Bài giảng Quản lý dự án xây dựng - Chương 3: Xác định chi phí dự án

9/18/2009 1 Quản Lý Dự Án XD Chương 3: Xác Định Chi Phí Dự Án 1©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ Nội dung • Giá trị theo thời gian của tiền tệ • Phân tích lựa chọn dự án • Chi phí dự án theo các giai đoạn của dự án • Mức độ chính xác của dự toán • Các loại dự toán • Bảng giá của chủ thầu và hợp đồng thi công xây lắp ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 2 9/18/2009 2 CÁC KHÁI NIỆM VÀ KÝ HIỆU Giá trị theo thời gian của tiền tệ (biên soạn bởi GVC ThS Đỗ Thị Xuân Lan) ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 3 Giá trị theo thời gian của tiền tệ (1/7) • Giá trị thời gian của tiền tệ: sự thay đổi số lượng tiền sau một khoảng thời gian (thời đoạn) nào đấy • Lãi: là tiền người đi mượn trả cho người vay để có quyền sử dụng vốn hay gọi là tiền thuê vốn để sử dụng • Lãi tức: tổng vốn lũy tích – vốn đầu tư ban đầu • Lãi suất: là lãi tức biểu thị theo tỷ lệ % đối với số vốn ban đầu cho một đơn vị thời gian (khoảng thời gian tính lãi là: 1 tháng, 1 năm, 1 quý) 4©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 9/18/2009 3 Giá trị theo thời gian của tiền tệ (2/7) • Lãi tức đơn: chỉ tính theo số vốn gốc và không tính thêm lãi tức luỹ tích • Lãi tức ghép: lãi tức ở mỗi thời đoạn được tính theo số vốn gốc và cả số tiền lãi tích lũy được trong các thời đoạn trước đó. Khi đó lãi suất gọi là lãi suất ghép 5©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ Giá trị theo thời gian của tiền tệ (3/7) • Dòng tiền tệ: các khoản chi thu (quy ước xảy ra ở cuối thời đoạn) • Dự án đầu tư: – chi phí cho dự án: dòng tiền tệ âm – thu nhập cho dự án: dòng tiền tệ dương • Biểu đồ dòng tiền tệ: – Là đồ thị biểu diễn các dòng tiền tệ theo thời gian. Trục thời gian nằm ngang, được đánh số theo thời đoạn – Mũi tên hướng xuống biểu thị dòng tiền tệ âm – Mũi tên hướng lên biểu thị dòng tiền tệ dương 6©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 9/18/2009 4 Giá trị theo thời gian của tiền tệ (4/7) Các ký hiệu: • P: giá trị tiền tệ đơn hoặc tổng số tiền đặt ở một mốc thời gian quy ước nào đó gọi là hiện tại (thường là tại cuối thời đoạn 0 và đầu thời đoạn 1) • F: giá trị tiền tệ đơn hoặc tổng số tiền đặt ở một mốc thời gian quy ước nào đó gọi là tương lai (thường là tại cuối thời đoạn 1, hoặc 2, hoặc 3) 7©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ Giá trị theo thời gian của tiền tệ (5/7) • A: một chuỗi các giá trị tiền tệ có trị số bằng nhau đặt ở cuối các thời đoạn 1,2,3 và kéo dài trong một khoảng thời gian nào đó (gồm một số các thời đoạn) • n: số thời đoạn (năm, tháng, quý) • i: lãi suất hay lãi tức trong một thời đoạn tính lãi (biểu thị bằng %) 8©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 9/18/2009 5 QUI TRÌNH QUẢN LÝ CHIẾN LƯỢC Phân tích lựa chọn dự án ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 9 Qui trình quản lý chiến lược ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 10 Nguồn: Gray và Larson, 2008 9/18/2009 6 CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH Phân tích lựa chọn phương án đầu tư ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 11 Phân tích lựa chọn phương án đầu tư • Phân tích phương án theo giá trị tương đương – Phương pháp giá trị hiện tại – Phương pháp giá trị hàng năm – Phương pháp giá trị tương lai • Phân tích phương án theo suất thu lợi (i) hoặc thời gian hoàn vốn (n) • Phân tích phương án theo tỉ số lợi ích và chi phí 12©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 9/18/2009 7 Các bước so sánh/lựa chọn phương án • Xác định đầy đủ các phương án so sánh • Xác định thời gian phân tích • Ước lượng dòng tiền tệ cho từng phương án • Xác định giá trị theo thời gian của dòng tiền tệ • Lựa chọn phương pháp so sánh • Tính toán so sánh các phương án • Lựa chọn phương án 13©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ PHÁT TRIỂN NGÂN SÁCH DỰ ÁN Ngân sách của dự án ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 14 9/18/2009 8 Phát triển ngân sách dự án (1/2) • Có ba yêu tố – Dự báo sẽ cần cái gì? (nhân công và vật tư) – Chi phí bao nhiêu? – Khi nào thì cần nó? • Ngân sách (VNĐ, USD, v.v.) phản ánh kế hoạch của dự án, và lộ trình về thời gian. ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 15 Phát triển ngân sách dự án (2/2) • Vì sao làm ngân sách cho dự án khó hơn? – Các dự án là duy nhất, không trùng lặp – Thường có ít lịch sử, truyền thống để có thể dựa vào – Dự án có thể mất nhiều năm
không chắc chắn và rủi ro nhiều hơn ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 16 9/18/2009 9 Ba phương pháp làm ngân sách • Phương pháp từ trên xuống (Top-Down) • Phương pháp từ dưới lên (Bottom-Up) • Phương pháp kết hợp/tương tác – Kết hợp 2 phương pháp “top-down” và “bottom- up” ở trên ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 17 Phương pháp từ trên xuống (1/3) • Dự vào nhận định của quản lý và dữ liệu trước đây (lịch sử) • Lịch sử có thể là chi phí thực tế của các dự án tương tự, được điều chỉnh theo các khác biệt và theo lạm phát • Bắt đầu từ tổng quát và phân bổ xuống qua cơ cấu phân chia công việc (WBS) ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 18 9/18/2009 10 Phương pháp từ trên xuống (2/3) ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 19 Bước Cấp tổ chức Ngân sách được chuẩn bị tại mỗi bước 1 Quản lý cấp cao Ngân sách chiến lược dựa trên các mục tiêu, ràng buộc, và chính sách của tổ chức 2 Quản lý chức năng Ngân sách hoạt động cho mỗi đơn vị chức năng 3 Các giám đốc dự án Các ngân sách chi tiết cho mỗi dự án, bao gồm chi phí nhân công, vật tư, thầu phụ, phí quản lý, v.v. Nguồn: Shtub, Bard, và Globerson, 2005 Phương pháp từ trên xuống (3/3) ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 20 Ưu điểm Nhược điểm Nhanh, đơn giản Ít sự ủng hộ từ quản lý cấp thấp Tổng quát khá chính xác, mặc dù các yếu tố riêng rẽ có thể sai Quan điểm của quản lý cấp cao có thể có thành kiến Các công việc nhỏ không cần phải xác định riêng rẽ Dùng dữ liệu từ dự án không tương tự, dự án cũ có thể lạc hướng 9/18/2009 11 Phương pháp từ dưới lên (1/3) • Bắt đầu từ mức dưới cùng (đáy) của WBS, với những người sẽ làm việc đó • Chi phí được cộng gộp lên dần • Chi phí quản lý, dự phòng phí, và lợi nhuận phải cộng vào ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 21 Phương pháp từ dưới lên (2/3) ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 22 Bước Cấp tổ chức Ngân sách được chuẩn bị tại mỗi bước 1 Quản lý cấp cao Đặt các mục tiêu và lựa chọn các dự án (khung cho ngân sách) 2 Quản lý dự án Đề cương ngân sách chi tiết cho các dự án gồm chi phí nhân công, vật tư, thầu phụ, v.v. 3 Quản lý chức năng Ngân sách ước khoảng cho mỗi đơn vị chức năng 4 Quản lý cấp cao Điều chỉnh và chấp thuận ngân sách dài hạn kết hợp từ qui trình Nguồn: Shtub, Bard, và Globerson, 2005 9/18/2009 12 Phương pháp từ dưới lên (3/3) ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 23 Ưu điểm Nhược điểm Chính xác hơn, chi tiết hơn Bỏ qua một công việc có thể dẫn đến sai sót lớn Lợi ích của sự tham gia từ các cấp quản lý Mất nhiều thời gian chuẩn bị Những ý kiến trái chiều có thể giải quyết Dự toán có thể gia tăng ở bất cứ cấp nào Khuynh hướng trong làm ngân sách • Quan điểm khác nhau tùy vào cấp quản lý – Quản lý cấp cao có khuynh hướng ước giá thấp, quản lý cấp thấp có khunh hướng ước giá cao – Quản lý cấp thấp có khuynh hướng thêm dự phòng tùy tiện, quản lý cấp cao có khuynh hướng tùy tiện xóa chúng • Mấu chốt: Hệ thông nào cũng có thể là trò chơi • Vì