Bài giảng Phân tích dự toán tài chính

Minh Long 1 PHÂN TÍCH DỰ TOÁN TÀI CHÍNH Bài giảng 3 Minh Long 2 Mục tiêu Sau khi học xong bài này, học viên nắm được: - Các phương pháp dự toán. - Tiến trình dự toán tài chính. - Dự toán doanh thu. - Dự toán báo cáo tài chính bằng phương pháp tỷ lệ % doanh thu. - Tình huống nghiên cứu. Minh Long 3 Các phương pháp dự toán tài chính - Phương pháp hồi quy đơn biến. - Phương pháp hồi quy đa biến. - Phương pháp tỷ lệ % doanh thu. Câu hỏi thảo luận: Theo anh (chị) công ty thường dùng phương pháp nào khi lập dự toán? Minh Long 4 Tiến trình dự toán tài chính - Thiết lập một hệ thống báo cáo tài chính dự toán để phân tích ảnh hưởng của các kế hoạch hoạt động đến lợi nhuận và các tỷ số tài chính. - Xác định nhu cầu vốn cần thiết cho kế hoạch hoạt động ngắn hạn cũng như trung và dài hạn. - Thiết lập và duy trì một hệ thống kiểm soát để theo dõi việc phân bổ và sử dụng ngân quỹ trong công ty. Minh Long 5 Dự toán doanh thu - Thống kê doanh thu của 5 đến 10 năm trước. - Dựa vào các chiến lược, kế hoạch mở rộng thị trường tương lai của công ty. - Các yếu tố về cạnh tranh, thị trường trong ngành của công ty. - Các điều kiện môi trường kinh tế vĩ mô được dự báo. TỐC ĐỘ TĂNG TRƯỞNG THỂ HIỆN Ở TỐC ĐỘ TĂNG DOANH THU Minh Long 6 Dự toán doanh thu (tt) Dự báo doanh thu không chính xác Thị trường mở rộng hơn mức công ty dự toán => công ty sẽ đánh mất khách hàng. Thị trường tăng trưởng thấp hơn công ty dự báo => công ty sẽ gặp khó khăn với máy móc thiết bị dư thừa, hàng tồn kho ứ đọng Minh Long 7 Naêm Doanh thu (tỷ đồng) 2008 2009 2010 2011 2012 .2 058 .2 534 .2 472 .2 850 .3 000 2013 3.300 (döï toaùn) Ví dụ: doanh thu công ty Minh Phú. Giả sử doanh thu năm 2013 tăng 10% so với năm 2012. Dự toán doanh thu (tt) Minh Long 8 Dự toán doanh thu (tt) Được lập cho từng sản phẩm, từng bộ phận. Sau đó tổng hợp lại thành dự toán chung cho công ty.Mo hinh Bang tinh Lap Ke hoach Tai chinh.xls Minh Long 9 Dự toán báo cáo tài chính Phương pháp thường được sử dụng nhất để dự toán tài chính là phương pháp tỷ lệ % doanh thu. Minh Long 10 Dự toán tài chính theo phương pháp tỷ lệ % doanh thu - Phân tích các báo cáo tài chính trong quá khứ. - Dự toán được bắt đầu với việc dự toán doanh thu, được thể hiện dưới tốc độ tăng trưởng doanh thu. - Một số khoản mục trên bảng cân đối kế toán và báo cáo thu nhập được giả định tăng theo tỷ lệ với doanh thu. Các khoản mục không có quan hệ biến động chặt chẽ với doanh thu phụ thuộc