Vị trí: Tiện là phương pháp gia công cắt gọt thông dụng nhất, chiếm tỷ trọng lớn trong gia công kim loại bằng cắt (khoảng 25-50 0/0) vì ngoài nguyên công tiện trên máy tiện còn có thể khoan, khoét, doa, tarô 
- Đặc điểm: Tiện là phương pháp gia công có phoi được thực hiện bằng sự phối hợp hai chuyển động gọi là chuyển động tạo hình gồm chuyển động chính là chuyển động quay tròn của chi tiết và chuyển động chạy dao (chuyển động chạy dao dọc và chuyển động chạy dao ngang)
                
              
                                            
                                
            
                       
            
                 53 trang
53 trang | 
Chia sẻ: haohao89 | Lượt xem: 6890 | Lượt tải: 1 
              
            Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Bài giảng Khái niệm cơ bản về nghề tiện, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
 1 
 BÀI 1: KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ NGHỀ TIỆN 
1. Vị trí , đặc điểm của nghề tiện: 
- Vị trí: Tiện là phương pháp gia công cắt gọt 
thông dụng nhất,chiếm tỷ trọng lớn trong gia công 
kim loại bằng cắt (khoảng 25-50 0/0) vì ngoài 
nguyên công tiện trên máy tiện còn có thể khoan, 
khoét, doa, tarô… 
- Đặc điểm: Tiện là phương pháp gia công có 
phoi được thực hiện bằng sự phối hợp hai chuyển 
động gọi là chuyển động tạo hình gồm chuyển động 
chính là chuyển động quay tròn của chi tiết và 
chuyển động chạy dao (chuyển động chạy dao dọc và 
chuyển động chạy dao ngang) 
2. Những công việc tiện cơ bản: 
13. Tiện chép hình 
Hình.1.1. Chuyển động cắt gọt 
3.Tiện rãnh ngoài 
6.Tiện ren trong 5.Tiện nhiều dao Tiện định hình 7.Tiện rãnh trong 8. 
4.Tiện cắt đứt 1.Tiện trụ ngoài 2.Tiện trụ trong 
9.Tiện côn ngoài 10.Tiện côn trong 12.Tiện ren ngoài 
11.Tiện mặt đầu 
Hình.1.2. Những công việc tiện cơ bản. 
 2 
3. Giới thiệu các loại máy tiện: 
3.1. Máy tiện vạn năng: 
- Dùng gia công : mặt trụ ngoài, mặt trụ trong, côn trong , côn ngoài, ren vít trong , 
ren vít ngoài, tiện chép hình … 
- Máy Tiện ren vít vạn năng có nhiều cỡ: cỡ trung và cỡ nhỏ, cỡ để bàn và cỡ nặng. 
3.2. Máy tiện cụt: 
- Dùng gia công chi tiết có đường 
kính lớn : puli, vô lăng, bánh răng, tấm 
đệm.v.v… 
- Không có ụ động 
- Mâm cặp có đường kính rất lớn. 
- Số cấp tốc độ ít, số vòng quay thấp. 
3.3. Máy tiện đứng: 
- Gia công chi tiết có đường kính lớn 
Φ ≥ 300 mm 
- Nặng, hình dáng phức tạp 
- Bàn gá chi tiết nằm ngang quay theo 
trục thẳng đứng 
 3.4. Máy tiện tự động: 
Hình.1.3.Máy tiện vạn năng Digital Hình.1.4. Máy tiện ren vít vạn 
Hình.1.5. Máy tiện cụt 
Hình.1.6. Máy tiện đứng. 
Hình.1.7. Máy tiện CNC 
 - Dùng gia công hàng loạt và hàng khối. 
