Bộ môn tiếng anh - Kỹ năng đọc trong việc dạy và học

Kỹ năng đọc trong việc dạy và học Bộ môn tiếng anh I. đặt vấn đề Đọc là một kỹ năng co bản được chú trọng trong quá trình dạy và học ngoại ngữ. Đọc vừa là mục đích, vừa là phương tiện hữu hiệu và thiết yếu để học sinh có thể nắm vững, củng cố kiến thức ngôn ngữ mở rộng vốn từ vựng cũng như hiểu thêm văn phong, cách sử dụng ngôn ngữ mà mình đang học. ở bài này tôi chỉ muốn đề cập đến một khái niệm có liên quan đến việc dạy học, phân biệt các loại bài đọc có những mục đích khác nhau ở chương trình Tiếng Anh THCS. Trên cơ sở tôi xin trình bày các cách khai thác, các bước tiến hành, các thủ thuật, các hoạt động luyện tập đọc hiểu để thực hiện bài đọc cụ thể mà tôi đã thực hiện. II.Nôi dung – tiến trình 1,Để học sinh phát triển kỹ năng đọc có kết quả, trước hết chúng ta cần phân biệt những loại đọc cơ bản vẫn được sử dụng phổ biến trong việc dạy ngoại ngữ. a, Xếp theo cách thức đọc. Có hai loại đọc đó là đọc to (Reading aloud) và đọc thầm (silent reading). Khi muốn đọc để hiểu, để nhận biết thông tin chúng ta thường đọc thầm, tức là nhìn vào con chữ mà nhận biết thông tin trong óc, hông nhất thiết phải đọc to thành lời. Khi đọc thành lời, mục đích lúc này thường để truyền đạt lại thông tin của một người khác như đọc thư, đọc truyện... cho nhiều người khác cùng nghe. Trong việc dạy ngoại ngữ nói chung, dạy Tiếng Anh nói riêng việc đọc to thành lời rất ít có tác dụng trong việc phát triển kỹ năng đọc hiểu của học sinh mà chủ yếu giúp học sinh phát âm, ngữ điệu và kỹ năng để thông báo. b, Còn nếu xếp theo mục đích của việc đọc thì có những loại đọc sau: * Đọc lấy thông tin (Scanning) * Đọc lấy ý chính ( Skimming) * Đọc phân tích để hiểu nội dung chi tiết (Reading comprehension) * Đọc phân tích để học tiếng (Language function) Ba loại đọc đầu mang tính tổng hợp hay còn gọi là đọc rộng (extensive reading), còn hai loại đọc sau mang tính phân tích hay đọc sâu (intersive reading). Các loại bài đọc trong chương trình Tiếng Anh hầu hết thuộc hai loại cuối. Hai loại này nhằm cung cấp ngữ liệu và thực hành dạy Tiếng Anh là chủ yếu. 2, ở giai đoạn đầu của học ngoại ngữ , việc dạy đọc thườnh chỉ hạn chế trong phạm vi những kĩ năng cơ bản như: - Nhận biết mặt chữ và nghĩa của từ qua các loại bài đọc nói (speak) - Đọc và hiểu những câu và chuỗi lời nói (sentence pattem), các kỹ năng này chưa đủ đảm bảo cho học sinh có đủ kỹ năng đọc hiểu thông thạo. Khi đọc người đọc cần có những ký năng đọc khác như: - Đọc để tìm ra những thông tin cần thiết. - Đọc lướt tổng quát để lấy thông tin chính - Kỹ năng phán đoán trước khi đọc và trong quá trình đọc (preciding) - Kỹ năng đoán từ trong ngữ cảnh Nói tóm lại, mục tiêu cuối cùng của việc đọc là hiểu được văn bản, lấy được và xử lý được những thông tin cần thiết cho mục đích riêng của mình. 3, Bài đọc trong chương trình Tiếng Anh THCS thuộc 2 loại cơ bản. - Bài đọc dùng để dạy tiếng - Bài đọc dùng để dạy kỹ năng đọc hiểu - Các bài đọc này có mục đích dạy tiếng được soạn theo chủ ý của các nhà soạn sách giáo khoa, đưa các ngữ liệu vào trong các văn cảnh có nghĩa nhằm minh hoạ làm sáng tỏ ý nghĩa ngữ pháp và nghĩa của từ, những loại bài này đôi khi gò bó bởi mục đích dạy học thường là không tự nhiên. Ví dụ:M Còn các bài đọc dạy kỹ năng đọc hiểu để lấy thông tin và nội dung cần thiết thường được soạn hoặc trích từ các bài đọc có thực hay mô phỏng gần với thực tế.Những bài đọc này thường có lối văn diễn đạt tự nhiên ,thật hoặc giống như thật gần gũi với cuộc sống. 4.Vì các bài đọc trong chương trình hầu hết đều lồng ghép việc dạy Tiếng Anh và việc và dạy kỹ năng đọc hiểu nên phải kết hợp những cách khai thác bài đọc với cả hai mục đích này. A. Với mục đích bài đọc chú trọng vào việc dạy ngữ liệu thì công việc của giáo viên là tìm cách giúp học sinh hiểu được nội dung bài khoá qua các hoạt động cả người thầy như giới thiệu , gợi ý về nội dung cũng như ngôn ngữ của bài. Sau đó là các hoạt động luyện tập, kiểm tra thực hành các kiến thức ngôn ngữ vừa học, phối hợp các kỹ năng Nghe , Nói , Đọc , Viết. Với mục đích này ta tiến hành như sau : _ Giáo viên bắt đầu giới bài khoá, sử dụng các thủ thuật như vào bài, dẫn chuyện, giới thiệu chủ đề, ra câu hỏi gợi mở ...