vào chính sách công ty và lựa chọn của nhà quản trị. Minh Long 11 Công việc dự toán bao gồm: - Dự toán nhu cầu tài sản cần thiết để đạt được mức tăng trưởng doanh thu như dự toán. - Dự toán các khoản nợ và vốn chủ sở hữu (nguồn vốn) có thể tạo ra được trong quá trình hoạt động. - Lấy nhu cầu tài sản cần thiết trừ nguồn vốn có thể tự tạo ra để xác định nhu cầu tài trợ tăng thêm. Dự toán tài chính theo phương pháp tỷ lệ % doanh thu (tt) Minh Long 12 Bước 1: Phân tích các tỷ số lịch sử Taøi saûn 2012 2011 Nguoàn voán 2012 2011 Taøi saûn ngaén haïn Tieàn maët Ñaàu tö ngaén haïn Phaûi thu Haøng toàn kho Taøi saûn coá ñònh thuaàn .1 000 10 0 375 615 .1 000 810 15 65 315 415 870 Nôï phaûi traû Vay ngaén haïn Phaûi traû ngöôøi baùn Phaûi traû khaùc Vay daøi haïn Voán chuû sôû höõu Coå phieáu öu ñaõi Voán coå phaàn thöôøng theo MG Lôïi nhuaän giöõ laïi .1 064 110 60 140 754 936 40 130 766 800 60 30 130 580 840 40 130 710 Toång taøi saûn .2 000 .1 680 Toång nguoàn voán .2 000 .1 680 Ghi chú: Công ty hiện có 4.000.000 cổ phần ưu đãi và 13.000.000 cổ phần thường với mệnh giá: 10.000 đồng/ cổ phiếu. Bảng cân đối kế toán ngày 31/12 Công ty Minh Phú, đvt: tỷ đồng Minh Long 13 Bước 1: Phân tích các tỷ số lịch sử (tt) Bảng báo cáo thu nhập 31/12 Công ty Minh Phú, đvt: tỷ đồng Chæ tieâu 2012 2011 oanhD thu Chi phí baèng tieàn Khaáu hao TSCÑ Toång chi phí hoaït ñoäng Lôïi nhuaän tröôùc thueá vaø laõi vay Chi phí laõi vay Lôïi nhuaän tröôùc thueá Thueá TNDN ( 25%) Lôïi nhuaän roøng Coå töùc öu ñaõi Lôïi nhuaän cho coå ñoâng thöôøng Coå töùc Lôïi nhuaän giöõ laïi Döõ lieäu cho moät coå phaàn Giaù thò tröôøng (đồng) Thu nhập moät coå phaàn ( EPS) (đồng) Coå töùc moät coå phaàn (DPS) (đồng) .3 000 .2 616 100 .2 716 284 88 196 49 147 4 143 87 56 .46 000 .11 000 .6 692 .2 850 .2 497 90 .2 587 263 60 203 ,50 75 ,152 25 4 ,148 25 53 ,95 25 .53 000 .11 403 .4 077 Minh Long 14 Bước 1: Phân tích các tỷ số lịch sử (tt) Chæ tieâu (%)2012 (%)2011 Trung bình 2 naêm (%) Trung bình ngaønh (%) Chi phí baèng tieàn/doanh thu Tyû leä khaáu hao TSCÑ thuaàn Tyû leä tieàn maët/ huDT Phaûi thu/ thuD Toàn kho/D thu TSCÑ roøng/ doanh thu Phaûi traû ngöôøi baùn/ huDT Phaûi traû khaùc/doanh thu ,87 2 ,10 0 ,0 33 ,12 5 ,20 5 ,33 33 ,2 0 ,4 7 ,87 6 ,10 3 ,0 53 ,11 1 ,14 6 ,30 5 ,1 1 ,4 6 ,87 4 ,10 15 ,0 43 ,11 8 ,17 55 ,31 9 ,1 55 ,4 65 ,87 1 ,10 2 ,1 0 ,10 0 ,11 1 ,33 3 ,1 0 ,2 0 Minh Long 15 Bước 2: dự toán báo cáo thu nhập - Giả định các chi phí bằng tiền bằng