 - Máy tiện tự động không chỉ thực hiện 
tự động toàn bộ chu trình chuyển động của 
dụng cụ cắt để tạo ra sản phẩm hoàn chỉnh, 
mà còn tự động thực hịên việc kẹp chặt và 
tháo chi tiết gia công 
 3 
4. Cấu tạo máy tiện ren vít vạn năng: 
Máy tiện ren vít vạn năng được dùng để thực hiệ các công việc tiện và cắt ren khác 
nhau trong điều kiện sản xuất đơn chíếc và hàng loạt nhỏ. Hình dáng của máy tiện ren vít 
vạn năng đựợc giới thiệu trên (Hình.1.8) 
4.1. Thân máy: 
- Là chi tiết quan trọng vì trên thân máy có lắp tất cả các bộ phận chủ yếu của máy. 
- Bộ phận quan trọng nhất là sống trượt 
- Trên sống trượt có lắp các bộ phận máy có thể di động: ụ dộng, giá đỡ, bàn trượt 
dọc. 
- Kết cấu đa dạng 
1.4.2. Hộp trục chính (Ụ trước). 
- Hộp trục chính thường bao gồm cả hộp tốc độ để điều chỉnh tất cả các cấp vận 
tốc của trục chính.(Hình.1.11) 
- Bộ phận quan trọng nhất của hộp trục chính là trục chính và những ổ trục của 
trục chính. 
- Trục chính thường có kết cấu rỗng có thể đưa phôi thanh qua trục chính. 
Hình.1.8. Cấu tạo máy 
tiện ren vít vạn năng 
Hình.1.9. Hình dáng thân máy Hình.1.10. Hình dáng sống trượt 
Hình.1.11. Kết cấu hộp trục chính Hình.1.12. Kết cấu trục chính 
 4 
4.2. Bàn xe dao: 
- Là bộ phận máy lắp trên hộp xe dao và trượt trên sống trượt của băng máy . 
- Bàn dao có nhiệm vụ kẹp chặt dao và thực hiện chuyển động chạy dao dọc và 
chạy dao ngang. 
- Bàn dao gồm 4 bộ phận chính: bàn trượt dọc, bàn trượt ngang, bàn trượt dọc 
trên và ổ gá dao . 
4.3. Ụ động (ụ sau): 
- Được đặt trên sống trượt 
dẫn hướng của băng máy và có thể di 
trượt dọc theo sống trượt tới một vị trí 
bất kì bằng tay (Hình.1.14) 
- Ụ dộng đỡ những chi tiết 
gia công kém cứng vững, ngoài ra còn 
gá mũi khoan, khoét, doa, các đồ gá 
tarô,… 
Để kẹp chặt ụ động xuống băng máy 
có hai cách: bulông – đai ốc và cần 
xoay chốt lệch tâm. 
5. Các loại đồ gá thông dụng trên máy tiện: 
 5.1. Mâm cặp: 
- Dùng để định vị và kẹp chặt các chi tiết có hình dạng khác nhau chủ yếu dạng trụ 
tròn và đối xứng, được lắp ở đầu trục chính (Hình.1.15) và (HÌnh ( (Hình.1.16). 
- Có 2 loại chính : Mâm cặp không tự định tâm và mâm cặp tự định tâm . 
Hình.1.13. Kết cấu hệ bàn xe dao 
Hình.1.14. Kết cấu ụ động (ụ sau) 
Hình.1.15. Mâm cặp 4 chấu 
không tự định tâm 
Hình.1.16. Mâm cặp 3 chấu 
tự định tâm 
 5 
5.2. Mũi chống tâm: 
 Mũi chống tâm dùng để gá đỡ các chi tiết dạng trục dài trong quá trình gia công 
(Hình1.17) và (Hình.1.18). 
5.3. Giá đỡ: 
Dùng để đỡ những chi tiết gia công kém 
cứng vững thường có tỷ số chiều dài và đường 
kính lớn hơn hoặc bằng 12, và đỡ những chi tiết 
đặc biệt nặng. Có hai loại (Hình.1.19): 
- Giá đỡ cố định: bắt chặt xuống băng 
máy. 
- Giá đỡ di động: bắt chặt trên bàn xe 
dao dọc. 
