Biện pháp tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Mĩ thuật ở trường trung học cơ sở

JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE DOI: 10.18173/2354-1075.2016-0017 Educational Sci., 2016, Vol. 61, No. 1, pp. 146-154 This paper is available online at BIỆN PHÁP TẠO HỨNG THÚ HỌC TẬP CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC MÔNMĨ THUẬT Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ Nguyễn Thu Tuấn Khoa Nghệ thuật, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội Tóm tắt. Làm thế nào để khơi dậy được hứng thú học tập, khơi dậy được khả năng sáng tạo cũng như hoạt động tích cực, độc lập của học sinh trong quá trình học môn Mĩ thuật ở trường Trung học cơ sở là một trong những nhiệm vụ quan trọng của người giáo viên. Bài viết đề cập một số vấn đề lí luận về hứng thú học tập, các biện pháp tạo hứng thú và niềm say mê để học sinh phát huy được tính sáng tạo của mình thông qua môn học Mĩ thuật. Từ khóa: Hứng thú học tập; Hứng thú sáng tạo; Mĩ thuật. 1. Mở đầu Một trong những quan điểm chủ đạo của việc đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) hiện nay là phát huy tính tích cực trong hoạt động nhận thức của người học. Dạy học (DH) muốn có hiệu quả, nhất thiết phải được tổ chức sao cho học sinh (HS) thực sự hoạt động trong môi trường có sự tương tác giữa thầy với trò, giữa cá nhân với cá nhân, giữa cá nhân với tập thể. Tất cả những hoạt động đó chỉ thực sự đạt được khi hứng thú học tập (HTHT) và nhu cầu nhận thức của người học đã được khơi dậy. Hứng thú có vai trò quan trọng đối với hoạt động của cá nhân, đặc biệt là trong hoạt động nhận thức nói chung và hoạt động học tập nói riêng. Đã có rất nhiều công trình khoa học trên thế giới cũng như ở Việt Nam nghiên cứu về hứng thú và HTHT ở các độ tuổi và các cấp học khác nhau. Những nghiên cứu đã diễn ra gần đây nhưng cho đến hiện nay nó vẫn còn nguyên giá trị cả về lí luận và thực tiễn trong khi ảnh hưởng của xã hội – nhất là các phương tiện truyền thông và nhu cầu nhân lực đã làm thay đổi hứng thú của HS [5]. Ở Việt Nam có nhiều công trình nghiên cứu về hứng thú của các nhà tâm lí học như: Phạm Minh Hạc, Phạm Tất Dong, Hà Nhật Thăng, Trần Trọng Thủy, Nguyễn Quang Uẩn, Nguyễn Xuân Thức, Phạm Hoàng Gia. . . Nhóm tác giả Phạm Minh Hạc, Phạm Hoàng Gia, Trần Trọng Thủy [3] khi nghiên cứu đặc điểm nhân cách của lứa tuổi thiếu niên cho rằng: hứng thú của các em thiên về hành động thực tiễn hơn là nhận thức lí thuyết; đồng thời hứng thú của các em mang tính chất bay bổng, cao xa, chứ không thiết thực, không sát với yêu cầu hoạt động của bản thân. Để dần dần đưa các em tới chỗ có hứng thú với những vấn đề lí luận, chúng ta phải đưa các em vào hoạt động cụ thể. Kết quả nghiên cứu của tác giả Phạm Tất Dong [2] đã coi hứng thú như là một yếu tố để hình thành năng lực kĩ thuật cho HS phổ thông; coi ham muốn học, thích thú học là điều kiện tiên quyết để hình thành kĩ năng, kĩ xảo. Ngày nhận bài: 8/9/2015. Ngày nhận đăng: 2/2/2016. Liên hệ: Nguyễn Thu Tuấn, e-mail: thutuan.dhsphn@gmail.com. 146 Biện pháp tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Mĩ thuật... Theo tác giả Nguyễn Quang Uẩn [13] thì hứng thú là một thành tố trong hệ thống những động lực quy định tính tích cực hoạt động của cá nhân và quy định sự lựa chọn thái độ của nó. Hứng thú biểu hiện ở sự tập trung ý chí cao