Căn bản hướng dẫn sử dụng MicroStation SE

Căn bản hướng dẫn sử dụng MicroStation SE 2 CĂN BẢN VỀ PHẦN MỀM MICROSTATION Bài học này cung cấp một số khái niệm cơ bản trong MicroStation và hướng dẫn các bạn thực hành một số thao tác cơ bản khi làm việc với MicroStation, bao gồm: - Làm việc với các design file. - Cấu trúc của một design file. - Đối tượng đồ hoạ. - Thao tác điều khiển màn hình. - Cách sử dụng các phím chuột. - Các chế độ bắt điểm. 1. LÀM VIỆC VỚI CÁC DESIGN FILE File dữ liệu của MicroStation gọi là design file. MicroStation chỉ cho phép người sử dụng mở và làm việc với một design file tại một thời điểm. File này gọi là Active Design file. Nếu bạn mở một design file khi bạn đã có một Design file khác đang mở sẵn, MicroStation sẽ tự động đóng file đầu tiên lại. Tuy nhiên bạn có thể xem (tham khảo) nội dung của các design file khác bằng các tác động đến các file dưới dạng các file tham khảo (Reference File). Một design file trong MicroStation được tạo bằng cách copy một file chuẩn gọi là Seed File. Cách tạo Design File 1. Khởi động MicroStation → xuất hiện hộp thoại MicroStation Manager. 2. Từ File → chọn New→ xuất hiện hộp hội thoại Create Design file. 3. Đánh tên file vào hộp text Files: ví dụ Study.dgn. 4. Chọn Seed file bằng cách bấm vào nút select... → xuất hiện hộp hội thoại Select seed file. 5. Chọn đường dẫn đến tên thư mục và tên seed file cho bản đồ của mình. Ví dụ file gauss-108.dgn sẽ là seed file được chọn cho bản đồ Study.dgn. 6. Bấm phím OK để xoá hộp hội thoại Select seed file. 7. Chọn thư mục chứa file bằng cách nhấp đôi vào các hộp thư mục bên hộp danh sách các thư mục. 8. Bấm phím OK để xoá hộp hội thoại Create Design file 3 Cách thứ hai để tạo một file mới khi đang làm việc với một design file bằng cách từ File menu của cửa sổ lệnh chọn New→ xuất hiện hộp hội thoại Create Design File. Tiếp tục làm từ bước 3 trở đi. Cách mở một Design file dưới dạng Active design File Cách 1: Chọn thư mục chứa file và tên file từ hộp hội thoại MicroStation Manager → bấm OK. Cách 2: 1. Từ thanh Menu chọn File → chọn Open → xuất hiện hộp hội thoại Open design File. 2. Từ List file of Type chọn (*.dgn) nếu chưa có sẵn. Khí đó tất cả các file có đuôi 4 (.dgn) sẽ xuất hiện trên hộp danh sách tên file. 3. Chọn thư mục chứa file bằng cách nhấp đôi vào các hộp thư mục bên hộp danh sách các thư mục. 4. Chọn tên File. 5. Bấm nút OK. Cách mở một Design file dưới dạng một Reference File. 1. Từ thanh Menu chọn File → chọn Reference→ xuất hiện hộp hội thoại Reference Files. 2. Từ thanh menu của hộp hội thoại Reference file chọn Tools→ chọn Attach... → xuất hiện hộp hội thoại Attach Reference File. 3. Chọn thư mục chứa file bằng cách nhấp đôi vào các hộp thư mục bên hộp danh sách các thư mục. 4. Chọn tên file. 5. Bấm phím OK để xoá hộp hội thoại Attach Reference files. Khi đó chọn hộp hội thoại Reference Files sẽ xuất hiện tên file vừa chọn. 6. Phím Display được đánh dấu khi muốn hiển thị file. 7. Phím Snap được đánh dấu khi muốn sử dụng chế độ bắt điểm đối với Reference file. 8. Phím Locate được đánh dấu khi muốn xem thông tin của đối tượng hoặc copy đối tượng trong Reference file. Cách đóng một Reference file Trong hộp hội thoại Reference file chọn tên file cần đóng chọn Tools → chọn Detach. 