Bài giảng kinh tế học quốc tế

(C) HVL-VNU_HCM1 KINH TEÁ HOÏC QUOÁC TEÁ (International Economics) (C) HVL-VNU_HCM2 “Kinh teá học quoác teá nghieân cöùu nhöõng vaán ñeà phaân phoái vaø söû duïng taøi nguyeân giöõa caùc neàn kinh teá thoâng qua con ñöôøng maäu dòch, nhaèm ñaït ñöôïc söï caân ñoái cung-caàu veà haøng hoùa, dòch vuï, tieàn teä trong phaïm vi moãi nöôùc vaø treân toång theå neàn kinh teá toaøn caàu”. KINH TEÁ HOÏC QUOÁC TEÁ (C) HVL-VNU_HCM3 Caùc yeáu toá chuû yeáu + Giao dịch kinh teá vaø chủ quyền quoác gia + Ñoàng tieàn khaùc nhau + Chính saùch taøi khoaù khaùc nhau + Söï dòch chuyeån caùc yeáu toá saûn xuaát KINH TEÁ HOÏC QUOÁC TEÁ (C) HVL-VNU_HCM4 Mỗi quốc gia quan tâm đến tác động của chính sách kinh tế đối ngoại đối với công dân và nền kinh tế trong nước hơn là đến nước khác. Các chính sách kinh tế thường tạo ra điều kiện thuận lợi hơn cho nhà sản xuất trong nước hoặc gây cản trở cho hàng hoá nước ngoài xâm nhập vào thị trường trong nước. + Giao dịch kinh teá vaø chủ quyền quoác gia (C) HVL-VNU_HCM5 Giá trị tương đối giữa các đồng tiền của các nước thường xuyên thay đổi. Việc các đối tác thương mại tham gia vào mậu dịch quốc tế sử dụng các đồng tiền khác nhau gây ra sự khác biệt giữa nội thương và ngoại thương. + Ñoàng tieàn khaùc nhau (C) HVL-VNU_HCM6 Chính sách chi tiêu ngân sách (công khai hay được che đậy) thường dành sự ưu tiên cho nhà sản xuất trong nước. + Chính sách tài khoá khác nhau (C) HVL-VNU_HCM7 Sự khác biệt về mức độ linh động của yếu tố sản xuất giữa các nước so với trong nội bộ một nước là một cơ sở cho mậu dịch quốc tế. + Sự di chuyển yếu tố sản xuất (C) HVL-VNU_HCM8 1. Lyù thuyeát coå ñieån veà maäu dòch quoác teá 2. Mô hình yeáu toá saûn xuaát chuyeân bieät 3. Moâ hình Heckscher-Ohlin 4. Caùc coâng cuï của chính saùch maäu dòch 5. Lieân kết kinh tế quốc tế 6. Di chuyeån nguoàn löïc quoác teá PHAÀN 1: MAÄU DÒCH QUOÁC TEÁ (International Trade) (C) HVL-VNU_HCM9 PHAÀN 2: TAØI CHÍNH QUOÁC TEÁ (International Finance) 7. Thò tröôøng ngoaïi hoái 8. Caùn caân thanh toaùn 9. Caùc yeáu toá xaùc ñònh tyû giaù hoái ñoaùi 10. Chính saùch ngoaïi hoái (C) HVL-VNU_HCM10 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Paul Krugman. Kinh teá hoïc quoác teá: lyù thuyeát vaø chính saùch. NXB Chính trò quoác gia 1996. Miltiades C. International Economics. McGraw-Hill PC. 1990 Hoaøng Vónh Long (CB). Kinh teá hoïc quoác teá. NXB ÑHQG TP.HCM 2005 Hoaøng Thò Chænh (CB). Giaùo trình kinh teá quoác teá. NXB Giaùo duïc 