Trong suốt những thời điểm khó khăn, một sự đổvỡcó cấu trúc trong nền
kinh tếchính là một cơhội được cải trang. Đểtồn tại – và cuối cùng là đểtrởnên
thịnh vượng – các công ty phải học cách khai thác cơhội đó. Đểsàng lọc suy nghĩ
thì chẳng có gì hay hơn sựkhủng hoảng. Vì vậy, bạn phải luôn có chiến lược trong
những thời điểm khác nhau và biến động bất thường. Tất nhiên, điều này không có
nghĩa là hầu hết những điều mà mọi người vẫn gọi là chiến lược – những tuyên bố
sứmệnh, các mục đích táo bạo hay những kếhoạch ngân sách ba đến năm năm.
Điều muốn nói ở đây là một chiến lược thực sự.
Đối với nhiều nhà quản lý, cụm từnày vừa trởthành những từcửa miệng.
Trong khi đó, biệt ngữkinh doanh này từng chuyển tiếp thịthành chiến lược tiếp
thị, xửlý dữliệu thành chiến lược công nghệthông tin, mua bán công ty thành
chiến lược tăng trưởng và với cắt giảm giá thành thì chúng ta có chiến lược giá
thấp. Việc đánh đồng chiến lược với sựthành công, sựtáo báo hay tham vọng sẽ
luôn tạo nên sựhỗn loạn hơn nữa. Nhiều người vẫn đang gán cho bất cứ điều gì
liên quan tới chữký của CEO thành mang tính chiến lược – một sự định nghĩa dựa
trên mức lương của người ra quyết định chứkhông phải chính quyết định đó.
13 trang |
Chia sẻ: franklove | Lượt xem: 1548 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Chiến lược trong “sự đổ vỡ có cấu trúc”, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Chiến lược trong “sự đổ vỡ có cấu trúc”
Trong suốt những thời điểm khó khăn, một sự đổ vỡ có cấu trúc trong nền
kinh tế chính là một cơ hội được cải trang. Để tồn tại – và cuối cùng là để trở nên
thịnh vượng – các công ty phải học cách khai thác cơ hội đó. Để sàng lọc suy nghĩ
thì chẳng có gì hay hơn sự khủng hoảng. Vì vậy, bạn phải luôn có chiến lược trong
những thời điểm khác nhau và biến động bất thường. Tất nhiên, điều này không có
nghĩa là hầu hết những điều mà mọi người vẫn gọi là chiến lược – những tuyên bố
sứ mệnh, các mục đích táo bạo hay những kế hoạch ngân sách ba đến năm năm.
Điều muốn nói ở đây là một chiến lược thực sự.
Đối với nhiều nhà quản lý, cụm từ này vừa trở thành những từ cửa miệng.
Trong khi đó, biệt ngữ kinh doanh này từng chuyển tiếp thị thành chiến lược tiếp
thị, xử lý dữ liệu thành chiến lược công nghệ thông tin, mua bán công ty thành
chiến lược tăng trưởng và với cắt giảm giá thành thì chúng ta có chiến lược giá
thấp. Việc đánh đồng chiến lược với sự thành công, sự táo báo hay tham vọng sẽ
luôn tạo nên sự hỗn loạn hơn nữa. Nhiều người vẫn đang gán cho bất cứ điều gì
liên quan tới chữ ký của CEO thành mang tính chiến lược – một sự định nghĩa dựa
trên mức lương của người ra quyết định chứ không phải chính quyết định đó.
Và nhờ chiến lược – điều có nghĩa rằng sự đáp trả dính liền với thách thức
– người ta hiểu ra rằng: một chiến lược thực sự không phải là một tài liệu hay dự
đoán mà đúng hơn là một biện pháp tổng thể dựa trên sự chẩn đoán về một thách
thức. Vì vậy, thành tố quan trọng nhất của chiến lược chính là quan điểm chặt chẽ
về những lực lượng thực hiện chứ không phải kế hoạch.
Điều gì đang diễn ra?
