Bài giảng Kinh tế vi mô 2 - Chương 5 Lý thuyết trò chơi và Chiến lược cạnh tranh

1CHƯƠNG 5 Lý thuyết trò chơi và Chiến lược cạnh tranh 2Các quyết định trò chơi và chiến lược Trò chơi không hợp tác so với trò chơi hợp tác - Trò chơi hợp tác • Những người chơi đàm phán các hợp đồng ràng buộc cho phép hoạch định các chiến lược chung – Vi dụ: người mua và người bán đàm phán giá một sản phẩm hay dịch vụ hay một liên doanh giữa hai công ty (như Microsoft và Apple) – Hợp đồng ràng buộc là khả thi - Trò chơi không hợp tác  Đàm phán và thi hành một hợp đồng ràng buộc là không khả thi  Ví dụ: Hai công ty cạnh tranh – công ty này giả định hành vi của công ty kia - quyết định một cách độc lập chiến lược định giá và quảng cáo để chiếm thị phần  Hợp đồng ràng buộc là không khả thi 3Các chiến lược ưu thế – Là chiến lược tối ưu bất kể hành động của đối thủ là gì. – Ví dụ • A& B bán sản phẩm cạnh tranh • Họ đang quyết định có nên thực hiện chiến dịch quảng cáo hay không 4Ma trận kết quả của trò chơi quảng cáo Công ty A Quảng cáo Không quảng cáo Quảng cáo Không quảng cáo Công ty B 10, 5 15, 0 10, 26, 8 • Quan sát – A: bất kể B làm gì, quảng cáo là tốt nhất – B: bất kể A làm gì, quảng cáo là tốt nhất 5Ma trận kết quả của trò chơi quảng cáo Công ty A Quảng cáo Không quảng cáo Quảng cáo Không quảng cáo Công ty B 10, 5 15, 0 10, 26, 8 • Quan sát – Chiến lược ưu thế cho A & B là quảng cáo – Không quan tâm về người chơi kia – Cân bằng trong chiến lược ưu thế 6Chiến lược ưu thế • Trò chơi không có chiến lược ưu thế – Quyết định tối ưu của người chơi không có chiến lược ưu thế sẽ phụ thuộc vào hành động của người chơi kia. 710, 5 15, 0 20, 26, 8 Công ty A Quảng cáo Không quảng cáo Quảng cáo Không quảng cáo Công ty B Trò chơi quảng cáo sửa đổi • Quan sát – A: Không có chiến lược ưu thế; phụ thuộc vào hành động của B – B: Quảng cáo • Câu hỏi – A nên làm gì? (Gợi ý: xem xét quyết định của B) 8Xem lại Cân bằng Nash  Chiến lược ưu thế “Tôi đang làm điều tốt nhất có thể được bất kể hành động của anh.” “Anh đang làm điều tốt nhất có thể được bất kể hành động của tôi.” Cân bằng Nash  “Tôi đang làm điều tốt nhất có thể được dựa trên hành động của anh”  “Anh đang làm điều tốt nhất có thể được dựa trên hành động của tôi.” 9• Ví dụ về cân bằng Nash – Hai công ty sản xuất thức ăn từ bột ngũ cốc – Thị trường cho một nhà sản xuất thức ăn giòn – Thị trường cho một nhà sản xuất thức ăn ngọt – Mỗi công ty chỉ có nguồn lực để đưa ra một loại thức ăn từ bột ngũ cốc – Không hợp tác Xem lại Cân bằng Nash Vấn đề lựa chọn sản phẩm 10 Vấn đề lựa chọn sản phẩm Công ty 1 Giòn Ngọt Giòn Ngọt Công ty 2 -5, -5 10, 10 -5, -510, 10 • Vấn đề – Liệu có cân bằng Nash không? – Nếu không, tại sao? – Nếu có, làm sao có thể đạt được? 11 Trò chơi vị trí bãi biển • Tình huống – Hai bên cạnh tranh, A và B, bán nước giải khát – Bãi biển dài 200 yards – Người tắm nắng dàn đều dọc theo bãi biển – Giá A = Giá B – Khách hàng sẽ mua của người bán gần nhất 12 Trò chơi vị trí bãi biển Caùc beân caïnh tranh seõ ñònh vò ôû ñaâu (töùc, ñaâu laø caân baèng ash) ?N Đại dương 0 B Bải biển A 200 yards C 13 Xem lại cân