1998. (C) HVL-VNU_HCM11 LÝ THUYẾT CỔ ĐIỂN (C) HVL-VNU_HCM12 NỘI DUNG – Hoïc thuyeát troïng thöông – Adam Smith - Lyù thuyeát veà Lôïi theá tuyeät ñoái – D. Ricardo – Lyù thuyeát veà lôïi theá so saùnh – Gottffried Haberler - Lyù thuyeát chi phí cô hoäi (C) HVL-VNU_HCM13 HOÏC THUYEÁT TROÏNG THÖÔNG (Mercantilism) Au, Ag coù haïn Ngoaïi thöông Nhaø nöôùc can thieäp Zero-sum game Cuûa cải, söï giaøu coù = soá löôïng Au, Ag Xuaát sieâu (C) HVL-VNU_HCM14 F Caám xuaát khaåu vaøng vaø baïc F Haïn cheá toái ña nhaäp khaåu haøng hoaù tiêu dùng từ nöôùc ngoaøi F Chæ nhaäp khaåu nguyeân lieäu thoâ ñeå saûn xuaát ra thaønh phaåm F Khoâng nhaäp khaåu haøng hoaù trong nöôùc saûn xuaát ñöôïc HOÏC THUYEÁT TROÏNG THÖÔNG (C) HVL-VNU_HCM15 Ø Thöông maïi quoác teá laø nguoàn quan troïng mang laïi sự giàu có cho quoác gia. Ø Nhaø nöôùc can thieäp vaøo ngoaïi thöông: khuyến khích xuất khẩu, hạn chế nhập khẩu. Ø Thöông maïi mang laïi lôïi ích cho moät trong hai phía. HOÏC THUYEÁT TROÏNG THÖÔNG (C) HVL-VNU_HCM16 LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ TUYEÄT ÑOÁI CUÛA ADAM SMITH Caùc giaû thieát: 1. Hai quoác gia - hai saûn phaåm + moät yeáu toá saûn xuaát (lao ñoäng) + giaù trò haøng hoùa tính theo lao ñoäng 2. Chi phí saûn xuaát khoâng ñoåi. 3. Thò tröôøng haøng hoaù vaø yeáu toá saûn xuaát laø caïnh tranh hoaøn haûo. (C) HVL-VNU_HCM17 Giả thiết (tt) 4. Chi phí vaän chuyeån baèng không. 5. Lao ñoäng coù theå di chuyeån töï do trong moät quoác gia nhöng khoâng theå di chuyeån giöõa caùc quoác gia. 6. Maäu dòch töï do, khoâng coù thueá quan và các rào cản mậu dịch. LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ TUYEÄT ÑOÁI CUÛA ADAM SMITH (C) HVL-VNU_HCM18 Naêng suaát cuûa lao ñoäng (trình ñoä coâng ngheä): 2 giôø3 giôøNöôùc ngoaøi 3 giôø2 giôøNoäi ñòa TheùpVaûiChi phí lao ñoäng/1 ñ.v. sp. LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ TUYEÄT ÑOÁI CUÛA ADAM SMITH (C) HVL-VNU_HCM19 ØNÑ coù lôïi theá tuyeät ñoái trong saûn xuaát vaûi ØNN coù lôïi theá tuyeät ñoái trong saûn xuaát theùp Tröôùc MD: (Pv/Pt) = 2/3 hay (Pt/Pv) = 3/2 (Pv/Pt)* = 3/2 hay (Pt/Pv)* = 2/3 LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ TUYEÄT ÑOÁI CUÛA ADAM SMITH (C) HVL-VNU_HCM20 Coù MD: NÑ xuaát khaåu vaûi, nhaäp khaåu theùp NN xuaát khaåu theùp, nhaäp khaåu vaûi Giaù trao ñoåi MD: (Pv/Pt)T < (Pv/Pt)* = 3/22/3 = (Pv/Pt) < (Pt/Pv)T > (Pt/Pv)* = 2/33/2 = (Pt/Pv) > LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ TUYEÄT ÑOÁI CUÛA ADAM SMITH (C) HVL-VNU_HCM21 