một tỷ lệ % doanh thu (có thể giả định biến phí bằng một tỷ lệ % doanh thu, định phí không đổi). - Khấu hao được giả định bằng một tỷ lệ % so với TSCĐ thuần hoặc không đổi. - Mục đích của dự toán BCTN là xác định lợi nhuận mà công ty có thể giữ lại để tái đầu tư là bao nhiêu? Minh Long 16 Bước 2: dự toán báo cáo thu nhập (tt) 2012 Cô sôû döï toaùn 2013 oanhD thu Chi phí baèng tieàn Khaáu hao TSCÑ Toång CPHÑ EBIT 3.000 2.616 100 2.716 284 1,1 x DT 2012 87,2% x DT 2013 10% x TSCÑ 3.300 2.877,6 110 2.987,6 312,4 Bảng 1 Bảng báo cáo thu nhập năm 2012 và dự toán năm 2013 Công ty Minh Phú, đvt: tỷ đồng Minh Long 17 2012 Cô sôû döï toaùn 2013 EBIT Laõi vay EBT Thueá (%)25 Lôïi nhuaän roøng 284 88 196 49 147 ,312 4 88 ,224 4 ,56 1 ,168 3 Bảng 1 Bảng báo cáo thu nhập năm 2012 và dự toán năm 2013 Công ty Minh Phú, đvt: tỷ đồng Bước 2: dự toán báo cáo thu nhập (tt) Minh Long 18 2012 Cô sôû döï toaùn 2013 Lôïi nhuaän roøng Coå töùc öu ñaõi Lôïi nhuaän CÑ Coå töùc LN giöõ laïi 147 4 143 87 56 ,168 3 4 ,164 3 ,95 66 ,68 64 Bảng 1 Bảng báo cáo thu nhập năm 2012 và dự toán năm 2013 Công ty Minh Phú, đvt: tỷ đồng Bước 2: dự toán báo cáo thu nhập (tt) Minh Long 19 Bước 3: dự toán bảng cân đối kế toán - Doanh thu tăng lên => tài sản cũng phải tăng. - Tiền, phải thu và hàng tồn kho tăng cùng tỷ lệ với doanh thu, được biểu diễn bằng tỷ lệ % doanh thu. - Trong dài hạn, doanh thu và TSCĐ có mối quan hệ mật thiết với nhau. Do đó, giả định tỷ lệ TSCĐ/doanh thu trong dài hạn không đổi. (Trong ngắn hạn có thể tăng doanh thu mà không cần tăng TSCĐ). Minh Long 20 - Một số khoản mục ở phần nguồn vốn như: phải trả người bán, phải trả CNV, phải nộp nhà nước sẽ tăng tự động theo doanh thu, tạo ra nguồn tài trợ tự động. - Lợi nhuận giữ lại tăng lên, được xác định từ báo cáo thu nhập. - Các khoản mục khác bên phần nguồn vốn không thay đổi tự động theo doanh thu được quyết định bởi các quyết định tài trợ của nhà quản trị. - Chênh lệch giữa tổng tài sản và nguồn vốn dự toán là nhu cầu vốn tăng thêm. Bước 3: dự toán bảng cân đối kế toán (tt) Minh Long 21 2012 Cô sôû döï toaùn 2013 Tieàn maët Ñaàu tö ngaén haïn Phaûi thu Haøng toàn kho Toång TSNH TSCÑ roøng Toång taøi saûn 10 0 375 615 .1 000 .1 000 .2 000 ,% x thu0 33 D 2013 ,% x thu12 5 D 2013 ,% x thu20 5 D 2013 ,% x thu33 33 D 2013 11 0 ,412 5 ,676 5 .1 100 .1 100 .2 200 Bảng 2 Bảng CĐKT ngày 31/12/2012 và dự toán 31/12/2013 Công ty Minh Phú, đvt: tỷ đồng Bước 3: dự toán bảng cân đối kế toán (tt) Minh