Những sự kiện của năm qua từng gây sửng sốt nhưng không có gì lạ
thường. Theo diễn biến chung từ trước tới nay, các vụ bong bóng đất đai, tín dụng
dễ dàng và mức lãi suất cao thường tạo nên một tổ hợp nguy hiểm. Khoản nợ bất
động sản đã làm bùng lên thời kỳ suy thoái đầu tiên của nước Mỹ vào năm 1819.
Một quả bom thế chấp đất đai đã được giấu trực tiếp sau cuộc khủng hoảng từ
1873 đến 1877: những hình thái đổi mới của việc cho vay mượn thế chấp ở châu
Âu và Mỹ đã tạo nên một quả bom không thể chống đỡ nổi về giá nhà đất, và tình
trạng đình trệ toàn cầu suốt bốn năm đó đã kéo theo sự sụp đổ thị trường nhà đất
cũng như việc thắt chặt tín dụng bên cạnh nó. Đợt thắt chặt tín dụng khác, điều
từng được châm ngòi bởi thất bại của những tín phiếu đường sắt được mua bán
công khai, dẫn tới Tình trạng suy thoái Dài của những năm từ 1893 đến 1897.
Thời kỳ “thập kỷ mất mát” từ năm 1995 đến năm 2004 của Nhật Bản xảy ra do
giai đoạn lãi suất cao và giá trị đất đai bị thổi phồng một cách điên rồ trước đó đã
đưa tới một kết cục phá sản tài chính.
Lực đòn bẩy chính là cốt lõi của những câu chuyện như vậy. Ác-si-mét
từng nói: “Hãy cho tôi một chiếc đòn bẩy đủ dài và một điểm tựa vững chắc, tôi sẽ
bẩy cả trái đất lên.” Tuy nhiên, nhà bác học đã không bổ sung rằng cần phải có
một cái đòn bẩy dài bằng nhiều năm ánh sáng để dịch chuyển được Trái đất dù chỉ
bằng chiều rộng của một phân tử, và nếu Trái đất có dịch chuyển thì phản lực từ
chiếc đòn bẩy cũng sẽ hất ông lên nhanh nhất và văng ra xa. Tình trạng khủng
hoảng hiện nay cũng chính là phản lực từ lực đòn bẩy tại hai nơi: các hộ gia đình
và những dịch vụ tài chính. Và nếu không có lực đòn bẩy, tình trạng suy sụp kinh
tế sẽ là điều thất vọng, trong khi những khoản thế chấp sẽ không còn bị tịch thu
thế nợ cũng như các công ty không còn phá sản nữa. Chính lực đòn bẩy xoa dịu
nỗi đau trong những làn sóng từng được khuyếch trương lúc trước.
Hầu như ai cũng biết đến cách mà những động lực này đã thực hiện. Khoản
nợ hộ gia đình Mỹ đã bắt đầu gia tăng ngay đầu những năm 1980 và sức tăng
trưởng của nó đã phát triển nhanh hơn vào năm 2001. Lực đòn bẩy giữa năm nhà
môi giới chứng khoán lớn nhất Phố Wall – những lái buôn (Goldman Sachs,
Merrill Lynch, Lehman Brothers, Bear Stearns và Morgan Stanley) đột nhiên tăng
mạnh sau năm 2004 khi Ủy ban Giao dịch và Chứng khoán Mỹ miễn thuế cho
những hãng này từ giới hạn tỉ lệ nợ trên vốn (tỉ suất đòn bẩy – leverage ratio) 12
trong một thời gian dài xuống còn 1 và cho phép tự điều chỉnh. Từ năm 1990 tới
năm 2007, toàn bộ khu vực dịch vụ tài chính đã mở rộng 2,5 lần nhanh hơn toàn
bộ GDP và từ năm 1947 đến năm 1996, lợi nhuận của khu vực này đã tăng trung
bình 0,75% GDP tới 2,5% vào năm 2007. Sau đó, việc sụt giảm giá nhà đã dẫn tới
một sự gia tăng chưa từng có về tốc độ tịch thu thế nợ và sự rớt giá trị của những
chứng khoán dựa trên thế chấp. Tình trạng xuống dốc này nhanh chóng phá hủy
các hãng tài chính có lực đòn bẩy cao – những hãng mà thất bại của chúng gieo rắc
sự thua lỗ và tình trạng không chắc chắn trong suốt hệ thống tài chính. Người tiêu
dùng Mỹ vẫn tiếp tục đầu tư ở mức cao trong cả nửa đầu năm 2008 nhưng tới quý
ba đã giảm bớt 3,1% lãi suất hàng năm. Tình trạng suy thoái kinh tế - một sự tiềm
ẩn sâu xa – thực sự đã xuất hiện.