Naêng suaát cuûa lao ñoäng (trình ñoä coâng ngheä): 2 giôø3 giôøNöôùc ngoaøi 3 giôø2 giôøNoäi ñòa TheùpVaûiChi phí lao ñoäng/1 ñ.v. sp Lôïi ích töø MD: giaû söû giaù trao ñoåi laø (PV/PT)T = 1 NÑ: XK 1 ñ.v. vaûi (2 giôø), NK 1 ñ.v. theùp (3giôø) à tieát kieäm 1 giôø NN: XK 1 ñ.v. theùp (2 giôø), NK 1 ñ.v. vaûi (3giôø) à tieát kieäm 1 giôø LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ TUYEÄT ÑOÁI CUÛA ADAM SMITH (C) HVL-VNU_HCM22 Keát luaän: 1. Cô sôû cuûa maäu dòch: maäu dòch döïa treân cô sôû cuûa lôïi theá tuyeät ñoái 2. Moâ hình maäu dòch: moãi quoác gia seõ xuaát khaåu saûn phaåm coù lôïi theá tuyeät ñoái LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ TUYEÄT ÑOÁI CUÛA ADAM SMITH (C) HVL-VNU_HCM23 Keát luaän (tt): 3. Giaù trao ñoåi: naèm trong khoaûng cheânh leäch giaù tröôùc maäu dòch 4. Lôïi ích töø maäu dòch: maäu dòch mang laïi lôïi ích cho caùc beân tham gia à troø chôi coù keát cuïc döông (positive game) LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ TUYEÄT ÑOÁI CUÛA ADAM SMITH (C) HVL-VNU_HCM24 Keát luaän (tt): 4. Chuyeân moân hoaù: moãi quoác gia seõ chuyeân moân hoaù hoaøn toaøn vaøo saûn phaåm coù lôïi theá tuyeät ñoái 5. Chính saùch nhaø nöôùc: khoâng neân can thieäp vaøo maäu dòch LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ TUYEÄT ÑOÁI CUÛA ADAM SMITH (C) HVL-VNU_HCM25 LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ SO SAÙNH CUÛA D. RICARDO (D. RICARDO’S THEORY OF COMPARATIVE ADVANTAGE) Giaû thieát: 1. Hai quoác gia + hai saûn phaåm + moät yeáu toá saûn xuaát (lao ñoäng) + giaù trò haøng hoùa tính theo lao ñoäng. 2. Chi phí saûn xuaát khoâng ñoåi. (C) HVL-VNU_HCM26 LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ SO SAÙNH CUÛA D. RICARDO Giaû thieát: 3. Caïnh tranh hoaøn haûo trên các thò tröôøng haøng hoaù vaø yeáu toá saûn xuaát. 4. Chi phí vaän chuyeån baèng không. (C) HVL-VNU_HCM27 Giaû thieát (tt): 5. Lao ñoäng coù theå di chuyeån töï do trong moät quoác gia nhöng khoâng theå di chuyeån giöõa caùc quoác gia. 6. Maäu dòch töï do, khoâng coù thueá quan và các rào cản mậu dịch. LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ SO SAÙNH CUÛA D. RICARDO (C) HVL-VNU_HCM28 Naêng suaát cuûa lao ñoäng (trình ñoä coâng ngheä): 2 giôø3 giôøNöôùc ngoaøi 6 giôø4 giôøNoäi ñòa TheùpVaûiChi phí lao ñoäng/1 ñ.v. sp NÑ baát lôïi theá tuyeät ñoái trong saûn xuaát caû vaûi vaø theùp NN coù lôïi theá tuyeät ñoái trong saûn xuaát caû vaûi vaø theùp F theo Lyù thuyeát veà lôïi theá