vậy, phải biết trò chơi đó là gì ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 24 9/18/2009 13 CÁC LOẠI NGÂN SÁCH Ngân sách xây dựng công trình theo các giai đoạn của dự án ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 25 Các loại ngân sách/chi phí • Tổng mức đầu tư • Dự toán công trình • Giá thanh toán • Vốn đầu tư được quyết toán ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 26 Dự toán Chi phí xây lắp Chi phí dự phòng 9/18/2009 14 Tổng mức đầu tư • Tổng mức đầu tư (tổng mức đầu tư xây dựng công trình): là khái toán chi phí của toàn bộ dự án được xác định trong giai đoạn lập dự án và là giới hạn chi phí tối đa của dự án được xác định trong giai đoạn quyết định đầu tư. Tổng mức đầu tư bao gồm: chi phí xây dựng, chi phí thiết bị, chi phí đền bù giải phóng mặt bằng, tái định cư, chi phí quản lý dự án, chi phí tư vấn đầu tư xây dựng, chi phí khác và dự phòng phí 27©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ Dự toán công trình • Dự toán công trình (dự toán xây dựng công trình): được xác định theo công trình xây dựng cụ thể, căn cứ trên cơ sở khối lượng các công việc xác định theo thiết kế kỹ thuật hay thiết kế bản vẽ thi công, nhiệm vụ công việc phải thực hiện của công trình và đơn giá, định mức chi phí cần thiết để thực hiện khối lượng. Dự toán công trình bao gồm: chi phí xây dựng, chi phí thiết bị, chi phí quản lý dự án, chi phí tư vấn đầu tư xây dựng, chi phí khác và chi phí dự phòng. 28©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 9/18/2009 15 Giá thanh toán • Giá thanh toán: phải phù hợp với loại hợp đồng, giá hợp đồng và các điều kiện trong hợp đồng. Đối với hợp đồng trọn gói, giá thanh toán được xác định theo giá khoán gọn trong hợp đồng. Đối với hợp đồng theo đơn giá cố định, thanh toán theo đơn giá cố định và khối lượng thực tế được nghiệm thu. Đối với hợp đồng theo giá điều chỉnh, thanh toán theo khối lượng công việc hoàn thành được nghiệm thu và đơn giá đã được điều chỉnh theo quy định của hợp đồng. 29©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ Chi phí đầu tư được quyết toán • Vốn đầu tư được quyết toán: là toàn bộ chi phí hợp pháp đã thực hiện trong quá trình đầu tư xây dựng công trình và đưa dự án vào khai thác sử dụng. Chi phí hợp pháp là chi phí được thực hiện trong phạm vi thiết kế, dự toán đã được duyệt hoặc là chi phí đã được thực hiện đúng với hợp đồng đã được ký kết, phù hợp với quy định của pháp luật. 30©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 9/18/2009 16 Tổng mức đầu tư ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 31 Tổng mức đầu tư Chi phí xây dựng Chi phí thiết bị Chi phí đền bù Chi phí QLDA Chi phí khác Vốn LĐ cho SX Lãi vay ngân hàng Chi phí tư vấn Dự phòng phí Dự toán công trình ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 32 Tổng mức đầu tư Chi phí xây dựng Chi phí trực tiếp Chi phí chung Thu nhập chịu thuế Chi phí nhà tạm Chi phí GTGT Chi phí thiết bị Chi phí đền bù Chi phí QLDA Vối LĐ cho SX Chi phí tư vấn 9/18/2009 17 ĐỘ CHÍNH XÁC CỦA DỰ TOÁN Xác Định Chi Phí của Dự Án ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 33 Xác định chi phí của dự án • Ước tính chi phí thực hiện dự án là rất quan trọng trong công tác quản lý dự án • Chủ đầu tư lập dự trù kinh phí đầu tư của dự án sau khi xác định quy mô của dự án • Đơn vị thiết kế có trách nhiệm khống chế chi phí thiết kế và thi công trong phạm vi kinh phí đầu tư dự trù ban đầu • Thay đổi quy mô hay kinh phí đầu tư phải do chủ đầu tư quyết định ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 34 9/18/2009 18 Độ chính xác của dự toán ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 35 C h i p h íc ủ a d ự án Thời gian C h i p h íc ủ a d ự án Thời gian Nguồn: Meredith và Mantel, 2003 Độ chính xác của