5 Cách nén file (Compress Design file) Khi xoá đối tượng trong Dessign file, đối tượng đó không bị xoá hẳn mà chỉ được đánh dấu là đã xoá đối tượng. Chỉ sau khi nén file thì các đối tượng được xoá mới được loại bỏ hẳn khỏi bộ nhớ. Quá trình nén file sẽ làm cho bộ nhớ của file bị giảm xuống. Từ thanh menu của MicroStation chọn File→ chọn Compress Design. Cách lưu trữ dưới dạng một file dự phòng (save as, back up). MicroStation tự động ghi lại dữ liệu sau mỗi lần thay đổi file active. Vì vậy người sử dụng không cần ghi lại dữ liệu sau mỗi lần đóng file active hoặc thoát khỏi MicroStation. Tuy nhiên để đề phòng các trường hợp bất trắc, người sử dụng nên ghi lại file dữ liệu đó dưới dạng một File dự phòng bằng cách thay đổi tên file hoặc phần mở rộng của file. Cách 1: Từ thanh Menu của MicroStation chọn File → chọn Save as. 1. Ghi lại file đó bằng cách thay đổi tên file nhưng giữ nguyên phần mở rộng là DGN. 2. Chọn thư mục chứa file (có thể cất trong thư mục cũ) bằng cách nhấp đôi vào các hộp thư mục bên hộp danh sách các thư mục. Cách 2: Từ cửa sổ lệnh của MicroStation đánh lệnh Backup sau đó bấm Enter trên bàn phím. MicroStation sẽ ghi lại file active đó thành một file có phần mở rộng là (.bak), Tên file và thư mục chứa file giữ nguyên. 2. CẤU TRÚC FILE (.DGN), KHÁI NIỆM LEVEL Dữ liệu trong file DGN được tách riêng thành từng lớp dữ liệu. Mỗi một lớp dữ liệu được gọi là một level. Một file DGN nhiều nhất có 63 level. Các level này được quản lý theo mã số từ 1á63 hoặc theo tên của level do người sử dụng đặt. Các level dữ liệu có thể hiển thị (bật) hoặc không hiển thị (tắt) trên màn hình. Khi tất cả các level chứa dữ liệu được bật màn hình sẽ hiển thị đầy đủ nội dung của bản vẽ. Ta cũng có thể tắt tất cả các level trừ level đang hoạt động gọi là Active level. Active level là level các đối tượng sẽ được vẽ trên đó. Cách đặt tên level. 1. Từ thanh menu của MicroStation chọn Settings → chọn Level → chọn Name → xuất hiện hộp hội thoại Level Names. 2. Bấm vào nút Add → xuất hiện hộp hội thoại Level name. 3. Number: mã số level 4. Name: tên level (nhỏ hơn hoặc bằng 6 ký tự) 6 5. Comment: giải thích thêm về tên, có thể có hoặc không (nhỏ hơn hoặc bằng 32 ký tự). 6. Bấm nút OK. Cách đặt tên level thành active level Cách 1: Từ cửa sổ lệnh của MicroStation đánh lệnh lv = sau đó bấm phím ENTER trên bàn phím. Cách 2: Chọn mã số level từ phím level trên thanh Primary. Từ thanh Menu của MicroStation chọn Tools → chọn Primery → xuất hiện thanh Primary. Bấm vào phím Active level (phím thứ hai từ trái sang phải) → xuất hiện bảng 63 level → kéo chuột đến mã số level cần chọn. Cách bật, tắt level. Cách 1: Từ cửa sổ lệnh của MicroStation đánh lệnh on= sau đó bấm phím ENTER trên bàn phím để bật level cần hiển thị. Trong trường hợp muốn bật nhiều level một lúc thì mã số hoặc tên của level cách nhau một dấu ",". Muốn tắt các level thay "on" bằng "of". Cách 2: Từ bàn phím bấm liền hai phím < Ctrl_E → xuất hiện hộp View levels Các level bật là các ô vuông được bôi đen, các level tắt là các ô vuông có màu xám. Mỗi lần bấm con trỏ vào một ô vuông nào đó, ô vuông đó sẽ đổi chế độ từ xám sang đen hoặc từ đen sang xám. Sau khi đã chọn xong level cần tắt, bật → bấm phím Apply. 