Bài giảng Kinh tế chính trị Mác - Lênin - Chương 6: Chủ nghĩa tư bản độc quyền, chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước - Trần Thị Phương

CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN, CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC GV: TRAN THI PHUONG CĐ KHÓA 8 CHƯƠNG 6 NỘI DUNG Chủ nghĩa tư bản độc quyền1 Chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước2 Đánh giá chung về vai trò và giới hạn lịch sử của CNTB3 Ngay xua CĐ KHÓA 8 1. Chủ nghĩa tư bản độc quyền • 1.1 Nguyên nhân hình thành và bản chất của chủ nghĩa tư bản độc quyền. • 1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của chủ nghĩa tư bản độc quyền. Ngay xua CĐ KHÓA 8 1.1 Nguyên nhân hình thành & bản chất của CNTB độc quyền - Cuoái theá kyû XIX, ñaàu theá kyû XX, LLSX phaùt trieån maïnh meõ; taùc ñoäng cuûa quy luaät GTTD vaø quy luaät caïnh tranh; Khuûng hoaûng kinh teá cuûa CNTB laøm xuaát hieän caùc xí nghieäp keách xuø  Taïo ñieàu kieän vaät chaát cho böôùc chuyeån töø TB töï do caïnh tranh sang TB ñoäc quyeàn  Tích tuï vaø taäp trung saûn xuaát ôû möùc ñoä cao daãn tôùi hình thaønh caùc toå chöùc ñoäc quyeàn. - Cạnh tranh tự do Các nhà TB nhỏ bị phá sản  còn lại các nhà tư bản lớn  cạnh tranh khốc liệt  thỏa hiệp Ngay xua CĐ KHÓA 8 1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của chủ nghĩa tư bản độc quyền 1. Tập trung sản xuất và các tổ chức độc quyền. ĐN: Tổ chức độc quyền là liên minh giữa những nhà tư bản lớn để tập trung vào trong tay một phần lớn sản phẩm của một ngành, cho phép liên minh này phát huy ảnh hưởng quyết định đến quá trình sản xuất và lưu thông của ngành đó Đ Ặ C Đ I Ể M Ngay xua CĐ KHÓA 8 Đ Ặ C Đ I Ể M Độc quyền đem lại lợi nhuận siêu ngạch,nghĩa là một món lợi nhuận dư ra ngoài số lợi nhuận TBCN bình thường và thông thường trên toàn thế giới. V.I. Lênin (Toàn tập ,tập 30,tr221) 1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của chủ nghĩa tư bản độc quyền Ngay xua CĐ KHÓA 8 Đ Ặ C Đ I Ể M Giá cả ĐQ = CPSX + Lợi nhuận ĐQ Lợi nhuận ĐQ = LN BQ + LN siêu ngạch ĐQ -Quy luật giá trị biểu hiện thành quy luật giá cả độc quyền. - Quy luật giá trị thặng dư biểu hiện thành quy luật lợi nhuận độc quyền. 1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của chủ nghĩa tư bản độc quyền Ngay xua CĐ KHÓA 8 Đ Ặ C Đ I Ể M 2. Tư bản tài chính & bọn đầu sỏ tài chính Tư bản tài chính là sự thâm nhập và dung hợp vào nhau giữa tư bản độc quyền trong ngân hàng và tư bản ĐQ công nghiệp 1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của chủ nghĩa tư bản độc quyền Ngay xua CĐ KHÓA 8 CĐ A 8 Đ Ặ C Đ I Ể M 3. Xuất khẩu tư bản: Xuất khẩu tư bản là đầu tư tư bản ra nước ngòai nhằm thu lợi nhuận cao. 1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của chủ nghĩa tư bản độc quyền Ngay xua CĐ KHÓA 8 Đ Ặ C Đ I Ể M 4. Sự phân chia thế giới giữa các liên minh độc quyền quốc tế Thực chất sự phân chia thế giới về kinh tế là phân chia thị trường tiêu thụ hàng hóa, nguồn nguyên liệu và đầu tư Kết quả: Hình thành các liên minh và các khối liên kết khu vực: Cộng đồng kinh tế Châu Âu (EU); Khu vực tự do Bắc Mỹ (NAFTA) gồm Canada, Mêhicô và Mỹ; Hiệp hội các nước Đông Nam Á (Asean). 1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của chủ nghĩa tư bản độc quyền Ngay xua CĐ KHÓA 8 Đ Ặ C Đ I Ể M 5. Sự phân chia lãnh thổ thế giới giữa các cường quốc Do quy luật phát triển không đều của CNTB, các đế quốc ra đời muộn muốn đấu tranh đòi chia lại thế giới  Chiến tranh thế giới thứ nhất 1914 – 1918 và thứ hai 1939 - 1945 1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của chủ nghĩa tư bản độc quyền Ngay xua CĐ KHÓA 8 2. Chủ nghĩa tư bản độc quyền Nhà nước 2.1 Nguyên nhân ra đời và bản chất của chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước. 2.2 Những hình thức chủ yếu của chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước Ngay xua CĐ KHÓA 8 2.1 Nguyên nhân ra đời và bản chất của chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước. Bản chất Chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước là sự kết hợp sức mạnh của các tổ chức độc quyền tư nhân với sức mạnh của nhà nước tư bản thành một thiết chế và thể chế thống nhất nhằm phục vụ lợi ích của các tổ chức độc quyền và cứu nguy cho CNTB Ngay xua CĐ KHÓA 8 Nguyên nhân 2.1 Nguyên nhân ra đời và bản chất của chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước. Ngay xua CĐ KHÓA 8 Khaùi nieäm:CNTB ñoäc quyeàn nhaø nöôùc laø söï keát hôïp giöõa caùc toå chöùc ñoäc quyeàn vaø boä maùy nhaø nöôùc thaønh moät cô caáu thoáng nhaát, trong ñoù nhaø nöôùc phuï thuoäc vaøo caùc toå chöùc ñoäc quyeàn vaø can thieäp tröïc tieáp vaøo caùc quaù trình kinh teá, nhaèm ñaûm baûo thu lôïi nhuaän ñoäc quyeàn cao cho caùc toå chöùc ñoäc quyeàn, cuûng coá vaø môû roäng söï thoáng trò cuûa TB taøi chính, duy trì QHSX TBCN. 2.2 Những hình thức chủ yếu của chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước Sự kết hợp về nhân sự giữa các tổ chức độc quyền và Nhà nước tư sản Sự điều tiết kinh tế của nhà nước tư sản Ngay xua CĐ KHÓA 8 Sự hình thành và phát triển của sở hữu tư bản độc quyền nhà nước 3.3. Những thành tựu, giới hạn và xu hướng vận động của chủ nghĩa tư bản - Những thành tựu chủ nghĩa tư bản đạt được. - Giới hạn và hậu quả chủ nghĩa tư bản gây ra. - Xu hướng vận động của chủ nghĩa tư bản Ngay xua CĐ KHÓA 8 Xu hướng vận động của chủ nghĩa tư bản CNTB phát triển đã tạo ra CSVC – KT hiện đại, tuy nhiên không thể giải quyết các mâu thuẫn vốn có của nó  CNTB sẽ bị thay thế bởi một chế độ xã hội mới cao hơn – XH Cộng sản chủ nghĩa mà giai đoạn thấp là chủ nghĩa xã hội CĐ KHÓA 8 Kết thúc chương Ngay xua CĐ KHÓA 8