Bài giảng Môn học thị trường tài chính

MÔN HỌCTHỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH Giảng viên Lê Trung Hiếu Khái quát môn học Giới thiệu tổng quan: - Từ khi đất nước chuyển sang nền kinh tế thị trường, nhiều môn học thuộc chuyên ngành kinh tế đã được đưa vào chương trình giảng dạy tại các trường Đại học, Cao đẳng…trong đó có môn Thị trường tài chính (Thị trường chứng khoán). Khái quát môn học (tt) - Sự ra đời và phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam đã làm cho nhu cầu tìm hiểu, học tập, nghiên cứu môn học này của công chúng, nhà đầu tư và các sinh viên thuộc khối ngành kinh tế là rất lớn. Khái quát môn học (tt) Mục đích của môn học: Cung cấp cho sinh viên và những người quan tâm những kiến thức cơ bản về thị trường tài chính, thị trường chứng khoán. Khái quát môn học (tt) - Nhằm để trang bị cho mình những kiến thức căn bản nhất về những thuật ngữ cũng như nắm bắt được vị trí, vai trò và nguyên tắc hoạt động của một thị trường được đánh giá là sôi động trong giai đoạn hiện tại. Khái quát môn học (tt) Trong quá trình nghiên cứu và soạn bài giảng này, tôi đã tham khảo nhiều tài liệu từ những chuyên gia về thị trường chứng khoán, những văn bản pháp luật từ Internet… Khái quát môn học (tt) Trong đó bao gồm những nội dung chính sau đây: - Trình bày tổng quan về Thị trường tài chính. - Trình bày tổng quan về Thị trường chứng khoán. - Công ty cổ phần. - Hàng hóa của thị trường chứng khoán. - Sở giao dịch chứng khoán và thị trường OTC. Khái quát môn học (tt) Thời lượng môn học: Toàn bộ những nội dung của môn học này chỉ gói gọn trong vòng 45 tiết. Nên tôi chỉ trình bày những nội dung quan trọng của môn học. Những nội dung còn lại tôi sẽ không trình bày chi tiết mà sẽ cung cấp nguồn để các học viên có thể tự tham khảo. Khái quát môn học (tt) Điểm thi hết môn: - Điểm quá trình: 30% - Điểm hiện hiện: 10% - Điểm thi: 60% Thông tin về giảng viên Giảng viên: Lê Trung Hiếu Cơ quan: Khoa Kinh tế, Trường Đại học Trà Vinh Liên lạc: 126 - Đường Tránh – QL53 – F5 - TX. Trà Vinh Điện thoại: 0939999983 Hoặc 0953147539 Mail: letrunghieutvu@yahoo.com Nội qui lớp học Trước tiên tôi xin lỗi các anh/chị trong lớp vì phải nghe/xem nội quy này. Thà “mích lòng trước, đặng lòng sau” Nội quy của lớp học như sau: Nội qui lớp học (tt) 1. Khi đi học trễ thì cứ tự nhiên vào, xin vui lòng gật đầu chào giáo viên là được (không cần mở miệng) 2. Không ĂN trong lúc học, uống nước thì được. Nếu cảm thấy không ăn sẽ không thể sống được thì ra ngoài lớp ăn, ăn xong rồi vào học. Nội qui lớp học (tt) 3. Không để máy điện thoại di động reo trong lớp học, để máy ở chế độ rung. Nếu muốn nghe điện thoại/xem tin nhắn thì ra ngoài nghe/xem, xong thì vào học. 4. Không nhắn tin/gọi điện thoại trong lúc học. Nếu muốn sử dụng thì ra ngoài lớp dùng, dùng xong vào lớp học. Nội qui lớp học (tt) 5. Không khoe điện thoại trong lúc học, lớp học không phải là nơi để …”khoe của”. 6. Không đội nón trong lớp học, ngoại trừ lý do đặc biệt (không chấp nhận lý do con gái là thế đó). 7. Không nói chuyện phím trong lúc học, trao đổi với nhau về bài học thì được. Nội qui lớp học (tt) 8. Không liệng đồ trong lớp học. 9. Không phát ngôn bừa bãi trong lớp. 10. Không nghe nhạc trong lớp học, nếu muốn nghe nhạc thì ra quán café nhạc nghe đã hơn. 11. Không nhảy nhót leo trèo la hét trong lớp học. Nội qui lớp học (tt) 12. Không ngủ trong lớp học, nếu cảm thấy buồn ngủ thì có thể đứng dậy, ra về, về nhà ngủ sướng hơn ở trong lớp. 13. Không đòi giáo viên cho về sớm, giáo viên tự biết canh thời gian giảng dạy. 14. Không đọc sách, báo, sách môn học khác trong lúc học môn này. Nội qui lớp học (tt) 15. Ngồi học với tư thế đàng hoàng, không để một hoặc hai chân lên ghế ngồi, bàn học. => Nếu ai vi phạm một trong những điều trên thì bị phạt tiền “5.000đ/lần” nộp cho thủ quỹ lớp, Kết thúc môn dẫn nhau đi…” ăn”. TỔNG QUAN VỀ THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH Nội dung của Chương Một Giới thiệu về Thị trường tài chính Giới thiệu về Thị trường vốn Giới thiệu về Thị trường tiền tệ Giới thiệu về Thị trường Tài chính Khái niệm Thị trường Tài chính: - Thị trường? - Thị trường tài chính? Giới thiệu về Thị trường Tài chính (tt) Thị trường tài chính là thị trường mà ở đó diễn ra các hoạt động mua bán các loại giấy tờ có giá hay các loại vốn ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Thông qua thị trường tài chính hình thành giá mua giá bán các loại cổ phiếu, trái phiếu,… Giới thiệu về Thị trường Tài chính (tt) Thị trường tài chính hoạt động hữu hiệu nhờ các tài chính trung gian (các công ty chứng khoán, các quỹ đầu tư, ngân hàng…) Đối tượng tham gia thị trường tài chính là những nguồn cung và cầu về vốn trong xã hội của các chủ thể kinh tế như nhà nước, doanh nghiệp, gia đình… Giới thiệu về Thị trường Tài chính (tt) Chủ thể tham gia trên thị trường tài chính là những pháp nhân hay thể nhân đại diện cho những nguồn cung cầu về vốn tham gia trên thị trường tài chính, chủ yếu là  các ngân hàng thương mại, công ty tài chính, công ty đầu tư, công ty bảo hiểm, các quỹ tín dụng. Giới thiệu về Thị trường Tài chính (tt) Dựa trên phân loại tín dụng: - Thị trường tín phiếu - Thị trường trái phiếu - Thị trường cổ phiếu - Thị trường vay ngân hàng… Giới thiệu về Thị trường Tài chính (tt) Phân loại thị trường tài chính: Dựa trên thời hạn tín dụng: - Thị trường tiền tệ - Thị trường vốn Giới thiệu về Thị trường Tài chính (tt) Một số phân loại khác: - Thị trường sơ cấp và thứ cấp - Thị trường tập trung và phi tập trung. Giới thiệu về Thị trường Tài chính (tt) Cơ cấu của thị trường tài chính: Thị trường tài chính bao gồm thị trường vốn và thị trường tiền tệ. - Thị trường vốn? - Thị trường tiền tệ? Giới thiệu về Thị trường Tài chính (tt) Vị trí của thị trường tài chính: Trong mối quan hệ tương quan với các thị trường khác, thị trường tài chính có vị trí là thị trường khởi điểm cho các loại thị trường, nó có tác dụng chi phối điều hành và xâm nhập vào các loại thị trường khác. Giới thiệu về Thị trường Tài chính (tt) Vai trò của thị trường tài chính: - Thị trường tài chính là nơi tạo ra môi trường thuận lợi để dung hoà các lợi ích kinh tế khác nhau của các thành viên khác nhau trên thị trường. Giới thiệu về Thị trường Tài chính (tt) - Thị trường tài chính nâng cao năng suất và hiệu quả hoạt động kinh doanh, sản xuất của nền kinh tế. - Thị trường tài chính tạo ra cơ hội đầu tư  và đem lại lợi ích cho mọi thành viên trong xã hội. Giới thiệu về Thị trường Tài chính (tt) Các công cụ tài chính và các tổ chức tài chính ở Việt Nam: Các công cụ tài chính Các Tổ chức tài chính Giới thiệu về Thị trường Tài chính (tt) Các công cụ tài chính: Các công cụ của thị trường tiền tệ: Thương phiếu, Tín phiếu, Ngoại tệ… Các công cụ của thị trường vốn: Trái phiếu, cổ phiếu, các công cụ tài chính phái phái sinh… Giới thiệu về Thị trường Tài chính (tt) Các Tổ chức tài chính: - Các tổ chức tài chính nhận tiền gửi: Ngân hàng thương mại, HTX tín dụng… - Các tổ chức tiết kiệm theo hợp đồng: Công ty bảo hiểm (nhân thọ và phi nhân thọ), Quỹ hưu trí (pension funds) - Các tổ chức đầu tư: Công ty tài chính, Quỹ đầu tư, Ngân hàng đầu tư… Giới thiệu về Thị trường vốn Khái niệm và phân loại Vai trò của thị trường vốn. Các công cụ tham gia trên thị trường vốn Giới thiệu về Thị trường vốn (tt) Khái niệm và phân loại: - Khái niệm: Thị trường vốn là nơi diễn ra các hoạt động mua bán các loại chứng khoán và giấy nợ trung và dài hạn như cổ phiếu, trái phiếu chính phủ… Giới thiệu về Thị trường vốn (tt) Phân loại: + Căn cứ vào cơ cấu tổ chức thị trường vốn gồm: Thị trường sơ cấp hay thị trường phát