dự toán (1/2) • Dự phòng phí tối đa theo quy định là 10% • Công trình dân dụng: – Khi chưa có thiết kế +40% đến -20% – Khi có thiết kế sơ bộ +25% đến -10% – Khi đã có thiết kế chi tiết +10% đến -5% • Công trình khác – Khái toán ±50% – Xác định được thiết bị chính và dây chuyền sản xuất ±35% – Sau khi đã triển khai bản vẽ chi tiết – Hoàn chỉnh thiết kế kỹ thuật chi tiết phải ≤ ±10% ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 36 9/18/2009 19 Độ chính xác của dự toán (2/2) ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 37 Yếu tố chính Yếu tố thứ cấp Loại (Class) Mức độ xác định Mục đích Phương pháp luận Khoảng giá trị Nỗ lực chuẩn bị Loại 5 < 2% Sàng lọc hay tính khả thi Xác suất hoặc nhận định 4 to 20 1% Loại 4 1%- 15% Nghiên cứu sơ phác hay khả thi Chủ yếu xác suất 2 to 12 2%-4% Loại 3 10%-40% Duyệt ngân sách hay kiểm soát Kết hợp nhưng chủ yếu xác suất 2 to 6 3%-10% Loại 2 30%-70% Kiểm soát hay đấu thầu Chủ yếu tất định 1 to 3 5%-20% Loại 1 50%-100% Dự toán kiểm tra hay đấu thầu Tất định 1 10%-100% Nguồn: AACEI, 2003 CÁC LOẠI DỰ TOÁN Biên soạn bởi GVC ThS Đỗ Thị Xuân Lan ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 38 9/18/2009 20 Xác định sơ bộ kinh phí đầu tư của bên chủ đầu tư • Giá trị tổng mức đầu tư được xác định theo: – Thiết kế cơ sở của dự án – Tính theo diện tích hay công suất sử dụng của công trình – Tính theo cơ sở số liệu các dự án có chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật tương tự ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 39 Chi phí thiết kế của dự án • Khoán gọn • Tiền lương nhân với hệ số • Tỷ lệ phần trăm ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 40 9/18/2009 21 • Phụ thuộc vào mức độ hoàn chỉnh của thiết kế và mức độ chia xẻ rủi ro giữa nhà thầu và chủ đầu tư
phương thức thanh toán chi phí thi công – Hợp đồng chi phí cố định (hợp đồng theo giá trọn gói và hợp đồng theo đơn giá) – Hợp đồng thanh toán theo thực chi ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 41 Giá thầu thi công và hợp đồng thi công Giá thầu thi công và hợp đồng thi công • Giá dự thầu: giá trị thi công xây lắp của công trình hay hạng mục công trình do nhà thầu ghi trong đơn dự thầu thuộc hồ sơ dự thầu • Giá đề nghị trúng thầu: là giá do bên mời thầu đề nghị trên cơ sở giá dự thầu của nhà thầu được lựa chọn trúng thầu sau khi đã sửa lỗi va hiệu chỉnh sai lệch • Giá trúng thầu: là giá được phê duyệt trong kết quả lựa chọn nhà thầu và thường là cơ sở để thương thảo, hoàn thiện và ký kết hợp đồng 42©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 9/18/2009 22 Các hình thức định giá hợp đồng (1/2) • Hợp đồng trọn gói: Nhà thầu thực hiện công việc với một khoản tiền cố định, chấp nhận rủi ro khi khối lượng công việc thực tế vượt quá yêu cầu, khi có khó khăn hay phát sinh khối lượng công việc, phải dựa vào điều khoản trong hợp đồng để thanh toán các phát sinh. • Hợp đồng theo đơn giá: Chủ đầu tư /đơn vị tư vấn ước tính khối lượng công việc, nhà thầu đưa ra đơn giá thi công và có trách nhiệm thực hiện công việc với đơn giá đã đưa ra dù trong thực tế có bất cứ sự thay đổi nào ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 43 Các hình thức định giá hợp đồng (2/2) • Hợp đồng bồi hoàn chi phí (Hợp đồng thanh toán theo thực chi): Nhà thầu được thanh toán chi phí thi công của dự án căn cứ vào khối lượng và chi phí thi công thực tế cộng với một khoản chi phí dịch vụ. 44©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 9/18/2009 23 Các hình thức định giá hợp đồng (2/2) • Sẽ trở lại và trình bày rõ hơn trong Chương 7 – Giai Đoạn Thi Công ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 45 CÁC HÌNH THỨC HỢP ĐỒNG TRONG ĐIỀU KIỆN VIỆT NAM Biên soạn bởi GVC ThS Đỗ Thị Xuân Lan ©2009 của Nguyễn Duy Long, Tiến Sỹ 46