bằng Nash • Chiến lược cực đại hóa lợi ích tối thiểu Tình huống • Hai công ty cạnh tranh nhau bán phần mềm mã hóa hồ sơ • Cả hai sử dụng cùng chuẩn mật mã (những hồ sơ được mã hóa bằng một phần mềm có thể đọc được bằng phần mềm kia – lợi điểm cho người tiêu dùng) 14 Xem lại cân bằng Nash • Chiến lược cực đại hóa lợi ích tối thiểu Tình huống • Công ty 1 có thị phần lớn hơn nhiều so với thị phần của Công ty 2 • Cả hai đang xem xét đầu tư vào một chuẩn mật mã mới 15 Chiến lược cực đại hóa lợi ích tối thiểu Công ty 1 Không đầu tư Đầu tư Công ty 2 0, 0 -10, 10 20, 10-100, 0 Không đầu tư Đầu tư • Quan sát – Chiến lược ưu thế Công ty 2: đầu tư – Cân bằng Nash • Công ty 1: đầu tư • Công ty 2: đầu tư 16 Chiến lược cực đại hóa lợi ích tối thiểu Công ty 1 Không đầu tư Đầu tư Công ty 2 0, 0 -10, 10 20, 10-100, 0 Không đầu tư Đầu tư • Quan sát – Nếu Công ty 2 không đầu tư, Công ty 1 bị lỗ nặng – Công ty 1 có thể không đầu tư • Giảm lỗ xuống còn 10 – chiến lược tối đa tối thiểu 17 • Xét – Nếu người chơi 2 không sáng suốt hay không được thông tin đầy đủ • Chiến lược cực đại hóa lợi ích tối thiểu của Công ty 1 là không đầu tư • Chiến lược cực đại hóa lợi ích tối thiểu của Công ty 2 là đầu tư • Nếu 1 biết 2 đang sử dụng chiến lược cực đại hóa lợi ích tối thiểu, 1 sẽ đầu tư Xem lại cân bằng Nash Chiến lược cực đại hóa lợi ích tối thiểu 18 Tình trạng tiến thoái lưỡng nan của tù nhân Tù nhân A Thú nhận Không thú nhận Thú nhận Không thú nhận Tù nhân B -5, -5 -1, -10 -2, -2-10, -1 • Đâu là: – Chiến lược ưu thế – Cân bằng Nash – Giải pháp cực đại hóa lợi ích tối thiểu 19 • Chiến lược thuần túy – Người chơi có sự lựa chọn cụ thể • Chiến lược hỗn hợp – Người chơi có sự lựa chọn ngẫu nhiên trong số hai hoặc hơn hai hành động khả thi dựa trên một tập hợp các xác suất đã được chọn. Xem lại cân bằng Nash Chiến lược hỗn hợp 20 So đồøng xu Người chơi A Ngửa Sấp Ngửa Sấp Người chơi B 1, -1 -1, 1 1, -1-1, 1 • Quan sát – Chiến lược thuần túy: không có cân bằng Nash – Chiến lược hỗn hợp: sự lựa chọn ngẫu nhiên là cân bằng Nash – Công ty có nên ấn định giá dựa trên giả định lựa chọn ngẫu nhiên? 21 Trò chơi lần lượt • Người chơi lần lượt thực hiện trò chơi • Người chơi phải suy nghĩ hết các hành động có thể có và những phản ứng hợp lý của mỗi người chơi 22 Trò chơi lần lượt • Ví dụ – Phản ứng với đợt quảng cáo của một đối thủ cạnh tranh – Những quyết định nhập ngành – Đáp ứng với chính sách quản lý 23 • Tình huống – Hai loại thức ăn từ bột ngũ cốc (ngọt, giòn) – Chỉ thành công nếu mỗi công ty sản xuất một loại thức ăn – Thức ăn ngọt sẽ bán chạy hơn – Cả hai đều có lời chỉ với một nhà sản xuất Trò chơi lần lượt Dạng mở rộng của trò chơi 24 Biến thể của vấn đề lựa chọn sản phẩm Công ty 1 Giòn Ngọt Giòn Ngọt Công ty 2 -5, -5 10, 20 -5, -520, 10 • Câu hỏi – Nếu cả hai ra quyết định một cách độc lập, đồng thời, và không biết ý định của bên kia, thì kết quả liệu sẽ ra sao? 25 • Giả sử Công ty 1 sẽ là công ty đầu tiên giới thiệu thức ăn mới từ bột ngũ cốc của mình (trò chơi lần lượt) • Câu hỏi – Kết quả của trò chơi này là gì? Biến thể của vấn đề lựa chọn sản phẩm Dạng mở rộng của