Bài tập môn Phương pháp nghiên cứu khoa học

Bài tập môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học. Lời mở đầu Công việc thiết kế sáng tạo, với mục tiêu thỏa măn tối đa các yêu cầu của đối tượng sử dụng sản phẩm thiết kế, cũng có thể được coi như một nghiên cứu khoa học, bởi vì trong quá trình đó, người thiết kế luôn phải có định hướng, luôn đặt ra các câu hỏi và gian khổ đi tìm các phương án trả lời, hay nói một cách khác, người thiết kế phải có tư duy của một nhà nghiên cứu khoa học và có một phương pháp thiết kế - phương pháp nghiên cứu khoa học đúng đắn. Trong bài tập này, học viên trình bày quá trình nghiên cứu của mình để thực hiện một đề tài nhỏ: Thiết kế mới cho tủ bếp. Đây là bài tham dự cuộc thi thiết kế: “Kitchen is the Heart of the Home“ do mạng Designboom.com (Italia) tổ chức năm 2004 Trần Ngọc Hiếu - Lớp: CH04K. Bài tập môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học. Nội dung đề tài. 1. Tên đề tài: Tìm ý tưởng mới cho tủ bếp trên trong hệ thống bếp nấu ăn gia đình. 2. Lý do nghiên cứu: Thiết kế tham dự cuộc thi “Kitchen is the Heart of the Home” (các chữ viết hoa học viên để nguyên theo tên chính thức của cuộc thi) do mạng Designboom.com- Italia tổ chức. (Designboom.com là cầu nối giữa người thiết kế và nhà sản xuất trong lĩnh vực đồ nội thất, tất cả các cuộc thi do mạng này tổ chức đều hướng tới mục đích chọn được các thiết kế tốt nhất đưa vào sản xuất phục vụ cuộc sống. Hàng năm, tùy theo yêu cầu của các hãng sản xuất, có thể có rất nhiều cuộc thi với các chủ đề khác nhau, thu hút đông đảo designer trên thế giới, số lượng trung bình khoảng 2000 người mỗi cuộc thi). 3. Mục tiêu của đề tài: a. Đưa ra ý tưởng thiết kế tủ bếp treo trên kiểu mới, tiện lợi cho sử dụng, phù hợp về mặt công năng, mới lạ về hình thức…Đây là cơ hội thực hành nghiên cứu nghề nghiệp thuần túy. b. Đoạt giải thưởng của cuộc thi để có thể đưa thiết kế vào giai đoạn chi tiết và sản xuất. 4. Phạm vi nghiên cứu của đề tài: tủ bếp trên trong hệ thống bếp nấu ăn gia đình. Cần nói thêm, cuộc thi chia ra 3 thể loại: a. Thiết kế tổng thể bếp. b. Thiết kế chi tiết phụ kiện - đồ dùng làm bếp. c. Thiết kế chi tiết riêng tủ trên của bếp. Học viên tham gia ở thể loại C. Về độ chi tiết của đề tài: nhấn mạnh về phần ý tưởng tạo hình (hình dáng-kích thước-vật liệu), công năng sử dụng (sự thuận tiện, phù hợp nhân trắc học…), ở giai đoạn này, phần chi tiết kỹ thuật ở mức độ chỉ cần dừng ở mức độ thấp, chưa cần quá kĩ lưỡng. Trần Ngọc Hiếu - Lớp: CH04K. Bμi tËp m«n: Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc. 5. Các mẫu khảo sát: Các mẫu tủ bếp trên kiểu “cũ” có trên thị trường Việt Nam và thế giới (xem ảnh minh họa) về mặt chất liệu và hình dáng rất đa dạng, phong cách trang trí theo nhiều thời kì và chủ đề khác nhau, kích thước tủ trên và khoảng cách so với bàn bếp ở dưới thay đổi tùy theo số đo nhân trắc của mỗi dân tộc. Ví dụ: ở các quốc gia châu A’, nhất là Việt Nam, các số đo này thấp hơn khoảng 5cm so với số đo ở các quốc gia châu Âu. Tủ trên có thể để trống, không có cửa, chỉ đơn thuần là các giá đồ hoặc có cửa đóng kín (bằng gỗ, kính, nhựa...) Cách mở cửa: đẩy ngang hoặc cánh mở. Nhìn chung, với các cánh mở này, người sử dụng thường gặp khó khăn khi lấy những đồ ở các vị trí cao, dễ gặp chấn thương khi cố gắng do rướn, với quá mức hoặc bị đồ rơi vào người, đặc biệt nguy hiểm khi va chạm vào phần mắt, mặt, cổ. TrÇn Ngäc HiÕu - Líp: CH04K. Bμi tËp m«n: Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc. 6. Các câu hỏi nghiên cứu: a. Khoảng cách giữa tủ trên và bàn bếp bao nhiêu là vừa phải? (tạm gọi là tham số A) b. Độ cao của tủ trên là bao nhiêu để nằm trong tầm