tuyeät ñoái: khoâng theå coù maäu dòch giöõa 2 nöôùc LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ SO SAÙNH CUÛA D. RICARDO (C) HVL-VNU_HCM29 Tröôùc MD: (Pv/Pt) = 2/3 hay (Pt/Pv) = 3/2 (Pv/Pt)* = 3/2 hay (Pt/Pv)* = 2/3 Nội địa có lợi thế tương đối trong sản xuất vải Nước ngoài có lợi thế tương đối trong sản xuất thép LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ SO SAÙNH CUÛA D. RICARDO (C) HVL-VNU_HCM30 Naêng suaát cuûa lao ñoäng (trình ñoä coâng ngheä): 2 giôø3 giôøNöôùc ngoaøi 6 giôø4 giôøNoäi ñòa TheùpVaûiChi phí lao ñoäng/1 ñ.v. sp Coù MD: NÑ xuaát khaåu vaûi, nhaäp khaåu theùp NN xuaát khaåu theùp, nhaäp khaåu vaûi LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ SO SAÙNH CUÛA D. RICARDO (C) HVL-VNU_HCM31 Naêng suaát cuûa lao ñoäng (trình ñoä coâng ngheä): 2 giôø3 giôøNöôùc ngoaøi 6 giôø4 giôøNoäi ñòa TheùpVaûiChi phí lao ñoäng/1 ñ.v. sp Giaù trao ñoåi MD: (Pv/Pt)T < (Pv/Pt)* = 3/22/3 = (Pv/Pt) < (Pt/Pv)T > (Pt/Pv)* = 2/33/2 = (Pt/Pv) > LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ SO SAÙNH CUÛA D. RICARDO (C) HVL-VNU_HCM32 2 giôø3 giôøNöôùc ngoaøi – coù 600 giôø coâng LĐ 6 giôø4 giôøNoäi ñòa – coù 600 giôø coâng LĐ TheùpVaûiChi phí lao ñoäng/1 ñ.v. sp Ñöôøng giôùi haïn khaû naêng saûn xuaát (PPF- Production Possibility Frontier) Ñöôøng giôùi haïn khaû naêng tieâu thuï (CPF- Consumption Possibility Frontier) LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ SO SAÙNH CUÛA D. RICARDO (C) HVL-VNU_HCM33 Ở Nội địa, PPF: 4v + 6t = 600 hay t = 100 – 2/3v Ở Nước Ngoài, PPF: 3v + 2t = 600 hay t = 300 – 3/2v Khi không có mậu dịch: PPF trùng vói CPF LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ SO SAÙNH CUÛA D. RICARDO (C) HVL-VNU_HCM34 Giaû söû giaù trao ñoåi (Pv/PT)*= 1 Ñoä doác = -1= (PV/PT)* QV QT 300 300 Ñoä doác =-3/2 200 Giôùi haïn khaû naêng tieâu thuï môùi 100 200 QV QT 150 100 Ñoä doác =-2/3 150 100 50 Ñoä doác = -1= (PV/PT)* Giôùi haïn khaû naêng tieâu thuï môùi 50 LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ SO SAÙNH CUÛA D. RICARDO (C) HVL-VNU_HCM35 Mô hình chuyên môn hoá QV QT 150 150 100 Các quốc gia có xu hướng chuyên môn hoá hoàn toàn LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ SO SAÙNH CUÛA D. RICARDO (C) HVL-VNU_HCM36 Keát luaän: 1. Cô sôû cuûa maäu dòch: maäu dòch döïa treân cô sôû cuûa lôïi theá tương đối 2. Moâ hình maäu dòch: moãi quoác gia seõ xuaát khaåu saûn phaåm coù lôïi theá tương đối LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ SO SAÙNH