hành: Là thị trường mua bán các giấy có giá được phát hành lần đầu tiên. Chủ yếu là các cổ phiếu, trái phiếu và thông thường việc mua bán này được thực hiện thông qua các ngân hàng và các công ty tài chính. Giới thiệu về Thị trường vốn (tt) Thị trường thứ cấp: Là thị trường thay đổi quyền sở hữu chứng khoán cho những cổ phiếu, trái phiếu đang lưu thông trên thị trường. Giới thiệu về Thị trường vốn (tt) Tham gia thị trường vốn gồm các chủ thể mua bán và môi giới các loại chứng khoán như Nhà nước, doanh nghiệp, các tổ chức môi giới, các tổ chức xã hội và các tầng lớp dân cư. Trong đó, nhà môi giới có vai trò rất quan trọng trong việc thực hiện các mối quan hệ giữa người mua và người bán chứng khoán và trong quan hệ giữa cung và cầu chứng khoán. Giới thiệu về Thị trường vốn (tt) Vai trò của thị trường vốn: Thị trường vốn là một bộ phận cấu thành quan trọng nhất của nền kinh tế thị trường. Có thể nói hầu hết các nước có nền kinh tế thị trường vốn hoạt động có hiệu quả và có tác dụng tích cực trong việc cung ứng kịp thời cho các nhu cầu về vốn cho nền kinh tế đặc biệt là vốn trung và dài hạn. Là nơi dừng chân lí tưởng cho các nguồn tiết kiệm và cũng là nơi các dự án phát triển kinh tế tiếp nhận được nguồn vốn. Giới thiệu về Thị trường vốn (tt) Thị trường vốn còn là nơi diễn ra quá trình chuyển nhượng về vốn, tài sản là môi trường thuận lợi cho việc đa dạng hoá các chủ thể sở hữu về vốn đã kích thích các nhà đầu tư vì nó tạo điều kiện cho quá trình lưu thông chứng khoán, làm cho người sở hữu chứng khoán có thể dễ dàng chuyển vốn đầu tư của mình nhanh chóng từ lĩnh vực này sang lĩnh vực khác. Giới thiệu về Thị trường vốn (tt) Trong nền kinh tế thị trường, giá cả được kinh thành từ chính sự sôi động của thị trường và trên thị trường vốn đặc trưng cho quá trình hoạt động chỉ có hai chủ thể mua và bán. Giới thiệu về Thị trường vốn (tt) Các công cụ tham gia thị trường vốn: Trên thị trường vốn có các loại như cổ phiếu, trái phiếu chính phủ. Ngoài ra còn có các loại giấy tờ có giá trị khác như tín phiếu kho bạc, trái phiếu đầu tư… Vì các công cụ này có thời hạn kéo dài do đó giá cả của chúng luôn dao động và rủi ro hơn so với các công cụ của thị trường tiền tệ. Giới thiệu về Thị trường trường tệ Khái niệm và phân loại Vai trò của thị trường tiền tệ. Các công cụ tham gia trên thị trường tiền tệ. Giới thiệu về Thị trường trường tệ (tt) Khái niệm và phân loại: - Khái niệm: + Thị trường tiền tệ là thị trường mua bán các giấy tờ có giá trị ngắn hạn, có kỳ hạn dưới một năm. Hiểu theo nghĩa giản đơn, thị trường tiền tệ là thị trường vay và cho vay vốn ngắn hạn cho nền kinh tế. Giới thiệu về Thị trường trường tệ (tt) Phân loại: Nếu căn cứ vào cơ cấu tổ chức, thị trường tiền tệ được chia thành hai cấp là thị trường tiền tệ sơ cấp và thị trường tiền tệ thứ cấp. Giới thiệu về Thị trường trường tệ (tt) Vai trò của thị trường tiền tệ: Thị trường tiền tệ điều tiết cung cầu về vốn ngắn hạn, thị trường tiền tệ giữ vai trò rất quan trọng trong việc hỗ trợ hoạt động các doanh nghiệp trong nền kinh tế đặc biệt là các ngân hàng, bổ sung kịp thời nhu cầu vốn cũng như điều hoà các nguồn vốn tiền tệ từ nơi thừa đến nơi thiếu vốn và thông qua hoạt động đã ảnh hưởng đến việc hình thành giá cả tín dụng của tiền gởi ngắn hạn. Giới thiệu về Thị trường trường tệ (tt) Các công cụ tham gia thị trường tiền tệ: Trên thị trường tiền tệ có các loại trái phiếu kho bạc ngắn hạn, thương phiếu, hối phiếu, các chứng chỉ tiền gửi có thể chuyển nhượng. Thư giản!!! Câu hỏi ôn tập Trình bày và phân tích khái niệm và cơ cấu của thị trường tài chính? Hãy phân tích vị trí vai trò của thị trường tài chính? Nêu và phân tích khái niệm thị trường vốn? Hãy phân tích bản chất và vai trò của thị trường vốn? Trình bày và phân tích khái niệm và vai trò của thị trường tiền tệ?