6. Kỹ thuật an toàn lao động: 
6.1. An toàn lao động trong nghề tiện: 
 a. Trước khi vào ca: 
Tác phong: 
- Phải mặt quần áo bảo hộ lao động cho gọn gàng (Hình.1.20). 
- Cổ tay áo phải cài lại hoặc xoắn lên qua khỏi khuỷu tay. 
- Bỏ áo vào quần, tóc cuốn gọn cho vào mũ. 
- Đi giày bata hoặc dép có quai hậu. 
Hình.1.17. Mũi chống tâm cố định. Hình.1.18. Mũi chống tâm quay. 
Hình.1.19. Giá đỡ cố định 
 và giá đỡ di động 
Hình.1.20. Quần áo bảo hộ lao động. 
 6 
Kiểm tra máy: 
- Kiểm tra công tắc đóng mở máy 
- Các bộ phận điều khiển,phanh hãm 
- Cho máy chạy ở chế độ không tải 
- Không tháo các bộ phận che an toàn. 
- Nếu máy có hư hỏng phải báo ngay cho giáo viên phụ trách để xử lý kịp thời trước khi 
chạy máy. 
Vị trí làm việc. 
- Thu dọn những vật thừa trên máy và xung quanh vị trí làm việc . 
- Kiểm tra và chuẩn bị các thứ cần thiết như: bản vẽ có trên gá chưa, dụng cụ gá, dụng cụ 
cắt, dụng cụ đo chi tiết gá kẹp… 
- Bôi trơn sống trượt và nòng ụ động. 
- Nơi làm việc phải sạch sẽ, không để nền nhà có dầu mỡ, rác bẩn, có phoi. 
Mài dao. 
- Không dể độ hở giữa bệ tì và đá quá lớn. 
- Khi mài dao không nên mài mặt hông của đá. 
- Không cố đè mạnh dao vào đá. 
- Cán dao không chĩa thẳng và áp sát vào lòng bàn tay. 
- Phải dùng kính hoặc mica che trước khi mài để các hạt mài không bắn vào mắt. 
b. Trong khi làm việc: 
· Dụng cụ. 
- Phải xếp riêng một vị trí, không để vật nặng đè lên thước kẹp, đồng hồ so, panme. 
- Khi dùng mũi tâm cố định phải cho mỡ vào lỗ tâm của phôi, kiểm tra sự tiếp xúc 
giữa mũi tâm với phần côn của lỗ tâm. 
· Gá kẹp. 
- Chi tiết ngắn kẹp trực tiếp vào mâm cặp. 
 7 
- Nếu chi tiết dài phải dùng mũi tâm ụ sau đỡ. 
- Không để chìa khoá trên mâm cặp khi 
đã kẹp chặt hoặc tháo phôi xong. 
- Không nên dùng ống tiếp nối dài thêm 
vào tay quay siết mâm cặp để siết 
mâm. 
- Phải dùng chìa khoá có đầu vừa với lỗ 
vuông trên mâm. 
· Khi làm việc. 
- Dùng kính bảo hiểm che vùng cắt gọt hoặc đeo kính, 
- Dùng cơ cấu bẻ phoi trên dao hoặc dùng móc để lấy phoi ra bề mặt chi tiết mà 
không dùng tay, 
- Không dùng tay để hãm mâm cặp và chi tiết gia công 
- Không đo kiểm khi máy đang chạy. 
· Sau khi làm việc. 
- Dừng máy, điều chỉnh các tay gạt của máy về vị trí an toàn,ngắt điện khỏi máy. 
- Dùng chổi và cọ quét sạch phoi trên ổ dao và băng máy,dùng giẻ sạch để lau sạch 
các dụng cụ đo, dụng cụ cắt và để vào tủ dụng cụ theo đúng vị trí qui định, sắp xếp 
gọn gàng các chi tiết đã gia công. 