3. ĐỐI TƯỢNG ĐỒ HOẠ (ELEMENT) Khái niệm đối tượng (element) Mỗi một đối tượng đồ hoạ xây dựng lên Design file được gọi là một element. Element có thể là một điểm, đường, vùng hoặc một chữ chú thích. Mỗi một element được định nghĩa bởi các thuộc tính đồ hoạ sau: + Color: (0-254) + Level: (1-63) + Line Weight: (1-31) + Line Style: (0-7, custom style) + Fill color: (cho các đối tượng đóng vùng tô màu). 7 Các kiểu đối tượng (element type) sử dụng cho các bản đồ số. 1. Kiểu Element thể hiện các đối tượng dạng điểm: - Là 1 Point = Line (đoạn thẳng) có độ dài bằng 0. - Là 1 cell (một kí hiệu nhỏ) được vẽ trong MicroStation. Mỗi một cell được định nghĩa bởi một tên riêng và được lưu trữ trong một thư viện cell (Cell library). 2. Kiểu Element thể hiện các đối tượng dạng đường: - Line: đoạn thẳng nối giữa hai điểm. - LineString: đường gồm một chuỗi các đoạn thẳng nối liền với nhau. (số đoạn thẳng < 100) - Chain: là một đường tạo bởi 100 đoạn thẳng nối liền nhau. - Complex String: số đoạn thẳng tạo nên đường > 100. Chú ý: các element có kiểu là Chain và Complex String, MicroStation không cho phép chèn thêm điểm vào đường. 3. Kiểu Element thể hiện các đối tượng dạng vùng: - Shape: là một vùng có số đoạn thẳng tạo lên đường bao của vùng lớn nhất bằng 100. - Complex Shape: là một vùng có số đoạn thẳng tạo nên đường bao của vùng lớn hơn 100 hoặc là một vùng được tạo từ những line hoặc linestring rời nhau. 4. Kiểu Element thể hiện các đối tượng dạng chữ viết: - Text: đối tượng đồ hoạ dạng chữ viết. - Text Node: nhiều đối tượng text được nhóm lại thành một Element. Hộp công cụ Primary Tools Hộp công cụ Primary Tools bao gồm một số các công cụ thường dùng và cho phép thay đổi các thuộc tính của đối tượng khi thao tác với đối tượng. Thông thường chúng được đặt lên phía trên của cửa sổ hiện thời. Nếu chưa có thanh công cụ này thì ta có thể chọn Tools -> Primary. Thanh công cụ có dạng: Primary Tools tool box 8 Nội dung của thanh công cụ Primary toosl là: Nội dung Cách dùng Đặt màu hiện thời (Active Color) Color Đặt lớp hiện thời (Active Level) Level Đặt kiểu đường hiện thời (Active Line Style) Line Style Đặt kiểu đường custom Line Style > Custom Thay đổi kiểu đường Line Style > Edit Đặt độ rộng đường (Line Weight) Line Weight Xem và thay đổi các thông tin về đối tượng Analyze Element Color Chọn màu hiện thời (Active Color) trong bảng màu hoặc thay đổi màu của các đối tượng được chọn. Màu của một đối tượng được xác định trong khoảng giá trị từ 0 - 254. Màu hiện thời có thể được đặt bằng một trong hai cách: - Kéo rê con chuột trong biểu tượng màu trong hộp Primary tool và thả tại màu cần chọn - Nhập lệnh: Co= -> nhấn ENTER trong cửa sổ lệnh của MicroStation. Ta có thể thay đổi thành phần của các màu trong bảng màu bằng việc chọn Setting -> Color Table Level Đặt level hiện thời (Active Level) trong khoảng từ 1 - 63 mà khi vẽ một dối tượng hoặc thay đổi các đối tượng được chọn vào level đó. Đặt level hiện thời: 9 - Trong nút level của thanh Primary tool, kéo rê con chuột tới một trong 63 level rồi nhả ra tại level cần đặt Hoặc có thể dùng: - Nhập lệnh: lv= -> nhấn ENTER trong cửa sổ lệnh của MicroStation - Nhắp đúp vào số