Long 22 2012 Cô sôû döï toaùn 2013 Vay ngaén haïn Phaûi traû ngöôøi baùn Phaûi traû khaùc Toång nôï NH Vay daøi haïn Toång nôï 110 60 140 310 754 .1 064 % x thu2 D 2013 ,% x thu4 67 D 2013 110 66 154 330 754 .1 084 Bảng 2 Bảng CĐKT ngày 31/12/2012 và dự toán 31/12/2013 Công ty Minh Phú, đvt: tỷ đồng Bước 3: dự toán bảng cân đối kế toán (tt) Minh Long 23 2012 Cô sôû döï toaùn 2013 CP öu ñaõi CP thöôøng LN giöõ laïi Toång voán chuû sôû höõu Toång nguoàn voán Voán caàn huy ñoäng theâm 40 130 766 936 .2 000 +,68 64 40 130 ,834 64 .,1 004 64 .,2 088 64 ,111 36 Bảng 2 Bảng CĐKT ngày 31/12/2012 và dự toán 31/12/2013 Công ty Minh Phú, đvt: tỷ đồng Bước 3: dự toán bảng cân đối kế toán (tt) Minh Long 24 Bước 4 : Huy động vốn tăng thêm Các quản trị viên tài chính sẽ dựa vào các nhân tố: - Cấu trúc vốn mục tiêu của doanh nghiệp. - Aûnh hưởng của vay nợ đến tỷ số thanh toán ngắn hạn. - Các điều kiện ở thị trường vốn. - Các hạn chế của các hợp đồng nợ hiện tại Để quyết định nhu cầu vốn tăng thêm sẽ được huy động như thế nào. Minh Long 25 Bước 4: Huy động vốn tăng thêm (tt) Chæ tieâu Tyû leä (%) Giaù trò Laõi suaát Vay ngaén haïn Vay daøi haïn Coå phieáu thöôøng 25 25 50 100 ,27 84 ,27 84 ,55 68 ,111 36 %8 %10 Giả sử nhu cầu vốn thiếu này được tài trợ theo hình thức như sau: Nếu trường hợp vốn tiếp tục thiếu sẽ dùng vốn cổ phiếu thường nhằm tự chủ nguồn tài chính. Minh Long 26 Laàn ñaàu Thay ñoåi Laàn 2 Vay ngaén haïn Phaûi traû ngöôøi baùn Phaûi traû khaùc Toång nôï NH Vay daøi haïn Toång nôï 110 66 154 330 754 .1 084 +,27 84 +,27 84 ,137 84 66 154 ,357 84 ,781 84 .,1 139 68 Bước 4: Dự toán bảng CĐKT (tt) Bảng 2 Bảng CĐKT dự toán 31/12/2013 Công ty Minh Phú, đvt: tỷ đồng Minh Long 27 Laàn ñaàu Thay ñoåi Laàn 2 CP öu ñaõi CP thöôøng LN giöõ laïi Toång voán chuû sôû höõu Toång nguoàn voán Voán caàn huy ñoäng theâm 40 130 766 936 .2 000 +,55 68 40 ,185 68 ,834 64 .,1 060 32 .2 200 0 Bước 4: Dự toán bảng CĐKT (tt) Bảng 2 Bảng CĐKT dự toán 31/12/2013 Công ty Minh Phú, đvt: tỷ đồng Minh Long 28 Bước 5: Điều chỉnh dự toán Công ty phải trả lãi cho phần nợ mới và có thể phải chia cổ tức cho các cổ phần mới phát hành (giả sử: lợi nhuận chia cho cổ đông thường năm 2013 vẫn không đổi: 95,66 tỷ đồng). Khoản chi phí lãi vay này sẽ làm giảm lợi nhuận và cũng giảm luôn lợi nhuận giữ lại được dự toán ở bảng báo cáo thu nhập lần đầu. Minh Long 29 Bước 5: Điều chỉnh dự toán (tt) - DưÏ toán chi phí lãi vay và cổ tức phát sinh thêm do huy động