- Bôi trơn các bề mặt làm việc trên bàn dao và băng máy, bàn giao máy và nêu rõ 
tình trạng làm việc của máy cho giáo viên phụ trách. 
6.2. Sắp xếp tổ chức nơi làm việc: 
- Các loại dụng cụ đo,các loại calip phải được 
đặt trên tấm nỉ trên nắp hộp trục chính hoặc tủ 
dụng cụ 
- Các dao tiện, chìa vặn, căn đệm, búa, chìa 
khoá siết mâm cặp, mũi tâm đặt trên khay gỗ đặt 
trên băng máy sau ụ động. 
- Vị trí làm việc sạch sẽ để tránh tai nạn cho 
người đứng máy. 
6.3. Vệ sinh công nghiệp: 
- Nơi làm việc phải đủ ánh sáng, đảm bảo vấn đề thông gió, sưởi ấm, chống ồn, 
chống rung động, an toàn về đường dây điện. 
- Nơi làm việc sạch sẽ và ngăn nắp cũng như trong toàn bộ nhà xưởng. 
- Đảm bảo vệ sinh phòng cháy. Phoi, rác được để nơi riêng. 
 8 
BÀI 2: ĐIỀU KHIỂN VÀ ĐIỀU CHỈNH MÁY TIỆN T6M16 
1. Điều khiển máy tiện ren vít T6M16 
 Hình 2.1 là sơ đồ cấu tạo của máy tiện ren vít T6M16 do Nhà máy chế tạo máy công 
cụ số 1 Hà Nội Việt Nam sản xuất, là một loại máy được sử dụng rộng rãi trong sản xuất 
cũng như trong giảng dạy Thực hành. 
1.1. Mục đích: 
- Tư thế làm việc bên máy, cho chạy và hãm động cơ điện, cho chạy và hãm bộ truyền 
động chính của máy để trục chính quay thuận chiều và ngược chiều, cho chạy và hãm 
truyền dẫn cơ khí của xe dao theo hướng ngang và hướng dọc. 
- Gá lắp, kiểm tra theo đường kính, mặt đầu và kẹp chặt phôi trên mâm cặp ba chấu tự 
định tâm. 
- Gá lắp, điều chỉnh dao theo chiều cao mũi chống tâm của máy. 
- Di chuyển đều con trượt trên, bàn xe dao ngang và bàn xe dao dọc, điều chỉnh góc độ 
của con trượt trên. 
- Sử dụng các bảng điều chỉnh số vòng quay, bước tiến truyền dẫn cơ khí. 
- Đo chiều dài của phôi và các bậc dài trên phôi hình trụ có bậc bằng thước lá, đo chiều 
dài bậc ngắn và đường kính của phôi bằng thước cặp. 
- Xác định mốc tiến dao ngang và dao dọc, đặt đúng chiều sâu cắt cho trước theo mặt 
số; cắt thử 4-5.mm 
1.2. Trang bị nơi làm việc: 
Máy tiện T6M6, mâm cặp ba chấu tự định tâm, chìa vặn mâm cặp, búa đồng, giá đồng 
hồ so, mũi chống tâm, dao tiện ngoài, căn đệm có chiều dầy khác nhau, chìa xiết bu lông 
ở gá dao, thước lá, thước cặp 1/10 mm, phôi thép Ø40, L120 
2. Nội dung thực hiện: 
Hình 2.1. sơ đồ cấu tạo của máy tiện ren vít T6M16 
 9 
2.1. Chuẩn bị thực hiện bài tập : 
 a. Kiểm tra sự phù hợp của máy 
với vóc dáng của người. 
 Lựa chọn bục để chân sao cho khi 
gập khửu tay vuông góc, bàn tay không 
thấp hơn đường tâm của máy. (Hình 2.2) 
b. Giữ đúng tư thế làm việc bên máy : 
 Đứng vững, hơi dạng chân trên bục, đối diện 
với xe dao của máy, cách bước tiến ngang một 
khoảng 100 – 120mm. . Hình 1.3 
c. Nối động cơ điện của máy vào lưới điện. Dùng 
tay xoay công tắc A theo chiều kim đồng hồ. (Hình 2.4) 
Công tắc B dùng để mở bơm tưới nguội, công tắc C 
dùng để mở đèn chiếu sáng. 