độ, sự mê say hấp dẫn bởi nội dung hoạt động, ở bề rộng và bề sâu của sự thích thú. Hứng thú làm nảy sinh khát vọng hành động, làm tăng hiệu quả của hoạt động nhận thức, tăng sức làm việc. Như vậy, các nhà tâm lí học Việt Nam đã coi hứng thú như là một động lực để phát triển và hình thành nhân cách của con người. Trong học tập, hứng thú phát triển theo lứa tuổi HS và việc định hướng hứng thú sẽ giúp các em có động cơ lành mạnh, say mê hoạt động và chiếm lĩnh tri thức. Rõ ràng, việc nghiên cứu phát triển hứng thú của HS trong quá trình học tập sẽ góp phần giúp người học phát triển toàn diện về nhân cách, kích thích các em say mê hoạt động, tìm hiểu khoa học. Theo quan điểm của chúng tôi, việc hình thành và phát triển HTHT cho HS vừa là mục đích, vừa là nhiệm vụ quan trọng của mọi giáo viên (GV) trong quá trình DH. Muốn HS học tập tốt, thành công trong học tập, GV phải biết tạo hứng thú và niềm say mê để các em phát huy được tính sáng tạo của mình. Trong DH Mĩ thuật (MT) ở trường phổ thông nói chung và Trung học cơ sở (THCS) nói riêng, điều quan trọng nhất là phải khơi dậy được ở HS lòng ham thích tái hiện một đề tài mà các em yêu thích. Khi HS đã hứng thú, đã tự ý thức được nhiệm vụ học tập, người học sẽ tự đặt mình vào trạng thái sẵn sàng hoạt động. Khi có hứng thú, HS sẽ say mê với môn học, sẽ tự tin, chủ động chiếm lĩnh kiến thức mới, sẽ tích cực và sáng tạo khi giải quyết các nhiệm vụ học tập. . . Có thể nói, HTHT là điều kiện tất yếu để mỗi HS phát huy tính tích cực, chủ động và tự giác của mình trong quá trình học tập [8]. Vì những lí do đó, chúng tôi đặt vấn đề nghiên cứu hứng thú học tập cho HS trong DH môn MT ở trường THCS với hai mục tiêu: 1) HTHT và những biểu hiện để đánh giá về HTHT của HS. 2) Biện pháp tạo hứng thú cho HS trong quá trình dạy MT ở trường THCS; từ đó giúp HS tích cực học tập và học tập có kết quả cao. 2. Nội dung nghiên cứu 2.1. Một số vấn đề lí luận về HTHT 2.1.1. Khái niệm HTHT * Hứng thú là vấn đề được nghiên cứu nhiều trong tâm lí học. Tuy nhiên, hiện vẫn đang tồn tại nhiều cách tiếp cận và quan niệm khác nhau về hứng thú. Trong bài viết này, chúng tôi sử dụng khái niệm của tác giả Nguyễn Quang Uẩn và các cộng sự: “Hứng thú là thái độ đặc biệt của cá nhân đối với đối tượng nào đó, vừa có ý nghĩa đối với cuộc sống, vừa có khả năng mang lại khoái cảm cho cá nhân trong quá trình hoạt động” [4; tr.111]. Khái niệm này vừa nêu được bản chất của hứng thú, vừa gắn hứng thú với hoạt động của cá nhân. Theo tác giả Vương Huy Thọ [11], một sự vật/ hiện tượng nào đó chỉ có thể trở thành đối tượng của hứng thú khi chúng thỏa mãn đồng thời hai điều kiện sau đây: - Có ý nghĩa với cuộc sống của cá nhân. Điều kiện này quyết định đến sự nhận thức, đối tượng nào càng có ý nghĩa lớn đối với cuộc sống của cá nhân thì càng dễ dàng tạo ra hứng thú. Muốn hình thành hứng thú, chủ thể phải nhận thức rõ ý nghĩa của đối tượng với cuộc sống của mình, nếu nhận thức càng sâu sắc và đầy đủ thì càng đặt nền móng vững chắc cho sự hình thành và phát triển của hứng thú. - Có khả năng mang lại khoái cảm cho cá nhân. Khoái cảm nảy sinh trong quá trình hoạt động với đối tượng, đồng thời khoái cảm có tác dụng thúc đẩy cá nhân tích cực hoạt động. Điều đó chứng tỏ hứng thú chỉ có thể hình thành và phát triển trong quá trình hoạt động của cá nhân. 147 Nguyễn Thu Tuấn Biện pháp quan trọng nhất, chủ yếu nhất để gây ra hứng thú là tổ chức hoạt động, trong quá trình hoạt động và bằng hoạt động với đối tượng, mới có thể nâng cao được hứng thú của cá nhân. * Hứng thú học tập: Học tập là một quá trình nhận thức đặc biệt. Quá trình này có mục đích, có đối tượng rõ ràng, được tổ chức, được điều khiển bởi người GV. Vì vậy, HTHT là một dạng cụ thể của hứng thú nhận thức (hứng thú nhận thức trong phạm vi DH và giáo dục). 