Bài giảng về Lý luận nhà nước và pháp luật

maiphuoclaw@yahoo.comBỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠOTRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP. HỒ CHÍ MINHChương trình môn học:LÝ LUẬN NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT Biên soạn: ThS. Trần Thị Mai Phướcmaiphuoclaw@yahoo.comGiới thiệu Tài liệu môn học1. Giáo trình Lý luận NN và PL của ĐHL Hà Nội, Nxb Tư pháp, 2006. 2. Đề cương bài giảng do Giảng viên biên soạn.2maiphuoclaw@yahoo.comKết cấu chương trình1. Nguồn gốc của Nhà nước và Pháp luật 2. Bản chất, đặc điểm của Nhà nước và PL 3. Kiểu Nhà nước và kiểu Pháp luật 4. Hình thức Nhà nước và hình thức Pháp luật 5. Nhà nước CHXHCN Việt Nam 6. Hệ thống pháp luật7. Quy phạm pháp luật 8. Quan hệ pháp luật 9. Thực hiện pháp luật – Áp dụng pháp luật 10. Vi phạm pháp luật – Trách nhiệm pháp lý11. Ý thức pháp luật – Pháp chế XHCN12. Cơ chế điều chỉnh pháp luật ***maiphuoclaw@yahoo.comBài 1NGUỒN GỐC CỦA NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬTI. Nguồn gốc của nhà nước 1. Các quan điểm phi Mácxít 2. Quan điểm của CN. Mác-LêninII. Nguồn gốc của pháp luật 1. Nguyên nhân ra đời 2. Con đường hình thành PL Thảo luận***2maiphuoclaw@yahoo.com5I.Nguồn gốc của Nhà nước2. Học thuyết Mác-Lênin 1.Một số học thuyết phi MácxítThuyết thần học(Thomas Aquin, Calvin,)Thuyết gia trưởng(Aristote, Bodin, More,)Các thuyết khác(Retơrazitki, Phoreder,Hume, Duhzinh,) Thuyết Khế ước xã hội(Thomas Hobben, S.L. Montesquieu, Loke, Rouseau,) maiphuoclaw@yahoo.com 2. Học thuyết Mác-Lênin Nhà nước ra đời bởi 2 nguyên nhân: Kinh tế và Xã hội  Cho rằng: - Nhà nước ra đời do những nguyên nhân khách quan, dựa trên các điều kiện KT, XH;- Nhà nước thuộc về một giai cấp nhất định;- Nhà nước sẽ tiêu vong đi trong xã hội văn minh.maiphuoclaw@yahoo.com 3. Khái niệm Nhà nước – Vị trí của nhà nước trong hệ thống chính trịCần lưu ý các nét chính trong KN Nhà nước - NN là một tổ chức đặc biệt - có 1 bộ máy chuyên cưỡng chế và quản lý đặc biệt - duy trì trật tự XH, thực hiện những mục đích của NN,- bảo vệ lợi ích của giai cấp thống trị trong XH có giai cấp đối kháng, bảo vệ lợi ích của toàn XH trong xã hội XHCN*maiphuoclaw@yahoo.com2. Con đường hình thành PL NN cải cách hoặc thừa nhận các quy phạm tập quánNN sáng tạo pháp luậtBan hành các văn bản quy phạm PL*Thừa nhận tiền lệ pháp (án lệ) của Tòa án II. Nguồn gốc của pháp luật1. Nguyên nhân ra đờimaiphuoclaw@yahoo.com3. Khái niệm pháp luật – Mqh giữa PL với các nhân tố khác Là hệ thống các quy tắc xử sự do nhà nước ban hành (hoặc thừa nhận) và bảo đảm thực hiện, thể hiện ý chí của giai cấp thống trị trong XH, là nhân tố điều chỉnh các quan hệ XH*maiphuoclaw@yahoo.comBài 2 BẢN CHẤT - ĐẶC ĐiỂM CỦA NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬTI. Bản chất, đặc điểm của Nhà nước Bản chất của Nhà nước2. Đặc điểm (đtrưng) cơ bản của Nhà nướcII. Bản chất, đặc điểm