2. 2. Cho chạy và hãm trục chính của máy : 
 a. Cho trục chính của máy quay thuận chiều: 
 Dùng tay trái (khi sử dụng tay gạt gần hộp bước tiến) hoặc dùng tay phải (khi sử 
dụng tay gạt ở bên phải hộp xe dao) kéo tay gạt 1 từ vị trí I (Hình 2.5) lên phía trên tới vị 
trí II . (Hình 2.6). 
Hình 2.2. Kiểm tra chiều cao máy và người 
Hình 2.4. Nối động cơ điện với nguồn điện 
Hình 2.5. Cho trục chính quay thuận 
Hình.2.6. Cho trục chính quay thuận 
Hình 2.3. Giữ đúng tư thế 
làm việc bên máy 
 10 
 b. Dừng trục chính của máy: 
 Dùng tay trái hoặc tay phải đẩy tay gạt 1 từ vị trí II. (Hình.2.7) xuống dưới vị trí I. 
c. Cho trục chính của máy quay ngược chiều. 
 Dùng tay trái (khi sử dụng tay gạt gần hộp bước tiến) hoặc dùng tay phải (khi sử 
dụng tay gạt ở bên phải hộp xe dao) kéo tay gạt 1 từ vị trí II (Hình.2.8) xuống phía dưới 
tới vị trí III. 
2.3. Cho chạy và hãm bước tiến dọc cơ khí của xe dao: 
 a. Cho chạy bước tiến thuận chiều của xe dao dọc (từ ụ động vào ụ chính). 
 Dùng tay đóng tay gạt bộ đảo chiều (Hình 2.9) từ vị trí I sang vị trí II rồi kéo tay 
gạt 1 cho chạy trục chính của máy, dùng tay kéo tay gạt ly hợp chuyển động dọc ở hộp xe 
dao từ vị trí I lên vị trí II. (Hình.2.10) 
 b. Hãm bước tiến dọc. 
kéo tay gạt ly hợp chuyển động dọc từ vị trí II về lại vị trí I. 
c. Cho chạy bước tiến nghịch chiều của xe dao dọc (từ ụ chính ra ụ động). 
 Dùng tay đóng tay gạt ly hợp bộ đảo chiều (hình. 2.9) từ vị trí I sang vị trí III rồi kéo 
tay gạt 1 cho chạy trục chính của máy, dùng tay kéo tay gạt ly hợp chuyển động dọc ở 
hộp xe dao từ vị trí I lên vị trí II. (Hình .2.10). 
2.4. Cho chạy và hãm bước tiến ngang cơ khí của xe dao: 
a. Cho chạy bước tiến thuận chiều của xe dao ngang (tiến vào đường tâm của máy). 
Dùng tay đóng tay gạt ly hợp bộ đảo chiều (Hình.2.9) từ vị trí I sang vị trí II rồi kéo 
tay gạt 1 cho chạy trục chính của máy, dùng tay kéo tay gạt ly hợp chuyển động ngang ở 
hộp xe dao từ vị trí I lên vị trí II. (Hình.2.10). 
Hình. 2.7 Hình. 2.8 
Hinh. 2.9. Đóng ly hợp bộ 
đảo chiều tiến dao 
Hinh.2.10. Đóng ly hợp tiến dao 
 11 
b. Hãm bước tiến ngang. 
Kéo tay gạt ly hợp chuyển động ngang ở hộp xe dao từ vị trí II về lại vị trí I. 
c. Cho chạy bước tiến nghịch chiều của xe dao ngang. Dùng tay đóng tay gạt ly hợp bộ 
đảo chiều (Hình.2.9) từ vị trí I sang vị trí III rồi kéo tay gạt 1 cho chạy trục chính của 
máy, kéo tay gạt ly hợp chuyển động ngang ở hộp xe dao từ vị trí I lên vị trí II. 