level trong hộp hội thoại Level Display (nhấn Ctrl + E để bật hộp thoại này) Line Style Khi một kiểu đường chuẩn được chọn, các đối tượng sẽ được vẽ hoặc các đối tượng được chọn sẽ nhận kiểu đường hiện thời (Active Line Style). Các kiểu đường chuẩn bao gồm 8 kiểu (từ 0 - 7), một đối tượng có thể nhận một trong các kiểu đường chuẩn hoặc kiểu đường custom. Kiểu đường hiện thời cũng được chọn bằng cách kéo chuột và nhả vào kiểu đường cần chọn trên thanh Primary tools. Nhập lệnh: ACTIVE STYLE [line_style] 10 Line Style > Custom Mở hộp hội thoại line styles, hộp này dùng để chọn các kiểu đường và thay đổi các kiểu đường trong MicroStation. Hộp hội thoại này liệt kê tất cả các kiểu đường trong thư viện của MicroStation. Khi tích vào tùy chọn Show Details, hộp hội thoại có thêm các phần điều khiển Origin, End, Scale Factor, Shift, and Click to Activate Muốn đặt một line style thành hiện thời, chọn tên line style trong mục names, đặt tỷ lệ trong tuỳ chọn Scale factor nếu cần. Nhắp đúp vào nơi hiển thị kiểu đường để kiểu đường trở thành hiện thời. Line Weight Dùng để chọn một loại lực nét làm lực nét hiện hành (the Active Line Weight). Thay đổi loại lực nét cho đối tượng được chọn. 11 Nhập lệnh: ACTIVE WEIGHT CSELECT hoặc ACTIVE WEIGHT line_weight Nhập giá trị line_weight 0 - 15. Chọn Save Settings từ menu File để lưu lại lực nét hiện hành. Ngược lại, lực nét hiện hành sẽ trở lại giá trị mặc định. 4. CÁC THAO TÁC ĐIỀU KHIỂN MÀN HÌNH Các công cụ sử dụng để phóng to, thu nhỏ hoặc dịch chuyển màn hình được bố trí ở góc dưới bên trái của mỗi một cửa sổ (window). 1. Uplate: vẽ lại nội dung của cửa sổ màn hình đó. 2. Zoom in: phóng to nội dung. 3. Zoom out: thu nhỏ nội dung. 4. Window area: phóng to nội dung trong một vùng. 5. Fit view: thu toàn bộ nội dung của bản vẽ vào trong màn hình. 6. Pan: dịch chuyển nội dung theo một hướng nhất định. 7. View previous: quay lại chế độ màn hình lúc trước. 8. View next: quay lại chế độ màn hình lúc trước khi sử dụng lệnh View previous. Chú ý: Sử dụng các lệnh điều khiển màn hình không làm dán đoạn các lệnh đang sử dụng trước đó. 5. CÁCH SỬ DỤNG CÁC PHÍM CHUỘT Do phải thao tác với các đối tượng đồ họa có vị trí chính xác nên việc sử dụng chuột thành thạo trở nên rất quan trọng đối với người dùng. Khi thao tác với các đối tượng, ta thường phải sử dụng một trong ba chế độ được định nghĩa trên chuột sau: Data, Reset, Tentative. Data (thường là phím trái), khi bấm phím này tương đương với việc thực hiện một trong các tác vụ sau: - Xác định một điểm trên file DGN (ví dụ: khi vẽ đối tượng hoặc chọn đối tượng) 12 - Xác định của sổ màn hình nào sẽ được chọn (ví dụ: khi sử dụng lệnh fit view hoặc update màn hình) - Chấp nhận một thao tác nào đó (ví dụ: xoá đối tượng) Reset (thường là phím phải), khi bấm phím này tương đương với việc thực hiện một trong các tác vụ sau: - Bỏ dở hoặc kết thúc một lệnh,một thao tác nào đó - Trở lại bước trước đó trong những lệnh hoặc những thao tác giống nhau - Khi đang thực hiện dở một thao tác cần kết hợp với các thao tác điều khiển màn hình, thì một (hoặc hai) lần bấm phím Reset sẽ kết thúc thao tác điều khiển màn hình và quay trở lại thao tác đang thực hiện. Tentative (thường là bấm đồng thời cả phím