thêm các nguồn vốn. - Tính vốn cần huy động thêm (cả bên trong và bên ngoài). - Quá trình cứ tiếp tục và nhu cầu vốn tăng thêm có xu hướng giảm dần sau mỗi lần điều chỉnh và bằng 0. Minh Long 30 Bước 5: Điều chỉnh dự toán (tt) Chi phí lãi vay tăng: 27,84 x 8% + 27,84 x 10% = 5,0112 Chi phí lãi vay mới: 88 + 5,0112 = 93,0112 Lợi nhuận trước thuế giảm: 5,0112 Thuế TNDN giảm: 25% x 5,0112 = 1,2528 Lợi nhuận sau thuế giảm: 75% x 5,0112 = 3,7584 Minh Long 31 Bước 5: Điều chỉnh BC thu nhập (tt) Laàn ñaàu Ñieàu chænh Laàn 2 EBIT Laõi vay EBT Thueá (%)25 Lôïi nhuaän roøng ,312 4 88 ,224 4 ,56 1 ,168 3 +,5 0112 - ,1 2528 ,312 4 93, 0112 ,219 3888 , ,54 8472 164 5416 Bảng 3 Bảng báo cáo thu nhập dự toán năm 2013 Công ty Minh Phú, đvt: tỷ đồng Minh Long 32 Laàn ñaàu Ñieàu chænh Laàn 2 Lôïi nhuaän roøng Coå töùc öu ñaõi Lôïi nhuaän CÑ Coå töùc LN giöõ laïi ,168 3 4 ,164 3 ,95 66 ,68 64 ,164 5416 4 ,160 5416 ,95 66 ,64 8816 Bước 5: Điều chỉnh BC thu nhập (tt) Bảng 3 Bảng báo cáo thu nhập dự toán năm 2013 Công ty Minh Phú, đvt: tỷ đồng Minh Long 33 Bước 5: Điều chỉnh bảng CĐKT Laàn 2 Ñieàu chænh Laàn 3 Tieàn maët ÑT ngaén haïn Phaûi thu Haøng toàn kho Toång TSLÑ TSCÑ roøng Toång taøi saûn 11 0 ,412 5 ,676 5 .1 100 .1 100 .2 200 11 0 ,412 5 ,676 5 .1 100 .1 100 .2 200 Bảng 4 Bảng CĐKT dự toán 31/12/2013 Công ty Minh Phú, đvt: tỷ đồng Minh Long 34 Laàn 2 Ñieàu chænh Laàn 3 Vay ngaén haïn Phaûi traû NB Phaûi traû khaùc Toång nôï NH Vay daøi haïn Toång nôï ,137 84 66 154 ,357 84 ,781 84 .,1 139 68 ,137 84 66 154 ,357 84 ,781 84 .,1 139 68 Bước 5: Điều chỉnh bảng CĐKT (tt) Bảng 4 Bảng CĐKT dự toán 31/12/2013 Công ty Minh Phú, đvt: tỷ đồng Minh Long 35 Laàn 2 Ñieàu chænh Laàn 3 CP öu ñaõi CP thöôøng LN giöõ laïi Toång voán chuû sôû höõu Toång nguoàn voán Voán caàn huy ñoäng theâm 40 ,185 68 ,834 64 .,1 060 32 .2 200 0 -,3 7584 40 ,185 68 ,830 8816 .,1 056 5616 .,2 196 2416 ,3 7584 Bước 5: Điều chỉnh bảng CĐKT (tt) Bảng 4 Bảng CĐKT dự toán 31/12/2013 Công ty Minh Phú, đvt: tỷ đồng Vốn cần huy động thêm này được dùng bằng vốn cổ phiếu thường để tài trợ. Minh Long 36 Laàn 2 ÑC Laàn 3 CP öu ñaõi CP thöôøng LN giöõ laïi Toång voán chuû sôû höõu Toång nguoàn voán Voán caàn huy ñoäng theâm 40 ,185 68 ,830 8816 .,1 056 5616 .,2 196 2416 ,3 7584 + , 3 7584 40 ,189 4384 ,830 8816 .,1 060 32 .2 200 0 Bước 5: Điều chỉnh bảng CĐKT (tt) Bảng 4 Bảng CĐKT dự toán 31/12/2013 (sau khi tài trợ) Công ty Minh Phú, đvt: tỷ đồng Vốn cần huy động thêm này được