trò chơi 26 Trò chơi lần lượt • Dạng mở rộng của trò chơi – Dùng cây quyết định • Từ kết quả tốt nhất đối với Công ty 1, ta xét ngược trở lại Dạng mở rộng của trò chơi 27 Trò chơi lựa chọn sản phẩm dưới dạng mở rộng Giòn Ngọt Giòn Ngọt -5, -5 10, 20 20, 10 -5, -5 Công ty 1 Giòn Ngọt Công ty 2 Công ty 2 28 Trò chơi lần lượt • Lợi thế của việc hành động trước – Trong trò chơi lựa chọn sản phẩm này, hành động trước có một lợi thế rõ ràng 29 Trò chơi lần lượt • Giả định: Độc quyền song phương 1 2 1 2 30 Tong san xuat 0 10 va 10 100 / Cong ty P Q Q Q Q MC Q Q P            Lợi thế của việc hành động trước 30 Trò chơi lần lượt • Độc quyền song phương 1 2 1 2 1 2 Co thong dong 7.5 va 15 112.50/Cong ty Cong ty hanh dong dau tien (Stackelberg) 15 7.5 va 7.50 112.50 56.25 Q Q P Q Q P             Lợi thế của việc hành động trước 31 Lựa chọn xuất lượng Công ty 1 7.5 Công ty 2 112.50, 112.50 56.25, 112.50 0, 0112.50, 56.25 125, 93.75 50, 75 93.75, 125 75, 50 100, 100 10 15 7.5 10 15 • Ma trận kết quả này minh họa những kết quả – Hành động đồng thời, cả hai đều sản xuất 10 đơn vị – Câu hỏi • Nếu Công ty 1 hành động trước thì sao? 32 Công ty 1 7.5 Công ty 2 120, 120 60, 120 0, 0120, 60 150, 100 40, 65 100, 150 65, 40 80, 80 10 15 7.5 10 15 33 Mối đe dọa, quyết tâm, và uy tín • Những bước đi chiến lược – Một công ty có thể làm gì để có được lợi thế trên thị trường? • Ngăn cản gia nhập ngành • Dụ đối thủ cạnh tranh giảm bớt xuất lượng, rời khỏi ngành, tăng giá • Những thỏa thuận ngầm làm lợi cho một công ty 34 Chiến lược đầu tư trước của cửa hàng Wal-Mart • Câu hỏi – Làm thế nào mà Wal-Mart trở thành nhà bán lẻ lớn nhất ở Mỹ trong khi nhiều nhà bán lẻ đã thành danh lại đóng cửa? • Gợi ý – Wal-Mart có được quyền lực độc quyền bằng cách nào? – Trò chơi xướng bài trước với cân bằng Nash 35 Trò chơi xướng bài trước của cửa hàng giảm giá Wal-Mart Vào Không vào Vào Không vào Công ty X -10, -10 20, 0 0, 00, 20 • Hai cân bằng Nash – Bên trái, phía dưới – Bên phải, phía trên • Phải xướng bài trước để thắng 36 Chiến lược mặc cả • Có thể có những kết quả khác nhau nếu như các công ty và cá nhân có thể đưa ra những lời hứa có thể được thi hành.  Xét: Hai công ty giới thiệu một trong hai hàng hóa bổ sung. 37 Chiến lược mặc cả Công ty 1 Sản xuất A Sản xuất B Sản xuất A Sản xuất B Công ty 2 40, 5 50, 50 5, 4560, 40 • Có thông đồng : – Sản xuất A1B2 • Không thông đồng : – Sản xuất A1B2 – Cân bằng Nash 38 Chiến lược mặc cả • Giả sử – Mỗi công ty cũng đang mặc cả về quyết định gia nhập một công-xoc- xium về nghiên cứu với một công ty thứ ba. 39 Chiến lược mặc cả Công ty 1 Hoạt động một mình Gia nhập công-xoc-xium Hoạt động một mình Gia nhập công-xoc-xium Công ty 2 10, 10 10, 20 40, 4020, 10 40 Chiến lược mặc cả Công ty 1 Hoạt động một mình Gia nhập công- xoc-xium Hoạt động một mình Gia nhập công-xoc-xium Công ty 2 10, 10 10, 20 40, 4020, 10 • Chiến lược ưu thế – Cả hai gia nhập 41 Chiến lược mặc cả • Nối kết vấn đề mặc cả – Công ty 1 tuyên bố sẽ gia nhập công-xoc- xium chỉ khi Công ty 2 đồng ý sản xuất A và Công ty 1 sẽ sản xuất B. • Lợi nhuận của Công ty 1 tăng từ 50 lên 60