của Pháp luật1. Bản chất của Pháp luật2. Đặc điểm của Pháp luật Thảo luận*** maiphuoclaw@yahoo.com1. Bản chất của Nhà nước- Tính giai cấp- Vai trò xã hội*2maiphuoclaw@yahoo.com5Có chủ quyềnquốcgiaPhânchia lãnh thổtheo đơn vị hành chínhMang quyền lực Công(cưỡng chế, quản lý đặc biệt)Ban hành pháp luậtBan hành chính sáchThuế*2. Đặc trưng cơ bản của Nhà nướcmaiphuoclaw@yahoo.com 1. Bản chất của pháp luật a. Tính giai cấpb. Tính xã hộic.Tính dân tộcd.Tính mở.maiphuoclaw@yahoo.com2. Đặc điểm của pháp luậta.Tính quy phạm phổ biếnb. Tính hình thức chặt chẽc.Tính cưỡng chế nhà nước*2maiphuoclaw@yahoo.comBài 3KiỂU NHÀ NƯỚC VÀ KiỂU PHÁP LUẬT1. Kiểu nhà nước 1.1. Khái niệm 1.2. Sự thay thế Kiểu nhà nước 1.3. Các kiểu NN trong lịch sử2. Kiểu Pháp luật 2.1. Khái niệm 2.2. Sự thay thế Kiểu Pháp luật 2.3. Các kiểu PL trong lịch sửThảo luận ***maiphuoclaw@yahoo.com Kiểu nhà nước là tổng thể những đặc điểm cơ bản của nhà nước, thể hiện bản chất giai cấp, vai trò XH, những điều kiện phát sinh, tồn tại và phát triển của nhà nước trong một hình thái KT-XH có giai cấp nhất định. Vậy, Kiểu NN có phải là đặc điểm, đặc trưng cơ bản của NN không? Vì sao? 1.1. Khái niệm Kiểu nhà nướcmaiphuoclaw@yahoo.com1.2. Sự thay thế Kiểu nhà nướcKinh tế- Chính trị thay đổi  cuộc cách mạng  kiểu NN mới ra đời.Tất cả các quốc gia trên thế giới có phải trải qua tuần tự 4 kiểu NN không? 1.3. Các Kiểu nhà nước trong lịch sử?maiphuoclaw@yahoo.com  Hãy lập bảng phân biệt sự khác nhau giữa các Kiểu NN Các tiêu chí phân biệt:- Cơ sở KT- Cơ sở xã hội- Cơ sở tư tưởngVD: maiphuoclaw@yahoo.comTiêu chí p/bNN C.NôNN PkiếnNN Tư sảnNNXHCNKniệm, đđiểmCơ sở kinh tếCơ sở XHCơ sở tư tưởng*maiphuoclaw@yahoo.com 2.1. Khái niệm kiểu pháp luật là tổng thể những dấu hiệu cơ bản, đặc thù của pháp luật, thể hiện bản chất giai cấp, những điều kiện tồn tại và phát triển của pháp luật trong một hình thái KT-XH nhất định*maiphuoclaw@yahoo.com2.2. Sự thay thế Kiểu PLĐặc điểm của mỗi kiểu NN kiểu Pháp luật mới tương ứng2.3. Các Kiểu pháp luật trong lịch sử Tất cả các quốc gia trên thế giới có phải trải qua tuần tự 4 kiểu PL không? maiphuoclaw@yahoo.com2.3. Các Kiểu Pluật trong LSTheo quan điểm của CN M-L,1- Có mấy kiểu PL trong lịch sử?2- Có mấy kiểu PL có giai cấp?3- Hãy minh họa tiến trình phát triển của các kiểu Nhà nước, và tương ứng với nó, có các kiểu pháp luật tương ứngmaiphuoclaw@yahoo.com  Hãy lập bảng phân biệt sự khác nhau giữa các Kiểu pháp luậtCác tiêu chí phân biệt:- Cơ sở KT- Cơ sở xã hội- Bản chất của PL- Hình thức PL chủ yếuVD: maiphuoclaw@yahoo.comBài 4 HÌNH THỨC NHÀ NƯỚC- HÌNH THỨC PHÁP LUẬT1. Hình thức nhà nước 1.1. Khái niệm 1.2. Các yếu tố tạo nên ht NN 1.3. Hình thức NN tồn tại trong các kiểu nhà nước2. Hình thức Pháp luật 2.1. Khái niệm 2.2. Các hình thức pháp luật cơ bản 2.2.1. Tập quán pháp 2.2.2. Tiền lệ pháp 2.2.3. Văn bản quy phạm pháp luật 2.3. Hình thức PL tồn tại trong