CUÛA D. RICARDO (C) HVL-VNU_HCM37 Keát luaän (tt): 3. Giaù trao ñoåi: naèm trong khoaûng cheânh leäch giaù tröôùc maäu dòch 4. Lôïi ích töø maäu dòch: maäu dòch mang laïi lôïi ích cho caùc beân tham gia LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ SO SAÙNH CUÛA D. RICARDO (C) HVL-VNU_HCM38 Keát luaän (tt): 5. Chuyeân moân hoaù: moãi quoác gia seõ chuyeân moân hoaù hoaøn toaøn vaøo saûn phaåm coù lôïi theá tương đối 6. Chính saùch nhaø nöôùc: khoâng neân can thieäp vaøo maäu dòch LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI THEÁ SO SAÙNH CUÛA D. RICARDO (C) HVL-VNU_HCM39 Hệ số biểu thị lợi thế so sánh RCA (the Coefficient of Revealed Comparative Advantage) Chỉ ra khả năng cạnh tranh xuất khẩu của một quốc gia về một sản phẩm xác định RCA <1: Sản phẩm không có lợi thế so sánh 1<RCA <2.5: Sản phẩm có lợi thế so sánh cao RCA ≥2.5: Sản phẩm có lợi thế so sánh rất cao (C) HVL-VNU_HCM40 w XW A XA E E E ERCA := Trong đó: EXA: Giá trị XK sản phẩm X của quốc gia A EA: Tổng giá trị XK của quốc gia A EXW: Giá trị XK sản phẩm X của toàn thế giới Ew: Tổng giá trị XK của toàn thế giới. Công thức (C) HVL-VNU_HCM41 LYÙ THUYEÁT CHI PHÍ CÔ HOÄI CUÛA GOTTFRIED HABERLER (THE THEORY OF OPPORTUNITY COSTS - GOTTFRIED HABERLER ) Chi phí cô hoäi cuûa moät saûn phaåm: laø soá löôïng saûn phaåm khaùc phaûi bò giảm xuống ñeå coù theå saûn xuaát theâm moät ñôn vò saûn phaåm ñoù. ?!! (C) HVL-VNU_HCM42 23Nöôùc ngoaøi 64Noäi ñòa TheùpVaûiChi phí nguồn lực/1 ñ.v. sp Qv Qt 150 100 Ñoä doác =-2/3 Qv Qt 300 Ñoä doác =-3/2 200 LYÙ THUYEÁT CHI PHÍ CÔ HOÄI CUÛA GOTTFRIED HABERLER (C) HVL-VNU_HCM43 MOÂ HÌNH YEÁU TOÁ SAÛN XUAÁT CHUYEÂN BIEÄT (C) HVL-VNU_HCM44 NỘI DUNG 1. Nền kinh tế trước khi có mậu dịch - Giới hạn khả năng sản xuất - Điểm sản xuất và tiêu dùng 2. Nền kinh tế nhỏ, mở cửa 3. Điều kiện mậu dịch 4. Mậu dịch dựa trên cơ sở sự khác biệt thị hiếu (C) HVL-VNU_HCM45 MOÂ HÌNH YEÁU TOÁ SAÛN XUAÁT CHUYEÂN BIEÄT VAØ CHI PHÍ CÔ HOÄI GIA TAÊNG Hieän töôïng chi phí cô hoäi gia taêng vieäc saûn xuaát moãi ñôn vò haøng hoùa keá tieáp keùo theo söï hy sinh ngaøy caøng nhieàu saûn phaåm ôû caùc ngaønh khaùc Nguyeân nhaân caùc yeáu toá saûn xuaát coù tính chuyeân bieät sản phẩm (C) HVL-VNU_HCM46 v Neàn kinh teá tröôùc khi coù maäu dòch Giới hạn khả năng sản xuất MOÂ HÌNH YEÁU TOÁ SAÛN XUAÁT CHUYEÂN BIEÄT VAØ CHI PHÍ CÔ HOÄI GIA TAÊNG Thép Vải độ dốc= chi phí cơ hội của vải (C) HVL-VNU_HCM47 vNeàn kinh teá tröôùc khi coù maäu dòch Löïa choïn ñieåm saûn xuaát vaø tieâu duøng Ñoä doác = ∆t ∆v = ∆L.MPLT ∆L.MPLV MPLT MPLV = w/PT w/PV = PV PT = MOÂ HÌNH YEÁU TOÁ SAÛN XUAÁT CHUYEÂN BIEÄT VAØ CHI PHÍ CÔ HOÄI GIA TAÊNG Thép Vải (C) HVL-VNU_HCM48 vNeàn kinh teá nhỏ, mở cửa - giaù theá giôùi (Pv/Pt)T > (Pv/Pt) Khi coù maäu dòch, giaù trong nöôùc = giaù theá giôùi = (Pv/Pt)T à thay ñoåi ñieåm saûn xuaát trong nöôùc ñeán B coù ñoä doác = (Pv/Pt)T MOÂ HÌNH YEÁU TOÁ SAÛN XUAÁT CHUYEÂN BIEÄT VAØ CHI PHÍ CÔ HOÄI GIA TAÊNG Thép Vải A Độ dốc=(PV/PT) B Độ dốc=(PV/PT)T (C) HVL-VNU_HCM49 vNeàn kinh teá khi coù maäu dòch à Ñieåm tieâu thuï môùi: C - xuaát khaåu BD vaûi - nhaäp khaåu CD theùp MOÂ HÌNH YEÁU TOÁ SAÛN XUAÁT CHUYEÂN BIEÄT VAØ CHI PHÍ CÔ HOÄI GIA TAÊNG Thép Vải A BD C (C) HVL-VNU_HCM50 vNeàn kinh teá khi coù maäu dòch Lôïi ích töø maäu dòch: Dịch chuyển điểm tiêu thụ A à C - Aà F: lôïi ích tieâu thuï (lợi ích từ trao ñoåi quoác teá) - F à C: lôïi ích saûn xuaát (lợi ích từ chuyeân moân hoaù quoác teá) MOÂ HÌNH YEÁU TOÁ SAÛN XUAÁT CHUYEÂN BIEÄT VAØ CHI PHÍ CÔ HOÄI GIA TAÊNG Thép Vải A B C F (C) HVL-VNU_HCM51 Keát luaän: 1. Caû trong tröôøng hôïp chi phí cô hoäi gia taêng caùc quoác gia vaãn thu ñöôïc lôïi ích töø maäu dòch 2. Söï chuyeân moân hoaù dieãn ra khoâng hoaøn toaøn 3. Lôïi ích töø maäu dòch bao goàm: lôïi ích saûn xuaát vaø lôïi ích tieâu thuï. MOÂ HÌNH YEÁU TOÁ SAÛN XUAÁT CHUYEÂN BIEÄT VAØ CHI PHÍ CÔ HOÄI GIA TAÊNG (C) HVL-VNU_HCM52 Ñieàu kieän maäu dòch Ñieàu kieän maäu dòch (TOT - Terms of Trade) - töông quan giaù xuaát khaåu cuûa moät nöôùc vôùi giaù nhaäp khaåu cuûa nöôùc ñoù TOT = Px / Pm Px = Sxipi, trong ñoù xi - tyû troïng saûn phaåm i trong toång giaù trò xuaát khaåu, pi - giaù saûn phaåm i Pm= Smjpj, trong ñoù mj - tyû troïng saûn phaåm j trong toång giaù trò nhaäp khaåu, pj - giaù saûn phaåm j (C) HVL-VNU_HCM53 Maäu dòch döïa treân söï khaùc bieät thò hieáu Xem xét hai nước A và B Cả hai nước đều có điều kiện sản xuất hoàn toàn giống nhau (công nghệ, nguồn lực sản xuất như nhau) Giữa hai nước có sự khác biệt về thị hiếu: - Người dân nước A thích tiêu thụ gạo - Người dân nước B thích tiêu thụ lúa mỳ (C) HVL-VNU_HCM54 D N B’BS M 2’ E 1’ V Q Luùa myø Gaïo 0 Nöôùc B Nöôùc A A 1 A’ 2 XK XK NK NK Maäu dòch döïa treân söï khaùc bieät thò hieáu (C) HVL-VNU_HCM55 A sản xuất tại Q, tiêu thụ tại A’: - xuất khẩu QV lúa mỳ - nhập khẩu VA’ gạo B sản xuất tại Q, tiêu thụ tại B’: - xuất khẩu QS gạo - nhập khẩu SB’ lúa mỳ Maäu dòch döïa treân söï khaùc bieät thò hieáu (C) HVL-VNU_HCM56 Thông qua mậu