Tel: 0912562566 – Email:
[email protected]
Điện tử tương tự
Bộ môn: Lý thuyết mạch
GV: Lê Xuân Thành
Tel: 0912562566 – Email:
[email protected]
Nội dung chương 4: Mạch xung
Giới thiệu chung
Khái niệm về tín hiệu xung
Chế độ khóa của tranzito và IC KĐTT
Trigơ Smít
Mạch đa hài đợi
Mạch đa hài tự dao động
Mạch dao động nghẹt
Mạch hạn chế biên độ
Mạch tạo xung răng cưa
Mạch tạo tín hiệu hỗn hợp
Mạch có tần số điều khiển bằng điện áp
Tel: 0912562566 – Email:
[email protected]
Tín hiệu xung là tín hiệu rời rạc theo thời gian.
1. TÍN HIỆU XUNG VÀ THAM SỐ
tx
T
U
t
0
T
tqt tqn
U
t
0
T
tx
U
t
0
U
t0
ttr ts
tx
U
U
Tel: 0912562566 – Email:
[email protected]
Trong các mạch xung tranzito làm việc như một khoá điện tử có hai trạng thái đặc
biệt: tranzito tắt và tranzito thông bão hoà do điện áp đặt lên đầu vào quyết định.
2. CHẾ ĐỘ KHÓA CỦA TRANZITO
Uv
Ur
Ic
+Ec
R1
1k
T
Rc
IB
RB
Khi Uv 0 trazito tắt: Dòng Ib = 0, Ic = 0 nên Ur =Ec
Khi Uv>0: Tranzito thông bão hòa, Ur = Ec- Icbh. Rc = 0
Tel: 0912562566 – Email:
[email protected]
Khi làm việc ở mạch xung, BKĐTT hoạt động như một khoá điện tử, điện áp ra
chỉ nằm ở một trong hai mức bão hoà dương +Ur max và bão hoà âm -Ur max, ứng
với các biên độ Uvào đủ lớn.
3. CHẾ ĐỘ KHÓA CỦA BỘ KĐTT
+Uramax
-Uramax
_
+
+
_Uch
Ura
Uv
U0
+
_
+E
-E
0
Ura
Uvào
Uch
Khi UV < Uch thì U0 < 0 do đó Ura = + Uramax
Khi UV > Uch thì U0 > 0 do đó Ura = - Uramax
Tel: 0912562566 – Email:
[email protected]
Trigơ là mạch có hai trạng thái ổn định. Khi có nguồn mạch ở một trạng thái ổn
định nào đó. Có một xung vào mạch chuyển đổi trạng thái một lần.
4. TRIGƠ
_
+
K
R2
R1
U0
Uvào
Ura
Uvào
Ura
+Ura max
Tra=Tvào
t
U1(+)
U1(-)
U1
- Ura max
1
21
max
)(1 .RRR
U
U
1
21
max
)(1 .RRR
U
U r
Tel: 0912562566 – Email:
[email protected]
Mạch đa hài đợi có hai trạng thái, trong đó có một trạng thái ổn định và một trạng
thái không ổn định. Khi có nguồn mạch ở trạng thái ổn định. Có xung kích thích
mạch chuyển sang trạng thái không ổn định một thời gian rồi tự trở về trạng thái
ổn định ban đầu chờ xung kích thích tiếp.
5. MẠCH ĐA HÀI ĐỢI
Uvào
t1 Tvào t
t
t
UC
Ura
t1 t2
UC = UN.Ura max
+Ura max UP
-.Ura max - Ura max
tX
+Ura max
t1 t2
-Ura max
D C
R
R2
R1
Cg
Ura
_
+
+
_
UV U1
Ban đầu: Ura= -Umax; UC = 0;
21
1max
)(1
.
RR
RU
U r
Tại t = t1: U1 tăng đột biến; Ura= +Urmax; 1
21
max
)(1 .RRR
U
U r
; Tụ C nạp điện nên UC tăng dần lên.
Tại t = t2: UC > U1(+) đầu vào của IC có điện áp đổi dấu, Ura= -Urmax; Tụ C phóng điện đến UC=0.
1
2
. .ln(1 )x
R
t R C
R
1
1 2
. .ln(1 )ph
R
t R C
R R
Txvào > tx + tph
Tel: 0912562566 – Email:
[email protected]
a) Mạch đa hài tự dao động dùng tranzito
6. MẠCH ĐA HÀI TỰ DAO ĐỘNG
Ura2
UB1
UB2
Ura1
+EC
R1 R2 R3 R4
C2C1
T1 T2
tX2
T
EC
EC
tX1
UB1
Ura1
UB2
Ura2
t
t
t
t
Điều kiện làm việc của mạch:
R1,4<<R3,2 3 1 1R R 2 2 4R R
Các tham số xung ra:
EU r
3 2 2 1
1 1
0,7( . . )
f
T R C R C
1 1
1, 4. .B
f
T R C
Tel: 0912562566 – Email:
[email protected]
b) Mạch đa hài tự dao động
dùng bộ KĐTT:
6. MẠCH ĐA HÀI TỰ DAO ĐỘNG
UC
U1
Ura
R
R2
R1
C
_
+
Urmax
- Urmax
+Urmax
-Urmax
tx
UC
U1(+)
0
U1(-)
U1
U1(+)
0
U1(-)
t1 t2 t3
-Urmax
+Urmax
t
t
t
t111 t2 t3
Ura
0
t1 t2 t3
Tra
C.R2,2
1
T
1
f
Tel: 0912562566 – Email:
[email protected]
b) Mạch đa hài tự dao động
dùng bộ KĐTT:
6. MẠCH ĐA HÀI TỰ DAO ĐỘNG
+Urmax
(a) (b)
U Ura UC(t)
tX1 tX2
t
R'' D2
R' D1
R1
R2
C
ura
_
+
-Urmax
Tel: 0912562566 – Email:
[email protected]
7. MẠCH DAO ĐỘNG NGHẸT (BLOCKING)
UB
t1 t2 t3 t4 t
t
t
Ur
EC
Ut
0
0
0
tx tph
tx
+EC
Rt
D
UtRB
U2
C
R
Ur
*
*
UB
.