các kiểu nhà nước*Kiểm tra giữa kỳ*** maiphuoclaw@yahoo.com1.1. Khái niệm Hình thức Nhà nước là cách tổ chức quyền lực nhà nước và những phương pháp để thực hiện quyền lực nhà nước. HTNN trả lời cho câu hỏi “quyền lực NN được trao cho ai? trao bằng cách nào? Và người nắm quyền sẽ dùng phương pháp nào để cai trị đất nước”*maiphuoclaw@yahoo.comQuân chủCộng hòaTuyệt đối4Hạn chếDân chủQuý tộc1.2.Cácytố tạo nên Hình thức NNNN đơn nhấtNN liên bangHt Chính thể *Hthức cấu trúc *Chế độ Chính trị *Dân chủPhi dân chủ*Nhân dânTư sảnNhị nguyên10Đại nghị - 30Tổng Thống40Đại nghị30HỗnHợp50maiphuoclaw@yahoo.comTiêu chí p/bNN C.NôNN PkiếnNN Tư sảnNNXHCNHtChính thểHtCấu trúcCđộ chính trị Hãy lập bảng phân biệt sự khác nhau giữa các hình thức NN maiphuoclaw@yahoo.com 1. Cách tổ chức và trình tự lập ra các cơ quan tối cao của nhà nước và xác lập mối quan hệ giữa các cơ quan đó, gọi là: a. Hình thức nhà nước b. Hình thức chính thể của nhà nước c. Hình thức cấu trúc của nhà nước d. Chế độ chính trị của nhà nướcVD một vài câu hỏi trắc nghiệmmaiphuoclaw@yahoo.com 2. Quốc gia nào sau đây theo chính thể quân chủ lập hiến: a. Nhà nước phong kiến Việt Nam b. Pháp c. Thụy Điển d. ItaliaVD một vài câu hỏi trắc nghiệmmaiphuoclaw@yahoo.com - Hình thức chính thể của một số quốc gia trên thế giới? - Kiểu nhà nước của một số quốc gia trên thế giới? - Quốc gia nào có cấu trúc đơn nhất? Liên bang? - * Từ các VD này, cần lưu ý tìm hiểu:maiphuoclaw@yahoo.com 2.1. Khái niệm Hình thức pháp luật là cách thức mà giai cấp thống trị dùng để thể hiện ý chí của giai cấp mình và xã hội, là phương thức tồn tại, dạng tồn tại thực tế của pháp luật*maiphuoclaw@yahoo.com2.2. Các hình thức pháp luật cơ bản - Tập quán pháp, - Tiền lệ pháp (án lệ), - Văn bản quy phạm pháp luật.Các hình thức pháp luật khác: - Học lý - Kinh Koran - Điều ước quốc tế.maiphuoclaw@yahoo.coma. Đặc điểm của vbản quy phạm pháp luật?- Chủ thể ban hành? - Tính bắt buộc chung hay riêng?- Áp dụng bao nhiêu lần trong cuộc sống? (VD, so với các văn bản cá biệt?).- Tên gọi, nội dung, trình tự, thủ tục ban hành được quy định ở đâu? Qđ như thế nào?b. Hiệu lực và nguyên tắc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật?Văn bản quy phạm PLmaiphuoclaw@yahoo.comHiẾN PHÁPLuật, Nghị quyết (QUỐC HỘI)Nghị quyết(HĐND CÁC CẤP)Nghị quyết liên tịch (giữa (a) hoặc (b) với CQTW của các tổ chức CT-XH)Thông tư(VIỆN TRƯỞNG VKSND TC) (2)Nghị quyết (HĐ Thẩm phán TANDTC)Thông tư (CHÁNH ÁN TANDTC- (1)Pháp lệnh, Nghị quyết(UB THƯỜNG VỤ QH) (a)Nghị định (CHÍNH PHỦ) (b)Quyết định, Chỉ thị(UBND CÁC CẤP)* *Lệnh, Quyết định(CHỦ TỊCH NƯỚC)Thông tư(BỘ TRƯỞNG, TT CQ NGANG BỘ)(3)Quyết định(THỦ TƯỚNG CPHỦ)Thông tư liên tịch (giữa 1+2, 1+3, 2+3, 3+3)Quyết định(TỔNG KIỂM TOÁN NN)maiphuoclaw@yahoo.com2.3. Các hình thức pháp luật tồn tại trong các kiểu nhà nước?(SV trình bày)?maiphuoclaw@yahoo.comBài 5NHÀ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAMI. Bản chất của nhà nước Việt NamII. Chức năng của nhà nước Việt NamII. Tổ chức bộ máy của nhà nước 1. Khái niệm 2. Hthống các cq trong BMNN VN a. Htcq quyền lực NN b. Htcq quản lý NN c. Htcq xét xử d. Htcq kiểm tra & giám sát e. Chủ tịch nước*** maiphuoclaw@yahoo.comI. Bản chất của nhà nước VNTại Điều 2 Hiến pháp năm 1992 (sửa đổi 2001) nêu rõ" Nhà nước CHXHCNVN là nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức”. 3maiphuoclaw@yahoo.comII. Chức năng của nhà nước VN1. Khái niệm: Chức năng của nhà nước là những phương diện (mặt) hoạt động cơ bản của nhà nước thể hiện bản chất giai cấp, ý nghĩa XH của nhà nước, đựơc đặt ra để thực hiện các nhiệm vụ của nhà nước. Phân biệt: Nhiệm vụ là vấn đề đặt ra mà NN cần giải quyết; còn chức năng là phương diện hđ có tính định hướng.2. Phân loại: . Chức năng đối nội . Chức năng đối ngoại.3maiphuoclaw@yahoo.comIII. Tổ chức bộ máy nhà nước VN1. Khái niệm Bộ máy nhà nước là một hệ thống các cơ quan NN từ TW đến địa phương, được tổ chức và hoạt động theo những nguyên tắc chung, thống nhất nhằm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ do bản chất NN quy định2. Hệ thống các cơ quan trong bộ máy nhà nước Việt Nam.maiphuoclaw@yahoo.com5HtcqQuyền lực NN(cq lập pháp, cq đại diện, cq đbiểu ND, cq dân cử, cq dân bầu)Các hệ thống cquan trong BMNN (chia dọc)Htcq Hchính NN(cq hành pháp,cq qlý NN, cq chấp hành và điều hành)Htcqxét xửHtcqkiểm tra và giám sátChủ tịch Nước(NguyênThủQuốcgia)(cq tư pháp, cq bảo vệ pháp luật, cq tiến hành tố tụng)maiphuoclaw@yahoo.comTỔ CHỨC BỘ MÁY NHÀ NƯỚC VN THEO HIẾN PHÁP 1992 BầuBổ nhiệmPhê chuẩnTAND CẤP TỈNHTAND CẤP HUYỆNVKSND CẤP TỈNHVKSND CẤP HUYỆNUBND CẤP TỈNHUBND CẤP HUYỆNUBND CẤP XÃHĐND CẤP TỈNHHĐND CẤP HUYỆNHĐND CẤP XÃQUỐC HỘI UBTV QH NHÂN DÂN * *(THỦ TƯỚNG)CHÍNH PHỦCHỦ TỊCH NƯỚC(VIỆN TRƯỞNG)VKSNDTC(CHÁNH ÁN)TANDTCmaiphuoclaw@yahoo.comBài 6HỆ THỐNG PHÁP LUẬTI. Khái niệm Hệ thống pháp luậtII. Cấu trúc của Hệ thống pháp luậtIII. Các tiêu chuẩn đánh giá mức độ hoàn thiện hệ thống pháp luậtIV. Các hình thức hệ thống hóa pháp luậtV. Các hệ thống PL lớn trên thế giới*** maiphuoclaw@yahoo.com I. Khái niệm Hệ thống pháp luật Hệ thống PL là tổng thể các quy phạm pháp luật có mối liên hệ nội tại, thống nhất với nhau, được phân định thành các chế định pháp luật và các ngành luật, thể hiện trong các văn bản quy phạm pháp luật, do cơ quan NN có thẩm quyền ban hành theo 1 trình tự, thủ tục và hình thức nhất định* maiphuoclaw@yahoo.com1. Ctrúc bên trong (mặt nội dung)- quy phạm pháp luật- chế định pháp luật - ngành luật. Theo nghĩa này, nếu nói hệ thống PL bao gồm nhiều ngành luật, đ/sai? Các ngành luật trong HTPL VN? maiphuoclaw@yahoo.com2. Cấu trúc bên ngoài -mặt hình thức  HTPL được thể hiện trong các văn bản quy phạm pháp luật do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành theo một trình tự, thủ tục và hình thức nhất định.  