Sự đổ vỡ có cấu trúc
Việc nhận thức rõ ý nghĩa của những sự kiện này thực sự khó hơn việc kể
lại chúng một cách chi tiết. Có lẽ do chúng ta đang tập trung vào sự đổ vỡ có cấu
trúc với quá khứ - theo lối nói của môn toán kinh tế thì đó là nơi chỉ rõ được tầm
quan trọng theo chuỗi dữ liệu thời gian khi các xu hướng và những khuôn mẫu về
hiệp hội rơi vào sự thay đổi đa dạng không ngừng.
Thời kỳ khủng hoảng của một công ty thường là dấu hiệu cho thấy mô hình
kinh doanh của công ty đó vừa trở nên mất dần – điều này có nghĩa rằng cấu trúc
cơ bản của ngành đó vừa thay đổi hết sức sâu sắc, mạnh mẽ nên những cách tiến
hành kinh doanh cũ không còn thực hiện được nữa. Ví như vào những năm 1990,
mô hình phân tầng lựa chọn và ngoại biên cơ bản của IBM tại đỉnh một dây
chuyền tích hợp các máy tính lớn bắt đầu thất bại. Nhu cầu sử dụng máy vi tính
tăng lên song biện pháp cung cấp nó của IBM lại giảm xuống. Tương tự, những tờ
báo trong thời kỳ khủng hoảng giờ đây như những kẻ chụp giật người đọc và
quảng cáo của kỷ nguyên Internet. Nhu cầu về thông tin và phân tích đang ngày
càng tăng lên trong khi các phương tiện xuất bản truyền thống lại kiếm tiền khó
khăn hơn từ chính nhu cầu đó.
Và cùng nguyên lý như vậy đang được áp dụng cho nền kinh tế nói chung.
Trong hầu hết những cuộc suy thoái trong 40 năm qua, nhu cầu luôn bắt kịp với
khả năng và sự tăng trưởng đã trở về mốc từ 10 đến 18 tháng. Cuộc khủng lần này
cho thấy sự khác biệt rõ ràng bởi người ta cảm thấy thật khó khi hình dung được
sự phát triển trở lại đầy tiềm năng của những dịch vụ tài chính hoặc sự thay đổi
nhanh chóng hoàn toàn trong lĩnh vực nhà ở. Ngoài hai lĩnh vực “nóng” này ra,
những xu hướng về giá cả hàng hóa, nhập khẩu dầu lửa, cân bằng thương mại
quốc gia, tình trạng giáo dục cũng như những lời hứa đầy quyền lực trên quy mô
lớn dường như cũng không thể chống đỡ nổi cuộc khủng hoảng lần này. Đặc biệt
là ý tưởng rằng, nước Mỹ có thể tăng trưởng được nhờ mượn tiền từ Trung Quốc
để cung cấp tài chính cho tiêu dùng nhà ở vừa mới khởi động có vẻ không hợp lý
vì ai ai cũng biết rằng, đồng đô-la Mỹ sẽ trở nên khác biệt trong tương lai. Và khi
mô hình kinh doanh của một bộ phận hoặc của tất cả nền kinh tế thay đổi theo
hướng này, chúng ta có thể nói rằng đó chính là một sự đổ vỡ có cấu trúc.
Chính một sự đổ vỡ như vậy thường có nghĩa là thời kỳ khó khăn còn sự
điều chính thì không hề dễ dàng cũng như chẳng tài nào nhanh chóng được.