với an toàn (không phải quá cố gắng) của nguời sử dụng, không bị đồ rơi vào người? (tạm gọi là tham số B) c. Vật liệu bằng gì? Vật liệu đó ảnh hưởng như thế nào đến sự quan sát của người sử dụng? d. Kết cấu ra sao? Hiện tại, các kết cấu tủ bếp (mà học viên được biết) đều tĩnh, liệu có giải pháp động - di chuyển linh hoạt hay không, nó góp phần gì giúp cải thiện thiết kế? e. Hình dáng thế nào cho mới lạ? g. Cách thức tiếp cận hiện tại (lấy, cất đồ từ tủ, quan sát từ bên ngoài… đã là tối ưu và duy nhất chưa? Liệu còn có cách thức nào khác? h. Các vấn đề a, b, c, d tồn tại một cách độc lập, không có sự tương tác với nhau hay có mối liên hệ nào giữa chúng, nếu có, với sự kết hợp của các yếu tố trên, ta được kết quả như thế nào? 7. Luận điểm khoa học a. Các số liệu nhân trắc học và liên hệ với các kích thước của tủ bếp: theo Những dữ liệu của kiến trúc sư - Sổ tay các kiểu công trình xây dựng, tác giả Neufert do nhà xuất bản Khoa học và kỹ thuật tái bản lần thứ 2 năm 1998 tầm với của một người bình thường là 2160mm (tỷ lệ cân đối của cơ thể do kiến trúc sư Le Corbusier nghiên cứu và đưa ra ), các tham số A, B lần lượt là 650 và 700mm, tầm với khi đứng bếp của phụ nữ là 1850. Đây là các tiêu chuẩn Âu, Mĩ. Các số đo này ở các châu lục khác có sự biến đổi, cụ thể như đã nói ở phần 5, sai lệch có thể lên tới 50mm b. Quan điểm của học viên - người thiết kế truớc vấn đề trên: Rõ ràng có sự khác biệt về mặt cấu trúc và hình dạng, số đo thể chất giữa các dân tộc trên các vùng miền, giữa các chủng tộc, không thể nhắm mắt tra sách và áp dụng một cách máy móc các thông số được. Ví dụ trong tỷ lệ nổi tiếng của Le Corbusier, chiều cao bình thường đặt ra (của đàn ông trưởng thành là 1.75), số liệu này đã cũ, cách đây 40 năm nhưng ở cụ thể Việt Nam, con số tương tự mới chỉ là 1.67m. Hơn nữa, đây là cuộc thi nhằm mục đích tìm các thiết kế để sản xuất hàng loạt và bán trên thị trường toàn cầu vì vậy theo quan điểm của học viên, cần xử lý vấn đề một các khéo léo, nêu ra một giải pháp tổng TrÇn Ngäc HiÕu - Líp: CH04K. Bμi tËp m«n: Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc. thể mang hiệu quả cao, linh hoạt nhờ một khả năng biến đổi nào đó… c. Trả lời các câu hỏi và đề xuất giải pháp mới (giả thuyết nghiên cứu) Để trả lời các câu hỏi-các vấn đề nêu ở phần 6, học viên đưa ra phuơng án làm tủ bếp theo kiểu vỏ diêm dựng đứng, mặt ngoài bằng nhựa trong có các lỗ nhỏ để có thể quan sát bên trong và thông khí, phần ruột có thể trượt lên và xuống được như một ngăn kéo. Do có thể kéo xuống sát mặt bàn bếp nên tham số A có thể được nâng lên 1000mm, tạo độ thông khí và chiếu sáng đáng kể cho khu bếp, tạo sự liên hệ “cởi mở” hơn với các không gian sinh hoạt xung quanh. Tham số B vẫn giữ nguyên. Chiều cao của người đứng bếp trở nên ít quan trọng hơn trong cân nhắc khi thiết kế, chỉ cần đảm bảo độ cao đến tay nắm để kéo xuống là 1900 (đây là độ cao của người cao 1450 có thể dễ dàng với tới). Thiết kế đã thể hiện ý đồ qua hình vẽ. TrÇn Ngäc HiÕu - Líp: CH04K. Bμi tËp m«n: Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc. 8. Chứng minh tính khả dụng của giả thuyết: Các phương pháp chứng minh: . thực địa - phỏng vấn - điều tra - hội thảo - thực nghiệm thí điểm Do không có điều kiện thời gian, kinh phí và quy mô của đề tài nên học viên chỉ có thể thực hiện được phương TrÇn Ngäc HiÕu - Líp: CH04K. Bμi tËp m«n: Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc. pháp phỏng vấn, trên nhiều độ tuổi, hình thể, nghề nghiệp, trình độ học vấn, mức độ sử dụng bếp … tuy nhiên cũng chỉ ở một quy mộ nhỏ hẹp. Đối tượng phỏng vấn và các ý kiến: • Mẹ: đã nghỉ hưu, nghề nghiệp trước đây: đầu bếp, hiện tại: nội trợ gia