Theo nghĩa này, nếu nói htPL bao gồm hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật, đ/sai?- Xác định được vị trí của văn bản quy phạm PL trong hthống PL không?- Có mấy loại vbqpPL? Kể tên?maiphuoclaw@yahoo.comIII. Các tiêu chuẩn đánh giá mức độ hoàn thiện hệ thống pháp luật1. Tính toàn diện  sự đầy đủ2. Tính đồng bộ thống nhất3. Tính phù hợp hợp lý4. Trđộ kỹ thuật lập pháp cách sử dụng nguyên tắc, ngngữ Các nhóm thuyết trình về quan điểm của mình trong việc đánh giá mức độ hoàn thiện của htPL Việt Nam*maiphuoclaw@yahoo.comIV. Các hình thức hệ thống hóa PL- Tập hợp hóa: Là sắp xếp các văn bản quy phạm pháp luật hoặc các quy phạm pháp luật theo một trình tự nhất định.  không làm thay đổi nội dung văn bản, không bổ sung những quy định mới  chỉ loại bỏ những quy phạm pháp luật đã hết hiệu lực.  VDThử làm một số VD:maiphuoclaw@yahoo.com- Pháp điển hóa: Là hoạt động tập hợp các văn bản pháp luật đã có theo một trình tự nhất định, loại bỏ những quy phạm lỗi thời, mâu thuẫn, bổ sung các quy phạm mới để thay thế cho các quy phạm đã bị loại bỏ, khắc phục được các chỗ trống được phát hiện, nâng cao hiệu lực pháp lý của chúng.VD:maiphuoclaw@yahoo.com1. HtPL châu Âu lục địa (civil law)lớn nhất tgPháp, TBN, BĐN, Đức, Áo, Bỉ, Lucxămbua, HLan, phần lớn các nước cPhi, hầu hết ở cMỹ Latinh, các nước cận Đông, Nhật.2. Ht PL Ănglo-saxon  Anh- Mỹ3. Hệ thống PL Hồi giáo Inđônêsia, Malaixia, Philippin, Ấn độ, Joocđani, Paskistan, Thổ Nhĩ Kì và khoảng 900 triệu người theo đạo Hồi ở 30 quốc gia khác.4. Hệ thống pháp luật XHCN Liên Xô (cũ), Việt Nam, TQ, Cuba, Triều Tiên*V. Các hthống pháp luật lớn trên thế giớimaiphuoclaw@yahoo.comBài 7QUY PHẠM PHÁP LUẬTI. Khái niệm, đặc điểm của quy phạm pluậtII. Phân loại các quy phạm pháp luật 1. Căn cứ vào đối tượng và phương pháp điều chỉnh 2. Căn cứ vào nội dung của qpPL 3. Căn cứ vào hình thức mệnh lệnh nêu trong quy phạm 4. Căn cứ vào cách thức trình bày III. Các bộ phận cấu thành của quy phạm pháp luật 1. Giả định 2. Quy định 3. Chế tài **** maiphuoclaw@yahoo.com1. Khái niệm: QPPL là quy tắc xử sự mang tính bắt buộc chung, do NN ban hành (hoặc thừa nhận) và đảm bảo thực hiện, thể hiện ý chí của giai cấp thống trị, nhằm điều chỉnh các quan hệ XH.Xem lại qppl trong hệ thống PLI. Khái niệm- đặc điểm qpplmaiphuoclaw@yahoo.com- Do NN ban hành hoặc thừa nhận.- Được NN bảo đảm thực hiện.- Mang tính bắt buộc chung.- Nội dung của mỗi quy phạm pháp luật đều thể hiện hai mặt: cho phép hoặc bắt buộc ().2. Đặc điểm của quy phạm PLmaiphuoclaw@yahoo.com Hãy xác định trong 4 bài tập ở cuối bài*, đâu là quy phạm pháp luật trong hệ thống pháp luật của nhà nước CHXHCNVN? Giải thích *maiphuoclaw@yahoo.com1. Căn cứ vào đối tượng và phương pháp điều chỉnh  Chia? Cho VD qphạm HS, HC, DS? 2.Ccứ vào nội dung của qpPL? Hãy xđ từng loại quy phạm sau, đâu là qpđịnh nghĩa, qpđiều chỉnh, qpbảo vệ?II. Phân loại các quy phạm PLmaiphuoclaw@yahoo.coma. «Cầm cố tài sản là việc một bên ... giao tài sản thuộc quyền sở hữu của mình cho bên kia...