trái và phím phải), thực hiện chế độ bắt điểm (snap) Cách đặt quy định cho các phím chuột. Thông thường, khi cài đặt phần mềm MicroStation, các chức năng của các phím chuột luôn được quy định theo mặc định: Data (phím trái), Reset (phím phải), chức năng Tentative (bấm đồng thời cả phím trái và phím phải). Tuy nhiên, ta có thể quy định lại chức năng của các phím chuột cho phù hợp với thói quen để dễ thao tác bằng cách: Từ thanh menu của MicroStation ta chọn Workspace → chọn Button Assignments → xuất hiện hộp hội thoại Button Assignments. 1. Chọn một phím chức năng (ví dụ chọn phím Data). 2. Dịch chuyển con trỏ xuống phần Button Definition area. 3. Bấm phím chuột (ví dụ phím trái) muốn sử dụng làm phím đã chọn (data). Nếu chuột chỉ có hai phím thì một trong ba phím chức năng (thường là phím Tentative) sẽ phải dùng cùng lúc hai phím chuột. 4. Bấm nút OK. 13 6. CÁC CHẾ ĐỘ BẮT ĐIỂM (SNAP MODE) Để tăng độ chính xác cho quá trình số hoá trong những trường hợp muốn đặt điểm Data vào đúng vị trí cần chọn, phím Tentative sẽ được dùng để đưa con trỏ vào đúng vị trí trước. Thao tác đó được gọi là bắt điểm (Snap to Element). Các chế độ chọn lựa cho thao tác bắt điểm gồm: Nearest: con trỏ sẽ bắt vào vị trí gần nhất trên element. Keypoint: con trỏ sẽ bắt vào điểm nút gần nhất element. Midpoin: con trỏ sẽ bắt vào điểm giữa của element. Center: con trỏ sẽ bắt vào tâm điểm của đối tượng. Origin: con trỏ sẽ bắt vào điểm gốc của cell. Intersection: con trỏ sẽ bắt vào điểm cắt nhau giữa hai đường giao nhau. Cách bắt điểm Chọn Snap mode bằng một trong hai cách sau: 1. Từ thanh menu của MicroStation chọn Settings → chọn Snap → chọn một trong những chế độ ở trên. 2. Từ thanh menu của MicroStation chọn Settings → chọn Snap → chọn Button Bar → xuất hiện thanh Snap Mode → chọn một trong những biểu tượng tương ứng với các chế độ chọn ở trên. 14 SỬ DỤNG CÁC CÔNG CỤ CỦA MICROSTATION Để dễ dàng, thuận tiện trong thao tác, MicroStation cung cấp rất nhiều các công cụ (drawing tools) tương đương như các lệnh. Các công cụ này thể hiện trên màn hình dưới dạng các biểu tượng vẽ (icon) và được nhóm theo các chức năng có liên quan thành những thanh công cụ (tool box). Tài liệu này hướng dẫn sử dụng một số công cụ trong MicroStation, bao gồm: - Hộp công cụ Main. - Công cụ Element Selection - Công cụ Fence - Công cụ Points - Công cụ Linear Elements - Công cụ Polygons 1. HỘP CÔNG CỤ MAIN Các thanh công cụ thường dùng nhất trong MicroStation được đặt trong một Hộp công cụ chính (Main tool box) và được rút gọn ở dạng các biểu tượng. Thanh công cụ chính được tự động mở mỗi khi ta bật MicroStation và ta có thể thấy tất cả các chức năng của MicroStation trong đó. Từ menu của MicroStation chọn Tools -> chọn Main ->chọn Main Đối với những biểu tượng có dấu tam giác màu đen nhỏ ở góc dưới bên phải (một nhóm các công cụ có chức năng liên quan với nhau), có thể dùng chuột kéo ra khỏi thanh Main thành một Tool box hoàn chỉnh, hoặc chọn từng icon trong tool đó để thao tác. Khi ta sử dụng một công cụ nào đó thì tool sử dụng sẽ là hiện thời và chuyển mầu thành màu sẫm. Ngoài ra đi kèm với mỗi công cụ được chọn là hộp Tool setting, hộp này hiển thị tên của công cụ và các phần đặt thông số đi kèm (nếu