2.5. Di chuyển đều con trượt trên và bàn xe dao bằng tay: 
 a. Di chuyển con trượt trên về vị trí cuối bằng một tay (về phía ụ động). 
 Tay phải cầm tay quay 1 và quay theo chiều mũi ten A dịch chuyển con trượt trên 
về phía ụ động (Hình.2.11). 
b. Di chuyển con trượt trên về vị trí đầu (ụ trước) bằng một tay. 
 Tay phải cầm tay quay 1 và quay theo chiều mũi tên B dịch chuyển con trượt trên 
về phía ụ trước (Hình.2.11). 
 c. Di chuyển con trượt trên về vị trí đầu (ụ trước) bằng hai tay: 
 Dùng ngón tay cái của bàn tay phải tỳ vào chốt 1 (Hình.2.12) còn ngón tay trỏ nắm 
lấy chốt Thứ hai, đồng thời dùng các ngón tay cái và ngón tay trỏ của bàn tay trái nắm lấy 
tay quay và quay nó theo chiều kim đồng hồ. sau khi quay tay quay một góc 120o 
(Hình.2.13), tay trái tiếp tục quay thêm một góc 1800, lúc này ngón tay cái của bàn tay 
phải tỳ sang chốt khác của tay quay (Hình.2.14). Như vậy con trượt trên của bàn xe dao 
được dịch chuyển về phía ụ trước theo chiều mũi tên A. 
Hình.2.11. Di chuyển con trượt trên về vị 
trí cuối (ụ động) bằng một tay 
Hình.2.12. Di chuyển con trượt trên về vị 
trí đầu (ụ trước) bằng hait tay 
Hình.2.13. Di chuyển con trượt trên 
về vị trí đầu bên trái bằng hai tay 
Hình.2.14. Vị trí của hai tay khi dịch 
con trượt trên về vị trí đầu 
 12 
d. Di chuyển bàn xe dao ngang về phía đường tâm trục chính bằng một tay: 
 Dùng tay phải nắm lấy tay quay 1 (Hình.2.15) và quay theo chiều kim đồng hồ. 
e. Dịch chuyển xe dao ngang về vị trí ban đầu. 
Dùng tay phải hoặc tay trái quay tay quay 1 (Hình.2.15) ngược chiều kim đồng hồ. 
f. Di chuyển bàn xe dao ngang về phía đường tâm trục chính bằng hai tay. Dùng hai 
tay cầm tay quay (Hình.2.16) và quay theo chiều khim đồng hồ. Để dịch chuyển xe dao về 
vị trí ban đầu quya ngược lại. 
g. Dịch chuyển xe dao ngang về phía đường tâm của trục chính và con trượt trên về 
phía ụ trước đồng thời bằng hai tay. 
 Đặt các ngón tay lên các tay quay như (Hình.2.17). Các ngón tay của bàn tay phải 
quay tay quay của con trượt trên theo chiều kim đồng hồ khoảng 1/3 ÷ 1/2 vòng. 
 Các ngón tay của bàn tay trái quay tay quay của xe dao ngang theo chiều kim đồng hồ 
khoảng 1/3 ÷ 1/2 vòng. 
 h. Dịch chuyển xe dao dọc bằng hai tay. 