2.1.2. Vai trò của HTHT Các nhà nghiên cứu tâm lí học cho rằng, hứng thú là thái độ đặc biệt của cá nhân đối với đối tượng nào đó; nó có vai trò quan trọng trong đời sống và có khả năng mang lại khoái cảm cá nhân trong quá trình hoạt động. Hứng thú biểu hiện trước hết ở sự tập trung chú ý cao độ, sự say mê của chủ thể hoạt động và gắn liền với tình cảm con người. Trong bất cứ công việc gì, nếu có hứng thú làm việc, con người sẽ nảy sinh khát vọng hành động một cách có sáng tạo. Ngược lại, nếu không có hứng thú, con người cũng sẽ không đem lại hiệu quả cao trong bất cứ hoạt động gì – nhất là trong các hoạt động nhận thức, sáng tạo và thậm chí xuất hiện cảm xúc tiêu cực [9]. Trong học tập, hứng thú giúp cho người học nắm bắt tri thức nhanh hơn, sâu sắc hơn, nó làm khơi dậy trong lòng người học sự khát vọng và lòng say mê nhận thức. Có hứng thú nhận thức, người học sẽ hướng toàn bộ sự chú ý của mình vào đối tượng nhận thức. Hứng thú sẽ làm cho người học trở nên nhạy bén và linh hoạt, ghi nhớ nhanh và chính xác hơn, tư duy tích cực và sáng tạo hơn trong hoạt động học tập của mình. Điều đó tất yếu đưa đến kết quả học tập sẽ tốt hơn [10]. Đối với HS, việc hình thành năng lực phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó hứng thú của HS đối với môn học là rất quan trọng. Hứng thú góp phần không nhỏ để tạo ra sáng tạo, và sáng tạo lại thúc đẩy hứng thú mới. Trong quá trình DH MT, việc khơi dậy HTHT cho HS là vô cùng cần thiết - bởi đó chính là động lực thúc đẩy ý chí, giúp HS vươn lên làm chủ kiến thức của mình và đạt kết quả cao trong quá trình học tập. Khi HS đã hứng thú với một vấn đề nào đó thì các em sẽ tích cực tìm hiểu, nghiên cứu để chiếm lĩnh nó, các em sẽ nỗ lực phấn đấu với một niềm vui, niềm tin, hứng khởi và cảm thấy sung sướng khi đạt được một thành tích nào đó trong học tập. Khi có HTHT, tinh thần HS càng phấn chấn, học tập không biết mệt mỏi, càng học càng cảm thấy hứng thú, lâu dần, học tập sẽ trở thành một nhu cầu của HS trong cuộc sống. Điều đó xảy ra như một phản xạ dây chuyền rất tự nhiên và trực tiếp mà không cần một tác động trung gian nào. Khi trẻ không muốn học, không có hứng thú tự giác học là bởi việc học đã trở thành áp lực nặng nề đối với trẻ. Cho dù GV có đầu tư vào bài dạy, có đổi mới PPDH đến mấy, nếu không có sự say mê, hứng thú của HS thì giờ học cũng không có kết quả cao. Ngược lại, nếu có HTHT, HS sẽ tích cực, chủ động, sáng tạo trong học tập. Như vậy, để quá trình DH MT trên lớp đạt hiệu quả cao, GV cần tạo được hứng thú cho HS trong giờ học bằng việc GV biết điều chỉnh hợp lí nội dung, phương pháp, phương tiện, hình thức tổ chức, cách kiểm tra, đánh giá v.v. . . sẽ tạo nên ở HS sự hứng thú, xúc cảm đối với bài học và để lại trong các em những ấn tượng sâu sắc không bao giờ phai mờ; đồng thời nó cũng là chất xúc tác rất quan trọng trong việc chuyển kiến thức thành thái độ, niềm tin và đạo đức nói chung [6]. 2.2. Biện pháp tạo HTHT cho HS trong DH môn MT ở trường THCS Dựa vào đặc điểm tâm – sinh lí của HS, dựa vào đặc điểm môn MT THCS, chúng tôi đề xuất các biện pháp nhằm tạo HTHT cho HS trong DH môn MT: 2.2.1. Lựa chọn PPDH và hình thức tổ chức DH theo hướng phát triển HTHT cho HS Lựa chọn PPDH và hình thức tổ chức DH cho HS là nhằm khai thác hết các yếu tố gây HTHT cho HS, làm cho các em thấy được việc học các nội dung của môn MT có ý nghĩa rất lớn đối với cuộc sống của các em. Lựa chọn PPDH được thực hiện để hướng tới mục tiêu tối đa hóa 148 Biện pháp tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Mĩ thuật... hoạt động của HS tham gia vào quá trình DH. Mục tiêu này sẽ đạt được khi GV sử dụng linh hoạt các PPDH khác nhau (như phương pháp đàm thoại, phương pháp thảo luận, phương pháp giải quyết vấn đề. . . ) hoặc phối hợp các PPDH khác nhau trong một bài học [11]. Việc lựa chọn PPDH nào là tùy thuộc vào mục tiêu và nội dung của bài học đó. Việc lựa chọn PPDH phải được kết hợp với lựa chọn hình thức tổ chức DH thì mới phù hợp và làm cho bài học có kết quả tốt nhất. Với quan điểm lựa chọn PPDH và hình thức tổ chức DH theo hướng phát triển HTHT cho HS thì hình thức tổ chức DH môn MT ở trường THCS hợp lí hơn cả là hình thức tổ chức DH theo nhóm. Tổ chức DH theo nhóm có thể tiến hành dưới các hình thức như nghiên cứu theo nhóm, học nhóm, thảo luận theo nhóm. Tùy theo nội dung và mục tiêu đặt ra của DH theo nhóm, GV sẽ chọn hình thức tổ chức DH thích hợp. Để triển khai DH theo nhóm được thuận lợi, việc thiết kế phòng học cũng phải thay đổi một cách hợp lí (chủ yếu là sắp xếp chỗ ngồi của HS sao cho phù hợp với cách trao đổi, thảo luận bài). Ngoài việc sử dụng hình thức DH theo nhóm, một hình thức khác là hoạt động ngoại khóa bằng việc tổ chức cho HS hoạt động theo kiểu vừa học vừa vui chơi. Đây là một hình thức tổ chức DH ít được GV MT THCS sử dụng trong các phân môn MT. Cách tổ chức này vừa gọn nhẹ lại không tốn kém, dễ thực hiện mà hiệu quả lại cao. 2.2.2. Đưa ra tình huống có vấn đề để tạo hứng thú, kích thích tư duy sáng tạo của HS Mĩ thuật là một hoạt động nghệ thuật mà ở đó trẻ nhỏ có những tiềm năng sáng tạo nhất định. Ý nghĩ ngây thơ của trẻ có thể đem lại một ý tưởng mà nhiều khi người lớn không nghĩ ra. Mặc dù trẻ chưa có kĩ năng tạo hình điêu luyện cũng như hiểu biết về cuộc sống xung quanh còn hạn chế nhưng những đường nét ngộ nghĩnh, những khám phá bất ngờ có khi lại tạo nên một tác phẩm nghệ thuật mang nhiều ý nghĩa. Vì vậy, làm thế nào để khơi dậy được hứng thú, khơi dậy được khả năng sáng tạo cũng như hoạt động tích cực, độc lập ở trẻ là một trong những nhiệm vụ quan trọng của quá trình DH MT. Xây dựng tình huống có vấn đề là một khâu quan trọng của quá trình DH. Nếu thiếu nó thì quá trình tư duy sáng tạo không thể khởi phát được. Thực hiện DH theo phương pháp nêu và giải quyết vấn đề, HS vừa nắm được, hiểu được tri thức mới, vừa nắm được cách lĩnh hội tri thức đó, phát triển được tư duy tích cực, chủ động, sáng tạo, được chuẩn bị năng lực thích ứng với đời sống xã hội, phát hiện kịp thời và giải quyết hợp lí các vấn đề nảy sinh. Về cơ bản, khi HS đang tập trung vẽ, GV không nên nói thay các em. GV cần khuyến khích sự suy nghĩ độc lập của HS, không nên áp đặt ý kiến của mình hay của người khác cho HS; nên chấp nhận những ý kiến khác nhau, thậm chí trái ngược nhau, và hoan nghênh việc tranh luận giữa HS với HS, giữa GV và HS. Muốn tạo được không khí sôi nổi trong giờ học và cuốn hút được HS thì GV phải biết nêu lên các tình huống có vấn đề trong bài dạy. Hiệu quả của tình huống có vấn đề là ở chỗ nó có tác động tới HS: giúp các em có được tư duy khoa học, tư duy sáng tạo, đồng thời có những cảm xúc thẩm mĩ về tác phẩm MT mà GV giới thiệu. Muốn phát huy tính tích cực sáng tạo của HS trong suốt giờ học, GV phải tạo ra được một hệ thống tình huống có vấn đề. Mỗi tình huống có một vị trí nhất định phù hợp với nội dung bài học và phù hợp với từng đối tượng HS của lớp học. Tình huống trước là cơ sở của tình huống sau, tình huống sau là sự phát triển tiếp tục, là kết quả của tình huống trước. Theo kinh nghiệm của chúng tôi, HS rất hứng thú với những tình huống có vấn đề, các em hăng hái phát biểu để đưa ra ý kiến, quan điểm của mình. Ở đây, GV không chỉ tạo hứng thú, kích thích tư duy của HS mà còn góp phần hình thành ở các em kĩ năng sống, có bản lĩnh đối mặt với những vấn đề đang đặt ra trong cuộc sống. 149 Nguyễn Thu Tuấn 2.2.3. Sử dụng các phương tiện DH nhằm kích thích niềm say mê và khả năng sáng tạo của HS * Thực tế DHMT ở trường phổ thông nói chung và THCS nói riêng cho thấy, việc xây dựng tình huống có vấn đề sẽ gặp nhiều khó khăn nếu không có những phương tiện dạy học (PTDH) cần thiết. Một PTDH để tham gia vào việc xây dựng tình huống có vấn đề cần phải thỏa mãn những yêu cầu sau: - Tạo ra được mâu thuẫn của thông tin. - Mâu thuẫn phải kích thích hứng thú của HS đối với vấn đề nghiên cứu. - Mâu thuẫn phải đảm bảo tính vừa sức của HS. Để xác định được cách thức sử dụng PTDH nhằm xây dựng tình huống có vấn đề, phải bắt đầu từ sự phân tích nội dung kiến thức được quy định trong sách giáo khoa (SGK). Kiến thức trình bày trong SGK bao giờ cũng chứa đựng những mâu thuẫn giữa các vấn đề mà HS đã biết và những vấn đề mới mà HS sẽ học. Sau khi nhìn nhận được mâu thuẫn, các PTDH - với tư cách là phương tiện thông tin, phải được sử dụng sao cho hai vế của mâu thuẫn xích lại gần nhau. Để tạo mâu thuẫn nhận thức, không phải là một quá trình đơn giản. Điều đáng chú ý là trong quá trình này việc sử dụng PTDH phải gắn liền với lời giải thích của GV. Cách tạo hứng thú ở nội dung này như sau: PTDH phải tạo ra mâu thuẫn giữa kiến thức mới và kiến thức cũ. Nhưng nếu những mâu thuẫn này chỉ tồn tại như một khách thể đối với HS thì nó chưa thể trở thành động lực của quá trình DH. Mâu thuẫn này chỉ trở thành động lực của quá trình DH khi nó được HS tiếp nhận, trở thành một mâu thuẫn trong ý thức HS - một mâu thuẫn nội tại. Điều đó chỉ có được khi HS học tập một cách tự giác và với một niềm hứng thú thực sự. Hứng thú của một người đối với một sự vật, một hiện tượng là sự phản ánh thái độ của người đó đối với thế giới khách quan. Nhưng đây là sự phản ánh có chọn lọc, vì thế giới bên ngoài rất đa dạng, mà con người chỉ hứng thú đối với một số vật thể và hiện tượng nào đấy. Chỉ những vật thể nào cần thiết, quan trọng, có giá trị đối với cá nhân - nghĩa là có thể thỏa mãn nhu cầu vật chất và tinh thần đối với cá nhân thì mới có thể gây hứng thú. Hứng thú còn gắn liền với kiến thức và kinh nghiệm, gắn liền với sự phát triển tương lai của con người. Về mặt quan hệ, hứng thú chỉ nảy sinh khi có sự thống nhất giữa cá nhân và môi trường (thế giới khách quan). Như vậy, để