Cập nhật những kết quả điều trị mới trong công nghệ tế bào gốc

Doug Brutlag 2011 Cập nhật những kết quả điều trị mới trong công nghệ tế bào gốc* ThS.Vũ Bích Ngọc* vbngoc@hcmus.edu.vn* ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP.HCM TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN PTN NGHIÊN CỨU VÀ ỨNG DỤNG TẾ BÀO GỐC Doug Brutlag 2011 Ứng dụng của TBG trong trị bệnh Doug Brutlag 2011 Cơ sở dữ liệu về thử nghiệm lâm sàng TBG Doug Brutlag 2011 Nguồn tế bào* •  TBG trưởng thành * •  TBG nhũ nhi * •  TBG phôi * •  TBG đa tiềm năng cảm ứng * Doug Brutlag 2011 Cơ sở dữ liệu về thử nghiệm lâm sàng TBG Update 08/2011 Doug Brutlag 2011 Cơ sở dữ liệu về thử nghiệm lâm sàng TBG Update 03/2014 Doug Brutlag 2011 Cơ sở dữ liệu về thử nghiệm lâm sàng TBG Update 03/2014 Doug Brutlag 2011 Trị liệu sử dụng TBG trung mô * Update 03/2014 Doug Brutlag 2011 Trị liệu sử dụng TBG trung mô * Region Name Number of Studies World [map] 387 East Asia 122 China 78 [studies] Korea, Republic of 32 [studies] Taiwan 8 [studies] ! Update 03/2014 Doug Brutlag 2011 Trị liệu sử dụng TBG* Update 03/2014 Doug Brutlag 2011 Trị liệu sử dụng TBG tạo máu* Update 03/2014 Doug Brutlag 2011 Tế bào tua * 516 thử nghiệm Doug Brutlag 2011 Số ca thử nghiệm TBG 6 * Tên vùng HSC TB tua MSC TBG Toàn thế giới 2211 516 387 4382 Africa [map] 9 1 8 19 Central America [map] 25 2 3 28 East Asia [map] 149 36 122 377 Japan 21 3 4 26 Europe [map] 464 118 98 997 Middle East [map] 60 11 33 172 North America 1507 326 73 2625 • Canada [map] 139 15 6 194 • Mexico 13 - - 24 • United States [map] 1468 321 73 2537 North Asia [map] 15 5 7 32 Pacifica [map] 80 3 8 90 South America [map] 17 3 10 56 South Asia [map] 7 2 16 62 Southeast Asia [map] 11 5 11 42 Update 03/2014 Doug Brutlag 2011 Đông Nam Á 42 •  Indonesia 2 •  Malaysia 9 •  Philippines 2 •  Singapore 20 •  Thailand 10 •  Vietnam 1 Doug Brutlag 2011 Số nghiên cứu thử nghiệm TBG 6 * •  TB tiền thân nội mô: 232* •  TB mô đệm (nguyên bào sợi,TB ngoài mạch..) : 367 * •  TBG đa tiềm năng cảm ứng: 11 * •  TB tuỷ xương, TB tiền thân từ các mô, TG phôi * Update 03/2014 Doug Brutlag 2011 Pha thử nghiệm* Doug Brutlag 2011 Pha thử nghiệm tính đến 2014 * Doug Brutlag 2011 Ứng dụng điều trị bệnh của MSC* Doug Brutlag 2011 TBG tạo máu và TBG trung mô tuỷ xương Doug Brutlag 2011 TBG từ mô mỡ* Doug Brutlag 2011 TBG máu cuống rốn * Doug Brutlag 2011 Trong các mô khác •  Tế bào tiền thân nội mô •  TBG cơ vân •  Tế bào tiền thân biểu mô trong da và hệ tiêu hoá •  TBG trong tuỵ và gan Doug Brutlag 2011 Đặc điểm TBG trưởng thành •  Tế bào chưa biệt hoá •  Có trong hầu khắp •  Có khả năng tái tạo, thay thế tế bào chết •  Sửa chữa, phục hồi mô hư hỏng. Doug Brutlag 2011 Lợi thế của ghép TBG trưởng thành •  Dễ dàng thu nhận •  Có khả năng cung cấp TB vô hạn •  Bệnh nhân có thể sử dụng tế bào gốc của chính mình •  Tế bào gốc trưởng thành không bị giới hạn vấn đề đạo đức, không tạo ra tranh cãi. Doug Brutlag 2011 Giới hạn của TBG trưởng thành •  Phân lập một số TBG TT như tế bào thần kinh từ não bệnh nhân thường không thực tế •  Bệnh nhân khiếm khuyết di truyền hoặc mắc một số ung thư khác, TBG TT phân lập từ chính cá thể đó có thể giữ lại các biến đổi gen gây hại tiềm ẩn, do đó, ít có giá trị điều trị •  Khó xác định một cách rõ ràng •  Nuôi cấy duy trì khó khăn Doug Brutlag 2011 Phương pháp trị liệu * Doug Brutlag 2011 Điều tiết quá trình tạo máu nhờ cytokines6 Doug Brutlag 2011 Unfractionated bone marrow Heathy bone marrow, graft-vs-tumor Healthy Donor Autologous Allogeneic Manipulated autologous graft Ghép tự thân và ghép đồng loại* Unfractionated bone marrow Heathy bone marrow, graft-vs-tumor Healthy Donor Autologous Allogeneic Manipulated autologous graft Tế bào từ tuỷ xương (không chọn lọc) Tạo thành máu của người cho, tác động mảnh ghép chống chủ Chọn lọc tế bào khoẻ mạnh từ khối u Ghép Ghép Ghép tự thân Đồng hép Người hiến tặng khoẻ mạnh Doug Brutlag 2011 Biến chứng của ghép đồng loại* Nguy cơ tử vong = 10 - 15%* •  Nguy cơ nhiễm trùng* •  Thất bại ghép * •  Bệnh mảnh ghép chống chủ (GVHD)* Judith Shizuru Doug Brutlag 2011 Ghép HSC đồng gen được tinh chế* Unfract ionated bone marrow Purified stem cells Donated bone marrow GVHD immunosuppress ion Judith Shizuru Doug Brutlag 2011 Ghép tế bào đã qua nuôi cấy* Thu tế bào tuỷ xương từ đùi hoặc xương ức Phân lập TBG Đông lanh TBG Nuôi tăng sinh TBG 10-50 triệu TB TBG được giải đông và nuôi tăng sinh đến 100 triệu TB Cảm ứng biệt hoá tế bào 2-10 triệu Thu nhận và rửa tế bào đã biệt hoá Tiêm trở lại bệnh nhân Doug Brutlag 2011 Thử nghiệm điều trị tổn thương cột sống* Thử nghiệm điều trị tổn thương cột sống -  Liều ghép: 2 triệu TB -  Cấy ghép 7-14 ngày sau tổn thương -  Đánh giá giai đoạn 1: tính an toàn -  Đánh giá giai đoạn 2: tính hiệu quả Doug Brutlag 2011 Thử nghiệm điều trị tổn thương cột sống* Doug Brutlag 2011 Liệu pháp tế bào gốc phôi người (hESC)* Tom Okarma - Geron Doug Brutlag 2011 TBG phôi người* Tom Okarma - Geron Doug Brutlag 2011 Sản phẩm TBG* GRNOPC1: Geron Oligodendrocyte Progenitor Cells •  Quần thể tế bào đồng gen được đông lạnh* •  TBG phôi người * •  Chứa tế bào tiền thân oligodendrocyte * •  Sản xuất nhân tố thần kinh sinh dưỡng * •  Cảm ứng sự myelin hoá * •  Ứng dụng* –  Tổn thương cột sống * –  Các rối loạn thần kinh khác * * Doug Brutlag 2011 Bone Marrow Transplants to Cure Lymphomas/Thymomas* •  Whole Body Irradiation to remove endogenous immune system and tumor* –  Also total lymphoid irradiation with antithymocyte serum* •  Injection of bone marrow from a well matched donor to re-establish immune system* •  Regulation of immune response to prevent graft versus host reaction.* •  Autologous donation possible if one can purify and remove tumor cells, enriching for stem cells..* •  Allogeneic donors have advantage of graft versus tumor reaction to kill any remaining tumor cells.* •  Allogeneic donors have the disadvantage of graft versus host reaction if they are not well matched.* * Judith Shizuru Doug Brutlag 2011 Các ứng dụng khác của ghép HSC* –  viêm khớp dạng thấp * –  Lupus đỏ hệ thống * –  tiểu đường Loại 1 * –  bệnh đa xơ cứng * –  thiếu máu ác tính* Doug Brutlag 2011 Ghép tế bào gốc máu * •  Được thực hiện trong hơn 30 năm . * •  Cứ nhiều người khỏi leukemia. * •  Tiêu diệt tất cả các tế bào, sau đó thay thế hệ máu mới. * •  Trước đây ghép tuỷ xương, ngày nay ghép tế bào gốc từ máu ngoại vi* Doug Brutlag 2011 Quy trình* (Sykes et al , Nature Med 2005) Doug Brutlag 2011 Điều trị Leukemia •  Leukemia: tế bào bạch cầu trong tuỷ xương mất khả năng kiểm soát chức năng và sự tăng trưởng •  Điều trị bằng hoá trị liệu •  Khi hoá trị liệu không giải quyết được, cấy ghép tuỷ xương được chỉ định Doug Brutlag 2011 Điều trị Parkinson’s •  Rố i loạn thoái hoá của hệ thần kinh trung ương •  Người bệnh mất một số lượng tế bào tiết dopamine •  Chữa bệnh bằng các tạo ra tế bào tiết dopamine Doug Brutlag 2011 Tiểu đường phụ thuộc insuline •  Tiểu đường type I •  Bệnh nhân được tiêm TBG trưởng thành có thể không cần tiêm insuline trong 4 năm Doug Brutlag 2011 Sửa chữa tim bằng TBG •  thế giới hiện đang sử dụng liệu pháp tế bào gốc trưởng thành VesCell ™ để điều trị các bệnh nhân bị bệnh động mạch vành, bệnh cơ tim, và suy tim sung huyết. Doug Brutlag 2011 TBG trong điều trị tuỷ sống •  Tủy xương lấy từ hông, tế bào gốc được nuôi dưỡng 6 tuần, thu được 100 triệu tế bào •  Tiềm trực tiếp vào vùng tổn thương Doug Brutlag 2011 Thalesemia •  Kết quả của khiếm khuyết di truyền làm giảm tốc độ tổng hợp của một trong những chuỗi globin tạo nên hemoglobin •  Ghép tế bào gốc tạo máu (HSCT) là phương pháp chữa bệnh chỉ Doug Brutlag 2011 Điều trị đa xơ cứng * •  Là một bệnh tự miễn dịch của hệ thống thần kinh trung ương (CNS), tấn công vào vỏ myelin bao quanh sợi trục thần kinh xung quanh dây thần kinh và có thể gây tê, đau, mất thị lực, đi lại khó khăn, và thậm chí tê liệt. * •  Có những phương pháp điều trị ngăn chặn sự tiến triển, không có cách chữa cho MS * •  Các tế bào gốc được tiêm vào dịch não tủy cải thiện chức năng thần kinh * •  2013: FDA phê chuẩn sử dụng liệu pháp tế bào gốc trung mô tuỷ xương* Doug Brutlag 2011 Doug Brutlag 2011 Điều trị ung thư •  TBG ung thư: các tế bào ung thư (trong khối u), mất sự kiểm soát khả năng tăng sinh •  Ghép TBG điều trị ung thư máu Doug Brutlag 2011 Sản xuất vaccin phòng chống HIV * Doug Brutlag 2011