 Để dịch chuyển xe dao dọc về phía 
(ụ trước) dùng hai tay cầm vôlăng 
 (Hình.2.18) sao cho các ngón tay trái 
 tỳ vào mặt trong của vôlăng, còn ngón 
tay trỏ tỳ lên đường kính ngoài của 
vôlăng và quay nó chỉ đến khi tay 
trái nằm ở vị trí dưới, còn tay phải 
nằm ở vị trí trên (Hình.2.19) 
Hình.2.15. Dịch chuyển xe 
dao ngang bằng một tay 
Hình.2.16. Dịch chuyển xe 
 dao ngang bằng hai tay 
Hình.2.17. Dịch chuyển xe dao 
ngang và con trượt trên 
Hình.2.18. Thao tác đầu tiên khi dịch 
chuyển xe dao dọc bằng hai tay 
Hình.2.19. Thao tác tiếp theo 
khi dịch chuyển xe dao dọc 
 13 
 2.6. Xoay con trượt trên đi một góc cho trước: 
 a. Nới lỏng êcu kẹp chặt con trượt trên với xe dao ngang. 
 Dùng tay phải xoay cơlê 2 ngược chiều kim đồng hồ để nơi lỏng các êcu 1 (Hình2.20). 
 b. Xoay con trượt trên một góc 300 ngược chiều hay cùng chiều kim đồng hồ. 
 Dùng hai tay (Hình.2.21) để xoay con trượt trên cho đến khi đường vạch 1 trùng với 
vạch thứ 30 vành chia độ trên bàn xe dao ngang , sau đó xiết chặt các êcu 1 (Hình.2.20). 
 c. Xoay con trượt trên về vị trí ban đầu. 
Dùng hai tay 
Xoay phần trên cùng 
Chiều kim đồng hồ cho 
Đến khi đường vạch 1 
trùng với chỉ số 0 của 
vành chia độ trên bàn 
xe dao ngang (Hình.1.22) 
2.7. Điều chỉnh tốc độ (số vòng quay) của trục chính và bước tiến dao: 
 a. Điều chỉnh hộp tốc độ theo số vòng quay cho 
trước của trục chính trong một phút. 
 Ví dụ để điều chỉnh số vòng quay của trục 
chính là 500v/p, đầu tiên gạt tay gạt ngắn tới vị trí 
1, sau đó gạt tay gạt dài tới vị trí 2 (Hình.2.23). 
( Tuyệt đối không được thay đổi số vòng quay của 
trục chính khi máy chưa dùng hẳn) 
Hình.2.20. Nới lỏng êcu kẹp chặt 
con trượt trên. 1. êcu. 2. cơlê. 
Hình.2.21. Xoay con trượt trên 
đi một góc. 1. đường vạch chia độ 
Hình.2.22. Xoay con trượt trên về 
vị trí ban đầu. 1. vạch chia độ. 
Hình.2.23. Điều chỉnh số vòng quay trục chính. 
 14 
b.Điều chỉnh máy theo bước tiến đã cho ( Tiến dao dọc và tiến dao ngang). 
Nhìn theoA BẢNG TRA BƯỚC TIẾN DAO CỦA MÁY T6M16 
 Để điều chỉnh bước tiến dọc và ngang cho trước (hình.2.24), ví dụ là 0,06 mm/vòng 
đầu tiên gạt tay gạt ly hợp bộ đảo chiều tùy thuộc vào hướng tiến dao phải hay trái từ vị I 
xuống vị trí II hoặc vị trí III, sau đó tùy thuộc vào cần tiện ren hay tiện trơn mà kéo ra 
hoặc đóng ly hợp vào để chuyển tiện ren và tiện trơn ở hộp bước tiến ( vị trí I là tiện ren, 
vị trí II là tiện trơn), tiếp theo gạt tay gạt ở hộp bước tiến tới vị trí số 1 và IV. Kéo cần 
Hình.2.24. Điều chỉnh vị trí tay gạt để tiện ren và tiện trơn 
 15 
khởi động cho trục chính quay và thực hiện các thao tác đã trình bày như ở mục 2.3.3, 
2.3.4. 
2.8. Gá lắp, kiểm tra theo đường kính, mặt đầu và kẹp chặt phôi trên mâm cặp ba chấu 
tự định tâm: 
 a. Tháo ráp các chấu kẹp. 
 - Dùng tay quay khóa mâm cặp ngược chiều kim đồng hồ rồi rút các chấu kẹp 
của mâm cặp ra khỏi các rãnh của mâm cặp và đặt chúng lên tấm gỗ. 
