Bài giảng Tổng quan thương mại điện tử (overview of electronic commerce)

TỔNG QUAN THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ (Overview of Electronic Commerce) Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT 1 NỘI DUNG CHÍNH Sự hình thành và phát triển của thương mại điện tử Khái niệm thương mại điện tử Phạm vi, chức năng của thương mại điện tử Lợi ích và trở ngại của thương mại điện tử Những điều kiện áp dụng thương mại điện tử Đối tượng, nội dung, phương pháp nghiên cứu HP Câu hỏi thảo luận và tài liệu tham khảo Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT 2 Quá trình hình thành TMĐT: Hình thức sơ khai của TMĐT: những năm 60 của thế kỷ XX Dấu hiệu xác định: sự ra đời và phát triển của Internet Một số mốc điểm đánh dấu những sự kiện quan trọng Năm 1995, mạng Internet được công nhận là mạng toàn cầu Năm 1997, mạng máy tính Việt Nam kết nối thành công với mạng máy tính toàn cầu (Internet) Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT 3 Sự hình thành và phát triển của TMĐT 5 6 2 1 3 4 Các mốc phát triển chủ yếu của thương mại điện tử và số lượng máy chủ Internet tương ứng Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT 4 Sự phát triển của TMĐT: Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT Nguồn: Forrester Research, 2008 5 Sự phát triển của TMĐT: Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT Nguồn: VNNIC, Thống kê tình hình phát triển Internet đến 1/2009 6 Sự phát triển của TMĐT: Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT Nguồn: VNNIC, Thống kê tình hình phát triển Internet đến 1/2009 7 Một số thuật ngữ, cách hiểu và k/n TMĐT: Một số thuật ngữ: Thương mại điện tử (E-commerce), Thương mại trực tuyến (Online, Trade), Thương mại không giấy tờ (Paperless trade), Thương mại điều khiển học (Cyber Trade), Thương mại Internet (Internet Commerce), Thương mại số hóa (Digital Commerce) Cách hiểu TMĐT: theo các góc độ nghiên cứu khác nhau: CNTT, Thương mại, Quá trình kinh doanh, Dịch vụ, Trực tuyến, Giáo dục, Hợp tác, Cộng đồng (Kalakorta) Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT 8 Cách hiểu TMĐT: từ các định nghĩa của các nhà nghiên cứu, các tổ chức quốc tế, tổ chức nghiên cứu TMĐT: Theo Emmanuel Lallana, Rudy Quimbo, Zorayda Ruth Andam, (ePrimer: Giới thiệu về TMĐT, Philippines: DAI-AGILE, 2000) “TMĐT là việc sử dụng các phương tiện truyền thông điện tử và công nghệ xử lý thông tin số trong giao dịch kinh doanh nhằm tạo ra, chuyển tải và định nghĩa lại mối quan hệ để tạo ra các giá trị giữa các tổ chức và giữa các tổ chức và các nhân”. Ủy ban Châu Âu đưa ra định nghĩa về TMĐT: “TMĐT được hiểu là việc thực hiện hoạt động kinh doanh qua các phương tiện điện tử. Nó dựa trên việc xử lý và truyền dữ liệu điện tử dưới dạng văn bản, âm thanh và hình ảnh”. Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT 9 (tiếp…) Theo Anita Rosen, (Hỏi và đáp về TMĐT USA: American Management Association, 2000), “TMĐT bao hàm một loạt hoạt động kinh doanh trên mạng đối với các sản phẩm và dịch vụ” hoặc Thomas L. (Mesenbourg, Kinh doanh điện tử: Định nghĩa, khái niệm và kế hoạch thực hiện), đưa ra định nghĩa “TMĐT thường đồng nghĩa với việc mua và bán qua Internet, hoặc tiến hành bất cứ giao dịch nào liên quan đến việc chuyển đổi quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng hàng hoá hoặc dịch vụ qua mạng máy tính”. Định nghĩa này chỉ bó hẹp cho những giao dịch qua mạng máy tính hoặc mạng Internet. Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế của Liên Hợp quốc (OECD) đưa ra định nghĩa TMĐT: “TMĐT được định nghĩa sơ bộ là các giao dịch thương mại dựa trên truyền dữ liệu qua các mạng truyền thông như Internet”. Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT 10 (tiếp…) Theo Tổ chức Thương mại thế giới WTO định nghĩa: “TMĐT bao gồm việc sản xuất, quảng cáo, bán hàng và phân phối sản phẩm được mua bán và thanh toán trên mạng Internet, nhưng được giao nhận một cách hữu hình cả các sản phẩm được giao nhận cũng như những thông tin số hóa thông qua mạng Internet”. Khái niệm “thương mại điện tử” được hiểu theo nghĩa rộng và nghĩa hẹp. Nghĩa rộng và hẹp ở đây phụ thuộc vào cách tiếp cận rộng và hẹp của hai thuật ngữ "thương mại" và "điện tử". Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT 11 Khái niệm thương mại điện tử 12 Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT Theo định nghĩa này, khái niệm “Thương mại Internet” là khái niệm có nội hàm hẹp hơn khái niệm “TMĐT”. Từ các định nghĩa trên và sau khi xem xét khái niệm TMĐT theo nghĩa rộng và hẹp, có thể đưa ra một dịnh nghĩa mang tính tổng quát về thương mại điện tử, được sử dụng chính thức trong giáo trình này, theo đó “Thương mại điện tử là việc tiến hành các giao dịch thương mại thông qua mạng Internet, các mạng truyền thông và các phương tiện điện tử khác” Ở đây, giao dịch thương mại cần hiểu theo nghĩa rộng được đưa ra trong Luật mẫu về TMĐT của Ủy ban Liên Hợp quốc về Luật Thương mại Quốc tế (UNCITRAL) và PTĐT được đưa ra trong luật GDĐT 29/11/2005 Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT 13 Đặc điểm TMĐT Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT 14 Phạm vi, chức năng của TMĐT Phạm vi của TMĐT: bao trùm nhiều lĩnh vực rộng lớn khác nhau. Một số lĩnh vực cơ bản liên quan trực tiếp đến TMĐT, theo ER&DCI*, được thể hiện trong hình sau: - An toàn - Thanh toán điện tử Ngân hàng điện tử Các vấn đê luật pháp… E- Marketing CRM Cửa hàng ảo … Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT SCM E- SCM e-Logistic … Mặt hàng, trưng bày hàng Dữ trữ hàng hóa Hợp đồng điện tử … 15 Phạm vi, chức năng của TMĐT Chức năng thương mại điện tử 4 16 Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT Lợi ích và trở ngại của ứng dụng TMĐT Lợi ích của ứng dụng TMĐT Lợi ích đối với doanh nghiệp Lợi ích đối với khách hàng, cá nhân, người dùng Lợi ích đối với cộng đồng, xã hội 17 Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT Lợi ích và trở ngại của ứng dụng TMĐT Trở ngại của ứng dụng TMĐT Các trở ngại công nghệ Các trở ngại thương mại (phi công nghệ) Các trở ngại khác 18 Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT Những điều kiện áp dụng TMĐT Theo Kế hoạch tổng thể phát triển TMĐT giai đoạn 2006 – 2010 của Thủ tướng Chính phủ, các điều kiện (theo nghĩa rộng) để áp dụng TMĐT là: Phát triển nguồn nhân lực cho thương mại điện tử thông qua đào tạo chính quy, tại chức, ngắn hạn, dài hạn, tập trung, từ xa… Hoàn thiện hệ thống pháp luật thương mại điện tử Các cơ quan chính phủ cung cấp các dịch vụ hỗ trợ phát triển thương mại điện tử: thuế điện tử, hải quan điện tử, đầu tư, xuất nhập khẩu được điện tử hóa… Phát triển công nghệ hỗ trợ thương mại điện tử trên cơ sở khuyến khích chuyển giao công nghệ từ nước ngoài. Hợp tác quốc tế về thương mại điện tử Những yếu tố khác tùy thuộc yêu cầu riêng từng doanh nghiệp ứng dụng thương mại điện tử. 19 Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT Đối tương, nội dung và phương pháp nghiên cứu HP TMĐT căn bản Đối tượng; Nội dung Chương 1: Tổng quan thương mại điện tử Chương 2: Thị trường, Hành vi mua của khách hàng trong thương mại điện tử Chương 3: Kết cấu hạ tầng của thương mại điện tử Chương 4: Các mô kinh doanh trong thương mại điện tử Chương 5: Giao dịch trong thương mại điện tử Chương 6: Thanh toán điện tử Chương 7: An toàn/ninh trong thương mại điện tử Chương 8: Các khía cạnh luật pháp, đạo đức và xã hội của TMĐT Chương 9: Dự án thương mại điện tử Chương 10: Những lĩnh vực ứng dụng và tương lai của TMĐT 20 Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT Đối tương, nội dung và phương pháp nghiên cứu HP TMĐT căn bản Phương pháp nghiên cứu: Thương mại điện tử sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu, trong đó phương pháp luận là phương pháp duy vật biện chứng. Các phương pháp cụ thể bao gồm phương pháp phân tích, so sánh, thống kê, diễn giải, quy nạp… là những phương pháp được ưu tiên. Ngoài ra, trong quá trình nghiên cứu các công cụ được sử dụng như công cụ tìm kiếm, công cụ định tính – phân tích tính năng website thương mại, công cụ định lượng – phân tích kết quả giao dịch từ một website nào đó… là những công cụ mới. Chúng được sử dụng trong từng phương pháp tùy thuộc vào điều kiện cụ thể, nội dung nghiên cứu nhất định. 21 Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT Câu hỏi, tài liệu tham khảo Câu hỏi: 22 Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT Câu hỏi, tài liệu tham khảo Tài liệu tham khảo 23 Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT Presenter: Mr. Title: E-commerce Faculty, VCU 24 Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT