Chính sách đổi mới của Mỹ trong thời kỳ 1776 - 1945

CSĐN của Mỹ trong thời kỳ 1776-1945Những cột mốc đáng nhớNhững điều cần biếtCSĐN của 1 QG có mức độ thăng tiến cực nhanhCSĐN của 1 SIÊU CƯỜNGCSĐN của một QG Tây bán cầu CSĐN là sản phẩm của 1 cơ chế đặc biệt (HTCT Mỹ)CSĐN là sản phẩm của sự xung đột giữa Biệt lập (Isolationism) và Quốc tế (Internationalism)CSĐN của sức mạnhCSĐN của sự kế thừaNhững nội dung phải giải quyếtCơ sở hoạch địnhNội dung chính sáchQuá trình thực hiệnĐánh giá và Khả năng điều chỉnhG. Washington J. MonroeG. Washington: “Nước Mỹ là bạn và vô tư đối với các cường quốc tham chiến” (1793)T. Jefferson: “Quan hệ hữu nghị chân thành, hợp tác thương mại và hòa bình với tất cả các nước, không liên minh với ai” (1801)J. Monroe: Nước Mỹ đã không can thiệp và sẽ không bao giờ dính dáng tới các cuộc chiến tranh ở châu Âu, nhưng vì hòa bình và hạnh phúc của chính nước Mỹ, Mỹ sẽ không để cho các cường quốc châu Âu mở rộng phạm vi ảnh hưởng chính trị ở trên bất kỳ nơi nào của lục địa châu Mỹ” (2/12/1823)America belong to American!Mỹ mua Louisiana từ Pháp năm 1803Năm 1805, Mỹ tuyên bố trung lập trong cuộc xung đột giữa Anh và Pháp. Năm 1809 Mỹ cấm buôn bán với cả Anh và PhápCuối tháng 1/1823 Mỹ công nhận độc lập của Columbia (gồm cả Ecuador và Venezuela), Mexico, Chile, và United Provinces of Rio de la Plata (Argentina)Monroe nhận được quyền công nhận các quốc gia mới độc lập năm 1822, bao gồm cả BrazilThôn tính Texas năm 1845;Đe doạ xâm lược nước Oregon khiến nước này phải ra nhập Liên bang Mỹ vào năm 1846;Chiến tranh với Mexico năm 1846 và mua được New Mexico và California qua hiệp định năm 1848;Mua Alaska của Nga tháng 3/1867;Chiến tranh với Tây Ban Nha năm 1898 dẫn đến việc Mỹ có được Cuba, Philippines, Puerto Rico và Guam. Có quan điểm cho rằng Mỹ thực hiện chính sách đế quốc.Từ sau Nội chiến đến Chiến tranh thế giới lần thứ nhất, nước Mỹ chứng kiến những thay đổi nhanh chóng: cuộc cách mạng công nghiệp, tốc độ đô thị hoá chóng mặt, nông nghiệp phát triển mạnh, từ đó thúc đẩy nhu cầu buôn bán và thông thương hàng hoá với thế giới bên ngoài.Chính sách “mở cửa” do Ngoại trưởng John Hay chính thức đưa ra 6/9/1899 (một năm trước đó tổng thống McKinley đã đề cập). Ông Hay kêu gọi dành quyền buôn bán công bằng cho tất cả các nước trên lãnh thổ Trung Quốc và công nhận sự toàn vẹn lãnh thổ của đất nước này. Chính sách “mở cửa”Năm 1901 McKinley ám chỉ sự điều chỉnh chính sách của Mỹ: “biệt lập không thể tồn tại và không ai muốn nữa.” Theodore Roosevelt kế nhiệm tổng thống và thực thi nguyên tắc “chính trị quyền lực,” cho rằng nước Mỹ cần đóng vai trò “sen đầm quốc tế.” Nhiều quan điểm cho Roosevelt là người theo nguyên tắc phục vụ lợi ích dân tộc dựa trên sức mạnh. Tuy nhiên chưa có những bước đột phá trong chính sách của Mỹ. McKinley và Theodore RooseveltWoodrow Wilson được coi là tổng thống theo chủ nghĩa lý tưởng (idealist). Nước Mỹ tham gia chiến tranh thế giới I vào tháng 4/1917. Đây là lần đầu tiên Mỹ tham gia trực tiếp giải quyết vấn đề chính trị ở châu Âu. Mỹ tham chiến là để “chấm dứt mọi cuộc chiến trong tương lai.” 14 điểm của WilsonTháng 1/1918 Wilson đưa ra 14 điểm tại Thượng viện: xoá bỏ ngoại giao bí mật, tự do hàng hải, dỡ bỏ mọi rào cản kinh tế và tạo điều kiện buôn bán bình đẳng, giảm tối thiểu vũ trang của các quốc gia, giải quyết các vấn đề liên quan đến chủ quyền và lãnh thổ của nhiều nước châu Âu như Nga, Ba Lan, Bỉ, Pháp, Ý, Áo-Hung v.v, gợi ý thành lập hiệp hội các quốc gia với hiến chương cụ thể. Thất bại của Wilson trong việc thuyết phục Quốc hội thông qua hiệp định Versaille và Mỹ tham gia Hội quốc liên khiến cho chủ nghĩa biệt lập một lần nữa thắng thế. Nước Mỹ chủ yếu quan tâm đến phần Tây Bán cầu. Mỹ trao trả độc lập cho nước Cộng hoà Dominica năm 1922, hứa không dùng vũ lực với 5 nước Trung Mỹ (Guatemala, El Salvador, Costa Rica, Honduras và Nicaragua). Năm 1925 quân Mỹ rút khỏi Nicaragua, năm 1933 rút khỏi Haiti và năm 1936 từ bỏ can thiệp vào Panama.Trong những năm 1930, Franklin Roosevelt thực thi chính sách “láng giềng tốt.” Đây là giai đoạn được coi là sự quay trở lại rõ ràng nhất học thuyết Monroe.Chiến tranh thế giới II nổ ra năm 1939, Mỹ đứng ngoài cuộc chiến và muốn giữ vị trí trung lập. Năm 1941 Mỹ bắt đầu viện trợ vũ khí cho phe Đồng minh. Sau trận Trân Châu cảng tháng 12/1941, Mỹ tham gia chiến tranh ở châu Âu.Giữa hai cuộc chiến tranh thế giớiVai trò của Mỹ trong việc hình thành trật tự thế giới hậu Thế chiến thứ II: - Tháng 8/1941: Roosevelt và Churchill ra tuyên bố về Hiến chương Đại Tây Dương - Hội nghị Cairo 22/11/1943 giữa Roosevelt, Churchill và Tưởng Giới Thạch - Hội nghị Tehran 28/11/1943 giữa Roosevelt, Churchill và Stalin, đồng ý thành lập Liên hiệp quốc - Hội nghị Yalta tháng 2/1945