Những điều kiện khó khăn và luôn thay đổi sẽ nhấn chìm một số tổ chức – tuy
nhiên, những số khác lại thịnh vượng bởi hiểu được cách khai thác thực tế rằng
các khuôn mẫu cũ đã biến mất và thay vào đó là những khuôn mẫu mới bắt đầu
xuất hiện. Điều kiện quyết định quan trọng đầu tiên là phải cố gắng tồn tại được
trong chính nền kinh tế thực sự khắc nghiệt dù có gặp bất kỳ sự suy sụp kinh tế
nào (xem phần “Hướng dẫn tồn tại trong thời kỳ khó khăn” phía cuối bài), còn
thứ hai mới là lợi ích từ những khuôn mẫu mới xuất hiện này. Một sự đổ vỡ có cấu
trúc chính là thời điểm tốt nhất để trở thành một nhà chiến lược tài ba đối với
khoảnh khắc của sự thay đổi những nguồn cũ về lợi thế cạnh tranh yếu kém sang
những nguồn mới xuất hiện. Sau đấy, những kẻ mới phất mới có thể vượt qua đầu
những tay chơi dường như đã được củng cố vững chắc từ trước.
Trong một số lĩnh vực ngành nghề, sự đổ vỡ có cầu trúc gần đây nhất đã
xảy ra vào những năm 1980, theo sự phát triển của các bộ vi xử lý mà đã dẫn tới
việc sử dụng máy vi tính trở nên rẻ hơn, cả máy tính để bàn lẫn máy tính cá nhân,
và làm gia tăng loại ngành nghề phần mềm mới mẻ. Những đổi mới đó chính là
nguyên nhân dẫn tới Internet và thương mại điện tử. Và quan trọng hơn đối với
các nhà chiến lược là sự đổ vỡ đó đã làm thay đổi bản chất của lợi thế cạnh tranh
một cách sâu sắc nhanh chóng. Ví dụ, trong năm 1985, một công ty thiết bị viễn
thông qui mô lớn mới đủ khả năng để phục vụ được ít nhất hai trong số ba châu
lục chính – Bắc Mỹ, châu Âu và châu Á – cùng kỹ năng kết hợp của hàng nghìn
kỹ sư phát triển, kỹ sư xây dựng và công nhân. Nhưng tới năm 1995, máy tính lớn
đã từng trở thành nguồn lợi thế cơ bản. Các hệ thống của Cisco không cần nơi bắt
nguồn đã thống trị toàn bộ phân khúc ngành này bằng cách triển khai ngay từ đầu
khoảng 100.000 đường truyền tín hiệu nhẹ nhàng với mã được viết bởi một đội
nhỏ những con người đầy tài năng. Chính sự đổ vỡ có cấu trúc đó đã chấp nhận
văn hóa đội làm việc nhỏ của Thung lũng Silicon để bắt kịp với các lợi thế của
Nhật Bản trong việc xuất hiện ngành nghề cũng như quản lý nguồn lao động
nghiêm túc, qui mô lớn này. Sự thay đổi này theo lô-gíc về lợi thế đã làm thay đổi
sự giàu có của các quốc gia.
Những sự đổ vỡ có cấu trúc đều thể hiện tính lỗi thời của nhiều khuôn mẫu
đang tồn tại về mặt hành vi, song vẫn cho thấy được hướng phát triển đối với một
số công ty và thậm chí đôi khi là cho cả các nền kinh tế. Ví dụ, Tình trạng suy
thoái Dài từ năm 1893 đến năm 1897 đã đánh dấu kết thúc của thời kỳ bùng nổ
đường sắt và bắt đầu sự dịch chuyển sang một nền kinh tế dựa trên các sản phẩm
tiêu dùng tinh tế. Milton Hershey đã sớm xây dựng thương hiệu sô-cô-la cùng các
lợi thế phân phối của mình trong khoảng giữa những thời kỳ khó khăn đó. General
Electric trở thành sản phẩm của cùng thời kỳ, vì sự đổ vỡ có cấu trúc mà đã đánh
dấu được sự gia tăng của nền kinh tế chỉ dựa trên điện.