để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ Dsự » (Đ326 BLDS). b. «Việc cầm cố tài sản phải được lập thành văn bản, có thể lập thành văn bản riêng hoặc ghi trong hợp đồng chính» (Đ 327 BLDS).c. “Hình phạt bao gồm HP chính và HP bổ sung. HP chính gồm: cảnh cáo, ” (Đ28 BLHS)qpđịnh nghĩa- qpđiều chỉnh- qpbảo vệmaiphuoclaw@yahoo.com Hãy xđ từng loại quy phạm sau, đâu là qp dứt khoát? Qp không dứt khoát? a. « Địa điểm trả nợ là nơi cư trú hoặc nơi đặt trụ sở của bên cho vay, trừ trường hợp có thoả thuận khác ». (K3 Đ474 BLDS) b. « Bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn » (K1 Đ474 BLDS)3. Ccứ vào hình thức mệnh lệnh nêu trong quy phạm ?maiphuoclaw@yahoo.com 4- Căn cứ theo cách trình bày QpPL Xđ đâu là QpPL bắt buộc, QpPL cấm đoán, qppl cho phép? a.“Những vđ qtrọng thuộc thẩm quyền của CP phải được thảo luận tập thể và QĐ theo đa số” (Đ115 HP) b.“Không có sự đồng ý của QH và trong thời gian QH không họp, không có sự đồng ý của UBTVQH thì không được bắt giam, truy tố đại biểu Quốc hội” (Đ99 HP) c. « Đối với hợp đồng vay có kỳ hạn và có lãi thì bên vay có quyền trả lại tài sản trước kỳ hạn, nhưng phải trả toàn bộ lãi theo kỳ hạn, nếu không có thoả thuận khác » (Đ 478 BLDS)*maiphuoclaw@yahoo.comQuy phạmPháp luật*Giả địnhQuy địnhChế tàiAi? đã gặp chuyện gì? trong h.cảnh nào?Người đó ko được hoặc được phép hoặc bị buộc phải làm gì?Người đó phải chịu trách nhiệm gì nếu đã làm ngược lại với mệnh lệnh của phần quy định *III. Các bộ phận cấu thành (cơ cấu của 1qppL) - VDCT HSCT HCCT DSCT Kỷ luậtmaiphuoclaw@yahoo.comVD: 3 bộ phận cấu thành của một QPPL“Trâu của 2 nhà đánh nhau, con nào chết thì 2 nhà cùng ăn thịt, con nào sống thì 2 nhà cùng cày, trái luật thì sẽ xử phạt 80 trượng” (Điều 586 Bộ luật Hồng Đức). Xem 3 VD cuối bài và xác định các bộ phận cấu thành của từng qpPL.maiphuoclaw@yahoo.comLưu ý Thông thường thì:- 1 qpPL tương ứng với 1 điều luật;- 1 qpPL gồm 3 bộ phận (GĐ, QĐ, CT);  Vậy, sẽ có trường hợp:- 1 qpPL không tương ứng với 1 điều luật;- 1 qpPL không đầy đủ 3 bộ phận (GĐ, QĐ, CT), vì có bộ phận bị “ẩn đi” hoặc được “gửi đi” nơi khác (Xem VD tr.32 để hiểu). Bp nào thường bị ẩn đi? Bp nào thường được gửi đi?maiphuoclaw@yahoo.comBài 8: QUAN HỆ PHÁP LUẬT I. Khái niệm và đặc điểm II. Thành phần của quan hệ pháp luật - Chủ thể - Khách thể - Nội dungIII. Các điều kiện làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt một quan hệ pháp luật***maiphuoclaw@yahoo.com I. Khái niệm và đặc điểm của QHPL 1. Khái niệm Quan hệ PL là quan hệ XH do quy phạm pháp luật điều chỉnh. Trong đó, quyền và nghĩa vụ của người tham gia quan hệ được Nhà nước xác định và bảo đảm thực hiện.  Cho 1 số VD về qhPL?maiphuoclaw@yahoo.com2. Đặc điểm của QHPL- Mang tính ý chí (của ai? VD?)