 - Gá các chấu kẹp vào mâm cặp, xếp các chấu kẹp lên tấm gỗ theo thứ tự 1,2,3. 
(Hình.2.25). 
 Đặt chìa khóa mâm cặp vào lỗ của một trong ba bánh răng côn nhỏ để xoay bánh 
răng côn lớn ( ở mặt trái của bánh răng côn lớn có đường ren vuông xoắn ốc), khi đầu 
mối ren xuất hiện ở rãnh thư nhất của mâm cặp, ta xoay bánh răng côn này ngược trở lại 
một chút và đặt chấu kẹp 1 (Hình.2.25) vào rãnh thứ nhất, rồi tiếp tục quay bánh răng cho 
tới khi chấu kẹp ăn khớp rãnh xoắn ốc của bánh răng côn lớn. Tiếp tục thực hiện lắp các 
chấu 2,3 tương tự như lắp chấu 1 (Hình.2.25). 
b. Gá đặt, rà gá độ đảo mặt đầu và tháo phôi ra khỏi mâm cặp. 
 Điều chỉnh máy để có số vòng quay nhỏ nhất của trục chính. Di chuyển bàn xe dao 
về phía ụ động. 
 Gá phôi lên mâm cặp. Dùng hai tay xoay khóa mâm cặp ngược chiều kim đồng hồ 
để mở rộng chấu kẹp tới một lượng lớn hơn đường kính phôi cần kẹp (Hình.2.26). 
 Dùng tay phải cầm phôi 1 (Hình.2.27) vào các chấu kẹp của mâm cặp, còn tay trái 
xoay khóa mâm cặp theo chiều kim đồng hồ cho đến khi các chấu kẹp chạm vào phôi. 
Tiếp theo dùng hai tay xoay khóa mâm cặp theo chiều kim đồng hồ để kẹp chặt sơ bộ 
phôi. Để đảm bảo phôi gá đủ độ cứng vững phần nhô ra khỏi mâm cặp của phôi gấp 1,5 ÷ 
2 lần đuờng khính. 
Hình.2.25. Lắp chấu vào mâm Hình.2.26. Chuẩn bị gá phôi lên 
Hình.2.27. Gá phôi trên mâm cặp Hình.2.28. Thoa bột màu để rà gá 
 16 
 - Rà gá và kẹp chặt phôi trên mâm cặp. Cho trục 
chính quay, tay phải cầm viên phấn 3 ( Hình.2.29) và tỳ 
lên tay trái, còn tay trái tỳ lên thân máy, sau đó áp viên 
phấn vào mặt đầu của phôi 1 cho tới khi tạo thành vạch 
phấn 2 rồi cho trục chính ngừng quay. Nếu thấy vạch 
phấn 2 không tạo thành toàn bộ trên mặt đầu thì dùng búa 
3 (Hình2.29) gõ vào phôi 1 theo vạch phấn 2. 
 Các bước trên được lặp lại cho đến khi 
có được vạch phấn đều trên mặt đầu của phôi. 
 Sau đó cầm khóa mâm cặp, đứng dạng hai chân bằng vai trước mâm cặp rồi đặt khóa 
mâm cặp lần lượt vào các lỗ vuông và xoay khóa mâm cặp theo chiều kim đồng hồ cho 
tới khi phôi được kẹp chặt hoàn toàn. 
 Tháo Phôi khỏi mâm cặp. Đưa khóa mâm cặp vào lỗ vuông (Trên mâm cặp), dùng 
hai tay xoay khóa mâm cặp ngược chiều kim đồng hồ (Khoảng ½ vòng) rồi dùng tay phải đỡ 
phôi, còn tay trái tiếp tục xoay khóa mâm cặp ngược chiều kim đồng hồ cho tới khi phôi 
được tháo lỏng hoàn toàn. Lúc này có thể thao phôi một cách dễ dàng.