dùng bằng vốn cổ phiếu thường để tài trợ. Minh Long 37 Bảng CĐKT dự toán 31/12/2013 Công ty Minh Phú đvt: tỷ đồng Taøi saûn 2013 Nguoàn voán 2013 Taøi saûn ngaén haïn Tieàn maët Ñaàu tö ngaén haïn Phaûi thu Haøng toàn kho Taøi saûn coá ñònh thuaàn .1 100 11 0 ,412 5 ,676 5 .1 100 Nôï phaûi traû Vay ngaén haïn Phaûi traû ngöôøi baùn Phaûi traû khaùc Toång nôï NH Vay daøi haïn Voán chuû sôû höõu Coå phieáu öu ñaõi Voán coå phaàn thöôøng theo MG Lôïi nhuaän giöõ laïi .,1 139 68 ,137 84 66 154 ,357 84 ,781 84 .,1 060 32 40 ,189 4384 ,830 8816 Toång taøi saûn .2 200 Toång nguoàn voán .2 200 Minh Long 38 Bảng báo cáo thu nhập dự toán 2013 Công ty Minh Phú đvt: tỷ đồng Chæ tieâu 2013 oanhD thu Chi phí baèng tieàn Khaáu hao TSCÑ Toång chi phí hoaït ñoäng Lôïi nhuaän tröôùc thueá vaø laõi vay Laõi vay Lôïi nhuaän tröôùc thueá Thueá TNDN ( 25%) Lôïi nhuaän roøng Coå töùc öu ñaõi Lôïi nhuaän cho coå ñoâng thöôøng Coå töùc Lôïi nhuaän giöõ laïi .,3 300 0 .,2 877 6 ,110 0 .,2 987 6 ,312 4 93,0112 ,219 3888 , ,54 8472 164 5416 4 ,160 5416 ,95 66 ,64 8816 Minh Long 39 Tình huống nghiên cứu Công ty cổ phần Đông Nam có tình hình tài chính năm 2012 với các khoản mục trên bảng cân đối kế toán và báo cáo thu nhập so với doanh thu trong kỳ như sau: Bảng cân đối kế toán (đơn vị tính: tỷ đồng) Taøi saûn Soá lieäu Nguoàn voán Soá lieäu TSNH Tieàn Caùc khoaûn phaûi thu Toàn kho TSCÑ thuaàn ? 5 ? ? ? Nôï ngaén haïn Caùc khoaûn phaûi traû Thöông phieáu Nôï tích luõy Nôï daøi haïn Voán chuû sôû höõu ? 4 ? 2 ? ,37 5 Toång taøi saûn ? Toång nguoàn voán ? Minh Long 40 Tình huống nghiên cứu (tt) Chæ tieâu Soá tieàn (tyû ñoàng) 1. oanhD thu 2. Giaù voán haøng baùn 3. Lôïi nhuaän goäp 4. Chi phí hoaït ñoäng 5. Chi phí laõi vay 6. Thueá thu nhaäp doanh nghieäp ( 25%) 7. Lôïi nhuaän sau thueá 80 ? ? ? 4 ? ? Bảng báo cáo thu nhập Minh Long 41 Tình huống nghiên cứu (tt) Được biết thêm một số thông tin như sau: - Tỷ số thanh toán ngắn hạn = 3. - Doanh lợi tiêu thụ = 7,5%. - Tỷ số nợ = 50%. - Kỳ thu tiền bình quân = 45 ngày. - Vòng quay tồn kho = 3. - Lợi nhuận gộp/ tổng tài sản = 0,4 lần. a/ Hãy hoàn thành (có diễn giải, giải thích) các báo cáo tài chính trên của công ty vào thời điểm 31/12/2012. b/ Giả sử doanh thu năm 2013 tăng 10% so với năm 2012. Hãy lập bảng cân đối kế toán vào cuối năm 2013 theo phương pháp % doanh thu, biết rằng vốn thiếu được tài trợ từ thương phiếu. Lưu ý: Giả sử: tài sản dài hạn thuần, nợ dài hạn và vốn chủ sở hữu không đổi.