Bài giảng Siêu âm sản khoa

SIÊU ÂM SẢN KHOA ĐẠI CƯƠNG – Siêu âm được sử dụng phổ biến trong sản khoa – Là một phương pháp dường như vô hại cho thai nhi. – Siêu âm ít nhất 3 lần trong thai kỳ ỨNG DỤNGTRONG SẢN KHOA • Sinh trắc học. • Đánh giá cấu trúc thai và bánh nhau, ối. • Đánh giá phát triển thai. • Siêu âm doppler cũng cung cấp những thông tin về hệ thống mạch máu. • Hướng dẫn cho những thủ thuật xâm nhập. CÁC CHỈ ĐỊNH VÀ Ý NGHĨA Chỉ định trong quý đầu Xác định có thai, vị trí của túi thai • Túi thai trong tử cung: xuất hiện lúc thai 4 tuần. • Hình ảnh phôi thai: xuất hiện lúc thai 6, 5 tuần • Xác định số lượng thai: Song thai, đa thai Xác định tim thai • Đường bụng : tim thai khoảng 6,5 tuần, • Đường âm đạo : tim thai lúc thai 5,5 tuần CÁC CHỈ ĐỊNH VÀ Ý NGHĨA • Xác định số lượng thai: Song thai, đa thai Xác định tuổi thai ( 3 tháng đầu ) • Túi thai (GS: gestation sac), • Túi ối (AS: amniotic sac), • Chiều dài đầu mông (CRL: Crown-rump length). Khảo sát những bất thường của thai (3 tháng đầu ) • Đa thai • Thai lưu • Doạ sẩy thai • Sẩy thai không hoàn toàn • Sẩy thai hoàn toàn • Thai trứng toàn phần • Thai ngoài tử cung Bất thường tử cung phần phụ kèm thai nghén • U xơ tử cung, • Khối u buồng trứng, • Các dị dạng tử cung, • Đo độ dài cổ tử cung, độ hở của cổ tử cung, • Liên quan của lỗ trong cổ tử cung với bờ bánh nhau 3 THÁNG GIỮA 3 THÁNG CUỐI THAI KỲ • Hình thái học thai nhi • Sự phát triển của thai nhi • Phát hiện Dị dạng thai 3 THÁNG GIỮA 3 THÁNG CUỐI THAI KỲ 1. Hoạt động của tim thai 2. Số lượng thai 3. Ngôi thai 4. Thể tích nước ối 5. Vị trí bánh nhau 6. Tuổi thai 7. Độ trưởng thành của thai 8. Giới tính 9. Bất thường ở tử cung và phần phụ 10. Bất thường giải phẫu và chức năng của thai 11. Bánh nhau 12. Dị dạng thai nhi 3 THÁNG GIỮA 3 THÁNG CUỐI THAI KỲ Hoạt động của tim thai • Vị trí • Tần số • Nhịp tim thai 3 THÁNG GIỮA 3 THÁNG CUỐI THAI KỲ Số lượng thai: song thai, đa thai • Đặc điểm, số lượng bánh nhau. • Số lượng túi ối • Giới tính thai nhi • So sánh kích thước 2 thai. 3 THÁNG GIỮA 3 THÁNG CUỐI THAI KỲ Thể tích nước ối • Đánh giá chỉ số nước ối (AFI) • Bình thường trong giới hạn 5-25cm – < 5cm thì nghi ngờ thiểu ối – - > 25cm thì có thể là đa ối 3 THÁNG GIỮA 3 THÁNG CUỐI THAI KỲ Khảo sát vị trí bánh nhau • Bình thường bánh nhau bám ở thân tử cung. • Nhau tiền đạo. 3 THÁNG GIỮA 3 THÁNG CUỐI THAI KỲ Đánh giá tuổi thai • Tuổi thai từ 6 – 16 tuần ,độ sai số của siêu âm ± 4 ngày • Tuổi thai 17 – 24 tuần, độ sai số của siêu âm ± 7 – 10 ngày • 24 tuần , độ sai số của siêu âm ± 2 – 3 tuần 3 THÁNG GIỮA 3 THÁNG CUỐI THAI KỲ Đánh giá tuổi thai • Đường kính lưỡng đỉnh (BPD), • Chu vi vòng đầu (HC: head circumference) • Chiều dài xương đùi (FL: Femur length). • Chu vi vòng bụng (AC: abdominal circumference) 3 THÁNG GIỮA 3 THÁNG CUỐI THAI KỲ Đánh giá tuổi thai • BPD Đo ngang mức đồi thị và khoang vách trong suốt. • ( Độ chính xác của BPD trong quý 2 thai kỳ là +/- 5-7 ngày, ở quí 3 là ( 2-3 tuần) • HC đo ở ngang mức với BPD. • FL được đo sau tuần thứ 14 của thai kỳ. • AC được đo ngang qua dạ dày nơi mà tĩnh mạch rốn uốn cong đổ vào tĩnh mạch cửa tạo nên hình chữ “J”. ĐO KÍCH THƯỚC THAI 3 THÁNG GIỮA 3 THÁNG CUỐI THAI KỲ Dấu hiệu thai chết • Tim thai (-) • Dấu spalding (chồng khớp), • Dấu Roberson (Cấu trúc hồi âm hơi trong hệ tuần hoàn), • Dấu Hallo (bong da) 3 THÁNG GIỮA 3 THÁNG CUỐI THAI KỲ Trưởng thành của bánh nhau Độ 0: Cấu trúc đồng nhất, bề mặt bánh nhau trơn láng Độ I: Có sự vôi hoá nhỏ trong bánh nhau, bề mặt bánh nhau hơi lồi lõm, có ít hốc hoá trong bánh nhau. Độ II: Calci hoá lớp đáy bánh nhau, Có sự phân múi bánh nhau nhưng chưa hoàn toàn (hình dấu "phẩy") Màng đáy tăng đậm. Độ III:Calci hoá rải rác toàn bộ bánh nhau, Có những cấu trúc đậm không đều có bóng lưng, Có những vùng hồi âm trống 3 THÁNG GIỮA 3 THÁNG CUỐI THAI KỲ Chẩn đoán dị dạng thai nhi •Tuần 11-14: đo độ dày da gáy bất thường NST, •Tuần18 - 20 Thời điểm khảo sát dị dạng tốt nhất •Thai vô sọ •Thoát vị màng não tuỷ 3 THÁNG GIỮA 3 THÁNG CUỐI THAI KỲ • Não úng thuỷ • Tật não nhỏ • Các dị tật như chân tay • Dị dạng cơ quan nội tạng SIÊU ÂM HƯỚNG DẪN • Chọc dò ối • Chọc dò cuống rốn • Chọc sinh thiết gai nhau: để khảo sát di truyền học.