ôn lại bài cũ có liên quan đến bài mới. _Trình bày giới thiệu nội dung bài khoá có kèm theo tranh ảnh minh hoạ (nếu cần) đồng thời phối hợp giới thiệu cáu trúc , từ mới sử dụng các thủ thuật giới thiệu ngữ liệu mới (nếu bài dài có thể phân loại thành từng đoạn nhỏ để giải quyết từng phần) _ Luyện tập hỏi đáp về nội dung bài khoá, khai thác các ngữ liệu trong bài. _ Thực hành các ngữ liệu mới phối hợp với ngữ cảnh của bài khoá và nội dung bài khoá. _ Củng cố tóm tắt lại nội dung bài khoá bằng cách sử dụng một số bài tập sau: +Rearrange the text in the correct order . +Build up the text /the stories with the promps given. +Retell each part orally. +Sum up the main ideas of the text basing on the promps given (visual/written) + Read aloud , practise pronounciation, antonation (if necessary) +Extend the following up activities. Với những bài đọc kiểu này có liên quan đến việc thực hành nói hơn là đọc hiểu. Bài đọc lúc này chỉ là phương tiện để giới thiệu ngữ cảnh, ngữ liệu phục vụ cho việc dạy tiếng nói chung. Trong chương trình Tiêngs Anh 8,9 ta cũng có thể coi các bài đọc (Read) có mục đích rèn luyện và phát triển kỹ năng đọc hiểu. Như vậy đòi hỏi phải có những thủ thuật và hình thức tập luyện khác với tiến trình trên. b. Các bài đọc nhằm giúp học sinh phát triển kỹ năng đọc hiểu không chỉ đơn thuần giúp học sinh hiểu được ngữ liệu trong một đoạn văn nào đó mà còn phải tạo ra các hoạt động luyện tập giúp học sinh thực hành các kỹ năng đọc.Đó là những kỹ năng có thể giúp học sinh hiểu được những đoạn văn khác nhau cho nhiều mục đích khác nhau. (Ví dụ Trong các bài kiểm tra , thi lên lớp hay thi tốt nghiệp ...) ở một số bài giúp phát triển kỹ năng đọc hiểu giáo viên không cần giới thiệu nội dung mà học sinh phải tự đọc để hiểu nội dung hay nắm bắt các ý chính . Vai trò của người thầy chỉ là hỗ trợ, gợi ý , hướng dẫn ,ra đề và kiểm tra. Các hoạt động đọc của học sinh đều gắn với nhu cầu , mục đích thật của việc đọc trong cuộc sống hàng ngày. Các hoạt động để luyện tập phát triển kỹ năng đọc hiểu thường được tiêns hành theo ba giai đoạn sau : _Các hoạt động trước khi đọc (Pre-reading activities ) _Các hoạt động trong khi đọc (While –reading activities) _Các hoạt động sau khi đọc (Post-reading activities ) *Pre-reading activities : -Gây hứng thú (arouse interest). -Thiết lập ngữ cảnh ( Set up context ). -Tạo nhu cầu lý do, lí do của việc đọc (Creat reasons for reading). - Dạy trước cấu trúc và từ mới cần thiết (Preteaching structures and new words ). -Giới thiệu tóm tắt nội dung (Introduce briefly the topic / content ) -Gợi ý hướng sự chú ý vào điểm chính của bài (eliciting guiding questions ) - Cho học sinh đoán trước nội dung (predict the content of reading) - Nêu những điều muốn biết qua bài đọc bài học (Give expectation) EX1 :In this period you are going to read about “ The lost shoes” Who has ever watched or read the story “Co gai lo lem”? Who is the main character in the story ? …. Bài 4 Sách Tiếng Anh lớp 8 EX2 :In this period you are going to read about “ Rice coooking festival” Have you ever watched or heard about it ? What did they have to do before the festival ?....You’ ll have the necessary infomation in the reading in Unit 13 English 