Bài giảng Mạng máy tính Chương 1 - Nguyễn Văn Chức

1ThS.Nguyễn Văn Chức - Trưởng bộ môn Tin học quản lý Khoa Thống kê Tin học -Đại học Kinh tế Đà Nẵng Bài giảng MẠNG & TRUYỀN THÔNG ThS.Nguyễn Văn Chức 2 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.1 Khái niệm về truyền thông & mạng máy tính 1.2 Ứng dụng của mạng máy tính 1.3 Các kỹ thuật truyền tin trên mạng Phân loại mạng máy tính1.4 ThS.Nguyễn Văn Chức 3 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính Mục đích & yêu cầu Yêu cầu Mục đích • Giới thiệu các khái niệm cơ bản về truyền thông và mạng máy tính • Vai trò và chức năng của mạng máy tính • Cấu trúc tổng quát về mạng máy tính, các phương thức truyền dữ liệu trong mạng, phân loại mạng máy tính • Nắm được định nghĩa được mạng máy tính và các thành phần cơ bản của mạng máy tính, các phương thức truyền dữ liệu trên mạng. • Phân biệt được các loại mạng máy tính và các chức cơ bản của mạng máy tính. ThS.Nguyễn Văn Chức 4 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.1 Khái niệm về truyền thông & mạng máy tính ™ Hệ thống truyền thông ThS.Nguyễn Văn Chức 5 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.1 Khái niệm về truyền thông & mạng máy tính ™ Hệ thống truyền thông - Là một hệ thống cho phép tạo, truyền và nhận tin tức điện tử. Hệ thống truyền thông còn được gọi là hệ thống viễn thông hay mạng truyền thông. - Là một tập hợp các thiết bị nối với nhau bằng các kênh truyền tin, có thể thực hiện nhận, gửi tín hiệu hoặc đồng thời cả hai. Thiết bị phát tin Thiết bị nhận tinKênh truyền tin ThS.Nguyễn Văn Chức 6 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.1 Khái niệm về truyền thông & mạng máy tính b. Mạng máy tính ThS.Nguyễn Văn Chức 7 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.1 Khái niệm về truyền thông & mạng máy tính b. Mạng máy tính Mạng máy tính là tập hợp các máy tính độc lập được kết nối với nhau thông qua đường truyền vật lý và tuân theo một quy tắc truyền thông nào đó. ThS.Nguyễn Văn Chức 8 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.1 Khái niệm về truyền thông & mạng máy tính b. Mạng máy tính • Đường truyền vật lý: tạo ra môi trường truyền dẫn thông tin - Đường truyền hữu tuyến - Đường truyền vô tuyến ThS.Nguyễn Văn Chức 9 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.1 Khái niệm về truyền thông & mạng máy tính b. Mạng máy tính - Đường truyền hữu tuyến: cáp mạng ThS.Nguyễn Văn Chức 10 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.1 Khái niệm về truyền thông & mạng máy tính b. Mạng máy tính - Đường truyền vô tuyến: WIFI, WIMAX, … ThS.Nguyễn Văn Chức 11 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính Access Point ThS.Nguyễn Văn Chức 12 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.1 Khái niệm về truyền thông & mạng máy tính b. Mạng máy tính • Quy tắc truyền thông: giao thức mạng (Network Protocol), TCP/IP, NetBEUI, IPX/SPX, HTTP, SMTP, … ThS.Nguyễn Văn Chức 13 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.2 Ứng dụng của mạng máy tính ™ Chia sẻ tài nguyên, thông tin và dữ liệu - Chia sẻ thiết bị ngoại vi: ổ đĩa mạng, máy in, modem, … - Chia sẻ dữ liệu - Chia sẻ file - Chia sẻ các ứng dụng - … ™ Truyền thông, liên lạc và quảng bá thông tin - Gửi/nhận email, điện thoại internet, chat, website thông tin, bán hàng qua mạng, … ThS.Nguyễn Văn Chức 14 