Mặc dù những năm 1930 đã trở thành những thời kỳ khó khăn cho cả nước
Mỹ, song không phải mọi ngành nghề hoặc doanh nghiệp đều bị suy sụp. Dù nền
kinh tế đã thay đổi lớn từ hàng hóa tư bản sang hàng hóa tiêu dùng và đối với một
số ngành nghề - chẳng hạn như thép, cao su, than đá, kính – thủy tinh, đường sắt
và xây dựng – đã phải chịu đựng tổn thất nặng nề song các nhãn hiệu tiêu dùng
như Kellogg lại có những bước tiến dài. Du lịch cắm trại và khách sạn bên đường
đã mở ra dọc các con đường cao tốc. Lưu lượng hành khách đi máy bay đã phát
triển mạnh mẽ. Giải trí đã phủ sóng theo đà phát triển của các ngành phát thanh và
điện ảnh cũng như các khán giả của chúng trong suốt Thời kỳ Vàng son của
Hollywood.
Tương tự như vậy, trong suốt một thập kỷ từ năm 1996 tới năm 2005, chi
tiêu tiêu dùng tổng thể vẫn còn tương đối bình lặng ở Nhật Bản mặc dù nền kinh tế
vẫn xoay quanh những điều mới mẻ. Ví dụ, đất nước này có hơn 200 nhãn hiệu về
đồ uống không ga hay mỗi cửa hàng tiện dụng nhỏ của hệ thống Seven-Eleven
Japan phục thêm hơn 50 lượt khách dù vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày. Song
khoảng 70% những nhãn hiệu đấy lại biến mất mỗi năm và bị thay thế bởi những
cái mới hoàn toàn.
Biện pháp sai lầm đối với một sự đổ vỡ có cấu trúc trong suốt thời kỳ khó
khăn là cố gắng nhiều hơn trên cùng khuôn mẫu cũ. Sự đổ vỡ và thời kỳ khó khăn
là những chỉ số chắc chắn rằng một khuôn mẫu cũ vừa bị đẩy khỏi các giới hạn
của nó và đang phá hủy giá trị. Một ví dụ như vậy về khuôn mẫu chính là việc cân
nhắc các khuyến khích lương thưởng thuộc lĩnh vực tài chính. Hàng chục năm
nghiên cứu cẩn thận cho thấy rằng không có chứng cứ nào thể hiện bất cứ điều gì
nhưng lại giải thích may rủi tại sao một số nhà quản lý quỹ làm tốt hơn những
người khác. Tuy nhiên, các nhà quản lý quỹ hay thậm chí quỹ hưu trí được cho là
thực hiện tốt hơn đã có mức lương và thưởng khổng lồ. Các khuyến khích đều tốt
về mặt nguyên lý, song có phải Bear Stearns đã có được ban quản lý rủi ro thành
thạo về lợi nhuận để thu được khoản tiền thưởng khổng lồ 4,4 tỉ đô-la mà hãng đã
phát năm 2006 không? Nếu bạn trả đủ tiền cho nhân viên để tạo ra được bất kỳ
khoản thanh toán tương lai nào ngoài lương thì đừng ngạc nhiên khi họ nắm lấy
những rủi ro dài hạn lớn cho những thắng lợi ngắn hạn. Và trong hầu hết bất cứ
khuôn mẫu nào, việc phóng đại cũng tạo ra những khoản lợi nhuận âm.
Nhiều khía cạnh của những thay đổi có cấu trúc như vậy sẽ phụ thuộc vào
sự hưởng ứng chính sách của chính phủ. Ngày nay, năng lượng nguyên tử, tu sửa
cơ sở hạ tầng và vật liệu nhà ở thực sự đều phụ thuộc vào bản danh sách tác nhân
có thể xảy ra đối với nền kinh tế. Trong việc nghiên cứu các cơ hội kinh doanh
như vậy, mới thấy hết tầm quan trọng đối với việc thừa nhận rằng sự cạnh tranh về
những quỹ vốn của chính phủ thật ác liệt. Ví dụ, trong suốt thời kỳ Vận hội Mới
thời Tổng thống Franklin Roosevelt, chính phủ liên bang đã mở rộng hết sức việc
duy trì bản thành tích của mình. Còn từ khi cần những thứ tốt hơn các văn bản viết
tay hoặc được đánh máy, con người đã chuyển sang hệ thống dập thẻ mới lạ của
IBM. Và trong sự tăng trưởng ngành hàng không, Boeing đã mất đi hoạt động kinh
doanh hàng không của hãng như kết quả của Đạo luật Air Mail ban hành năm
1934, nhưng cũng đã xây dựng được những lợi thế chắc chắn nhờ thực hiện tốt các
hợp đồng quân sự quan trọng.