8. * While- reading activities : Các hoạt động trong khi đọc là những bài tập được thực hiện ngay trong khi học sinh đọc bài “Read or Listen and Read” .Các hình thức luyện tập ở giai đoạn này là tìm hiểu khai thác nội dung bài khoá. Tuỳ theo nội dung cụ thể của từng bài mà có các dạng câu hỏi và yêu cầu khai thác khác nhau,có thể vừa về nội dung , vừa về ngôn ngữ. Các bài tập phổ biến ở giai đoạn này là : -Find the words/ sentences that say…. - Check/Stick the correct answers. -True/False. -Complete the tables. -Fill in the chart . * Post reading activities Sau khi học xong và làm bài tập theo các yêu cầu và câu hỏi đọc hiểu , giáo viên có thể tiến hành các loại hoạt động luyện tập đòi hỏi sự nắm bắt tổng quát của toàn bài,liên hệ thực tế,chuyển hoá vốn kiến thức , luyện tập củng cố các cấu trúc ngữ pháp chủ chốt.Các hình thức có thể là : -Arrange the events in order. -Find the senteence that summarizes the reading/paragraph. -Give the comment / opinions. -Reproduce the text. Sau đây tôi xin ứng dụng vào phần Read Unit 2 sách Tiếng Anh lớp 9: Pre-reading: Look at the picture in the book on the page 17 and then answer my questions: 1, What kind of the trousers the youths are wearing III, kết quả Qua việc áp dụng phương pháp dạy học trên vào trong các tiết dạy học tôi thấy : - Tạo dựng bầu không khí sôi động , tích cực trong giờ dạy học . -Học sinh biết vận dụng phương pháp đọc phù hợp với mục đích của bài đọc. - Giúp học sinh có điều kiện cùng một lúc vừa nói lại vừa nghe vừa suy nghĩ qua đó kịp thời nhận ra và tự sửa lỗi sai cho mình. - giúp học sinh phát âm chính xác hơn, hiểu bài nhanh hơn, kỹ hơn và có thể nhớ lâu hơn. _Giúp học sinh tự tin,bạo dạn say mê khi học môn ngoại ngữ. _Giúp giáo viên phấn khởi hơn , nhiệt tình hơn và có trách nhiệm hơn trong việc giảng dạy chuẩn bị và tìm tòi cái hay cái đẹp của nhân loại để giảng dạy cho các em.Từ đó cũng giúp cho việc củng cố và phát triển kiến thức và kỹ năng đọc và dạy đọc các ngoại ngữ. Tất cả các kết quả trên đã làm cho việc dạy và học ngoại ngữ đạt chất lượng cao hơn. IV, Bài học kinh nghiệm rút ra _Bản thân mỗi thầy cô cần nắm vững các kỹ năng đọc và sử dụng đúng cách theo yêu cầu của đề từng bài. _Giáo viên cần hướng dẫn ,cho học sinh nghe đọc mẫu các bài khoá trong đĩa CD mà BGD đã cấp để giúp các em đọc được đúng và hay hơn đồng thời có thể phát triển kỹ năng nghe cho học sinh. _Thầy cô cần phần loại trình độ học sinh để giao phần đọc cho phù hợp trên cơ sở đó mà động viên khích lệ từng em để các em hăng say hơn trong việc xây dựng bài. _Tăng cường tham gia kiểm tra,đánh giá, nhận xét ,góp ý, uốn nắn ,khen thưởng kịp thời một cách trung thực, khách quan đối với việc đọc của học sinh để giúp các em tự tin hơn, sửa chữa kịp thời các lỗi yếu kém cả mình giúp cho các em ngày càng tiến bộ. _Tự sưu tầm và hướng dẫn cho các em tự sưu tầm các loại sách hay sách quí như các bài đọc các câu truyện bằng Tiếng Anh để các em phát triển vốn từ,mẫu câu và cách hành văn của cả người Việt lẫn người bản xứ đặc biệt là người Anh và người Mỹ. _Khuyến khích việc nghe băng ,truy cập Internet trong việc học ngoại ngữ thậm chí còn khuyên các em nên thâu băng để ghi lại giọng nói của mình để biết mình đọc như thế nào. V , Lời kết Qua quá trình tìm hiểu , nghiên cứu và vận dụng phương pháp dạy đọc trong việc dạy và học ngoại ngữ, bản thân tôi nhận thấy nó mang lại kết quả khá cao và khả năng thực hiện tốt cho cả thầy , trò và cả những người học ngoại ngữ.Tôi rất mong các đồng nghiệp cùng tham mưu góp ý cho tôi để việc dạy đọc nói riêng và việc dạy ngoại ngữ nói chung ngày càng khoa học và đạt được kết quả cao hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn. Lô Giang, ngày 16 tháng 4 năm 2008 Người viết :