå cho qui luaät kinh teá thò tröôøng ñieàu tieát. Baïn haõy cho nhaän xeùt veà quan ñieåm treân qua nhöõng daãn chöùng cuï theå. Theo Baïn chính phuû coù chuû tröông ñaùnh thueá cao vaøo maët haøng xe oâ toâ cuõ nhaäp khaåu nhaèm ñaït ñöôïc muïc ñích gì ? Baïn coù ñoàng tình vôùi quyeát ñònh treân cuûa chính phuû khoâng, vì sao? 4. Baèng nhöõng minh hoïa cuï theå, Anh(Chò) haõy neâu vai troø cuûa taøi chính trong vieäc thöïc hieän chöùc naêng phaân phoái vaø giaùm ñoác. 5. Töï do hoùa taøi chính laø gì ? Vì sao phaûi thöïc hieän töï do hoùa taøi chính trong quaù trình hoäi nhaäp. Haõy cho nhaän xeùt veà quùa trình naøy ôû Vieät Nam hieän nay.