đình, 57 tuổi, trình độ: tốt nghiệp phổ thông trung học, cao 1.55m. Ý kiến: có vẻ hợp lý, không gian giữa tủ trên và bàn bếp sẽ thoáng hơn, không phải bắc ghế hay cố gắng với khi lấy đồ ở trên cao. • Chị gái: nhà báo, 29 tuổi, trình độ: cử nhân báo chí và ngoại ngữ chuyên ngành phiên dịch tiếng Nga, đã lập gia đình, có 1 con trai, thường xuyên làm công việc nội trợ cao 1.50m. Ý kiến: được, mới lạ, tiện lợi vì không phải bắc ghế hay cố gắng với khi lấy đồ ở trên cao (do hơi thấp). • Em gái (em họ): sinh viên năm cuối ĐH. Bách Khoa Hà Nội, 23 tuổi, ít khi vào bếp do bận học và lười, cao 1.65m Ý kiến: mới lạ, tuy nhiên không quan tâm lắm. • Bạn gái của em trai: kiến trúc sư, trình độ: đại học, 25 tuổi, ít khi vào bếp do công việc quá bận, gần đây thường xuyên hơn do đang đi học nấu ăn, cao 1.63m. Ý kiến: mới lạ, cần quan tâm hơn đến kết cấu và khả năng chịu tải. • Một em gái hàng xóm: bán phở, trình độ: lớp 7/12, 20 tuổi, làm bếp chuyên nghiệp, cao 1.67m. Ý kiến: mới lạ, tuy nhiên chưa hiểu lắm, cần có mẫu thật để thử nghiệm trực tiếp. Hiện tại không thấy có vấn đề gì với tủ bếp trên đang sử dụng. • Bố: nhân viên kĩ thuật đường sắt đã nghỉ hưu, 62 tuổi, ít khi phải làm bếp, cao 1.60m. Ý kiến: lạ, tiếp cận dễ dàng, kết cấu ray trượt như thế nào để đảm bảo và khả năng chịu tải. • Em trai: kiến trúc sư, trình độ: đại học, 24 tuổi, chưa bao giờ phải làm bếp một cách đúng nghĩa, cao 1.68m. Ý kiến: cách đặt vấn đề khác lạ. • Bạn cùng cơ quan, nam giới,kiến trúc sư, 27 tuổi, nấu ăn khá ngon, cao 1.72m Ý kiến: OK! Thích ý tưởng trên,mới lạ, cần đẩy kỹ hơn. 9. Luận cứ lý thuyết: Về mặt lý thuyết, tuy ý tưởng-giả thuyết đưa ra là mới mẻ nhưng hết sức đơn giản về mọi khía cạnh: sự sẵn có của vật liệu, đơn giản của kết cấu, tương đối hợp lý trong TrÇn Ngäc HiÕu - Líp: CH04K. Bμi tËp m«n: Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc. cách lập luận nên học viên tin vào khả năng hiện thực của đồ ăn, có thể đạt được mục tiêu đề ra ở phần 3. 10. Các quan sát thực tế để củng cố, chứng minh tính thiết thực của phương án thiết kế: Cuộc thi ở giai đoạn tìm ý tưởng nên học viên lúc này chưa vạch ra giải pháp cụ thể cho phần kỹ thuật (phần có nhiều ý kiến băn khoăn nhất) nhưng theo quan sát, các kết cấu tương tụ, có thể chỉnh sửa và đưa vào áp dụng trong trường hợp này là: cửa gara đẩy tay lên phía trên – rất phổ biến ở các nước Âu, Mĩ. Để đưa vào thực tế, thiết kế cần hoàn thiện nhiều nhưng có thể chắc, ý tưởng có thể trở thành hiện thực 11. Kết quả cuộc thi: a. Các nghiên cứu gần giống đã có và đang tiến hành trong cùng thời gian: đây là một thiết kế ý tưởng - tham dự một cuộc thi, được đánh giá bởi hội đồng các nhà sản xuất, designer chuyên nghiệp, sự đánh giá của họ, phần nào thể hiện tính đúng đắn trong định hướng nghiên cứu. Trong 3000 bài dự thi, nghiên cứu của học viên lọt vào vòng 2 (100 bài). Giải 1 cuộc thi, cùng thể loại cũng là một ý tưởng về sự linh hoạt của tủ bếp, trong phương án mang tên LIFT (nâng) này tủ bếp cũng được bố trí trượt lên và xuống b. Nhận xét và đánh giá của bản thân. Trong 2 mục tiêu đề ra, nghiên cứu chỉ có được cơ hội cọ xát, nghiên cứu học hỏi về nghề nghiệp trong cách đặt vấn đề và giải quyết vấn đề (gồm cả giải quyết vấn đề bằng nhạy cảm và năng lực trong thiết kế). Bài tập này sử dụng một đồ án cũ để rèn luyện phương pháp nghiên cứu khoa học - phương pháp làm việc, thiết kế có định hướng và hiệu quả. Bài thi giải 1 (cùng thể loại) mang tên LIFT (nâng) của michel cornu + jean-pierre schoch + mattia brianza + andrea guarisco TrÇn Ngäc HiÕu - Líp: CH04K. Bμi tËp m«n: Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc. Thụy Sĩ TrÇn Ngäc HiÕu - Líp: CH04K.