- Xuất hiện trên cơ sở quy phạm PL. - Nội dung của QHPL là Quyền và Nghĩa vụ pháp lý của các chủ thể được xác định và bảo đảm thực hiện. - QHPL xuất hiện, thay đổi, chấm dứt gắn liền với sự kiện pháp lý* maiphuoclaw@yahoo.comQuan hệPháp luậtChủ thể*Khách thểNội dungAi đã tham gia vào qhPL?Người đó hướng tới cái gì? Mong muốn đạt được cái gì? Quyền và nghĩa vụ của những người tham gia vào qh đó là gì? *II. Thành phần của quan hệ pháp luậtmaiphuoclaw@yahoo.comIII. Các điều kiện làm phát sinh-thay đổi- chấm dứt một quan hệ pháp luật - Chủ thể tham gia có năng lực; - Có quy phạm PL điều chỉnh; - Có sự kiện pháp lý xảy ra. Xem TL để biết rõ về sự kiện pháp lý và cần xác định được:+ 1 sự kiện nào đó có phải là sk pháp lý không? + 1 sự kiện pháp lý nào đó là hành vi pháp lý hay sự biến pháp lý?maiphuoclaw@yahoo.comSơ đồ thể hiện mối quan hệ giữa Quan hệ xã hội với Quan hệ pháp luậtQUAN HỆ PHÁP LUẬT*QUAN HỆXÃHỘINăng lực chủ thểQuy phạm PL tương ứngSự kiện pháp lýChủ thểKhách thểNội dung3 yếu tố làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt một qhPL3 yếu tố cấu thành của một qhPLmaiphuoclaw@yahoo.comBài 9THỰC HiỆN PHÁP LUẬT ÁP DỤNG PHÁP LUẬTI. THỰC HIỆN PHÁP LUẬT 1.1. Khái niệm 1.2. Các hình thức thực hiện pháp luậtII. ÁP DỤNG PHÁP LUẬT 2.1. Các trường hợp cần áp dụng PL 2.2. Đặc điểm của Áp dụng PL 2.3. Các giai đoạn của quá trình ADPL 2.4. Áp dụng pháp luật tương tự***maiphuoclaw@yahoo.comI. THỰC HIỆN PHÁP LUẬT1.1. Khái niệm Thực hiện pháp luật là hành vi hợp pháp của các chủ thể khi thực hiện quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật. VD?* maiphuoclaw@yahoo.comTuân theo pháp luật1.2. Các hình thức thực hiện pluậtThi hành pháp luậtSử dụng pháp luậtÁp dụng pháp luật5Chủ thể kiềm chế mình, không thực hiện điều pluật cấmChủ thể tích cực thực hiện điều pháp luật yêu cầu(Bài tập AD)Chủ thể thực hiện cách xử sự mà pháp luật cho phép (lựa chọn cách xử sự)Nhà nước tổ chức cho các chủ thể thực hiện quyền và nghĩa vụ do pháp luật quy định hoặc tự mình căn cứ vào pháp luật để ra các quyết định * maiphuoclaw@yahoo.comHãy cho một số VD và xác định các hình thức thực hiện PL trong các trường hợp đómaiphuoclaw@yahoo.comII. ÁP DỤNG PHÁP LUẬT – MỘT HÌNH THỨC THỰC HiỆN PHÁP LUẬT(xem khái niệm trong phần I)Nhà nước (thông qua cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, nhà chức trách hoặc tổ chức XH được nhà nước trao quyền) tổ chức cho các chủ thể thực hiện quyền và nghĩa vụ do pháp luật quy định hoặc tự mình căn cứ vào pháp luật để ra các quyết định làm phát sinh, thay đổi, đình chỉ, chấm dứt quan hệ XH*maiphuoclaw@yahoo.comÁp dụng pháp luật - Nhà nước tổ chức cho các chủ thể thực hiện quyền và nghĩa vụ do pháp luật quy định hoặc tự mình căn cứ vào pháp luật để ra các quyết định2.1. Các trường hợp cần áp dụng PL5Khi cần áp dụng các biện pháp cưỡng chế nhà nước Khi cần có sự can thiệp của Nhà nước để các quyền và nghĩa vụ của chủ thể phát sinh, thay đổi, chấm d