( ). .ln( )
.( )
t
x V
B t V
R
t R r C
n R r
1
. .ln(1 )ph B
B
t C R
n
phx
dd tt
1
T
1
f
t
2
1t R.nR
Tel: 0912562566 – Email:
[email protected]
8. MẠCH HẠN CHẾ BIÊN ĐỘ
Uv
R
Uv Ura
D
E
+
_
(a)
+
_
Uv Ura
R
E
(b)
D
U
E
t
Ur
(c)
0
Ur
E
E Uv
0
(d)
Mạch hạn chế trên:
Tel: 0912562566 – Email:
[email protected]
8. MẠCH HẠN CHẾ BIÊN ĐỘ
Mạch hạn chế biên dưới:
R
Uv Ura
D
E +
-
(a)
+
-
Uv Ura
R
E
(b)
D
U
E
t
Ur
Uv
(c)
0
Ur
E
E Uv
0
(d)
Tel: 0912562566 – Email:
[email protected]
8. MẠCH HẠN CHẾ BIÊN ĐỘ
Mạch hạn chế biên hai phía:
R
Uv Ura
D1
E1 +
_
(a)
D2
E2
+
_
_
+
-
Uv Ura
R1
E1
(b)
D1
R2
E2
D2
+
-
U
E2
E1
t
Uv
Ur
(c)
0
Ur
E2
E1
E1 E2 Uv
0
(d)
Tel: 0912562566 – Email:
[email protected]
9. MẠCH TẠO XUNG RĂNG CƯA
a) Các tham số cơ bản
tqt tqn
T
t
U
0
Uˆ
)0(
)()0(
U
UU tqt
CE
U
Nạp, phóng cho tụ bằng mạch RC đơn giản
Nạp hoặc phóng cho tụ qua nguồn dòng ổn định
Dùng hồi tiếp để ổn định dòng nạp cho tụ
Tel: 0912562566 – Email:
[email protected]
9. MẠCH TẠO XUNG RĂNG CƯA
b) Mạch tạo xung răng cưa dùng mạch tích phân RC
+EC
C Ur
R1 RC
C1Uv t
Uv
t
Ur EC
tqt tqn
0
0 Ubh
)1( ./ CRtCr eEU
(Khi không có xung kích thích, T thông bão hòa)
Tel: 0912562566 – Email:
[email protected]
9. MẠCH TẠO XUNG RĂNG CƯA
c) Mạch tạo xung răng cưa dùng nguồn dòng
tqn
t
t
R1
R2
RE
+EC
T2
D
C Ura
UV
C1
T1
Uv
Ur
tqt
0
0 Ubh
t
C
I
tdI
C
U
t
C ..
1 0
0
0 20 2 2 C EB DC E
E
E U U
I I I
R
2
2
0
1
.
t
C BE D
r C C
E
E U U
U U i dt t
C C R
Tel: 0912562566 – Email:
[email protected]
9. MẠCH TẠO XUNG RĂNG CƯA
d) Mạch tạo xung răng cưa dùng thêm tầng khuếch đại có hồi tiếp
Uv
t
t
Ur
tqt tqn
0
ơ
0 Ubh
UV T1
R1
D
R
C0
+EC
RE
C
T2
Ur
C1
T1 hoạt động ở chế độ khóa, T2 hoạt động ở chế độ khuếch đại mắc B chung
R
uuu
R
u
I Cr0CR
R
E
R
U
I CC 0
t
CR
E
idt
C
UU C
t
Cr ..
1
0
Tel: 0912562566 – Email:
[email protected]
10. MẠCH TẠO TÍN HIỆU HỖN HỢP
M1 M2
M3
U2
U1
U3
Tel: 0912562566 – Email:
[email protected]
11. MẠCH TẠO DAO ĐỘNG CÓ TẦN SỐ ĐIỀU KHIỂN BẰNG ĐIỆN ÁP (VCO)
T1
RC RCCC
R R
Ud
Ur
+EC
T2
- EC
Vùng làm việc
fr (Khz)
1,1
1,0
0,9 -5V 0 +5V Ud(v)
tX2
T
EC
EC
tX1
UB1
Ura1
UB2
Ura2
t
t
t
t
1 1
2 ln(1 )C
d
f
ET RC
U
Tel: 0912562566 – Email:
[email protected]