Khuôn mẫu khác mà có thể tạo ra lợi nhuận âm hoặc bị giảm đáng kể chính
là sự phức tạp làm cản trở các hệ thống quản lý và kinh doanh. Ngành dịch vụ tài
chính cũng chỉ như một đứa bé quảng cáo cho chi phí của kiểu phức tạp này.
Những lời kêu gọi điều chỉnh các hệ thống phức tạp như vậy bị sai lạc – còn các
nhà điều chỉnh không thể hiểu thấu đáo được vấn đề nếu các nhà sáng tạo không
giải thích cặn kẽ. Trong trường hợp này, các nhà điều chỉnh tốt nhất chính là
những người ngăn cấm những kiểu hành vi cụ thể như vậy.
Tính phức tạp cũng thể hiện trong việc tăng lên số lượng thư điện tử. Philip
Su, một nhà quản lý kỹ thuật phần mềm Windows Vista, báo cáo rằng cường độ
phối hợp theo dự án này đã tạo ra “một hiện tượng mà quy trình làm nảy sinh quy
trình hơn nữa, rốt cuộc trở thành tiếng nổ tự lực.” Tất cả chúng ta đều vừa trải
nghiệm mặt ảnh hưởng của truyền thông rẻ rõ ràng không thể đoán được này.
Nhưng đáng tiếc, việc hạ thấp giá gửi tin nhắn làm tăng đột biến số lượng tin nhắn.
Thư điện tử gửi tới một nhóm đồng nghiệp khơi mào cho những đáp trả tức thì,
nhóm người tham gia mở rộng và sự hưởng ứng sinh sôi nảy nở như các nơtron
trong khối lượng tới hạn của pluton. Các tin nhắn trở thành các yêu cầu để thực
hiện, thay đổi hoặc xem xét một số điều. Tất cả điều đó đều có chi phí cao. Vào
những năm 1980, khi việc sử dụng máy vi tính trở thành một phần không thể thiếu
thuộc đồ dùng cá nhân của bộ phân quản lý thì tỉ lệ phần trăm chi phí trước thuế
được tính theo chi phí bán hàng, tổng hợp và hành chính (Selling, General, and
Administrative costs – SG&A) bắt đầu tăng nhanh.
Chính sự khuyến khích hành chính gia tăng này phần nào cho thấy tầm
quan trọng của những công nhân làm việc dựa trên kiến thức đang tăng lên cũng
như việc gia công lao động thủ công. Điều này còn phản ánh một sự giao phó rất
lớn cho những hệ thống thực sự phức tạp bao gồm những bộ phận riêng biệt mà
hiệu suất của chúng hầu như không thể đánh giá được. Mặc dù các cam kết về
công nghệ thông tin, tiếp thị và nhân sự rằng những chương trình của chúng đều
tạo ra khoản lợi nhuận trên vốn đầu tư lớn, song, các công ty vẫn đang phải đánh
cược theo phương pháp tổng thể đối với hoạt động kinh doanh chứ không theo bất
kỳ một thành phần nào hết. Và rủi ro đó chính là trong thời kỳ khó khăn, hệ thống
này trở thành vấn đề.
Hãy xem xét sự tương tự. Khi dầu lửa dồi dào và rẻ, chúng ta tạo ra một cơ
sở hạ tầng lớn làm việc tốt nếu dầu lửa vẫn cứ dồi dào và rẻ. Còn khi dầu lửa trở
nên đắt đỏ, chúng ta lại mong có được một cơ sở hạ tầng khác. Tương tự, khi các
cơ hội kinh tế nhan nhản, chúng ta đầu tư vào cơ sở hạ tầng quản lý mà thu được
lãi lớn từ đó. Còn khi phạm vi cơ hội trở nên hiếm hoi hơn, chúng ta lại phải thay
đổi cơ sở hạ tầng quản lý của mình. Một hệ thống đó đòi hỏi các công ty phải bỏ ra
ít nhất 300.000 đô-la một năm cho các chi phí về lương, phúc lợi, hỗ trợ nhân viên
và cả những hệ thống đủ khả năng cho phép một nhân viên qua đào tạo cơ bản
thực hiện được công việc của mình mà có thể không chịu đựng nổi trong một thế
giới kém đầy đủ.