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.3 Các kỹ thuật truyền tin trên mạng a. Kỹ thuật chuyển mạch kênh b. Kỹ thuật chuyển mạch thông báo c. Kỹ thuật chuyển mạch gói ThS.Nguyễn Văn Chức 15 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.3 Các kỹ thuật truyền tin trên mạng ™ Kỹ thuật chuyển mạch kênh: (circuit switching) - Một kênh truyền ảo sẽ được thiết lập giữa hai thiết bị truyền tin, là kênh duy nhất sẽ được duy trì trong xuốt quá trình truyền tin. - Kênh truyền sẽ được hủy khi một trong hai thiết bị truyền tin ngắt kết nối. ThS.Nguyễn Văn Chức 16 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.3 Các kỹ thuật truyền tin trên mạng ™ Kỹ thuật chuyển mạch thông báo: (Message switching) - Thông báo là một đơn vị dữ liệu của người sử dụng có khuôn dạng được quy định trước. - Mỗi thông báo có chứa các thông tin điều khiển trong đó chỉ rõ đích cần truyền tới của thông báo. - Căn cứ vào thông tin điều khiển này mà mỗi nút trung gian có thể chuyển thông báo tới nút kế tiếp trên con đường dẫn tới đích của thông báo. ThS.Nguyễn Văn Chức 17 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.3 Các kỹ thuật truyền tin trên mạng ™ Kỹ thuật chuyển mạch gói: (packet switching) - Một bản tin trước khi được truyền đi sẽ được chia nhỏ thành nhiều gói tin (packets) nhỏ hơn với kích thước xác định. - Các gói tin đó sẽ được gửi đi đến đích bằng những con đường khác nhau và thời gian khác nhau. - Khi đến đích các gói tin rời rạc sẽ được đóng gói để trở thành bản tin cần gửi. ThS.Nguyễn Văn Chức 18 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.4 Phân loại mạng máy tính a. Phân loại theo khoảng cách địa lý b. Phân loại theo hình trạng mạng c. Phân loại theo chức năng d. Phân loại theo phương thức truyền tin ThS.Nguyễn Văn Chức 19 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.4 Phân loại mạng máy tính a. Phân loại theo khoảng cách địa lý: Là cách phân loại dựa vào khoảng cách tối đa giữa các máy tính trong mạng để phân loại - LAN:(Local Area Network) mạng cục bộ - MAN:(Metropolitian Area Network) mạng đô thị - WAN:(Wide Area Network) mạng diện rộng - GAN:(Global Area Network) mạng toàn cầu ThS.Nguyễn Văn Chức 20 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.4 Phân loại mạng máy tính b. Phân loại theo hình trạng mạng: (Topology) Là cách phân loại dựa vào hình dạng hình học kiểu kết nối các máy tính trong mạng để phân loại. • Hình sao (Star Topo) • Hình vòng (Ring Topo) • Hình trục tuyến tính (Bus Topo) • Hình cây (Tree Topo) ThS.Nguyễn Văn Chức 21 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.4 Phân loại mạng máy tính b. Phân loại theo hình trạng mạng: Hình sao Hình Bus ThS.Nguyễn Văn Chức 22 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.4 Phân loại mạng máy tính b. Phân loại theo hình trạng mạng: Hình vòng Hình cây ThS.Nguyễn Văn Chức 23 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.4 Phân loại mạng máy tính c. Phân loại theo chức năng: là cách phân loại mạng dựa vào chức năng của các máy tính trong mạng để phân loại • Mạng ngang hàng (Peer to Peer) • Mạng khách/chủ (Client/Server) ThS.Nguyễn Văn Chức 24 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.4 Phân loại mạng máy tính c. Phân loại theo chức năng • Mạng ngang hàng (Peer to Peer) là mạng mà trong đó các máy tính trong mạng có vai trò và chức năng như nhau. ThS.Nguyễn Văn Chức 25 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.4 Phân loại mạng máy tính c. Phân loại theo chức năng • Mạng ngang hàng (Peer to Peer) + Đặc điểm: - Bất kỳ máy tính nào trong mạng cũng đều có quyền chia sẻ tài nguyên - Bất kỳ máy tính nào cũng đều có quyền sử dụng tài nguyên đã được chia sẻ ThS.Nguyễn Văn Chức 26 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.4 Phân loại mạng máy tính c. Phân loại theo chức năng • Mạng ngang hàng (Peer to Peer) + Ưu điểm: - Chi phí thấp - Dễ cài đặt, dễ vận hành và bảo trì + Nhược điểm: - Bảo mật kém - Không ổn định và không phù hợp với hệ thống mạng có nhu cầu khai thác cao - Số lượng máy tính trong mạng hạn chế (từ 25 đến 30 máy) ThS.Nguyễn Văn Chức 27 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.4 Phân loại mạng máy tính c. Phân loại theo chức năng • Mạng khách chủ (Client/Server) Là mạng máy tính mà có ít nhất một máy tính gọi là máy chủ (server) quản lý và cung cấp dịch vụ cho các máy tính trong mạng, các máy sử dụng dịch vụ từ máy chủ gọi là máy trạm (client) ThS.Nguyễn Văn Chức 28 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.4 Phân loại mạng máy tính c. Phân loại theo chức năng • Mạng khách chủ (Client/Server) + Ưu điểm: - Độ bảo mật cao - Hoạt động ôn định và phù hợp với hệ thống mạng có nhu cầu khai thác cao - Không giới hạn về số lượng máy tính trong mạng + Nhược điểm: - Chi phí cao - Khó cài đặt, khó vận hành và bảo trì ThS.Nguyễn Văn Chức 29 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.4 Phân loại mạng máy tính d. Phân loại theo phương thức truyền tin • Mạng quảng bá (Broadcast) • Mạng điểm đến điểm (Point to Point) ThS.Nguyễn Văn Chức 30 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.4 Phân loại mạng máy tính d. Phân loại theo phương thức truyền tin • Mạng quảng bá (Broadcast): - Bao gồm một kênh truyền thông được chia sẻ cho mọi máy trong mạng. - Gói tin được gửi ra bởi một máy bất kỳ thì sẽ tới được tất cả máy khác. Trong gói sẽ có một phần ghi địa chỉ gói đó muốn gửi tới. - Khi nhận các gói, mỗi máy sẽ kiểm tra lại phần địa chỉ này. Nếu một gói là dành cho đúng máy đang kiểm tra thì sẽ đưọc xử lý tiếp, bằng không thì bỏ qua. ThS.Nguyễn Văn Chức 31 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính 1.4 Phân loại mạng máy tính d. Phân loại theo phương thức truyền tin • Mạng điểm đến điểm (Point to Point): - Bao gồm nhiều mối nối giữa các cặp máy tính với nhau. Để chuyển từ nguồn tới đích, một gói có thể phải đi qua các máy trung gian. - Thường thì có thể có nhiều đường di chuyển có độ dài khác nhau (từ máy nguồn tới máy đích với số lượng máy trung gian khác nhau). - Thuật toán để định tuyến đường truyền giữ vai trò quan trọng trong kỹ thuật này. ThS.Nguyễn Văn Chức 32 Chương 1. Tổng quan về mạng máy tính ™ Câu hỏi ôn tập 1. Mạng máy tính là gì ? Hãy cho biết các thành phần cơ bản của mạng máy tính ? 2. Vai trò cơ bản của mạng máy tính ? 3. Có bao nhiêu loại đường truyền trong mạng ? 4. Có bao nhiêu hình trạng mạng cơ bản, hãy kể tên từng loại ? 5. Có bao nhiêu loại mạng phân loại theo khoảng cách, hãy kể tên và cho biết đặc điểm của từng loại ? 6. Mạng ngang hàng thường được áp dụng trong những mô hình mạng có đặc điểm như thế nào ? 7. Mạng khách/chủ có những ưu và nhược điểm gì ? 8. Có bao nhiêu kỹ thuật chuyển mạch ? Hãy trình bày ưu và nhược điểm của từng kỹ thuật.