Bài giảng Kinh tế vi mô - Bài giảng 9 Thị trường độc quyền

KINH TẾ VI MÔBài giảng 9Thị trường độc quyềnMỤC TIÊUCÁC NỘI DUNG CHÍNHCÁC CẤU TRÚC THỊ TRƯỜNGCác tiêu thứcCạnh tranh hoàn hảoCạnh tranh độc quyềnĐộc quyền nhómĐộc quyền hoàn toànSố lượng người muaRất nhiềuRất nhiềuRất nhiềuRất nhiềuSố lượng người bánRất nhiềuRất nhiềuMột nhómDuy nhất một hãngMức độ giống nhau của sản phẩmHoàn toàn đồng nhấtGiống, có khác biệt*Khác, thay thế được*GiốngDuy nhất, không có sản phẩm thay thếGia nhập/ Rời bỏ ngànhTự doTự doCó rào cảnCó rào cảnTương tác chiến lượcKhôngKhôngCóKhôngSỨC MẠNH CỦA NHÀ ĐỘC QUYỀNNGUỒN GỐC ĐỘC QUYỀNDOANH THU CỦA NHÀ ĐỘC QUYỀNDOANH THU CỦA NHÀ ĐỘC QUYỀN (với hàm cầu Q = 7 – P)PQTRARMR7654321001234567061012121060--6543210--6420-2-4-6SO SÁNH CẠNH TRANH & ĐỘC QUYỀNSO SÁNH DOANH THU CỦA DN CẠNH TRANH & ĐỘC QUYỀNCẠNH TRANHĐỘC QUYỀNTRAR, MRqDOANH THU BIÊN VÀ GIÁ BÁNCỦA NHÀ ĐỘC QUYỀN MR = d(TR)/dQ = d(P.Q)/dQ = Q.dP/dQ + P.dQ/dQ = P.(Q.dP/P.dQ) + P (nghịch đảo của HSCG) = P(1/EP + 1)* MR chỉ bằng P khi cầu hoàn toàn co giãn (DN cạnh tranh hoàn hảo)* Nếu không, MR sẽ nhỏ hơn PQUI TẮC ỨNG XỬ CỦA NHÀ ĐỘC QUYỀN ĐỂ TỐI ĐA HÓA LỢI NHUẬNQUY TẮC ĐỊNH GIÁMR = P ( 1/EP + 1 )Tối đa hóa lợi nhuận khi MR = MC nên:MC = P ( 1/EP + 1 )Vậy P =MC1 + 1/ EPQUY TẮC ĐỊNH GIÁVí dụ:Nếu độ co giãn theo giá của cầu là -4 và chi phí biên là 9 USD theo 1 đơn vị, giá nhà độc quyền sẽ phải đặt để tối đa hóa lợi nhuận là??? 9 / (1 – 1/4 ) = 12 USD/ đơn vị. NHÀ ĐỘC QUYỀN ĐẶT GIÁ CAO HƠN CHI PHÍ BIÊNSức mạnh của nhà độc quyền???Tuy nhiên:Sức mạnh của nhà độc quyền không phải là vô hạn, nếu cầu là rất co giãn ( tức EP là 1 số âm lớn) thì giá sẽ gần bằng với chi phí biên và lúc đó thị trường sẽ giống như thị trường cạnh tranh.Trên thực tế, khi cầu rất co giãn, độc quyền sẽ ít có lợi.QUI TẮC TỐI ĐA HÓA LỢI NHUẬNPMCACPMQMCABOπMCÂN BẰNG DÀI HẠN CỦA THỊ TRƯỜNG ĐỘC QUYỀNĐO LƯỜNG PHÚC LỢIĐO LƯỜNG PHÚC LỢIĐO LƯỜNG PHÚC LỢIPQ(S)(D)PEQEEABCSPSThặng dư tiêu dùng là phần diện tích giới hạn nằm dưới đường cầu, trên đường giá, đến lượng hàng được muaThặng dư sản xuất là phần diện tích giới hạn nằm dưới đường giá, trên đường cung, đến lượng hàng được bánPhúc lợi xã hội (thặng dư xã hội): SS = CS + PS trong trường hợp này ĐỘC QUYỀN GÂY MẤT MÁT VÔ ÍCHACMCMRARPCABMNPQDWLQMQ*-Nguồn lực được sử dụng tối ưu khi MC = P hay sản lượng sản xuất là Q*-Sản lượng nhà độc quyền sản xuất để tối đa hóa lợi nhuận là QM, tại đó MC = MR- Tổn thất phúc lợi xã hội hay mất mát vô ích (Dead Weight Loss) là AMNKIỂM SOÁT ĐỘC QUYỀNKiểm soát bằng luậtKiểm soát bằng can thiệpDùng luật để thúc đẩy cạnh tranh, hạn chế độc quyền=>Hạn chế sức mạnh độc quyền trong một ngành=>Làm tăng tính cạnh tranh trong một ngànhVí dụ:Cấm sáp nhậpBuộc chia táchDùng các công cụ kinh tế can thiệp vào thị trường độc quyền=>Làm giảm giá bán của nhà độc quyền=>Làm giảm mất mát vô íchVí dụ:Qui định giá trầnQuốc hữu hóaChính sách không can thiệpKIỂM SOÁT ĐỘC QUYỀN BẰNG GIÁ TRẦN (GIÁ TỐI ĐA)1. Pmax = MCACMCMRARPCABMNPQQMQ*-Sản lượng nhà độc quyền sản xuất để tối đa hóa lợi nhuận là QM, tại đó MC = MR-Qui định giá trần: Pmax = MC => Q = Q* => DWL= 0, hãng bị lỗ NRSPmax => Chính Phủ phải bù lỗ hãng mới có thể hoạt độngPmaxSRKIỂM SOÁT ĐỘC QUYỀN BẰNG GIÁ TRẦN (GIÁ TỐI ĐA)2. Pmax = ACACMCMRARPCABMNPQQMQ*-Sản lượng nhà độc quyền sản xuất để tối đa hóa lợi nhuận là QM, tại đó MC = MR-Qui định giá trần: Pmax = AC => Q = QR => DWL là NRS, hãng hòa vốn => Chính Phủ KHÔNG phải bù lỗPmaxRQRSPHÂN BIỆT GIÁMục đích phân biệt giá: tăng thêm lợi nhuậnĐiều kiện để có thể phân biệt giáCó thể phân biệt được khách hàng với giá sẵn lòng trả khác nhauNgăn chặn được mua đi bán lại để hưởng chênh lệch giáCác loại phân biệt giáPhân biệt giá cấp 1 hoàn hảoPhân biệt giá cấp 2Phân biệt giá cấp 3 PHÂN BIỆT GIÁ PHÂN BIỆTGIÁ CẤP 1 HOÀN HẢOACMCMRARPCABMNPQQMQ*-Nếu không phân biệt giá:+Q = QM và DWL = diện tích AMN-Nếu DNĐQ phân biệt giá cấp 1 hoàn hảo+Đường MR sẽ chính là đường cầu +Q = Q* và DWL = 0 => DNĐQ chiếm đoạt toàn bộ thặng dư tiêu dùngPS khi không PBG Lợi nhuận tăng thêm nhờ PBG TÓM TẮTTÓM TẮT