Thực hiện mọi việc thật khác biệt
Thật khó khăn để tổ chức được cơ sở hạ tầng khi mọi cái vẫn tốt còn nhu
cầu lại đang gia tăng. Từ năm 1993 tới năm 1995, khi còn ở cương vị giám đốc về
Sáng kiến Phục hồi Doanh nghiệp của INSEAD, Richard P. Rumelt đã nghiên cứu
và làm việc với những công ty đang cố gắng trở nên cạnh tranh hơn. Ông nhận
thấy, ngay khi hoạt động kinh doanh tăng lên trong năm 1996, lợi nhuận của
những công ty này đã bị giảm đi, như thể bởi một sự thay đổi đột ngột, từ việc tái
cơ cấu để tăng trưởng.
Quả thực, kể từ những năm đó, hầu hết các công ty đều tăng trưởng. Vì vậy,
họ cũng đầu tư tiền vào những cấu trúc vô cùng phức tạp đang ngày càng gia tăng
để giải quyết tính đa dạng của các sản phẩm, khu vực địa lý cùng nhu cầu của
nhân viên cũng như chính phủ. Song giờ đây, trong thời kỳ khó khăn, quy mô và
sự đa dạng sẽ bị cắt giảm cho dù chi phí sẽ không tự động cắt giảm theo. Chi phí
quản lý quy mô và sự đa dạng từng bị đúc thành các hệ thống cơ sở hạ tầng – công
nghệ thông tin, hệ thống nguồn lực cùng những quy trình cho việc thiết kế và tiếp
thị các sản phẩm mới.
Vì vậy, trong suốt những sự đổ vỡ có cấu trúc trong các thời kỳ khó khăn
thì việc cắt giảm chi phí là chưa đủ. Mọi việc phải được thực hiện một cách khác
biệt và theo hai cấp độ: giảm bớt tính phức tạp của các cấu trúc công ty và chuyển
đổi các mô hình kinh doanh. Ở mức độ công ty, điều răn đầu tiên chính là trở nên
đơn giản và đơn giản hơn nữa. Vì thế, các công ty phải trở thành kiểu phòng ban
và bộ phận hơn, loại bỏ các cam kết làm việc phối hợp, xem xét lại ban giám đốc
cùng những cơ chế khác kết nối với các hoạt động kinh doanh, sản phẩm hoặc khu
vực địa lý. Mục đích của những cắt giảm này là để đưa ra sự tập trung thống nhất
và hỗ trợ các dịch vụ không yêu cầu những đơn vị kinh doanh cùng phối hợp thời
gian và công sức thực hiện hoạt động của chúng. Việc tách những đơn vị lớn hơn
thành những cái nhỏ hơn để có được các trợ cấp chéo của chính phủ cũng như phá
được các phong tỏa chính trị. Bạn có thể nghĩ rằng chi phí phối hợp sẽ tăng nếu
phân mảnh doanh nghiệp, nhưng bạn phải làm vậy để thấy được phải tổ chức hợp
lý cho việc gì.
Sau đó, hãy bắt đầu cải tổ lại các hoạt động kinh doanh riêng biệt. Có cả
khối kiến thức hữu ích và quy mô lớn về cách để làm điều đó như thế nào và đấy
cũng không phải là điều có thể lặp lại nhiều lần. Nói chung, nhiệm vụ đầu tiên là
phải hiểu được một doanh nghiệp từng tồn tại, cạnh tranh và kiếm tiền như thế nào
trong quá khứ. Đừng dựa vào các biểu đồ và đồ thị bằng PowerPoint. Nếu hoạt
động kinh doanh quá phức tạp để hiểu được thấu đáo thì hãy tách ra thành những
phần có thể lĩnh hội được. Một khi đạt được sự hiểu biết quan trọng đấy, bạn có
thể bắt đầu công việc định hình lại. Không có công thức kỳ diệu nào cả, mà chỉ có
việc cải tổ lại một doanh nghiệp luôn luôn cần phải có sự mường tượng và thấu
hiểu sâu sắc về nó.
T