dịch, cả hai nước đều thu được lợi ích – tiêu thụ trên đường bàng quan cao hơn. àSự khác biệt về thị hiếu cũng có thể là một nguồn dẫn đến mậu dịch quốc tế. Maäu dòch döïa treân söï khaùc bieät thò hieáu (C) HVL-VNU_HCM57 MOÂ HÌNH HECKSCHER-OHLIN (C) HVL-VNU_HCM58 NỘI DUNG 1. Các giả thiết 2. Khái niệm cơ bản 3. Các định luật của mô hình 4. Mở rộng mô hình H-O (C) HVL-VNU_HCM59 MOÂ HÌNH HECKSCHER-OHLIN Caùc giaû thieát: 1. Moâ hình: 2 quốc gia, 2 yeáu toá saûn xuaát (lao ñoäng – L vaø voán – K), 2 saûn phaåm (vaûi vaø theùp) 2. Coâng ngheä gioáng nhau ôû caû hai nöôùc (C) HVL-VNU_HCM60 Caùc giaû thieát (tt): 3. Saûn xuaát coù hieäu suaát qui moâ khoâng ñoåi 4. Caïnh tranh hoaøn haûo trên thò tröôøng saûn phaåm vaø yeáu toá saûn xuaát MOÂ HÌNH HECKSCHER-OHLIN (C) HVL-VNU_HCM61 Caùc giaû thieát (tt): 5. Caùc yeáu toá saûn xuaát hoaøn toaøn löu ñoäng trong nöôùc, hoaøn toaøn khoâng löu ñoäng giöõa caùc nöôùc 6. Thò hieáu gioáng nhau 7. Maäu dòch töï do vaø khoâng coù chi phí vaän chuyeån MOÂ HÌNH HECKSCHER-OHLIN (C) HVL-VNU_HCM62 Hai khaùi nieäm cô baûn: 1. Tính thaâm duïng yeáu toá (Factor Intensity) 2. Tính dö thöøa yeáu toá (Factor Abundance) MOÂ HÌNH HECKSCHER-OHLIN (C) HVL-VNU_HCM63 1. Tính thaâm duïng yeáu toá saûn xuaát Saûn phaåm thaâm duïng moät yeáu toá hôn saûn phaåm khaùc khi noù söû duïng yeáu toá naøy trong quaù trình saûn xuaát vôùi tyû leä lôùn hôn. MOÂ HÌNH HECKSCHER-OHLIN (C) HVL-VNU_HCM64 1. Tính thaâm duïng yeáu toá saûn xuaát (tt) 2 4 6 8 Vaûi (m) Theùp (kg) VoánLao ñoäng Yeáu toá / ñ.v. saûn phaåm (L/K)V > (L/K)T (K/L)V < (K/L)T Vaûi thaâm duïng lao ñoäng Theùp thaâm duïng voán MOÂ HÌNH HECKSCHER-OHLIN (C) HVL-VNU_HCM65 2. Tính dö thöøa yeáu toá sản xuất Tieâu chuaån vaät theå 1.000 tyû USD 50.000 tyû USD 40 trieäu 45 trieäu A B VoánLao ñoäng Soá löôïng yeáu toá saûn xuaát (L/K)A > (L/K)B (K/L)A < (K/L)B A dö thöøa lao ñoäng, B khan hieám lao ñoäng B dö thöøa voán, A khan hieám voán MOÂ HÌNH HECKSCHER-OHLIN (C) HVL-VNU_HCM66 2. Tính dö thöøa yeáu toá sản xuất (tt) Tieâu chuaån kinh teá (w/r)A < (w/r)B (r/w)A > (r/w)B B dö thöøa voán, A khan hieám voán A dö thöøa lao ñoäng, B khan hieám lao ñoäng MOÂ HÌNH HECKSCHER-OHLIN (C) HVL-VNU_HCM67 ÑÒNH LUAÄT RYBCZYNSKI Khi caùc yeáu toá ñöôïc söû duïng hoaøn toaøn, söï gia taêng cung öùng moät yeáu toá laøm taêng saûn löôïng cuûa saûn phaåm thaâm duïng yeáu toá ñoù vaø laøm giaûm saûn löôïng saûn phaåm coøn laïi. MOÂ HÌNH HECKSCHER-OHLIN (C) HVL-VNU_HCM68 1 3 4 2 Vaûi (m) Theùp (kg) VoánLao ñoäng Yeáu toá / ñ.v saûn phaåmL=900, K=600 ñ.v. Giôùi haïn lao ñoäng: 4v + 2t = 900 à t = 450 – 2v Giôùi haïn voán: v + 3t = 600 à t = 200 – 1/3 v ÑÒNH LUAÄT RYBCZYNSKI MOÂ HÌNH HECKSCHER-OHLIN (C) HVL-VNU_HCM69 Giôùi haïn khaû naêng saûn xuaát: ABC saûn löôïng taïi B: v =150 t = 150 Qtheùp Qvaûi 450 225 Ñöôøng giôùi haïn lao ñoäng 200 600 A B C Ñöôøng giôùi haïn voán 150 150 ÑÒNH LUAÄT RYBCZYNSKI MOÂ HÌNH HECKSCHER-OHLIN (C) HVL-VNU_HCM70 Giôùi haïn voán: v + 3t = 600 à t = 200 – 1/3 v Lực lượng lao động tăng lên L’ = 1000 Giôùi haïn lao ñoäng: 4v + 2t = 1000 à t = 500 – 2v Giôùi haïn khaû naêng saûn xuaát: AB’C’ saûn löôïng taïi B’: v =180 t = 140 Qtheùp Qvaûi 450 225 200 600 A B C 500 250 B’ C’ 150 150 MOÂ HÌNH HECKSCHER-OHLIN ÑÒNH LUAÄT RYBCZYNSKI (C) HVL-VNU_HCM71 ÑÒNH LUAÄT HECKSCHER-OHLIN Moät quốc gia coù lôïi theá so saùnh ôû saûn phaåm thaâm duïng yeáu toá dö thöøa ôû quoác gia ñoù. MOÂ HÌNH HECKSCHER-OHLIN (C) HVL-VNU_HCM72 2 QG: Noäi ñòa dö thöøa L, Nöôùc ngoaøi dö thöøa KQtheùp Qvaûi H HF F A B (Pv/Pt) (Pv/Pt)* ÑÒNH LUAÄT HECKSCHER-OHLIN MOÂ HÌNH HECKSCHER-OHLIN (C) HVL-VNU_HCM73 Tröôùc MD: NÑ saûn xuaát-tieâu thuï taïi A, giaù: (Pv/Pt) NN saûn xuaát-tieâu thuï taïi B, giaù: (Pv/Pt)* (Pv/Pt) (Pv/Pt)* à NÑ coù lôïi theá trong saûn xuaát vaûi àNN coù lôïi theá trong saûn xuaát theùp MOÂ HÌNH HECKSCHER-OHLIN ÑÒNH LUAÄT HECKSCHER-OHLIN (C) HVL-VNU_HCM74 Coù MD: NÑ xuaát khaåu vaûi, nhaäp khaåu theùp NN xuaát khaåu theùp, nhaäp khaåu vaûi Giaù trao ñoåi MD: (Pv/Pt) < (Pv/Pt)T < (Pv/Pt)* Qtheùp Qvaûi H HF F A B (Pv/Pt) (Pv/Pt)* A’ B’ (Pv/Pt)T C D E ÑÒNH LUAÄT HECKSCHER-OHLIN MOÂ HÌNH HECKSCHER-OHLIN (C) HVL-VNU_HCM75 Coù trao đổi mậu dịch: Nội địa saûn xuaát taïi A’ Nước ngoài saûn xuaát taïi B’ Nội địa tieâu thuï taïi C: xuaát khaåu: A’D vaûi nhaäp khaåu: CD theùp Nước ngoài tieâu thuï taïi C: xuất khẩu: B’E theùp nhập khẩu: CE vaûi MOÂ HÌNH HECKSCHER-OHLIN ÑÒNH LUAÄT HECKSCHER-OHLIN (C) HVL-VNU_HCM76 ÑÒNH LUAÄT STOLPER-SAMUELSON Söï gia taêng giaù töông ñoái cuûa saûn phaåm laøm naâng möùc giaù thöïc teá cuûa yeáu toá thaâm duïng trong saûn xuaát saûn phaåm ñoù vaø laøm giaûm giaù thöïc teá cuûa yeáu toá còn lại. MOÂ HÌNH HECKSCHER-OHLIN (C) HVL-VNU_HCM77 ÑÒNH LUAÄT STOLPER-SAMUELSON àChuû sôû höõu yeáu toá thaâm duïng trong saûn phaåm coù giaù taêng ñöôïc lôïi (thu nhaäp thöïc teá taêng) àChuû sôû höõu yeáu toá thaâm duïng trong saûn phaåm coù giaù giaûm bò thieät haïi (thu nhaäp thöïc teá giaûm) MOÂ HÌNH HECKSCHER-OHLI