có). Ví dụ khi ta chọn công cụ đặt text thì hộp tool setting có dạng: 15 Ngoài việc chọn các công cụ trên thanh main, ta còn có thể nhập các lệnh trong cửa sổ lệnh (Command window) của MicroStation. Ví dụ: Nếu chưa có cửa sổ lệnh, ta có thể chọn style trong MicroStation manager là command window khi khởi động MicroStation Một số các lệnh Key-in thông dụng: Cú pháp Chức năng MDL L Mở các ứng dụng trong MicroStation như: IRASB, GEOVEC, MRFCLEAN, MRFFLAG, FAMIS... xy=, Nhập tọa độ một điểm khi thao tác với các đối tượng: vẽ, di chuyển, copy,... dx=, Dịch chuyển đi một khoảng theo giá trị delta theo trục tọa độ com Nén file dữ liệu nhằm làm giảm kích thước của file 16 Hộp công cụ chính (Main tool frame) dùng để lựa chọn hầu hết các công cụ đồ họa trong MicroStation Bảng liệt kê các hộp công cụ (tool box) trong Main tool frame: Cột trái Cột phải Element Selection tool box (Chọn đối tượng) Fence tool box (Công cụ Fence) Points tool box (Công cụ vẽ điểm Point) Linear Elements tool box (Công cụ vẽ đường) Patterns tool box (Công cụ Patten) Polygons tool box (Công cụ vẽ vùng) Arcs tool box (Công cụ vẽ cung tròn) Ellipses tool box (Công cụ vẽ đường trũn và Ellip) Tags tool box (Mở Tags) Text tool box (Công cụ Text) Groups tool box (Công cụ thao tác với 1 nhóm đối tượng) Cells tool box (Công cụ Cell) Measure tool box (Công cụ đo) Dimension tool box (Công cụ Dimension) Change Attributes tool box (Thao tác với thuộc tính đối tượng) Manipulate tool box (Copy) Delete Element (Xóa đối tượng) Modify tool box (Sửa đổi đối tượng) Thanh Công cụ chính được bật lên ngay sau khi khởi động MicroStation, nếu chưa có thanh này ta có thể chọn Tool > Main > Main để hiển thị trên màn hình. Nhập lệnh: DIALOG TOOLBOX MAIN [OFF | ON | TOGGLE] 17 Thanh công cụ vẽ đối tượng dạng đường, tuyến (Linear Element Tools). Thanh công cụ vẽ đối tượng dạng điểm Thanh công cụ vẽ đối tượng dạng vùng (polygons Tools) Thanh công cụ vẽ đường tròn, ellipses. Thanh công cụ vẽ và sửa các đối tượng dạng chữ. Thanh công cụ vẽ các ký hiệu dạng cell. Thanh công cụ trái kí hiệu cho các đối tượng dạng vùng. Thanh công cụ dùng để copy, dịch chuyển tăng tỷ lệ hoặc quay đối tượng. Thanh công cụ sửa chữa đối tượng. Thanh công cụ dùng để liên kết các đối tượng riêng lẻ thành một đối tượng hoặc phá bỏ liên kết đó. 18 Thanh công cụ tính toán các giá trị về khoảng cách hoặc độ lớn của đối tượng. Thanh công cụ chọn đối tượng. Công cụ xoá đối tượng 19 2. CÔNG CỤ ELEMENT SELECTION Khi không đòi hỏi sự chính xác, cách nhanh nhất để thao tác và sửa đối đối tượng là sử dụng công cụ Element Selection trong thanh Công cụ chọn đối tượng Element Selection Công cụ Element Selection công cụ Power Selector Sử dụng công cụ Element Selection ta có thể: • Move đối tượng • Thay đổi tỷ lệ (Scalling) • Thao tác đồng thời với một nhóm đối tượng được chọn Dùng công cụ Element Selection, ta có thể chọn thẳng vào đối tượng cần thay đổi. Để chọn nhiều đối tượng, ta đè phím Control trong khi chọn các đối tượng hoặc kéo rê chuột để chọn các đối tượng nằm trong hình chữ nhật xác định bởi hai điểm đã chọn. Công cụ Power Selector Dùng để lựa chọn hoặc loại bỏ nhiều đối tượng cùng lúc tuỳ theo các chế độ được chọn. Khi chọn công cụ này, tha