điều khiển được hứng thú của cá nhân, phải cải tạo cả bản chất con người lẫn môi trường bên ngoài, làm cho hai yếu tố này xích lại gần nhau, thống nhất với nhau. Đó là điều kiện rất quan trọng để nảy sinh hứng thú [4]. * Sử dụng PTDH trong DH MT một cách hợp lí sẽ mang lại hiệu quả cao, phát huy được tính tích cực, sáng tạo của HS trong việc tiếp thu nội dung bài học [1]. Những phương tiện thường dùng chủ yếu trước đây của GV MT là vật thật, là tranh, ảnh, băng đĩa. . . Hiện nay, với sự phát triển của công nghệ thông tin và hiện đại hóa cơ sở vật chất trong các trường học, nhiều GV sử dụng phần mềm Power Point để thiết kế, trình bày bài dạy. Đi cùng với giáo án điện tử, các kênh hình, kênh tiếng được sử dụng đã tạo được hứng thú cho HS trong học tập. Những thước phim tư liệu, hình ảnh minh họa được trình chiếu trên máy sẽ thu hút được sự chú ý của HS và tiết kiệm thời gian cho GV. Tuy nhiên, điều quan trọng đối với DHMT không phải là PTDH có nhiều hay ít, hoành tráng hay không hoành tráng, hiện đại hay chưa hiện đại. . . mà là việc sử dụng các phương tiện đó như thế nào? Có đúng lúc, đúng chỗ không? Có khai thác triệt để được tính năng, tác dụng của nó hay không? Có đảm bảo được đặc trưng của giờ dạy và học MT hay không? Có tạo được hứng thú cho HS không và đạt hiệu quả cao cho giờ học không? Có thể khẳng định: PTDH là cần thiết và quan trọng trong quá trình DH của người GV nhưng nó không phải là yếu tố duy nhất để quyết định thành công bài giảng; sử dụng PTDH đạt hiệu quả đến mức nào là phụ thuộc vào trình độ chuyên môn và năng lực sư phạm của từng GV. 150 Biện pháp tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Mĩ thuật... Với bài dạy Vẽ theo mẫu Lọ hoa và quả (bài 11, SGK MT lớp 7), để tạo hứng thú cho HS, GV có thể tổ chức cho các nhóm HS tự chọn và tự bày mẫu (mẫu đã được GV phân công cho HS chuẩn bị từ tiết học trước). Qua việc GV cho HS tham gia bày mẫu (mẫu chung và mẫu của nhóm), giúp các em biết cách tìm chọn được bố cục hợp lí, có tính thẩm mĩ cao cho bài vẽ của mình, của nhóm mình. Cách làm này vừa phát huy được tính tự giác, độc lập, sáng tạo trong học tập của HS, vừa gây được hứng thú để các em nâng cao nhận thức về cái đẹp. Sau khi các nhóm bày mẫu xong, GV phân tích những ưu, nhược điểm của việc bày mẫu đó, rồi GV điều chỉnh bày lại cho đẹp. Qua đó HS hiểu được: để có mẫu vẽ đẹp cần phải chọn mẫu như thế nào? Có mẫu đẹp chưa đủ mà cần phải đặt mẫu ra sao để có bố cục đẹp? Đối với những bài học đầu, vì HS chưa có kĩ năng nên GV cần dành nhiều thời gian hơn cho hoạt động này. * Ví dụ về việc khơi dậy hứng thú cho HS qua tiết dạy MT dựa vào PTDH nhằm phát huy tính sáng tạo của HS: Bài Vẽ tranh đề tài tự do (bài 17, SGK MT lớp 6), GV cho HS tự chọn một con vật mà em yêu thích. Sau phần giới thiệu mở đầu bài học, GV cho HS xem hình ảnh những con gà thật (ảnh chụp), phân tích cho HS biết được những hữu ích của con gà, phân tích vẻ đẹp tạo hình tự nhiên của nó, gợi cảm xúc yêu thích con gà trong tâm trí các em. Tiếp theo, GV cho HS xem những bức tranh vẽ về con gà do các họa sĩ thể hiện dưới các góc độ khác nhau, màu sắc khác nhau (nhằm kích thích sự hưng phấn, sáng tạo của HS). Sau khi HS được quan sát những hình ảnh thật và những bức tranh của các họa sĩ vẽ về con gà, GV tiếp tục gia tăng sự hứng thú của các em, kích thích sự sáng tạo của các em bằng ngôn